ਨਹਮਯਾਹ 7:1-73

  • ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਅਤੇ ਦਰਬਾਨ (1-4)

  • ਵਾਪਸ ਮੁੜਨ ਵਾਲੇ ਗ਼ੁਲਾਮਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ (5-69)

    • ਮੰਦਰ ਦੇ ਸੇਵਾਦਾਰ (46-56)

    • ਸੁਲੇਮਾਨ ਦੇ ਸੇਵਕਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤਰ (57-60)

  • ਕੰਮ ਲਈ ਦਾਨ (70-73)

7  ਜਿਉਂ ਹੀ ਕੰਧ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣ ਕੇ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਈ,+ ਮੈਂ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਲਗਾਏ;+ ਫਿਰ ਦਰਬਾਨਾਂ,+ ਗਾਇਕਾਂ+ ਅਤੇ ਲੇਵੀਆਂ+ ਨੂੰ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ।  ਫਿਰ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਹਨਾਨੀ+ ਨਾਲ ਕਿਲੇ+ ਦੇ ਮੁਖੀ ਹਨਨਯਾਹ ਨੂੰ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਦਾ ਨਿਗਰਾਨ ਠਹਿਰਾਇਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਆਦਮੀ ਸੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈਆਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੱਚੇ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦਾ ਡਰ ਮੰਨਦਾ ਸੀ।+  ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ: “ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਧੁੱਪ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖੋਲ੍ਹੇ ਨਾ ਜਾਣ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਹਾਲੇ ਉਹ ਪਹਿਰਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਣ, ਤਾਂ ਉਹ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਕਰ ਕੇ ਕੁੰਡਾ ਲਗਾ ਦੇਣ। ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਦੇ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਠਹਿਰਾਓ, ਹਰੇਕ ਨੂੰ ਉਸ ਲਈ ਠਹਿਰਾਈ ਪਹਿਰੇ ਦੀ ਚੌਂਕੀ ਉੱਤੇ ਅਤੇ ਹਰੇਕ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਸਾਮ੍ਹਣੇ।”  ਸ਼ਹਿਰ ਬਹੁਤ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਅਤੇ ਵੱਡਾ ਸੀ। ਇਸ ਵਿਚ ਥੋੜ੍ਹੇ ਹੀ ਲੋਕ ਸਨ+ ਅਤੇ ਘਰ ਦੁਬਾਰਾ ਨਹੀਂ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਨ।  ਪਰ ਮੇਰੇ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਨੇ ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿਚ ਇਹ ਗੱਲ ਪਾਈ ਕਿ ਮੈਂ ਪ੍ਰਧਾਨਾਂ, ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵੰਸ਼ਾਵਲੀ ਅਨੁਸਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਦਰਜ ਕਰਾਂ।+ ਫਿਰ ਮੈਨੂੰ ਉਹ ਕਿਤਾਬ ਲੱਭੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਵੰਸ਼ਾਵਲੀ ਦਰਜ ਸੀ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਆਏ ਸਨ। ਮੈਂ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਇਹ ਲਿਖਿਆ ਸੀ:  ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਇਹ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਗ਼ੁਲਾਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਆਏ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਬਲ ਦਾ ਰਾਜਾ ਨਬੂਕਦਨੱਸਰ+ ਗ਼ੁਲਾਮ ਬਣਾ ਕੇ ਲੈ ਗਿਆ ਸੀ+ ਤੇ ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਅਤੇ ਯਹੂਦਾਹ ਨੂੰ ਮੁੜ ਆਏ ਸਨ, ਹਾਂ, ਹਰ ਕੋਈ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਮੁੜ ਆਇਆ ਸੀ।+  ਉਹ ਜ਼ਰੁਬਾਬਲ,+ ਯੇਸ਼ੂਆ,+ ਨਹਮਯਾਹ, ਅਜ਼ਰਯਾਹ, ਰਾਮਯਾਹ, ਨਹਮਾਨੀ, ਮਾਰਦਕਈ, ਬਿਲਸ਼ਾਨ, ਮਿਸਪਾਰ, ਬਿਗਵਈ, ਨਹੂਮ ਅਤੇ ਬਆਨਾਹ ਨਾਲ ਆਏ ਸਨ। ਇਹ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਆਦਮੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸੀ:+  ਪਰੋਸ਼ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਸਨ 2,172;  ਸ਼ਫਟਯਾਹ ਦੇ ਪੁੱਤਰ 372; 10  ਆਰਹ ਦੇ ਪੁੱਤਰ+ 652; 11  ਪਹਥ-ਮੋਆਬ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ+ ਵਿੱਚੋਂ ਯੇਸ਼ੂਆ ਤੇ ਯੋਆਬ ਦੇ ਪੁੱਤਰ+ 2,818; 12  ਏਲਾਮ ਦੇ ਪੁੱਤਰ+ 1,254; 13  ਜ਼ੱਤੂ ਦੇ ਪੁੱਤਰ 845; 14  ਜ਼ੱਕਈ ਦੇ ਪੁੱਤਰ 760; 15  ਬਿਨੂਈ ਦੇ ਪੁੱਤਰ 648; 16  ਬੇਬਈ ਦੇ ਪੁੱਤਰ 628; 17  