Insulat nen apostol Pablo: “Sano labay kon gawaen so duga, say mauges so walad siak.” (Roma 7:​21) Kasin ontan met so naliliknam? No on, makatulong ed sika iyan artikulo pian nalabanan moy tukso ya manggawa na aliwa.

•  No antoy dapat mon naamtaan

•  No antoy nagawaan mo

•  No antoy ibabaga na arum ya kabataan

 Mabetbet ya no walay man-pressure ed sika, nayarin natukso ka ya manggawa na mauges. Diad tua, ibabaga na Biblia ya “say piulop ed mauges et maneral ed maabig iran prinsipyo.” (1 Corinto 15:33, paimanod leksab) Lapud panag-pressure na arum odino diad media, ompan ontubo ed pusom iray pilalek ya nayarin pakatuksoan mo tan ompan lapud satan et ‘aligen mo lay karaklan diad panggawa na mauges.’​—Exodo 23:2.

 “Nayarin lapud labay mon nagustoan tan awaten ka na arum et gawaen mo met la so gagawaen da pian labat napaliket mo ra.”​—Jeremy.

 Isipen pa: Akin et mas mairap ya labanan so tukso no lanang mon iisipen no antoy ibaga na arum ed sika?​—Proverbio 29:25.

 Importantin tandaan: Agmo ikokompromiso iray estandartem lapud pampi-pressure na arum.

 Dapat ya antam no antoy papanisiaan mo. No agka segurado ed papanisiaan mo, singa ka puppet ya kokontrolen na arum. Mas maong no unoren tayoy ibabaga na Biblia: “Seguroen yo so amin a bengatla; itultuloy yon gawaen so maabig.” (1 Tesalonica 5:21) No mas natatalosan mo ray papanisiaan mo, mas mainomay mon unoren iratan tan mas nalabanan moy tukson manggawa na aliwa.

 Isipen pa: Akin ya papanisiaan mon saray estandarte na Dios ed moral et parad pankaabigan mo?

 “Naimanok ya basta no gagawaen ko no antoy papanisiaan ko tan agak manpapatukso, mas rerespetoen ak na arum.”​—Kimberly.

 Maong ya alimbawa ed Biblia: Daniel. Mapatnag ya tinedyer ni si Daniel, ‘determinado la’ ya unoren to iray ganggan na Dios.​—Daniel 1:8.

 Amtaen mo iray kakapuyan mo. Tinukoy na Biblia iray “inuugaw a pilalek”​—say nalilikna na sakey lalo la no kabataan ni. (2 Timoteo 2:​22) Aglabat kaibad saya so pilalek ed sekso, noagta pati say panlabay na sakey ya awaten na arum tan say pandesisyon ya bukor anggan agni ready.

 Isipen pa: Ibabaga na Biblia ya “nasusubok so kada sakey sano sikatoy nasagyat tan natangguyor na dilin pilalek to.” (Santiago 1:14) Dinan ed saratan ya tukso so mair-irap mon labanan?

 “Dapat honest kad sarilim no anto ray situasyon ya mainomay kan natukso. Man-research ka no panon mon nalabanan iratan ya tukso, tan isulat mo ray nausar mon punto. Pian sano wala lamet so ontan ya tukso, antam la no panon ya nalabanan itan.”​—Sylvia.

 Maong ya alimbawa ed Biblia: David. Wala ray panaon ya sikatoy nampa-pressure ed arum pati diad mismon nalilikna to. Balet akaaral si David ed saray lingo to tan ginawa toy anggaay nayarian ton manguman. Impikasi tod si Jehova: “Gawam pan malinis so pusok, O Dios, tan ikdan mo ak na sakey a balo tan mapekder ya espiritu.”​—Salmo 51:10.

 Sikay mankontrol ed sarilim. Ibabaga na Biblia: “Agka padadaeg ed mauges.” (Roma 12:21) Labay ton ibaga, sarag moy agmanpatukso. Sarag mon pilien ya gawaen so duga.

 Isipen pa: Panon mon nagawaan ya sikay mankontrol ed sakey a makapatukson situasyon tan nasegurom ya balibali pansumpalan?

 “Iisipen ko la so nayarin naliknak no bilang ta gawaen ko so sakey ya pakakatuksoan ko. Kasin balibali naliknak? Nayari, pero magano labat. Kasin kalabas na panaon et balibali nin siansia so naliknak? Andi, seguradon aliwliway naliknak. Kasin sulit itan? Andi!”​—Sophia.

 Maong ya alimbawa ed Biblia: Pablo. Anggano inamin to ya wala ray makapuy ya nalilikna to, kinontrol nen Pablo so sarili to. Insulat to: “Didisiplinaen koy laman ko tan gagawaen kon aripen, pian anggan panon et naabobonan ak kayarik a nampulong ed arum.”​—1 Corinto 9:​27, paimanod leksab.

 Importantin tandaan: Sika so makakontrol no antoy pansumpalan mo no nipaarap kad tukso.

 Tandaan, temporaryo labat iray tukso. “Dakel ed saray tukso ya mair-irap kon labanan nen wala ak nid haiskul et main-inomay la natan ya labanan,” so imbaga nen Melissa ya 20 so taon to. “No atan so nonoten ko, napapaseguroan ak ya saray nipapaarap ed siak ya tukso natan et onlabas lanlamang tan onsabi panaon ya no isipen ko lamet, na-realize ko ya mas maliket so bilay ko lapud nilabanan ko iratan.”