KAPITULO 2
“Mantasi Kayo Nipaakar ed Siak”
No panon ya imparaan nen Jesus iray apostol to ya idaulo so panagpulong a kimey
Base ed Gawa 1:1-26
1-3. Panon ya nampatanir si Jesus ed saray apostol to, tan anto ran tepet so naisip tayo?
SINGA agda la labay ya manampot iman. Malikeliket iray apostol ed apalabas iran simba! Nen inmoli si Jesus, asalatan na liket so graben ermen da. Koma-40 ya agew la natan ya manpapanengneng si Jesus ed saray papatumbok to pian bangatan tan pasesegen ni ra. Balet sampot la yan agew ya manpanengneng ed sikara.
2 Saniiba ra ed Palandey na Saray Olibo, tan dedengelen a maong na saray apostol so amin ya ibabaga nen Jesus. Labalabay da ni komoy ondengel ed si Jesus, balet tinmunda la, insan to intagey iray lima to tan benendisyonan to ra. Insan kalkalnan tinmagey si Jesus! Legan ya ontatagey, sankanengneng na saray apostol to, ya anggad agda la nanengneng ta asaniban lay lurem. Anggapo lay Jesus, pero akatangay nin siansia ed tawen iray apostol to.—Luc. 24:50; Gawa 1:9, 10.
3 Manlapu lad saman, anguman lay bilay na saray apostol nen Jesus. Anto lay gawaen da natan ta sinmegep lad tawen so Katawan dan si Jesu-Kristo? Agtayo mapaga ta imparaan la ra na Katawan da ya ituloy so kimey ya inggapo to. Balet panon to ran impasal parad sayan importantin asainmin da, tan antoy ginawa ra? Tan antoy naaralan na saray Kristiano natan ed saratan ya agawa? Naamtaan tayo ray makapaseseg ya ebat diad unonan kapitulo na Gawa.
‘Diad Paraan a Talagan Nakombinse Ira’ (Gawa 1:1-5)
4. Panon ya inggapo nen Lucas so salaysay to diad libro na Gawa?
4 Ginapoan nen Lucas so salaysay to diad impangibano to ed si Teofilo, sikato lanlamang may laki ya sinulatan to diad Ebanghelyo to. a Malinew ya katuloyan iya na saman ya akaunan sulat to, ta diad gapo na libro na Gawa et insumaryo to ni iray agawan akarekord ed bandad sampot na Ebanghelyo to, pero angusar na duma iran salita tan wala ray inyarum ton balon detalye.
5, 6. (a) Antoy makatulong pian mansiansian mabiskeg so pananisia na saray papatumbok nen Jesus? (b) Panon tayon nibaga ya nibase ed ‘paraan a talagan makakombinse’ so pananisia na saray Kristiano natan?
5 Antoy makatulong pian mansiansian mabiskeg so pananisia na saray papatumbok nen Jesus? Diad Gawa 1:3, nabasa tayoy ginawa nen Jesus: “Sikatoy aminpigapigan nampanengneng ed sikara diad paraan a talagan nakombinse iran sikatoy mabilay.” Diad sayan bersikulo, inusar na “inad-aron doktor” ya si Lucas so salitan impatalos bilang ‘paraan a talagan makakombinse.’ (Col. 4:14) Satan ya salita et uusaren ed saray teknikal a sulsulat nipaakar ed medisina, ya say labay ton ibaga et malinew tan matibay ya ebidensya. Ontan ya klase na ebidensya so inter nen Jesus. Aminpigapigan nampanengneng ed saray papatumbok to, no maminsan et diad sakey odino duara, no maminsan et diad amin ya apostol, tan aminsan et diad masulok ya 500 ya mananisia. (1 Cor. 15:3-6) Talagan makakombinse!