ਅਜ਼ਗਾਦ ਦੇ ਪੁੱਤਰ 2,322; 18  ਅਦੋਨੀਕਾਮ ਦੇ ਪੁੱਤਰ 667; 19  ਬਿਗਵਈ ਦੇ ਪੁੱਤਰ 2,067; 20  ਆਦੀਨ ਦੇ ਪੁੱਤਰ 655; 21  ਹਿਜ਼ਕੀਯਾਹ ਦੇ ਘਰਾਣੇ ਵਿੱਚੋਂ ਆਟੇਰ ਦੇ ਪੁੱਤਰ 98; 22  ਹਾਸ਼ੁਮ ਦੇ ਪੁੱਤਰ 328; 23  ਬੇਸਾਈ ਦੇ ਪੁੱਤਰ 324; 24  ਹਾਰੀਫ ਦੇ ਪੁੱਤਰ 112; 25  ਗਿਬਓਨ ਦੇ ਪੁੱਤਰ+ 95; 26  ਬੈਤਲਹਮ ਅਤੇ ਨਟੋਫਾਹ ਦੇ ਆਦਮੀ 188; 27  ਅਨਾਥੋਥ+ ਦੇ ਆਦਮੀ 128; 28  ਬੈਤ-ਅਜ਼ਮਾਵਥ ਦੇ ਆਦਮੀ 42; 29  ਕਿਰਯਥ-ਯਾਰੀਮ,+ ਕਫੀਰਾਹ ਅਤੇ ਬਏਰੋਥ+ ਦੇ ਆਦਮੀ 743; 30  ਰਾਮਾਹ ਤੇ ਗਬਾ+ ਦੇ ਆਦਮੀ 621; 31  ਮਿਕਮਾਸ+ ਦੇ ਆਦਮੀ 122; 32  ਬੈਤੇਲ+ ਤੇ ਅਈ+ ਦੇ ਆਦਮੀ 123; 33  ਇਕ ਹੋਰ ਨਬੋ ਦੇ ਆਦਮੀ 52; 34  ਇਕ ਹੋਰ ਏਲਾਮ ਦੇ ਪੁੱਤਰ 1,254; 35  ਹਾਰੀਮ ਦੇ ਪੁੱਤਰ 320; 36  ਯਰੀਹੋ ਦੇ ਪੁੱਤਰ 345; 37  ਲੋਦ, ਹਦੀਦ ਤੇ ਓਨੋ+ ਦੇ ਪੁੱਤਰ 721; 38  ਸਨਾਹ ਦੇ ਪੁੱਤਰ 3,930. 39  ਪੁਜਾਰੀ:+ ਯੇਸ਼ੂਆ ਦੇ ਘਰਾਣੇ ਵਿੱਚੋਂ ਯਦਾਯਾਹ ਦੇ ਪੁੱਤਰ 973; 40  ਇੰਮੇਰ ਦੇ ਪੁੱਤਰ 1,052; 41  ਪਸ਼ਹੂਰ ਦੇ ਪੁੱਤਰ+ 1,247; 42  ਹਾਰੀਮ ਦੇ ਪੁੱਤਰ+ 1,017. 43  ਲੇਵੀ:+ ਹੋਦਵਾਹ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਦਮੀਏਲ ਦੇ ਘਰਾਣੇ+ ਵਿੱਚੋਂ ਯੇਸ਼ੂਆ ਦੇ ਪੁੱਤਰ 74; 44  ਗਾਇਕ:+ ਆਸਾਫ਼+ ਦੇ ਪੁੱਤਰ 148. 45  ਦਰਬਾਨ:+ ਸ਼ਲੂਮ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਆਟੇਰ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਟਲਮੋਨ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਅੱਕੂਬ+ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਹਟੀਟਾ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਸ਼ੋਬਾਈ ਦੇ ਪੁੱਤਰ 138. 46  ਮੰਦਰ ਦੇ ਸੇਵਾਦਾਰ:*+ ਸੀਹਾ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਹਸੂਫਾ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਟਬਾਓਥ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, 47  ਕੇਰੋਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਸੀਆ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਪਾਦੋਨ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, 48  ਲਬਾਨਾਹ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਹਗਾਬਾਹ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਸਲਮਾਈ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, 49  ਹਨਾਨ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਗਿੱਦੇਲ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਗਾਹਰ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, 50  ਰਾਯਾਹ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਰਸੀਨ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਨਕੋਦਾ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, 51  ਗਜ਼ਾਮ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਉਜ਼ਾ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਪਾਸੇਆਹ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, 52  ਬੇਸਈ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਮਊਨੀਮ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਨਫੀਸ਼ਸੀਮ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, 53  ਬਕਬੂਕ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਹਕੂਫਾ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਹਰਹੂਰ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, 54  ਬਸਲੀਥ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਮਹੀਦਾ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਹਰਸ਼ਾ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, 55  ਬਰਕੋਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਸੀਸਰਾ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਤਾਮਹ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, 56  ਨਸੀਹ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਹਟੀਫਾ ਦੇ ਪੁੱਤਰ। 