1, 2. Siopa ray nanlapud Filipos ya manbiabiahen paonlad Tesalonica, tan antoy sankanonot da?

 DAKDAKEL so ondadalan ed karsada ya ginawa na saray marundunong ya Romanon engineer. Tuloytuloy itan ya dalan anggan diad saray mabaton kapalandeyan. No maminsan et nanlalaok so ingal ya narerengel ed satan ya dalan. Manungol iray asno, mantakkok iray dalig na saray karwahe diad makapal ya baton karsada, tan maingal so tongtongan na saray ombiabiahe, nayarin kaiba lad satan iray sundalo, negosyante, tan saray marundunong ya komikimey. Saniiban manbiabiahe si Pablo, Silas, tan Timoteo ed sayan karsada manlapud Filipos ya anggad Tesalonica ya masulok ya 130 kilometro so kaarawi to. Aliwan mainomay iyan biahe, lalo lad si Pablo tan si Silas ta manpapaabig ni ray sugat da lapud samay impanlewet ed sikara diad Filipos.​—Gawa 16:22, 23.

² Panon kasin nasarag na sarayan lalaki itan ya andukdukey ya biahe? Mas balibali seguro no manistoryaan ira. Sankanonot da ni may makapabilib ya agawa ed Filipos nen nagmaliw ya Kristiano imay guardia tan say pamilya to. Lapud saman ya agawa, mas determinado irayan lalaki ya ituloy so pangipulong ed salita na Dios. Balet legan iran manasingger ed syudad na Tesalonica ya asingger ed dayat, seguro sankanonot da no panon kasi ran tratoen na saray Judio diman. Atakien da ra kasi? Ompan leweten da ni ra ingen ya singa agawad sikara diad Filipos!

3. Panon ya makatulong ed sikatayo natan so makpel ya impanpulong nen Pablo?

³ Diad sulat to ed saray Kristiano ed Tesalonica, impaamta nen Pablo so alikna tod saman: “Anggano nanirap kami diad unaan tan maruksay impantratod sikami diad Filipos, unong ya amta yo la, tinulongan kami na Dios tayo a manpakpel pian nipulong mid sikayo so maong a balita nipaakar ed Dios anggaman dakel so isusumpa.” (1 Tes. 2:2) Ompapaway ya medyo alanganin si Pablo ya onloob ed syudad na Tesalonica, lalo la ta kakkayari to may agawad sikara diad Filipos. Kasin natatalosan yoy nalilikna nen Pablo? Kasin no maminsan et naiirapan kayon ipulong  so maong ya balita? Nantiwalay Pablo ya pabiskegen nen Jehova pian makapanpakpel. No aralen tayoy alimbawa nen Pablo, naalig tayo met.​—1 Cor. 4:16.

4. Panon tayon nibaga ya nayarin aliwa labat ya taloran simba ya walad Tesalonica si Pablo?

⁴ Nabasa tayo ya nampulong si Pablo diad sinagoga diad taloran Sabaton legan ya walad Tesalonica. Labay to kasin ibaga ya taloran simba labat ya wadman ed syudad si Pablo? Andi met. Agtayo amta no kasin akaonlan tampol ed sinagoga si Pablo nen kasabi to diman. Sakey ni, impaamta nen Pablo diad saray sulat to ya legan ya walad Tesalonica nantrabaho diman pati saray kakaiba to pian suportaay sarili da. (1 Tes. 2:9; 2 Tes. 3:7, 8) Ontan met legan ya wadman, amiduan akaawat na tulong si Pablo ya impawit ed sikato na saray agagin tagad Filipos. (Fil. 4:16) Kanian nayarin aliwa labat ya taloran simba ya walad Tesalonica si Pablo.

5. Antoy ginawa nen Pablo pian nakombinse to iray ondedengel ed sikato?

⁵ Nen wala lay pakpel nen Pablo ya manpulong, nansalita ed arapan na saray totoon wadman ed sinagoga. Singa niyugali to la, “sikatoy akikatunongan ed sikara manlapud Kasulatan, ya impaliwawa tan pinaneknekan tod panamegley na saray sulsulat a say Kristo et kaukolan a manirap tan onoli manlapud inaatey, ya inkuan to: ‘Saya so Kristo, sayan Jesus ya ipupulong kod sikayo.’” (Gawa 17:2, 3) Imanoen tayo ya ag-aalaen nen Pablo so liknaan na saray ondedengel ed sikato, noagta labay ton mannonot ira. Amta to ya kabisado tan rerespetoen na saray wadman ed sinagoga so Salita na Dios. Pero agda itan natatalosan kanian akikatunongan ed sikara si Pablo, impaliwawa toy Salita na Dios, tan inusar to itan pian pruebaan ya si Jesus ya tagad Nazaret so insipan ya Mesias, odino Kristo.

