1-4. Akin et onlad Jerusalem si Pablo, tan antoy nagawad sikato diman?

 EMOSYONAL so impampatanir di Pablo tan Lucas diad Mileto. Seguradon mairap ed sikaran taynan iray elder ya tagad Efeso ta naar-aro da la ra! Linmugan lad barko so duaran misionero. Awit da la ray bagahe ra ya napnoy suplay ya kaukolan da parad sayan pambiahe ra. Tan awit da met iray kuarta ya akolekta da parad saray mairap-bilay ya Kristiano ed Judea. Tan labalabay da lan iter iyan regalo ed saray agagi diman.

² Dugaruga labat so dagem ya mangitutulak ed barko ya paarawi ed maingal ya daongan. Sankanengneng nen Pablo tan Lucas tan saray pitoran kakaiba ra so maermen ya kalupaan na saray agagin atilak diman. (Gawa 20:4, 14, 15) Papayapayan da ray kakaaro ra ya anggad arawi la ra tan agda la ra nanengneng.

³ Manga taloy taon ya akapikimeyan si Pablo ed sarayan elder ya tagad Efeso. Balet natan et inggiya na masanton espiritu si Pablo kanian paonla la ed Jerusalem. Anggan panon et walay ideya to no antoy nagawa ed sikato diman. Imbaga to la ed sarayan elder ya: “Natan et onla ak ed Jerusalem, ta binalor ak na espiritu, anggano agko amtay nagawa ed siak diman, noag say amtak labat et aminpigan papasakbayan ak na masanton espiritu diad kada syudad, ya ibabaga na saya a manaalagar ed siak so kaprisok tan panirap ko.” (Gawa 20:22, 23) Anggano mapeligro so iyakar nen Pablo ed Jerusalem, pakalikna to et ‘binalor na espiritu’​—labay ton ibaga et kaukolan ton unoren so ibabaga na masanton espiritu ya onla ed Jerusalem, tan talagan labay ton gawaen itan. Papablien toy bilay to pero mas importante ed sikato so panggawa ed linawa na Dios.

⁴ Ontan met kasi nalilikna yo? Nen indedika tayoy sarili tayo ed si Jehova, im-promise tayo ya gawaen tayoy linawa to tan atan so magmaliw ya sankaimportantian ed bilay tayo. Diad sayan kapitulo makaaral tayo ed matoor ya alimbawa nen apostol Pablo.

5. Anton rota so dinalan di Pablo tan saray kakaiba to paonlad Tiro?

⁵ ‘Diretso so biahe’ na barkon niluganan nen Pablo tan saray kakaiba to. Labay ya ibaga et balibali panaon tan anggapoy aberya kanian akasabi ran tampol ed Cos diad satan lanlamang ya agew. (Gawa 21:1) Ompapaway ya tinmunda ni ditan so barko ya sanlabi antis ya tinmuloy ed Rodas tan Patara. Kasabi dad Patara, ya walad bandad south ya gilig na dayat na Asia Minor, linmugan ira ed sakey ya baleg ya barko ya angawit ed sikaran paarap ed Tiro, diad Fenicia. Nilabsanan da labat so “isla na Ciprus diad bandad kawigi [ya kawalaan na daongan].” (Gawa 21:3) Akin et binitla ni itan ya detalye nen Lucas, say angisulat ed Gawa?

6. (a) Akin et nayarin apaseseg si Pablo nen anengneng toy isla na Ciprus? (b) Antoy nalikna tayo no isipen tayo no panon itayon benendisyonan tan tinulongan nen Jehova diad apalabas?

⁶ Seguro inturo nen Pablo may isla insan to inistoryay eksperiensya to diman. Diad samay unonan impanbiahe to bilang misionero manga siameran taon lay apalabas, akaiba nen Pablo si Bernabe tan Juan Marcos ed impanpulong to diman, balet kinontra ira na sakey ya managsalamangka ya si Elimas.  (Gawa 13:4-12) Nen anengneng nen Pablo iman ya isla tan anonotan to iray agawad sikato diman, seguradon apaseseg tan apabiskeg ya arapen so antokaman ya nagawad sikato. Ontan tayo met, maabig no isipen tayo no panon itayon benendisyonan na Dios ed apalabas tan no panon to tayon tinulongan ya anosan iray subok. No gawaen tayo itan, nalikna tayo met imay imbaga nen David ya: “Dakel so pakakairapan na matunong, balet sikatoy isasalba nen Jehova ed saratan ya amin.”​—Sal. 34:19.