57  ਸੁਲੇਮਾਨ ਦੇ ਸੇਵਕਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤਰ:+ ਸੋਟਈ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਸੋਫਰਥ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਪਰੀਦਾ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, 58  ਯਾਲਾਹ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਦਰਕੋਨ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਗਿੱਦੇਲ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, 59  ਸ਼ਫਟਯਾਹ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਹਟੀਲ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਪੋਕਰਥ-ਹੱਸਬਾਇਮ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਆਮੋਨ ਦੇ ਪੁੱਤਰ। 60  ਮੰਦਰ ਦੇ ਸੇਵਾਦਾਰਾਂ*+ ਤੇ ਸੁਲੇਮਾਨ ਦੇ ਸੇਵਕਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 392 ਸੀ। 61  ਜਿਹੜੇ ਤੇਲ-ਮੇਲਹ, ਤੇਲ-ਹਰਸ਼ਾ, ਕਰੂਬ, ਅਦੋਨ ਤੇ ਇੰਮੇਰ ਤੋਂ ਉਤਾਂਹ ਗਏ ਸਨ, ਪਰ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕੇ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਘਰਾਣਾ ਅਤੇ ਵੰਸ਼ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸੀ ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਇਹ ਸਨ:+ 62  ਦਲਾਯਾਹ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਟੋਬੀਯਾਹ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਨਕੋਦਾ ਦੇ ਪੁੱਤਰ 642. 63  ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਨ: ਹੱਬਯਾਹ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਹਕੋਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ,+ ਉਸ ਬਰਜ਼ਿੱਲਈ+ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਜਿਸ ਨੇ ਗਿਲਆਦ ਦੇ ਬਰਜ਼ਿੱਲਈ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇਕ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਾਇਆ ਸੀ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। 64  ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਵੰਸ਼ਾਵਲੀ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਭਾਲਿਆ, ਪਰ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੱਭੇ ਨਹੀਂ, ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਦੇ ਅਯੋਗ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ।*+ 65  ਰਾਜਪਾਲ*+ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਤਦ ਤਕ ਅੱਤ ਪਵਿੱਤਰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਨਾ ਖਾਣ+ ਜਦ ਤਕ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਪੁਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ਜੋ ਊਰੀਮ ਤੇ ਤੁੰਮੀਮ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲੈ ਸਕੇ।+ 66  ਸਾਰੀ ਮੰਡਲੀ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 42,360 ਸੀ।+ 67  ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ 7,337 ਨੌਕਰ-ਨੌਕਰਾਣੀਆਂ ਸਨ;+ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ 245 ਗਾਇਕ-ਗਾਇਕਾਵਾਂ ਵੀ ਸਨ।+ 68  ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ 736 ਘੋੜੇ, 245 ਖੱਚਰਾਂ, 69  435 ਊਠ ਤੇ 6,720 ਗਧੇ ਸਨ। 70  ਪਿਤਾਵਾਂ ਦੇ ਘਰਾਣਿਆਂ ਦੇ ਕੁਝ ਮੁਖੀਆਂ ਨੇ ਕੰਮ ਲਈ ਦਾਨ ਦਿੱਤਾ।+ ਰਾਜਪਾਲ* ਨੇ ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਲਈ 1,000 ਦਰਾਖਮਾ* ਸੋਨਾ, 50 ਕਟੋਰੇ ਅਤੇ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਦੇ 530 ਚੋਗੇ ਦਿੱਤੇ।+ 71  ਪਿਤਾਵਾਂ ਦੇ ਘਰਾਣਿਆਂ ਦੇ ਕੁਝ ਮੁਖੀਆਂ ਨੇ ਕੰਮ ਵਾਲੇ ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਲਈ 20,000 ਦਰਾਖਮਾ ਸੋਨਾ ਅਤੇ 2,200 ਮਾਈਨਾ* ਚਾਂਦੀ ਦਿੱਤੀ। 72  ਬਾਕੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ 20,000 ਦਰਾਖਮਾ ਸੋਨਾ, 2,000 ਮਾਈਨਾ ਚਾਂਦੀ ਅਤੇ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਦੇ 67 ਚੋਗੇ ਦਿੱਤੇ। 73  ਅਤੇ ਪੁਜਾਰੀ, ਲੇਵੀ, ਦਰਬਾਨ, ਗਾਇਕ,+ ਕੁਝ ਲੋਕ, ਮੰਦਰ ਦੇ ਸੇਵਾਦਾਰ* ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਦਾ ਸਾਰਾ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਵੱਸ ਗਿਆ।+ ਜਦੋਂ ਸੱਤਵਾਂ ਮਹੀਨਾ ਆਇਆ,+ ਤਾਂ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਵੱਸ ਚੁੱਕੇ ਸਨ।+