6. Panon ya inusar nen Jesus so Salita na Dios ed impanbangat to, tan antoy resulta?

⁶ Inalig nen Pablo si Jesus ya lanang ya manguusar na Salita na Dios no manbabangat. Singa bilang, legan na ministeryo nen Jesus, aminpiga ton imbaga ed saray papatumbok to ya base ed Salita na Dios, say Anak na too et nepeg ya pairapen, pateyen, tan paolien. (Mat. 16:21) Nen apaoli lay Jesus, nampanengneng ed saray disipulo to. Lapud satan, apruebaan ya tua imay imbaga to. Balet aliwan satan labat so ginawa nen Jesus. Nabasa tayo no panon ton binangatan iray disipulo to pian mas mantiwala ra ed Salita na Dios. “Impaliwawa tod sikara so amin a bengatla nipaakar ed sikato a walad Kasulatan, manlapud saray sulat nen Moises tan amin a Propeta.” Antoy resulta ey? Manbilib iray disipulo to, kanian say kuan da: “Agta singa onaapoy so puso ta nen mitotongtong ed sikata diad dalan, legan ton lulukasan ed sikata so Kasulatan?”​—Luc. 24:13, 27, 32.

7. Akin et importante ya ibase tayoy ibabangat tayo ed Salita na Dios?

⁷ Makapanyari so mensahe na Salita na Dios. (Heb. 4:12) Kanian ibabase na  saray Kristiano natan iray ibabangat da ed satan ya Salita, ya singa ginawa nen Jesus, Pablo, tan arum nin apostol. Mikakatunongan tayo met ed saray totoo, ipapaliwawa tayo no antoy labay ya ibaga na Salita na Dios, tan ipapanengneng tayo ed saray nakakatongtong tayo no antoy ibabaga na Biblia pian napruebaan iray ibabangat tayo. Gagawaen tayo itan ta agmanlalapud sikatayo so mensahen ipupulong tayo. No lanang tayon uusaren so Biblia, natulongan tayo ray totoo pian nanengneng dan nanlapud Dios iray ibabangat tayo, aliwan diad sarili tayon ideya. Dapat lanang tayo met ya tandaan ya say mensahen ipupulong tayo et talagan nanlapud Salita na Dios kanian napantiwalaan itan. No lanang tayon sankanonot itan, di ba mas makpel tayon manpulong ya singa si Pablo?

8-10. (a) Anto ray nagmaliw ya reaksion na saray totoo ed maong a balita diad Tesalonica? (b) Akin et nainggit so arum ya Judio ed si Pablo? (c) Antoy ginawa na saray Judion onsusumpa?

⁸ Asali la nen Pablo so apasegsegang kanian amta ton tua may imbaga nen Jesus ya: “Say aripen et aliwan mas baleg nen say katawan to. No pinasegsegang da ak, pasegsegangen da kayo met; no inunor day imbagak, unoren da met so imbaga yo.” (Juan 15:20) Nandurumay reaksion na totoo ed Tesalonica​—say arum et labalabay dan awaten iray imbaga nen Pablo, say arum balet et agda labay. Oniay insulat nen Lucas nipaakar ed saramay angawat: “Nagmaliw a mananisia [Kristiano] so arum ed sikara [saray Judio] tan akila rad si Pablo tan Silas, tan ontan met so ginawa na dakerakel a Griego a mandadayew ed Dios, a kaiba so dakel a maimpluensyan bibii.” (Gawa 17:4) Seguradon malikeliket irayan balon disipulo ta natatalosan da la so Salita na Dios.

⁹ Labalabay na arum iray imbangat nen Pablo, say arum balet et agaylay pasnok dad sikato. Naiinggit so arum ya Judio ya tagad Tesalonica ta akilad si Pablo so “dakerakel a Griego.” Labay na saraman ya Judio ya awaten na sarayan Griego so pananisia na saray Judio, kanian imbangat dad sikara so Hebreon Kasulatan, tan parad sikara et disipulo da ra. Balet biglan singa tatakewen nen Pablo irayan Griego, tan dia nid mismon sinagoga! Kanian agaylay pasnok na saray Judio.

¹⁰ Imbaga nen Lucas no antoy sinmublay ya agawa: “Lapud angimon iray Judio, tinipon da so pigaran mauges a lalaki ya akar-akar labat ed tindaan, tan anugyop ira na sakey a grupo tan ginulo ray syudad. Nilooban day abung nen Jason tan inanap day Pablo tan Silas pian awiten da rad saray magulon totoo. Sanen agda ra aromog, inggayugoy day Jason tan say pigaran agagi pian awiten da rad saray manuley na syudad, ya iyeeyag da: ‘Wadia la iramay lalakin manggugulo ed mundo, tan sayan Jason so amarawes ed sikara. Susumpaen na sarayan amin a totoo iray ganggan na Cesar, ya ibabaga ran walay sananey ya ari, si Jesus.’” (Gawa 17:5-7) Anto kasi nagawa ed si Pablo tan saray kakaiba to lapud sarayan magulon totoo?