7. Antoy ginawa di Pablo kasabi dad Tiro?

⁷ Importante ed si Pablo so pililimog ed saray kapara ton Kristiano tan labalabay to ran kaiba. Kasabi dad Tiro, oniay insulat nen Lucas, “inanap mi ray disipulo tan aromog mi ra.” (Gawa 21:4) Amta da ya wala ray Kristiano ed Tiro kanian inanap da ra tan nayarin ditan ira akiayam ya agano. Say sakey ya balibalin bendisyon no wala tayod katuaan et amay walan walay agagin manpatuloy ed sikatayo inerman so laen tayo. On, saramay mangaaro ed Dios tan dugay panagdayew da et wala ray kaaro da ed interon mundo.

8. Antoy labay ya ibaga na Gawa 21:4?

⁸ Diad samay pitoran agew ya wala rad Tiro, walay insulat nen Lucas ya medyo makapawetwet diad gapo: “Lapud mensahen impasabi ed sikara [saray agagi ed Tiro] na masanton espiritu et aminpiga ran imbagad si Pablo ya agla oonlad Jerusalem.” (Gawa 21:4) Kasin anguman lay isip nen Jehova? Agto la kasi paonlaen ed Jerusalem si Pablo? Andi. Impaamta na espiritu ya napairap si Pablo diad Jerusalem, pero ag-imbaga na espiritu ya agla ontutuloy si Pablo ed saman ya syudad. Diad tulong na masanton espiritu, dugay inisip na saray agagi ed Tiro ya nipeligro si Pablo no onlad Jerusalem. Lapud aburido ra ed no antoy nagawa ed si Pablo, agda la labay ya paonlaen diman. Duga met ya labay dan naprotektaan si Pablo. Pero determinadoy Pablo ya gawaen so linawa nen Jehova, kanian linma nin siansia ed Jerusalem.​—Gawa 21:12.

9, 10. (a) Antoy anonotan nen Pablo nen mikakasi ed sikato iray agagin tagad Tiro? (b) Antoy kaslakan ya mas labay na totoo natan, tan antoy pidumaan na satan ed ipapaseseg nen Jesus?

⁹ Nen mikakasi la ray agagi ya agla onlay Pablo ed Jerusalem, seguro anonotan to may agawad si Jesus nen imbaga tod saray disipulo to ya onlad Jerusalem, pairapen dan maong diman, insan da pateyen. Ag-akontrol nen Pedro so emosyon to kanian imbaga tod si Jesus: “Kasian moy sarilim, Katawan; ag-iyan balot nagawa ed sika.” Balet inmebat si Jesus: “La kad benegan ko Satanas! Makasbel kad siak, ta say iisipen mo et kanonotan na totoo, aliwan kanonotan na Dios.” (Mat. 16:21-23) Determinadoy Jesus ya mansakripisyo pian nagawaan toy linawa na Dios. Ontan met so labay ya gawaen nen Pablo. Maong met so intension na saray agagi ed Tiro, ya singa si apostol Pedro, pero agda atalosan no antoy linawa na Dios parad si Pablo.

¹⁰ Mas labay na totoo natan ya gawaen no antoy mainomay pian ag-ira  nairapan. Mas pipilien da ray relihyon ya aliwan istrikto tan anggapoy bawal. Balet duman maong so ipapaseseg nen Jesus. Oniay imbaga to ed saray disipulo to: “Siopaman a labay toy ontumbok ed siak, iburi toy sarili to tan sakbaten toy panamairapan a poste to tan mantultuloy ya ontumbok ed siak.” (Mat. 16:24) Marunong so toon ontumbok ed si Jesus, aliwa itan ya mainomay pero atan so duga.

11. Panon ya impanengneng na saray agagin tagad Tiro ya inar-aro day Pablo tan labalabay dan ituloy to so ministeryo to?

¹¹ Insan kaukolan lan ituloy di Pablo, Lucas, tan arum nin kakaiba ra so pambiabiahe da. Makapaakis so eksena nen inmalis ira. Sankanengneng ya inar-aro na saray agagin tagad Tiro si Pablo tan labalabay dan ituloy to so ministeryo to. Impatnubang na lalaki, bibii, tan ugugaw si Pablo tan saray kakaiba to ya anggad dayat. Insan tinmalimukor iran amin tan nampikasi ira, insan la ra nampatanir ed sakey tan sakey. Kayari to, linmugan ed sananey ya barko paonlad Tolemaida si Pablo, Lucas, tan saray kakaiba da. Inabet ira na saray agagi diman tan akiayam irad sikara na sakey agew.​—Gawa 21:5-7.