6 Mipadpara, say pananisia na saray tuan Kristiano natan et nibase ed ‘paraan a talagan makakombinse.’ Wala kasi ebidensya ya nambilay ed dalin si Jesus, inatey parad saray kasalanan tayo, tan apaoli? Ay on! Nabasad impuyan ya Salita na Dios iray napantiwalaan ya salaysay na saramay mismon akanengneng ed saratan ya agawa. Amin iratan et makakombinsin ebidensya. No aralen tayo iratan ya salaysay tan ipikasi tayon natalosan tayo komon iratan, ombiskeg a maong so pananisia tayo. Tandaan, aliwan magenap no basta ti labat manisia, kaukolan tayoy matibay ya ebidensya pian magmaliw ya tua so pananisia tayo. Tan kaukolan tayoy tuan pananisia pian nawalaan tayoy bilay ya andi-anggaan.—Juan 3:16.
7. Antoy nepeg tayon aligen ed alimbawa nen Jesus no manpupulong tan manbabangat tayo?
7 Imbaga met nen Jesus iray bengatlan nipaakar ed Panarian na Dios. Singa bilang, impaliwawa to iray propesiya ya mangipapanengneng ya manirap tan ompatey so Mesias. (Luc. 24:13-32, 46, 47) Kada no ipapaliwawa nen Jesus so betang to bilang Mesias, singa to met la idadanet so tema ya Panarian na Dios ta sikato so magmaliw ya ari na satan. Lanang ya say Panarian so tema na ipupulong nen Jesus tan anggad natan et atan ni so tema ya ipupulong na saray papatumbok to.—Mat. 24:14; Luc. 4:43.
“Diad Sankaarawian a Pasen na Dalin” (Gawa 1:6-12)
8, 9. (a) Antoy duaran aliwan iisipen na saray apostol nen Jesus? (b) Panon ya impetek nen Jesus so iisipen na saray apostol to, tan antoy naaralan na saray Kristiano natan?
8 Nen nantitipon iray apostol diad Palandey na saray Olibo, sampot la man ya impitongtong da ed si Jesus diad dalin. Tinepetan day Jesus: “Katawan, ipawil mo ta so panarian na Israel diad sayan panaon?” (Gawa 1:6) Diad sayan tepet da, pinmaway so duaran aliwan iisipen na saray apostol. Unona, inisip dan nipawil so Panarian na Dios ed nasyon na Israel diad dalin. Komadua, say amta ra et manuley lan tampol so Panarian, kanian imbaga ran “diad sayan panaon.” Panon iran tinulongan nen Jesus pian nipetek so aliwan iisipen da?
9 Nayarin amta nen Jesus ya amay unonan iisipen da et asingger lan nipetek, ta diad tua samploran agew labat la et nanengneng da lay igapo na balon nasyon, say espiritual ya Israel! Kayari to tan et aliwa lan espisyal ya totoo na Dios so nasyon na Israel. Diad samay komaduan iisipen da balet, maaro iran pinanonotan nen Jesus: “Agyo nakaukolan ya amtaen iray panaon odino tiempo a wala labat ed pakauley na Ama.” (Gawa 1:7) Si Jehova labat so walaan na autoridad ya mandesisyon no kapigan nagawa so linawa to. Nen wadia nid dalin si Jesus, imbaga to ya anggan say Anak et agto amta so “agew tan oras” ya isabi na anggaan “noag say Ama labat.” (Mat. 24:36) Diad panaon tayo, no masyadon mapagpaga iray Kristiano ed eksakton agew na anggaan na sayan mauges a mundo, singa da pampapagaan iray bengatlan agda nepeg ya amtaen.
10. Anton maong ya ugali na saray apostol so kaukolan ya wala met ed sikatayo natan, tan akin?
10 Pero siempre, agtayo nepeg ya husgaan iray apostol nen Jesus ta diad tua et mabiskeg so pananisia ra. Mapaabeba dan inawat so panangipetek. Sakey ni, anggano intepet da iraman lapud aliway iisipen da, nanengneng ditan so sakey ya maong ya ugali ra. Paulit-ulit ya imbaga nen Jesus ed saray papatumbok to: “Mantultuloy kayon manbantay.” (Mat. 24:42; 25:13; 26:41) Aliing ira ed espiritual, labalabay dan naamtaan no antoy onsublay ya gawaen nen Jehova. Kaukolan tayoy nawalaan na ontan met ya ugali natan. Tan lalo la natan ta manbibilay tayo lad “kaunoran iran agew.”—2 Tim. 3:1-5.