11. Anto ray akusasyon ed si Pablo tan ed saray kaiba ton mangipupulong ed Panarian, tan anton ganggan so nayarin walad isip na saray mangaakusa? (Nengnengen so paimanod leksab.)

 ¹¹ Makapataktakot no wala ray grupo na totoon manggugulo ta bayolenti ira tan ag-ira nakontrol. Singa ra ilog ya mapmaples so agus to. Inusar na saray Judio irayan totoo pian naandi lay Pablo tan Silas. Kayarin “ginulo” na saray Judio so syudad, sinali ran kombinsien iray manuley ya grabe so krimen ya agawaan di Pablo tan saray kakaiba to. Say unonan akusasyon da et “manggugulo ed mundo” irayan lalaki, anggano diad tua et aliwan sikara di Pablo so angigapoy gulo diad Tesalonica! Mas seryoso so komaduan akusasyon da. Kuan na saray Judio ya ibabaga na sarayan misionero ya walay sananey ya Ari, si Jesus, kanian nakokontra day ganggan na emperador. a

12. Akin et nayarin walay mauges ya nagawa ed saray Kristiano ed Tesalonica lapud samay akusasyon ed sikara?

¹² No nanonotan yo ni, singa ontan may inyakusa na saray lider na relihyon ed si Jesus. Oniay imbaga da ed si Pilato: “Naalmoan min guguloen na sayan too so nasyon mi . . . tan ibabaga ton sikaton mismo so Kristo ya ari.” (Luc. 23:2) Nayarin natatakot si Pilato ya isipen na emperador ya tratraidoren to, kanian senentensiaan toy patey si Jesus. Ontan met, nayarin walay mauges ya nagawa lapud saray akusasyon ed saray Kristiano ed Tesalonica. Oniay ibabaga na sakey ya reperensya: “Mapeligro iyan akusasyon ta ‘no wala labat so sususpetsaen da ya mantratraidor ed saray emperador, kaslakan et papateyen da.’” Nengnengen tayo no kasin nagawa iyan mauges ya plano na saray Judio.

13, 14. (a) Akin et ag-apatunda na saray totoon manggugulo so panagpulong? (b) Panon ya nanalwar si Pablo ya singa si Jesus, tan panon tayon naalig so alimbawa to?

¹³ Ag-apatunda na saray totoon manggugulo so panagpulong ed Tesalonica. Akin ey? Unona et agda naromog si Pablo tan si Silas, tan agda nakombinse iray manuley ya tua iray akusasyon da. Nen akala lay “magenap a garantiya” iray manuley, nayarin nampiyansa si Jason tan saray arum nin agagi ya naakusaan, kanian imbulos da la ra. (Gawa 17:8, 9) Inunor nen Pablo so bilin nen Jesus ya “magmaliw [ya] malikas a singa saray uleg ingen ta maamo a singa saray malapati,” kanian iniwasan toy peligro tan nampulong la ed arum ya lugar. (Mat. 10:16) Malinew ya makpel si Pablo pero aliwan palpalaran. Panon ya naalig na saray Kristiano natan so alimbawa to?

¹⁴ Diad panaon tayo, kaslakan et saray pari odino saray pastor so mansusugsog ed saray totoo pian kontraen da iray Tasi nen Jehova. Aakusaan da ray Tasi ya kokontraen da kunoy gobierno tan tratraidoren day bansa ra, kanian nakokombinse da ray manuley ya pairapen ira. Singa saray managpasegsegang ed panaon nen Pablo, naiinggit met iray managpasegsegang natan ta  ondadakel iray totoon mimila ed sikatayo. Aglabay na saray tuan Kristiano so gulo. Anggad posible et agtayo labay so miebatan ed ontan iran mamapasnok tan agmakatunongan ya totoo. Labay tayon mareen ya nituloy so kimey tayo, tan nayarin pawilen tayo ra no kalmado la ra.