12, 13. (a) Anto la ray agawaan nen Felipe ed abayag lan panlilingkor to? (b) Anton balibalin alimbawa nen Felipe so aaligen na saray Kristianon kaamaan natan?

¹² Insan insulat nen Lucas ya linma ra di Pablo tan saray kakaiba to ed Cesarea. Kasabi rad man, ‘linma rad abung nen Felipe ya ebanghelisador.’ a (Gawa 21:8) Seguradon malikeliket ira nen anengneng day Felipe. Manga 20 taon lay apalabas nen tinuro na saray apostol si Felipe pian ontulong ed pangibunog na naakan ed balon Kristianon kongregasyon diad Jerusalem. Kabkabat si Felipe ya abaybayag lan maseseg ya managpulong. No nanonotan yo ni may agawan panamasegsegang tan nitaytayak iray disipulo, linmay Felipe ed Samaria tan diman la nampulong. Insan to met pinulongan tan binautismoan so Etiopen eunoko. (Gawa 6:2-6; 8:4-13, 26-38) Talagan matoor si Felipe ed impanlingkor tod si Jehova diad dakel lan taon!

¹³ Ag-abawasan so seseg nen Felipe ed panagpulong a kimey. Natan ya wala lad Cesarea, busy nin siansia ed pampupulong to, amta tayo itan ta tinawag nen Lucas si Felipe ya “ebanghelisador.” Naamtaan tayo met ya wala lay apatiran  ananak to ya mamarikit a manpropropesiya, labay ton ibaga et inalig day alimbawa na ama ra. b (Gawa 21:9) Seguradon nansagpot ya maong si Felipe pian natulongan toy pamilya to ya aroen tan panlingkoran day Jehova. Labay met na saray Kristianon kaamaan ya aligen so alimbawa nen Felipe, kanian idadaulo day panagpulong na pamilya da tan tutulongan da ray ananak da pian naaro day panagpulong ya kimey.

14. Antoy seguradon nagagawa no ombibisitay Pablo ed saray agagi, tan panon tayon naalig itan?

¹⁴ Diad kada lugar ya lalaen nen Pablo, aanapen to ray Kristiano tan mililimog ed sikara. Seguradon labalabay ya parawesen na saray agagi ed saratan ya lugar iyan misionero tan saray kakaiba to. Akatulong itan pian “makapanpapasesegan” ira. (Roma 1:11, 12) Sarag tayo met so makapanpapasesegan natan. Dakdakel so bendisyon no imbitaan tayoy manangasikaso na sirkito tan say asawa da anggano simpli labat so abung tayo.​—Roma 12:13.

15, 16. Antoy mensahen awit nen Agabo, tan antoy epekto to ed saramay akarengel ed satan?

¹⁵ Legan ya walad abung di Felipe si Pablo, wala ni sakey ya respetadon bisita ya sinmabi​—si Agabo. Amta na saramay nantitipon ed abung di Felipe ya propeta si Agabo; sikato may angipasakbay ed baleg ya eras legan na uley nen Claudio. (Gawa 11:27, 28) Seguro mankelaw ira: ‘Akin et wadiay Agabo? Antoy mensahen awit to?’ Sankanengneng day Agabo nen inala toy balkes nen Pablo. Andukey itan ya tela ya nayarin pankargaay kuarta tan arum ni ran bengatla, tan ibabariber itan ed awak. Inusar itan nen Agabo pian itaker so sali tan lima to. Insan nansalita. Seryoso so imbaga to: “Oniay inkuan na masanton espiritu, ‘Say lakin makankayarian ed sayan balkes et oniay pamalor ed sikato na saray Judio diad Jerusalem, tan iyawat dad saray totoo na saray nasyon.’”​—Gawa 21:11.

¹⁶ Kinompirma na satan ya propesiya ya  talagan onlad Jerusalem si Pablo. Impaamta to met ya iyawat na saray Judio si Pablo ed ‘saray totoo na saray nasyon.’ Naaburido iray wadman ya akarengel ed satan ya propesiya. Oniay insulat nen Lucas: “Natan sanen nadngel mi iya, sikami tan saramay wadman et akikasi ed sikato ya agla oonlad Jerusalem. Insan inmebat si Pablo: ‘Akin et onaakis kayo tan pakakapuyen yoy determinasyon ko? Agkayo mapaga ta akaparaan ak lan nabalor tan ompatey diad Jerusalem lapud ngaran na Katawan a Jesus.’”​—Gawa 21:12, 13.

17, 18. Panon ya impanengneng nen Pablo ya talagan determinado ton gawaen so linawa na Dios, tan antoy reaksion na saray agagi?

