Kapitulo 24

Kasin Sikatayo So Walad Silong na Samploran Ganggan?

1. Anton ganggan so impasabi nen Moises ed saray totoo?

 ANTO ran ganggan so labay nen Jehova a Dios ed sikatayo a tuloken? Kasin nepeg tayon sumpalen so tatawagen na Biblia a “say ganggan nen Moises” odino, no maminsan, “say Ganggan”? (1 Arari 2:3; Tito 3:9) Saya met so tinawag na “say ganggan nen Jehova,” lapud Sikato so angiter ed satan. (1 Awaran 16:40) Si Moises lambengat so angipasabi na Ganggan ed totoo.

2. Diad anto so akatibukelan na sayan ganggan?

² Say ganggan nen Moises so nankarga na masulok ya 600 iran sinansakey a ganggan, odino bilibilin, a pati saray manunan 10. A singa inkuan nen Moises: “Sikato [si Jehova] so angiganggan ed sikayon manumpal, anggan saray samploran ganggan; tan insulat tora ed tapew na duaran tapias na bato.” (Deuteronomio 4:13; Exodo 31:18, King James Version) Balet siopa so angiteran nen Jehova na Ganggan, a pati say Samploran Ganggan? Kasin satan so inter to’d amin a katooan? Anto so gagala na Ganggan?

DIAD ISRAEL A PARA ED NIKADUMAN GAGALA

3. Panoy pikabat tayo a say Ganggan so niiter labat ed Israel?

³ Say Ganggan so agniiter ed amin a katooan. Si Jehova so akigawaan  na sakey a sipan, odino paknaan, ed saray kapolian nen Jacob, a nagmaliw a nasyon na Israel. Inter nen Jehova so ganggan to ed sayan nasyon lambengat. Saya so impalinew na Biblia ed Deuteronomio 5:1-3 tan Salmo 147:19, 20.

4. Akin a say Ganggan so niiter ed nasyon na Israel?

⁴ Intepet nen apostol Pablo so tepet: “Akin, sirin, so Ganggan?” On, nisengeg ed anton gagala so angiteran nen Jehova na ganggan to ed Israel? Inmebat si Pablo: “Pian saray impakalukso so nipatnag, ya anggad onsabi so bini a sikato so akagawaan na sipan . . . Sirin say Ganggan so nagmaliw a managbangat tayo [odino, maestro] a mangitonton ed si Kristo.” (Galacia 3:19-24) Say nikaduman gagala na Ganggan et say panalimbeng tan pangiwanwan ed nasyon na Israel ta pian sikara komon so akaparaan a mangawat ed si Kristo sano onsabi. Saray dakel a bagat a kinaukolan na Ganggan so angipanonot ed saray Israelitas a sikara so makasalanan a mankaukolan na sakey a Manangilaban.​—Hebreos 10:1-4.

“SI KRISTO SO ANGGAAN NA GANGGAN”

5. Sanen sinmabi si Kristo tan inatey, anto so agawa ed Ganggan?

⁵ Si Jesu-Kristo, siempre, so nisipan a Manangilaban, unong ya inyabawag na anghel diad samay inkianak to. (Lucas 2:8-14) Kanian sanen si Kristo so sinmabi tan inter to so ayadyarin bilay to bilang sakey a bagat, anto so agawa ed Ganggan? Sikato so nakal. “Andi itayo la ed silong na managbangat,” so impaliwawa nen Pablo. (Galacia 3:25) Say impangekal ed Ganggan  so pakainawaan na Israelitas. Impanengneng to ed sikara a sikara so makasalanan, lapud amin da so kinmulang diad impanumpal ya ayadyari ed saman a Ganggan. “Si Kristo diad impanaliw et imbulos to itayo a nanlapud ayew na Ganggan,” so inkuan nen Pablo. (Galacia 3:10-14) Kanian ibabaga met na Biblia: “Si Kristo so anggaan na Ganggan.”​—Roma 10:4; 6:14.