15. Antoy reaksion na saray tagad Berea ed maong a balita?

¹⁵ Pian naiwasan di Pablo tan Silas so peligro, imbaki ira na saray agagi ed Berea, ya manga 65 kilometro so kaarawi to. Kasabi dad man, linmay Pablo ed sinagoga tan nampaliwawa ed saray totoon wadman. Seguradon malikeliket si Pablo ta akalmo na totoon madengedengel! Insulat nen Lucas ya, “magmaong so kanonotan na saray Judio ed Berea nen saramay walad Tesalonica, ta akaparaan a maong so nonot dan angawat ed salita, a maalwar dan uusisaen so Kasulatan ya inagew-agew pian naseguro da no kasin tua iray nadngel da.” (Gawa 17:10, 11) Balet agkaibad satan iray tagad Tesalonica ya angawat ed katuaan. Oniay insulat nen Pablo ed sikara: “Agkami met ontutundan misasalamat ed Dios, ta sanen nadngel yo ed sikami so salita na Dios, inawat yo itan, aliwan bilang salita na totoo, noagta bilang salita na Dios, a saya so katuaan, tan walaan met itan na impluensya ed sikayo ran mananisia.” (1 Tes. 2:13) Akin balet et nibagan mas magmaong so kanonotan na saray Judio ed Berea?

16. Akin et nibagan “magmaong so kanonotan” na saray tagad Berea?

¹⁶ Anggano makarengel na balo iray tagad Berea, aliwa ran masuspetsa odino makritiko pero agmet ira bastabasta manisia no anggapoy prueba. Unona,  dinengel da nin maong so ibaga nen Pablo. Insan maalwar dan ninengneng so Salita na Dios pian nakompirma da so arengel da, tan tinulongan ira nen Pablo pian natalosan itan. Ontan met, makulikuli dan inaral so Salita na Dios, aliwa labat ya kada Sabaton, noagta inagew-agew. Tan “akaparaan a maong so nonot” da ya inikdan day panaon so panaral pian nanengneng da no antoy ibabaga na Salita na Dios ed sayan balon bangat ya nadngel da. Tan nibaga tayon mapaabeba iran anguman ta “dakel ed sikara so nagmaliw a mananisia.” (Gawa 17:12) Agti la pankelawan no akin ya imbaga nen Lucas ya “magmaong so kanonotan” da!

17. Akin et makapadinayew so alimbawa na saray tagad Berea, tan akin et kaukolan tayo ran tuloytuloy ya aligen anggano abayag tayo lan Tasi?

¹⁷ Seguradon ag-inilaloan na saray tagad Berea ya naisulat ed Salita na Dios so positibon reaksion da ed maong a balita pian walay pangaligan tayo natan. Ginawa da may labay nen Pablo ya gawaen da, tan atan met so labay nen Jehova. Atan met so ipapaseseg tayon gawaen na totoo​—ya aralen dan maong so Biblia pian say pananisia da et talagan akabase ed Salita na Dios. Pero siempre anggano inawat tayo lay katuaan, dapat tuloytuloy tayon aligen iray tagad Berea. Legan ya onlalabas so panaon mas kaukolan ya makuli tayon paibangat ed si Jehova tan iyaplika tayon tampol iray nanaaralan tayo. No gawaen tayo itan, sarag itayon ipasal nen Jehova depende ed panlabayan to. (Isa. 64:8) Kanian makapansiansia tayon mausausar tan makapaliket ed Ama tayod tawen.

18, 19. (a) Akin et agnambayag si Pablo ed Berea, balet antoy intuloy ton gawaen tan panon tayon naalig? (b) Siopa lay onsublay ya pulongan nen Pablo, tan iner?

¹⁸ Agnambayag si Pablo ed Berea. Oniay nabasa tayo: “Sanen akabatan na saray Judio ed Tesalonica a say salita na Dios et inyabawag met nen Pablo diad Berea, linma ra met diman pian sugsogan tan guloen iray totoo. Diad saman et tampol a pinaonla na saray agagi si Pablo anggad baybay, balet tinmilak ni si Silas tan si Timoteo. Balet saramay angipatnubang ed si Pablo et akila ya anggad Atenas, tan kayari to ran binilin a patumboken da lan tampol ed sikato si Silas tan Timoteo, sinmipot la ra.” (Gawa 17:13-15) Talagan ag-ontunda iray mamubusol ed maong a balita! Ag-ira basta akontento ya apataynan day Pablo ed Tesalonica, nambiahe ni ra paonlad Berea tan sinali da met so manggulo diman, pero agda itan agawaan. Amta nen Pablo ya maawang so teritorya to kanian sarag toy onlad arum ya lugar pian manpulong. Komon ta agtayo met ompapayag ya patundaen itayo na anggan siopaman ed panagpulong tayo.

¹⁹ Lapud pinasya nen Pablo so manpulong ed saray Judio diad Tesalonica tan Berea, seguradon naaralan to ya importante so makpel ya manpulong tan tulongan iray totoo ya nawalaan na dugan pakatalos ed ibabaga na Salita na Dios. Tan atan met so naaralan tayo. Balet duman maong iray onsublay ya pulongan nen Pablo​—saray Gentil ed Atenas. Anto kasi reaksion na totoo ed satan a syudad? Nengnengen tayo ed onsublay ya kapitulo.