Kapitulo 2

Kabusol na Andi-anggaan a Bilay

1. Lapud aliwan mabetbet a napanggagayagaan so liket tan deen, anto ran tepet so onlesa?

 LIKET ed dalin—ngalngalin amin so malabay ed satan. Sirin akin a dakel so aliwan maliket? Anto so makapuy? Lapud ngalngalin amin et malabay na deen, akin a saray nasyones so manbabakal tan akin a saray totoo so manggugulaan? Kasin wala so mangitotonton a puersan manadagdag ed sikaran manggawa ed sarayan mauges a bengatla? Kasi ta babanlongan na agnanengneng a pakayari iray nasyones?

2. Anto ran krimen ed awaran so manadagdag ed dakel a manmorekdek no kasin sakey a mauges, agnanengneng a pakayari so nayarin mamabanlong ed totoo?

² Dakel so manmotektek ed saya sano imanoen da so makapakebbiew a karuksaan na katooan​—saray makapataktakot a gas ya uusaren ed bakal a mangapos tan manektek ed totoo diad patey, tan ontan met ed saray bomban napalm tan bomba atomika. Ontan met, wadtan so panagpugso na apuy, saray kampo na panangipangawan, turubos a panagpatey ed saray nilaksalaksan pakaskasin katooan, a singa diad Cambodia ed agano niran taon. Isipen mo kasin amin na sarayan kaugsan so basta labat nibanbanan nagagawa? Manwarin nayarian na toon gawaen ed dilin inkasikato so makapakebbiew a gawa, sano imanoen mo so sankarelmengan iran gawa to, agta ompatnag a sikato so iimpluensyaan na sakey a mauges, agnanengneng a pakayari?

3. Anto so ibabaga na Biblia nipaakar ed pananguley na mundo?

³ Agnakaukolan so pamalbeng ed satan a bengatla. Malinlinew ya ipapanengneng na Biblia a sakey a matudion agnanengneng a persona so mamabanlong ed saray totoo tan nasyones. Diad Biblia, sayan makapanyarin sakey so tinawag nen Jesu-Kristo a “say manuley na sayan mundo.” (Juan 12:31; 14:30; 16:11) Siopa itan?

4. Anto so impanengneng na Diablo ed si Jesus, tan anto so inyopresi to ed sikato?

⁴ Pian natulongan itayon makaamta no siopa, isipen iman so agawa diad gapo na ministeryo nen Jesus ed dalin. Ibabaga na Biblia ed sikatayo a kayari na inkabautismoan nen Jesus et sikato so linma ed kalawakan a diman et tinukso na agnanengneng a pinalsa ya atawag na Satanas a Diablo. Adeskribe ed onian nengneng so kabiangan na  saman ya impanukso: “Sikato lamet so inyakar na Diablo ed nikadkaduman atagey a palandey, tan impanengneng to’d sikato so amin a panarian na mundo tan say gloria ra, tan inkuanto ed sikato: ‘Amin na sarayan bengatla so iter ko’d sika no ondakmomo ka tan manggawa na sakey a panagdayew ed siak.’”​—Mateo 4:8, 9.

5. (a) Anto so mangipanengneng no kasin amin a gobierno ed mundo so kayarian na Diablo? (b) Unong ed Biblia, siopa “so dios na sayan sistema na bengabengatla”?

⁵ Isipen so inyopresi na Diablo ed si Jesu-Kristo. “Amin a panarian na mundo.” Talaga kasin amin na sarayan minumundon gobierno so kayarian na Diablo? On, ta akin a sikara so inyopresi to ed si Jesus? Ag-imburi nen Jesus a sikara so kayarian nen Satanas, a satan komon so ginawa to no ag-ira kayarian nen Satanas. Peteg a si Satanas so agnanengneng a manuley na amin a nasyones ed mundo! Butarbutar so imbaga na Biblia: “Say interon mundo so mandukdukol ed pakayari na sakey a marelmeng.” (1 Juan 5:19) Diad tua, tinawag na  Salita na Dios si Satanas a “say dios na sayan sistema na bengabengatla.”​—2 Corinto 4:4.