11, 12. (a) Antoy ingganggan nen Jesus ya gawaen na saray papatumbok to? (b) Akin et duga labat ya binitla nen Jesus so masanton espiritu nen ingganggan to ran manpulong?
11 Impanonot nen Jesus ed saray apostol to no antoy nepeg ya pampokusan da. Kuan to: “Makaawat kayo na pakayari sano onsabi ed sikayo so masanton espiritu, tan mantasi kayo nipaakar ed siak diad Jerusalem, diad interon Judea tan Samaria, tan diad sankaarawian a pasen na dalin.” (Gawa 1:8) Diad Jerusalem so unonan pangipulongan na saray apostol nipaakar ed inkioli nen Jesus, ta ditan pinatey na totoo si Jesus. Insan manlapu ditan et ipulong da so mensahe diad interon Judea, insan diad Samaria, insan diad sankaarawian ya pasen na dalin.
12 Antis ya ibaki nen Jesus iray disipulo to ya manpulong, impanonot to nid sikara so im-promise to ya ikdan to ray masanton espiritu ya ontulong ed sikara. Masulok ya 40 beses ya abitla so “masanton espiritu” diad libro na Gawa. Paulit-ulit ya indanet na sayan eksayting ya libro na Biblia ya agtayo nagawaan so linawa nen Jehova no anggapoy tulong na masanton espiritu. Talagan importante sirin ya lanang tayon onkerew na masanton espiritu! (Luc. 11:13) Kakkaukolan tayo itan lalo la natan.
13. Panon kalaknab so kimey a panagpulong ya inter na Dios ed saray totoo to natan, tan akin et kaukolan tayoy mamasya ed satan?
13 Anguman la natan so labay ya ibaga na “sankaarawian a pasen na dalin” no ikomparad saman ya panaon. Anggano mas baleg la natan so teritorya na saray Tasi nen Jehova, nanengneng tayod akaunan kapitulo ya impapuso dan inawat so kimey a manpulong ta amta dan labay na Dios ya narengel na amin ya klase na totoo so maong a balita na Panarian to. (1 Tim. 2:3, 4) Kasin mamapasya kayo ed sayan kimey ya mangisalbay bilay? Anggapo lay arum ya kimey ya mas makapaliket nen say satan! Ikdan kayo nen Jehova na pakayari ya gawaen itan. Dakel so naaralan yo ed libro na Gawa nipaakar ed saray dugan paraan na pampulong tan say ugalin makatulong pian magmaliw kayon epektibo.
14, 15. (a) Antoy imbaga na saray anghel ed ipawil na Kristo, tan antoy labay dan ibaga? (Nengnengen met so paimanod leksab.) (b) Panon tayon nibaga ya say paraan na ipawil na Kristo et mipara ed samay paraan na inyalis to?
14 Abitla ed gapo na sayan kapitulo ya tinmagey si Jesus ed tawen insan agla nanengneng. Balet akaalagey nin siansia diman iray 11 ya apostol, ya akatangay ed tawen. Kanian walay duaran anghel ya nampanengneng ed sikara, tan maaro da ran binagaan: “Lalakin taga Galilea, akin et akatangay kayod tawen? Sayan Jesus ya inawat ed tawen et onsabi lanlamang a singa ed impakanengneng yon insegep tod tawen.” (Gawa 1:11) Kasin say labay ya ibaga na saray anghel et ompawil si Jesus ya pareho ed samay laman to, ya singa ibabangat na arum ya relihyon? Andi, aliwan ontan. Panon tayon amta?
15 Imbaga na saray anghel ya ompawil si Jesus “a singa ed impakanengneng” da ed insegep tod tawen. b Panon so paraan na inyalis to a? Agda la nanengneng nen akitongtong ed sikara iray anghel. Saraman labat ya pigaran lalaki, saray apostol, so akatebek ya tinmaynan lad dalin si Jesus tan paonla la ed Ama to diad tawen. Singa onman met no ompawil so Kristo. Tan onman so talagan agawa. Natan, saraman labat so walaan na espiritual ya pakatebek so makatalos ya manuuley lay Jesus bilang ari na Panarian na Dios. (Luc. 17:20) Kaukolan tayo sirin ya natebek iray ebidensya ya wadia lay Jesus tan nepeg tayon ipaamta itan ed arum ta pian nanengneng da met ya kaukolan da lay mandayew ed Dios natan.