6. (a) Anto so epekto ed saray Israelitas tan saray aliwan -Israelitas sanen angangga so Ganggan, tan akin? (b) Anton kiwas so inala nen Jehova ed Ganggan?

⁶ Say Ganggan so peteg a nanserbin sakey a samben odino “padir” ed baetan na saray Israelitas tan arum a totoo ya anggapo ed silong to. Diad inkibagat na bilay to, anggaman kuan, “binural [nen Kristo] . . . so Ganggan na bilibilin a nankarga ed saray getegeter, pian komon palsaen to so duaran katooan [Israelita tan aliwan-Israelita] a mikasakey ed sikato diad sakey a balon too.” (Efeso 2:11-18) Nipaakar ed kiwas a ginawa nen Jehova a mismo ed ganggan nen Moises, nabasa tayo: “Sipapangasin pinerdona to itayo ed amin ya impakalukso tayo tan binural to so insulat na lima a kaletan ya onsumpad sikatayo, a nankarga ed saray getegeter [a pati saray Samploran Ganggan] tan sikato so sumpad sikatayo [lapud impangondena to ed saray Israelitas a bilang makasalanan]; tan inekal To ed dalan diad impangipasak to ed panamairapan a kiew.” (Colosas 2:13, 14) Sirin, diad ayadyarin bagat nen Kristo, say Ganggan so nitarok ed anggaan.

7, 8. Anto so mamaneknek a say Ganggan so agnaapag ed duaran parte?

⁷ Arum a totoo, anggaman kuan, so mangibabagan say Ganggan so naapag ed duaran parte: Saray Samploran Ganggan, tan saray arum nin ganggan. Saray arum nin ganggan, kuan da, so angangga, balet saray Samploran Ganggan so nansiansia. Ingen saya so aliwan tua. Diad samay Sermon to ed Palandey si Jesus so nanaon ed Samploran Ganggan tan ontan met ed arum iran kabiangan na Ganggan tan agtora impanbiigan. Sirin impanengneng nen Jesus a say ganggan nen Moises so agnaapag ed duaran parte.​—Mateo 5:21-42.

⁸ Imanoen, met, so impamuyan na Dios ed si apostol Pablo a mangisulat: “Natan et sikatayo la so alukpos ed Ganggan.” Kasin saray ganggan lambengat ya aliwan saray Samploran Ganggan so akalukposan na saray Judios? Andi, lapud intuloy nen Pablo ya imbaga: “Peteg ya agko akabatan komon so kasalanan no agnisesengeg ed Ganggan; tan alimbawa, agko komon akabatan so inkaagum no ag-imbaga na Ganggan: ‘Agka  mangaagum.’” (Roma 7:6, 7; Exodo 20:17) Lapud say “Agka mangaagum” so unor ed saray Samploran Ganggan, tutukoyen to a saray Israelitas so alukpos met ed Samploran Ganggan.

9. Antoy mangipanengneng a say sinimban ganggan ed sabaton so nakal met?

⁹ Kasin kabaliksan na saya a say ganggan na pananumpal ed sinimban Sabaton, a sikato so komapat ed saray Samploran Ganggan, so nakal met? On. Say ibabaga na Biblia ed Galacia 4:8-11 tan Colosas 2:16, 17 so mangipanengneng a saray Kristianos so andi la ed silong na ganggan na Dios a niiter ed saray Israelitas, a pati saray nakakaukolan to a pananumpal ed sinimban Sabaton tan pananumpal ed nikaduma ran agew ed taon. A say pananumpal ed sinimban Sabaton et aliwan sakey a Kristianon nakakaukolan so nanengneng met ed Roma 14:5.

SARAY GANGGAN YA ONAPLIKA ED KRISTIANOS

10. (a) Saray Kristianos so walad silong na anto ran ganggan? (b) Manlapud iner so angalaan ed sarayan ganggan, tan akin a makatunongan a sikara so inala ed satan?