6. (a) Anto so itulong na sayan pikakabat nipaakar ed pananguley nen Satanas a natalosan tayo? (b) Anto so labay nen Satanas a gawaen ed sikatayo, sirin anto so nepeg tayon gawaen?

⁶ Sayan impormasyon so ontulong ed sikatayon mantalos no akin ya imbaga nen Jesus: “Say panarian ko so agkabiangan na sayan mundo.” (Juan 18:36) Tulongan to itayo met a mantalos no akin a saray nasyones so manggugulaan tan sasalien dan deralen so balang sakey anta say pilalek na amin a toon normal et say pambilay ed kareenan. On, si “Satanas . . . so mamapalikdo ed interon panaayaman a dalin.” (Apocalipsis 12:9) Labay to itayo met a palikdoen. Agto itayo labay a makaawat ed langkap na Dios a bilay ya andi-angaan. Kanian nakaukolan tayo so mibakal ta pian agto itayo naimpluensyaan a manggawa na mauges. (Efeso 6:12) Nakaukolan tayon amtaen so nipaakar ed si Satanas tan no panon so pankikimey to ta pian natulakan tayoray getma ton mamalikdo ed sikatayo.

NO SIOPA SO DIABLO

7. Akin ya agtayo nanengneng so Diablo?

⁷ Si Satanas a Diablo so sakey a peteg a persona. Sikato so aliwa lambengat a say mauges ed amin a katooan, a singa nayarin sisiaen na arum a totoo. Siempre, agnanengneng na totoo so Diablo, unong met ya agda nanengneng so Dios. Namparan say Dios tan say Diablo so espiritun persona, nengneng na bilay ya atagtagey nen saray totoo tan agnanengneng na mata tayo.​—Juan 4:24.

8. Akin a dakel so totoon manisia a say Diablo et pinalsa na Dios?

⁸ ‘Balet no say Dios et aro,’ nayarin itepet na sakey, ‘akin a ginawa to so Diablo?’ (1 Juan 4:8) Say katuaan so, agpinalsa na Dios so Diablo. ‘Ingen no amin et pinalsa na Dios,’ nayarin ikuan na sakey a too, ‘talagan pinalsa to so Diablo. Siopa ni so arum a nanggawa? Iner so nanlapuan na Diablo?’

9. (a) Anto ran nengneng na persona iray angheles? (b) Anto so kabaliksan na saray salitan “diablo” tan “satanas”?

⁹ Ipapaliwawa na Biblia a pinalsa na Dios so amayamay ya espiritun persona a miulibay ed sikato. Diad Biblia, sarayan espiritu so atawag na angheles. Ontan met, sikara so atawag na “ananak na Dios.” (Job 38:7; Salmo 104:4; Hebreos 1:7, 13, 14) Amin da so pinalsa na Dios ya ayadyari. Anggapo ed sikara so sakey a diablo, odino satanas. Say salitan “diablo” et kabaliksan to so managpauges tan say salitan “satanas” et kabaliksan to so sumusumpa.

10. (a) Siopa so nanggawa ed si Satanas a Diablo? (b) Panon a say sakey a maong a too et nayarin gawaen to so inkasikaton sakey a kriminal?

 ¹⁰ Sinmabi so panaon, anggaman kuan, sanen sakey ed sarayan espiritun anak na Dios et ginawa to so inkasikato a Diablo, salanti, sakey a kagulgulan matila a nansalita na mauges iran bengatla ed sananey. Ginawa to met so inkasikato a Satanas, salanti, sakey a sumusumpa ed Dios. Sikato so agpinalsan ontan, balet diad saginonor et sikato so nagmaliw ya ontan a persona. Diad pangiyalimbawa: Say sakey a matakew so agnianak a matakew. Nayarin sikato so nanlapu ed sakey a pamilyan maong, a walaan na atateng a matua tan matulok-ed-ganggan iran agagin lalaki tan bibii. Ingen say dilin pilalek to ed nasaliw na kuarta so nayarin nanggawa ed sikaton nagmaliw a matakew. Panon, sirin, so impanggawa na sakey ed saray espiritun anak na Dios ed inkasikato a Satanas a Diablo?