“Ipanengneng Mod Sikami no Siopa . . . so Pinilim” (Gawa 1:13-26)
16-18. (a) Diad Gawa 1:13, 14, antoy naaralan tayo nipaakar ed saray Kristianon pantitipon parad panagdayew? (b) Antoy naaralan tayo ed alimbawan impanengneng na ina nen Jesus ya si Maria? (c) Akin et importante iray Kristianon pantitipon natan?
16 Agla pankelawan ya ‘malikeliket ya pinmawil ed Jerusalem’ iray apostol. (Luc. 24:52) Anto balet so gawaen da ed arengel dan panangigiya tan ganggan na Kristo? Diad Gawa 1:13, 14 nabasa tayon nantitipon ira ed sakey ya “kuarto ed tagey” tan wala ray naamtaan tayon makapainteres ya detalye ed satan ya impantitipon da. Diad saman, kaslakan ed saray abung ed Palestina et wala ray kuarto da ed tagey tan walay takayan ed paway ya pasegep ditan. Kasin aya lanlamang may “kuarto ed tagey” ya abitlad Gawa 12:12, ya abung na ina nen Marcos? Atan man o andi, seguradon simpli labat tan praktikal itan ya pasen ya pantitiponan na saray papatumbok na Kristo. Balet siopa ray nantitipon, tan antoy ginawa ra?
17 No naimano yo, aliwan saray apostol labat odino lalaki labat so walad satan ya pantitipon. Kaiba da met iray “pigaran bibii,” pati say ina nen Jesus ya si Maria. Sampot la yan impamitla ed sikato diad Biblia. Makapaseseg ya imadyinen si Maria ta aliwan pabidbir, noagta wadman ya mapaabeban akitipon pian mandayew ya kaiba na saray espiritual ya agagi to. Tan seguradon naliliketan ta kaiba to ray apatiran ananak ton lalaki, ya datin agmanisia ed si Jesus nen mabilay ni. (Mat. 13:55; Juan 7:5) Manlapu la nen inatey insan apaoli so agi da ed ina, anguman la ra.—1 Cor. 15:7.
18 Imanoen met no akin ya nantitipon irayan disipulo: “Amin da et nantultuloy a nampikasi a walaay saksakey a gagala.” (Gawa 1:14) Dati lan importantin kabiangan na panagdayew na saray Kristiano so saniiban pantitipon. Mantitipon tayo pian napaseseg tayoy sakey tan sakey, tan makaawat tayo na saray instruksion tan bilin, tan say sankaimportantian ed amin et pian saniiba tayon mandayew ed Ama tayod tawen, si Jehova. Talagan naliliketan si Jehova ed saray pikakasi tan kansion na panangirayew tayo diad saratan ya pantitipon, tan talagan importante met iratan ed sikatayo. Komon ta agtayon balot papaulyanan iratan ya sagrado tan makapabiskeg ya pantitipon!—Heb. 10:24, 25.
19-21. (a) Antoy naaralan tayo ed impangidaulo nen Pedro diad panresolbe ed sakey ya importantin isyu? (b) Akin et kaukolan ya salatan si Judas, tan antoy naaralan tayod paraan na impanpili na onsalat ed sikato?
19 Natan et walay problema ya kaukolan ya solusyonan na saratan ya papatumbok na Kristo, tan si apostol Pedro so angidaulo ed panresolbe ed satan. (Bersikulo 15-26) Agta makapalikliket ta baleg lay angumanan nen Pedro ed apalabas iran simba manlapu lad samay amitlo ton imburi so Katawan to? (Mar. 14:72) Amin tayo et nayarin makapankasalanan, tan kaukolan tayo ray panonot ya maomaong si Jehova tan ‘akaparaan ya mamerdona’ ed saramay talagan magbabawi.—Sal. 86:5.