¹⁰ Kasin kabaliksan na saya, a lapud saray Kristianos so andi ed silong na Samploran Ganggan, et agda la nakaukolan a sumpalen so anggan anton ganggan? Andin balot. Imparungtal nen Jesus so sakey a “balon sipanan,” a nibase ed magmaong a bagat na dilin ayadyarin atooan a bilay to. Saray Kristianos so nisilong ed sayan balon sipanan tan sikara so pauleyan ed saray Kristianon ganggan. (Hebreos 8:7-13; Lucas 22:20) Dakel ed sarayan ganggan so inala ed ganggan nen Moises. Saya so aliwan ag-inilaloan odino nikadkaduma. Miulibay a bengatla et say mabetbet a nagawa sano say sakey a balon gobierno so onsandi a manguley ed sakey a bansa. Say konstitusyon ed silong na daan a gobierno so nayarin nakansela tan nasalatan, balet saray balon konstitusyon so nayarin mamasiansia ed dakel iran ganggan ed samay daan. Diad miulibay a dalan, say Ganggan na sipanan so angangga, balet ta dakel ed saray manunan ganggan tan prinsipyo to so inadapta ed Inkakristiano.

11. Anto ran ganggan o bangabangat so niiter ed saray Kristianos a mipadpara ed Samploran Ganggan?

¹¹ Imanoen no panon ya onia so kipapasen legan a basaen yo so Samploran Ganggan, tan insan ipareng ira ed ontumbok iran Kristianon ganggan tan bangabangat: “Si Jehova a Dios mo so nepeg mon panlingkoran.” (Mateo 4:10; 1 Corinto 10:20-22) “Bantayan yo so inkasikayo a manlapud saray talintao.” (1 Juan 5:21; 1 Corinto 10:14) “Ama min wala ed katawenan, napasantos komon so ngaran mo [ag-agamilen ed andi-kakanaan a dalan].” (Mateo 6:9) “Ugugaw, ontulok kayo ed saray atateng yo.” (Efeso 6:1, 2) Tan pinalinew na Biblia a say panagpatey, pikakalugoran, panagtakew, panagtila tan panag-agum so sumpa met ed ganggan a para ed saray Kristianos.​ —Apocalipsis 21:8; 1 Juan 3:15; Hebreos 13:4; 1 Tesalonica 4:3-7; Efeso 4:25, 28; 1 Corinto 6:9-11; Lucas 12:15; Colosas 3:5.

12. Panon a say prinsipyo na ganggan na Sabaton so nitarok ed Kristianon oksuyan?

¹² Anggaman saray Kristianos so agniganggan a manumpal ed sinimban Sabaton, naaralan tayo so bengatla a manlapud satan ya oksuyan. Saray Israelitas so nampainawa ed literal a dalan, balet saray Kristianos so nepeg a manpainawa ed espiritual a dalan. Panon? Lapud pananisia tan katutulok saray tuan Kristianos so tinmunda la ed saray gawagawan sinisiblet. Sarayan sinisiblet a gawa so mangisakup ed saray sagpot a mangiletneg ed dilin inkatunong da. (Hebreos 4:10) Sayan espiritual a painawa so susumpalen aliwa lambengat ed sakey ya agew ed sakey simba noagta ed amin a pitoran agew. Saray nakakaukolan ed literal a ley na Sabaton a pangigana ed sakey ya agew a para ed espiritual ya interes so analimbeng ed saray Israelitas a manlapud sinisiblet a pangusar ed amin a panaon da diad pananap ed dili ran pankaabigan ed materyal. Say pangiyaplika ed sayan prinsipyo ed inagew-agew diad espiritual a dalan so mas lalo nin epektibon pakabantay a sumpad materyalismo.