11. (a) Anton gagala na Dios so kabat na sakey a rebelyoson anghel? (b) Anton pilalek so wala ed sayan anghel, tan anto so angitontonan to ed sikato a gawaen?

¹¹ Say anghel a nagmaliw a Satanas so akaimaton sanen pinalsa na Dios so dalin tan saginonor et say inmunan sanasawan too, si Adan tan Eva. (Job 38:4, 7) Kanian nadngel to so Dios ya angibaga ed sikara a manilalak ira. (Genesis 1:27, 28) Kabat to ya agmanbayag et say interon dalin so napano na matunong a totoon mandayew ed Dios. Saman so gagala na Dios. Anggaman ontan, sayan anghel so nampasirayew ed dilin kalimgasan to tan katudioan to tan kinaliktan ton  samsamen so panagdayew a nepeg ya iter ed Dios. (Ezequiel 28:13-15; Mateo 4:10) Imbes a sayan mauges a pilalek so pagiten to ed kanonotan to, intultuloy ton minorekdek. Saya so angitonton ed inkiwas to a mangegemtan ed dayew tan importansya a kinaliktan to. Anto so ginawa to?​—Santiago 1:14, 15.

12. (a) Panon so impitongtong na sayan anghel ed si Eva, tan anto so imbaga to ed sikato? (b) Panon so impagmaliw na sayan anghel a Satanas a Diablo? (c) Anto so lingon panmoria nipaakar ed indengan na Diablo?

¹² Inusar na rebelyoson anghel so sakey ya abeban uleg a mitongtong ed inmunan bii, si Eva. Saya so ginawa to a singa met say onsianon too et nagawaan ton ompatnag a singano mansasalita so walad asingger ya ayep odino sakey a kunkunwarin pigura. Balet ta peteg a sayan rebelyoson anghel, say sakey ya atawag ed Biblia na “say daan ya uleg,” so mitotongtong ed si Eva. (Apocalipsis 12:9) Inkuanto ya ag-ibabaga na Dios ed sikato so katuaan, tan isisiblet to’d sikato so pikakabat a nepeg ya onwala ed sikato. (Genesis 3:1-5) Saman so kagulgulan tila tan saman so nanggawa ed sikato a sakey a diablo. Sikato met so nagmaliw a sumusumpa ed Dios, odino sakey a Satanas. A singa nanengneng mo, lingon isipen so Diablo a singano sakey a pinalsan nansaklor tan walaan na panegkal a mangaasikaso ed kaaralman a pasen na pairapan. Sikato so peteg a mabisbiskeg, ingen ta marelmeng, ya anghel.

SENGEGAN NA SARAY GULO ED MUNDO

13. (a) Panoy inkiwas nen Eva ed katilaan na Diablo? (b) Anto ra so imbaga na Diablo a nagawaan to?

¹³ Say katilaan ya imbaga na Diablo ed si Eva so tinmalona unong na implano to. Sinisia to tan sirin tinmunganga ed Dios. Tan ayarian ton tinangguyor so asawa to a manumlang met ed ganggan na Dios. (Genesis 3:6) Imbaga na Diablo a makapantultuloy so totoo ya anggapo so Dios. Insangsang to a sarag na totoon uleyan a maaligwas so inkasikara, ya anggapo so tulong na Dios. Inkuan met na Diablo a nayarian ton pabenegen ed Dios so amin na saray magmaliw ya ilalak nen Adan tan Eva.