20 Atalosan nen Pedro ya kaukolan ya salatan si Judas, say apostol ya nantraidor ed si Jesus. Balet siopay onsalat? Dapat amay onsalat ya balon apostol et akaiba toy Jesus legan na ministeryo to, tan anengneng to met so inkioli to. (Gawa 1:21, 22) Base itan ed mismon im-promise nen Jesus: “Sikayo ran tinmumbok ed siak so onyurong met diad 12 trono, pian mangukom ed 12 tribu na Israel.” (Mat. 19:28) Malinew ya gagala nen Jehova ya walay 12 ya apostol ya ontumbok ed si Jesus legan na ministeryo to diad dalin pian magmaliw ya “12 pundasyon a bato” na Balon Jerusalem diad arapen. (Apo. 21:2, 14) Kanian tinulongan na Dios si Pedro pian natalosan to ya onaplika ed si Judas so propesiya ya, “alaen komon na sananey so betang to bilang manangasikaso.”—Sal. 109:8.
21 Panon dan pinili so onsalat? Nampapalaranan ira. Atan so kaslakan ya gagawaen diad panaon na Biblia. (Pro. 16:33) Balet sampot la yan binitla na Biblia ya impangusar na pampapalaranan. Mapatnag ya agla itan gagawaen manlapu la nen nikalbo so masanton espiritu. Pero, akin et inusar so pampapalaranan nensaman? Oniay impikasi na saray apostol: “O Jehova, a makaamta ed kapusoan na amin, ipanengneng mod sikami no siopa ed sayan duaran lalaki so pinilim.” (Gawa 1:23, 24) Labay da ya si Jehova so manpili. Si Matias so apili, nayarin sakey ed saramay 70 ya disipulo ya imbaki nen Jesus ya manpulong. Kanian si Matias et kaiba la ed “Labindua.” c—Gawa 6:2.
22, 23. Akin et kaukolan tayoy magmaliw ya mapasakop tan maunor ed saray mangidadaulo ed kongregasyon natan?
22 Ipapanonot na satan ed sikatayo ya importantin walay organisasyon na saray totoo na Dios. Anggan diad panaon tayo, pipilien iray responsablin lalaki pian magmaliw ya manangasikaso diad kongregasyon. Maalwar ya ikokonsidera na saray elder iray kualipikasyon ya base ed Biblia parad saratan ya manangasikaso, tan onkekerew ira na panangigiya na masanton espiritu. Kanian bibidbiren na kongregasyon ya tinuro na masanton espiritu iratan ya lalaki. Lapud satan, no unoren tayoy panangigiya da, napansiansiay pankakasakey na kongregasyon.—Heb. 13:17.
23 Natan ya apabiskeg la ray disipulo ta aminpigan nampanengneng si Jesus ed sikara kayarin inmoli tan wala ray pananguman ed organisasyon, akaparaan la ra parad onsublay ya nagawa. Pantongtongan ed onsublay ya kapitulo itan ya importantin agawa.
a Diad Ebanghelyo nen Lucas, tinawag to iyan laki ya “kagalgalang a Teofilo,” kanian iisipen na arum ya nayarin sakey ya prominentin too si Teofilo ya diad saman et agni mananisia. (Luc. 1:3) Balet dia ed Gawa, tinawag nen Lucas iyan laki ya, “O Teofilo.” Ibabaga na arum ya scholar ya nagmaliw ya mananisia si Teofilo kayari ton abasa so Ebanghelyo nen Lucas; kanian kuan da et agla inusar nen Lucas so panamagalang ya titulo ta say susulatan to et agi to la ed espiritual.
b Dia et inusar na Biblia so Griegon salita ya troʹpos pian ipanengneng so “paraan na ipawil” nen Jesus aliwan say itsura to, ta no say tutukoyen to et “itsura,” inusar komon so sananey ya Griegon salita ya mor·pheʹ.
c Sinmabi panaon ya aturo si Pablo bilang “apostol ed saray nasyon.” Balet agbalot inkonsidera ya kaiba ed Labindua. (Roma 11:13; 1 Cor. 15:4-8) Agkinmualipika ed satan ya espisyal ya pribilehyo ta agnagmaliw ya patumbok nen Jesus legan na ministeryo to diad dalin.