13. (a) Anton ganggan so nibilin ed saray Kristianos a sumpalen, tan panon so panumpal da ed satan? (b) Anton ganggan so indanet nen Jesus? (c) Anton ganggan so letnegan na interon ganggan nen Moises?

¹³ Sirin saray Kristianos so pinaseseg a “manumpal ed ganggan nen Kristo,” imbes a sumpalen so Samploran Ganggan. (Galacia 6:2) Si Jesus so angiter na dakel iran ganggan tan bilibilin, tan diad panulok tayo ed saratan et susumpalen tayo so ganggan to. Diad partikular, indanet nen Jesus so kaimportantian na aro. (Mateo 22:36-40; Juan 13:34, 35) On, say pangaro ed arum so sakey a Kristianon ganggan. Sikato so letnegan na interon ganggan nen Moises, a singa ibabaga na Biblia: “Say interon Ganggan so asumpal diad sakey a salita, salanti: “Nepeg mon aroen so kaabay mo a singa sikan dili.’”​—Galacia 5:13, 14; Roma 13:8-10.

14. (a) Anton kaabigan so pansumpalan na pangaral tan pangiyaplika ed saray prinsipyo na ganggan nen Moises? (b) Anto so ipakiwas na aro ed sikatayo a gawaen?

¹⁴ Say ganggan a niiter ed panamegley nen Moises, a pati saray Samploran Ganggan, so matunong a dagup na saray ganggan a nanlapud Dios. Tan anggaman sikatayo so andi ed silong na satan a ganggan natan, saray madibinon prinsipyo a walad benegan to so siansia nin walaan na baleg a kablian ed sikatayo. Diad pangaral tan pangiyaplika ed saratan ombulaslas itayo diad panamabli ed baleg a Manangiter-na-Ganggan a si Jehova a Dios. Balet nagkalautlan nepeg tayon aralen tan iyaplika ed saray bilay tayo so Kristianon ganggan tan bangabangat. Say aro ed si Jehova so mamakiwas ed sikatayon ontulok ed amin a nakakaukolan to ed sikatayo natan.​—1 Juan 5:3.

[Tepetepet Parad Panagaral]

[Kahon ed pahina 203]

SARAY SAMPLORAN GANGGAN

1. “Siak si Jehova a Dios mo . . . Agmo nepeg so nawalaan na arum a dirios a sumpad lupak.

2. “Agka manggagawa na imbolik a talintao odino nengneng na antokaman a wala ed katawenan ed tagey odino wala ed dalin odino wala ed danum ed leksab na dalin. Agka ondadakmomo ed sikara nisay nasagyat kan manlingkor ed sikara . . .

3. “Agmo nepeg ya agamilen so ngaran nen Jehova a Dios mo ed andi-kakanaan a dalan . . .

4. “Nonoten so agew na sabaton a sagrado, agka mangisasaklang na kimey tan nepeg mon gawaen so amin a kimey mo ed anemiran agew. Balet say komapiton agew so sakey a sabaton ed si Jehova a Dios mo. Agmo nepeg so mankimey, sika nisay anak mon laki nisay anak mon bii . . .

5. “Igalang mo so amam tan inam ta pian saray agew mo so mansumpal ya andukey ed dalin ya iter nen Jehova a Dios mo ed sika.

6. “Agka mamatey.

7. “Agka mikalugoran.

8. “Agka mantakew.

9. “Agka mantasin sititila a bilang tasi a sumpad kaparam a too.

10. “Agmo kaliktanen [agumen] so abung na kaparam a too. Agmo kaliktanen [agumen] so asawa na kaparam a too, nisay aripen to a laki nisay aripen to a bii nisay baka to nisay antokaman a bengatlan kayarian na kaparam a too.”​—Exodo 20:2-17.

[Saray litrato ed pahina 204, 205]

Say Ganggan so nanserbin singa sakey a bakor ed baetan na saray Israelitas tan diad arum a totoo