14. Akin ya agtampol dineral na Dios si Satanas?

¹⁴ Siempre, dineral la komon na Dios a tampol si Satanas ed saman. Balet ta satan so agmangebat ed saray isusuppiat a pinalesa nen Satanas, isusuppiat a nayarin manayam ed kaisipan na saray angheles a maniimaton. Kanian inyabuloy na Dios so panaon ed si Satanas a manalin mamaneknek ed ibabaga to. Diad anto ran nansumpalan?

15, 16. (a) Anto so apaneknekan diad inlabas na panaon nipaakar ed imbaga na Diablo a nagawaan to? (b) Anto so asingsingger lan nagawa?

 ¹⁵ Say inlabas na panaon so amaneknek ya agnayarian na toon uleyan a matalona so inkasikato no anggapo so tulong na Dios. Saray getma ra so sinmaew a sigpot. Teriblen irap so sinagmak na totoo diad leksab na saray gobierno na too, a singa ipapanengneng na Kasulatan, et babanlongan na Diablo ed benegan. Ontan met, say impangiyabuloy na Dios ed panaon so angipanengneng a malinlinew ya agnayarian nen Satanas a pabenegen so amin a totoo a manlapud panagdayew ed Dios. Naynay a wala so nansiansian matoor ed pananguley na Dios. Nabasam ed Biblia, alimbawa, a sinali nen Satanas ya amperen si Job diad panlingkor ed Dios balet ta sikato so sinmaew.​—Job 1:6-12.

¹⁶ Sirin saray ibabaga na Diablo so apaneknekan a tila. Peteg a kanepegan ton tuloy so kaderal unong ta inggapo to so marelmeng ya isusumpa ed Dios. Makapaliket, arapat tayo la so panaon diad pangitarok na Dios ed anggaan na uley nen Satanas. Dedeskribien to so ununan kundang na panggawa ed saya, ibabaga na Biblia so sakey ya importantin bakal ed tawen, a, siempre, ag-anengneng odino nadngelan na totoo ed dalin. Basaen a maalwar so onggendan a salaysay na Biblia:

17. (a) Panon so impaneskribe na Biblia ed samay bakal ed tawen? (b) Anto so nansumpalan to ed saraman so wala ed tawen, tan ed saraman so wala ed dalin?

¹⁷ “Tinmerak so bakal ed tawen: Si Miguel [a sikato si apaolin Jesu-Kristo] tan saray angheles to so akibakal ed dragon, tan say dragon tan saray angheles to so akibakal ingen ta ag-ira analo, nisay aromog ni so pasen da ed tawen. Sirin nibantak  so baleg a dragon, say daan ya uleg, samay sakey ya atawag na Diablo tan Satanas, a mamapalikdo ed interon panaayaman a dalin; sikato so nibantak ed dalin, tan saray angheles to so nibantak a kaiba to. ‘Nisengeg ed saya manggayaga kayo, sikayon katawenan tan sikayon manaayam ed sikara! Kasi la so dalin tan say dayat, lapud say Diablo so inmakseb ed sikayo, a walaan na baleg a sanok, ta amta ton antiktikey la so panaon to.’”​—Apocalipsis 12:7-9, 12.

18. (a) Kapigan so inkagawa na bakal ed tawen? (b) Anto so nagagawa ed dalin nanlapulad “inkibantak” nen Satanas?

¹⁸ Kapigan so inkagawa na sayan bakal ed tawen? Ipapanengneng na ebidensya a sikato so agawa ed samay panaon na Guerra Mundial I, a ginmapo nen 1914. A singa ituturo na Apocalipsis, apagit si Satanas ed saman a panaon diad katawenan, a kabaliksan ton manbibilay itayo la ed “antiktikey a panaon” to nanlapulad saman. Sirin, saraya la so “kaunoran iran agew” na mundo nen Satanas. Say idadaak na kaugsan, takot, bakabakal, kakisiran na tagano, sakit tan arum niran makapagonigon a kipapasen a nasasagmak tayo so prueba ed sayan katuaan.​—Mateo 24:3-12; Lucas 21:26; 2 Timoteo 3:1-5.

19. (a) Anto so impasyan sasalien nen Satanas a gawaen? (b) Anto so makabat a gawaen tayo?