ਫੁਟਨੋਟ

ਜਾਂ, “ਨਥੀਨੀਮ।” ਇਬ, “ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਲੋਕ।”
ਜਾਂ, “ਨਥੀਨੀਮ।” ਇਬ, “ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਲੋਕ।”
ਜਾਂ, “ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਸ਼ੁੱਧ ਠਹਿਰਾ ਕੇ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।”
ਜਾਂ, “ਤਿਰਸ਼ਾਥਾ,” ਕਿਸੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਇਕ ਫਾਰਸੀ ਖ਼ਿਤਾਬ।
ਜਾਂ, “ਤਿਰਸ਼ਾਥਾ,” ਕਿਸੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਇਕ ਫਾਰਸੀ ਖ਼ਿਤਾਬ।
ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦਰਾਖਮਾ ਸੋਨੇ ਦੇ ਫਾਰਸੀ ਸਿੱਕੇ ਦਾਰਕ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਸੀ ਜਿਸ ਦਾ ਭਾਰ 8.4 ਗ੍ਰਾਮ ਸੀ। ਪਰ ਇਹ ਯੂਨਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਦਰਾਖਮਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ 2.14 ਦੇਖੋ।
ਇਬਰਾਨੀ ਲਿਖਤਾਂ ਵਿਚ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਇਕ ਮਾਈਨਾ 570 ਗ੍ਰਾਮ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ 2.14 ਦੇਖੋ।
ਜਾਂ, “ਨਥੀਨੀਮ।” ਇਬ, “ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਲੋਕ।”