¹⁷ Imadyin yo pay agawa. Mikakasi iray agagi pati si Lucas ya agla ontutuloy si Pablo ed Jerusalem. Wala ni ingen iray manakis. Alikna nen Pablo ya inar-aro da kanian mauyamo ton imbagad sikara ya ‘pakakapuyen day determinasyon to,’ odino diad arum a patalos, “bebetagen day puso [to].” Pero talagan determinado si Pablo, agnampaapekto ed saray agagi ed Cesarea, no panon ya agmet nampaapekto ed saray agagin tagad Tiro anggano mikakasi tan onaakis ira. Imbes, impaliwawa tod sikara no akin et kaukolan toy ontuloy. Talagan makmakpel tan determinado si Pablo! Singa si Jesus, anggapoy makapigil ed si Pablo ya onlad Jerusalem. (Heb. 12:2) Aglabay nen Pablo so ompatey bilang martir, pero no nagawa itan, ipasen ton sakey ya kagalangan so ompatey bilang patumbok nen Jesu-Kristo.

¹⁸ Antoy reaksion na saray agagi? Nirespeto day desisyon nen Pablo. Oniay nabasa tayo: “Sanen sikatoy agmi nakombinse, pinaulyanan mi la, tan inkuan mi: ‘Nagawa komon so linawa nen Jehova.’” (Gawa 21:14) Agla impasoot na saramay mamipigil ed si Pablo so labay da. Dinengel day Pablo tan inawat day linawa nen Jehova parad sikato anggano mairap itan parad sikara. Manresulta ed ipapatey so desisyon nen Pablo. Pero agla komon nairapan so liknaan nen Pablo no agpigilan na saramay mangaaro ed sikato.

19. Antoy importantin naaralan tayo ed samay agawad si Pablo?

¹⁹ Walay importantin naaralan tayo ed samay agawad si Pablo: Agtayo labay ya patundaen so arum ed pansasakripisyo da pian makapanlingkor ira ed Dios. Sarag tayo itan ya iyaplika ed dakel ya situasyon aliwa labat ya diad saramay situasyon ya nalalanor so bilay tan patey. Singa bilang, anggano naiirapan so dakel ya Kristianon atateng no makaarawi iray ananak da pian manlingkor ed ararawin asainmin, determinado ira ya agdismayaen iray ananak da. Oniay nanonotan nen Phyllis ya tagad England ya alikna to nen nagmaliw ya misionera ed Africa so saksakey ya anak to. “Nairapan ak ed saman,” so kuan nen Phyllis. “Naeermenan ak no iisipen kon arawrawi kulaan na anako. Pero anggano maermen ak, proud ak ed sikato. Aminpigak ya impikasi man pero desisyon to man, tan agkon balot sinalin kombinsien ya onsempet la. Lalo la ta siak ya mismoy angibangat ed sikato ya lanang ton iyuna so Panarian! Natan et 30 taon lan manlilingkor ed nanduruman bansa, tan inagew-agew kon pisasalamatay Jehova ta matoor so anako.” Balibali no pasesegen tayo ray agagi tayon mansasakripisyo parad Panarian!

20, 21. Panon tayon nibaga ya labalabay nen Pablo ya nakaiba iray agagi, tan akin et labalabay toy milimog ed sikara?

²⁰ Namparaan la ra di Pablo, insan da intuloy so panbiabiahe ra, inibaan ira na saray agagin tagad Cesarea. Ipapanengneng na satan ya matoor tan masuporta iran kakaaro. Legan na impanbiahe di Pablo tan saray kakaiba to paonlad Jerusalem, lanang dan aanapen iray agagi pian makapilimog irad sikara. Diad Tiro, inanap da ray disipulo tan pitoy agew da diman. Diad Tolemaida, kinumusta da ray agagi tan akiayam iray sakey agew diman. Diad Cesarea, pigay agew iran akiayam ed abung nen Felipe. Kayari to et inibaan na saray disipulon tagad Cesarea si Pablo tan saray kakaiba to paonlad Jerusalem, tan pinatuloy ira nen Minason, sakey ed saray inmunan disipulo. Tan sa wakas et akasabi irad Jerusalem, tan imbaga nen Lucas ya: “Malikeliket iray agagi ya angawat ed sikami.”​—Gawa 21:17.

²¹ Malinlinew ya labalabay nen Pablo ya nakaiba iray agagi. Napapabiskeg so apostol no nakakaiba to ra, tan ontan met so nalilikna tayo natan. Talagan apabiskeg si Pablo kanian sarag to lan arapen iray totoon agaylay pasnok dad sikato tan labay dan pateyen.