¹⁹ Lapud amta nen Satanas a ngalngalilan naupot so “antiktikey a panaon” to, lalon iyuupot ton sasalien a sebelan so totoon manlingkor ed Dios. Labay ton sakupen so dakel a totoon nagalpong ed kadederal a kaiba to. Diad maabig a rason et sikato so dedeskribien na Biblia a singa managlem a leon a manisiim na buagen to. (1 Pedro 5:8, 9) No agtayo labay a natekmelan to, nakaukolan tayon aralen no panon so panangataki to tan ontan met ed dalan a pamapalikdo to ed totoo.​—2 Corinto 2:11.

NO PANON SO PAMAPALIKDO NEN SATANAS ED TOTOO

20. (a) Panon inkamatalona so panangataki nen Satanas? (b) Akin a nailaloan tayon saray kasiliban to so ompatnag a maabig, makagungguna ni ingen?

²⁰ Ag-isipen a saray metodo nen Satanas diad pamatumbok to’d totoo ed sikato so naynay a mainomay a nanengneng. Sikato so onsianon tuloy diad panagpalikdo ed totoo. Saray metodo to ed nilibulibon taon so, diad tua, sankasiliban a natan et dakel a totoo so ag-anggan manisia a sikato so wala. Diad sikara et say karelmengan tan mauges so basta gendagendat a kipapasen a walan naynay. Mankukurang si Satanas a singa saray modernon-agew a papangulo na krimen ya omparungtal ed paway a galgalangen, balet diad benegan et manggagawa na sankarelmengan iran bengatla. Isasalaysay na Biblia: “Itutultuloy nen Satanas a pagmamaliwen so inkasikato ya anghel na  liwawa.” (2 Corinto 11:14) Sirin nailaloan tayo a saray kasiliban to diad panamalikdo ed totoo so mabetbet ya ompatnag a maabig, makagungguna ni ingen.

21. Anto so sakey a kasiliban ya inusar nen Satanas?

²¹ Nonoten a si Satanas so pinmarisi a singa kaaro ed si Eva. Insan to siniliban diad panggawa na samay inisip ton onkana ed dilin pankaabigan to. (Genesis 3:4-6) Mipara met natan. Alimbawa, diad panamegley na saray totoon manangilaman to et sisisilib a sasagyaten nen Satanas so totoo a mangiyuna ed saray intereses na atooan a gobierno nen say serbisyo ra ed Dios. Saya so angiyanak ed espiritu na nasyonalismo, a nansumpal ed saray makapakebbiew a bakal. Diad agano niran panaon et pinakiwas nen Satanas iray totoo a mamalesa ed saray getma ra diad pananap da ed kareenan tan kaligenan. Sakey ed saraya et say Nasyones Unidas. Ingen kasin saya so amalesa na sakey a mundon mareen? Arawin tuloy! Noag ingen, nansumpal a sikato so paraan diad pangisuawi ed imano na totoo a manlapud oksuyan na Dios diad pangitarok na kareenan ed totoo, say onsasabin panarian ed leksab nen Jesu-Kristo, say “Prinsipe na Kareenan.”​—Isaias 9:6; Mateo 6:9, 10.

22. Anton pikakabat so aglabay nen Satanas ya onwala ed sikatayo?

²² Pian naawat tayo so andi-anggaan a bilay, nakaukolan tayo so suston pikakabat nipaakar ed Dios, say Arin-Anak to tan say panarian to. (Juan 17:3) Maseguro ka a sika so aglabay nen Satanas a Diablo a nawalaan na sayan pikakabat, tan gawaen to so anggaan na nayarian to a manebel ed sika diad pakagamor mo ed satan. Panon so panggawa to ed saya? Sakey a dalan et diad pakanengneng ton sagmaken mo so isusumpa, angangko ta diad nengneng na panaglurey. Ibabaga na Biblia ed sikatayo: “Amin na saraman so manpirawat a manbilay ed maridios a debosyon a nikasakey ed si Kristo Jesus so napasegsegang met.”​—2 Timoteo 3:12.

23. (a) Panon a si Satanas et nayarin usaren to ni ingen iray kakaaro tan kakanayon a panismaya ed sikatayo? (b) Akin a sika so agbalot nepeg ya onsuko ed isusumpa?

²³ Nayari ya anggan saray maapit a kakaaro odino kakanayon so mangibaga ed sika ya agda labay so panguusisam ed Kasulatan. Impasakbay ni ingen nen Jesu-Kristo: “Peteg, saray kakabusol na sakey a too et saray totoo ed dilin sankaabungan to. Siopaman a walaan na babaleg a panangaro ed ama odino ina nen say siak so agmakana ed siak; tan siopaman a walaan na babaleg a panangaro ed anak a laki odino anak a bii nen say siak so agmakana ed siak.” (Mateo 10:36, 37) Sika so nayarin salien a dismayaen na saray kakanayon, a gawaen da ed amin ya inkasimoon lapud agda kabat so makapakelaw  iran katuaan a naromog ed Biblia. Balet no itundam la so panagaral ed Salita na Dios sano onsabi so isusumpa, panon so pangipasen na Dios ed sika? Ontan met, no onsuko ka, panon so pakatulong mo ed saratan a kakaaro tan inad-aro a mantalos a say suston pikakabat ed Biblia et mankabaliksan na bilay-o-patey? Say pansiansiam ed saray bengatlan naaralan mo ed Salita na Dios so nayarin diad saginonor et impluensyaan tora met a mangaral ed katuaan.

24. (a) Anto so arum a dalan ya uusaren na Diablo pian nasebelan to so totoon mangasol ed manangiter-bilay a pikakabat? (b) Panon kaimportante so naliknam diad panaral ed Salita na Dios?

²⁴ Diad biek a dapag, si Satanas so nayarin responsabli diad panukso to’d sika a mibiang ed gawan imoralidad, a satan so agmakapaliket ed Dios. (1 Corinto 6:9-11) Odino nayarin panliknaen to kan okupadon tuloy pian anggapo so panaon mon manaral na Biblia. Balet ta sano satan so isipen mo, kasin wala so antokaman a lalon importante nen say pakagamor ed sayan nengneng na pikakabat? Agmo aabuloyan so antokaman a mangamper ed sika diad igamor ed sayan pikakabat a mangitonton ed pakaawat mo na andi-anggaan a bilay diad paraiso ed dalin!

25. No itultuloy tayon sumpaen so Diablo, anto so agto nayarian a gawaen ed sikatayo?

²⁵ Ipapaseseg na Biblia: “Sumpaen so Diablo.” No saya so gawaen mo, “sikato so ontaynan ed sika.” (Santiago 4:7) Kasin kabaliksan na saya a no barangkaan mo so panangataki nen Satanas et sikato so onsuko tan agto ka la guloen? Andi, salien ton naynay a pagawa ed sika so labay to. Ingen ta no itultuloy mon sumpaen, agto kan balot naguyor ya onsumpad Dios. Kanian, panggunaetan so pangasol ed sankaimportantian a pikakabat ed Biblia tan gawam so nanaaralan mo. Saya so makana pian agka napalikdo ed sananey a paraan nen Satanas diad pangibabalang to ed totoo, say palson relihyon.

[Tepetepet Parad Panagaral]

[Litrato sa pahina 16, 17]

Inyopresi kasi nen Satanas ed si Kristo so amin na sarayan gobierno no agto ra kayarian?

[Litrato sa pahina 19]

Sayan matakew so agnianak a matakew, a singa say Diablo so agpinalsan sakey a “diablo”

[Litrato sa pahina 20, 21]

Angangga so bakal ed tawen diad inkibantak nen Satanas tan saray demonyos to ed dalin. Naliliknam natan iray epekto

[Litrato sa pahina 24]

Nayarin wala so isusumpa diad mantultuloy a panaaral mo na Biblia