KAPITULO 11
“Napno na Gayaga tan Masanton Espiritu”
Makaaral tayo ed ginawa nen Pablo nen wala ray ag-ondengel ed maong a balita
Base ed Gawa 13:1-52
1, 2. Akin et nikaduma so asainmin di Bernabe tan Saulo, tan panon iyan makatulong pian nasumpal so Gawa 1:8?
EKSAYTED iray walad kongregasyon na Antioquia ta diad amin ya propeta tan managbangat diman, si Bernabe tan Saulo so pinili na masanton espiritu ya mangipasabi na maong a balita diad ararawin pasen. a (Gawa 13:1, 2) Tua ya wala met la ray kualipikadon lalaki ya imbaki nensaman. Pero dati say lalaen na saray misionero et diad saray lugar ya inawat la na totoo so Inkakristiano. (Gawa 8:14; 11:22) Natan balet, nibaki si Bernabe tan Saulo ya kaibay Juan Marcos bilang katulongan da diad saray lugar ya agni arengel na totoo so maong a balita.
2 Manga 14 ya taon antis to ’tan, oniay imbaga nen Jesus ed saray papatumbok to: “Mantasi kayo nipaakar ed siak diad Jerusalem, diad interon Judea tan Samaria, tan diad sankaarawian a pasen na dalin.” (Gawa 1:8) Nagawa la so impropesiya nen Jesus diad sayan impangibaki ed si Bernabe tan Saulo bilang misionero! b
“Ibiig Yo Parad . . . Kimey” (Gawa 13:1-12)
3. Akin et mairap so manbiahe na arawi nen unonan siglo?
3 Diad panaon tayo, wala la ray naimbenton luluganan tan eroplano kanian sakey odino duaran oras labat et makasabi lad ararawin pasen iray totoo. Balet aliwan ontan nen unonan siglo C.E. Nensaman, manaakar iray totoo no ombiahe ra tan kaslakan et aliwliwa iray dalan. Sanagew dan akaren so 30 kilometro tan talagan makapakesaw itan! c Seguradon eksayted lay Bernabe tan Saulo ed asainmin da. Pero amta da ya kaukolan day mansagpot tan mansakripisyo pian nagawaan da itan.—Mat. 16:24.
4. (a) Panon ya apili si Bernabe tan Saulo, tan antoy reaksion na arum ya agagi nen apili ira? (b) Panon tayon nasuportaan iramay makakaawat na pribilehyo?
4 Akin balet et espisipikon pinili na masanton espiritu si Bernabe tan Saulo ya ‘nibiig parad kimey’? (Gawa 13:2) Anggapoy ibabaga na Biblia. Amta tayo ya inggiya na masanton espiritu so pamili ed sarayan lalaki. Anggapoy pakapatnagan ya kinuestion na arum ya propeta tan managbangat ed Antioquia itan ya desisyon. Imbes, talagan sinuportaan da ra ed asainmin da, tan ag-ira nainggit. Imadyin yo pay alikna nen Bernabe tan Saulo nen nanayunal tan nampikasi iray arum ya brother tan “intapew dad sikara iray lima ra tan pinaonla da la ra,” seguradon apaseseg ira! (Gawa 13:3) Ontan tayo met dapat, suportaan tayo iramay makakaawat na pribilehyo, kaiba la ray lalakin natuturo bilang manangasikaso na kongregasyon. Imbes ya nainggit tayo ed saramay naiikday pribilehyo, dapat tayon ‘ipatnag ed sikara so mas nagkalalon konsiderasyon tan panangaro lapud kimey da.’—1 Tes. 5:13.
5. Ideskribe so pambiahe ed isla na Ciprus pian makapampulong.
5 Nanakar si Bernabe tan si Saulo ya anggad Seleucia, sakey itan ya daongan ya asingger ed Antioquia. Insan ira linmugan ed barko paonlad isla na Ciprus, manga 200 kilometro so kaarawi to ’tan. d Tagad Ciprus si Bernabe kanian seguradon labalabay to lan ipaamta so maong a balita ed saray kabaleyan to. Anggapoy oras ya sinayang na sarayan lalaki kasabi rad Salamis, sakey ya syudad ya walad bandad east na isla. Tampol ya “impulong da so salita na Dios diad saray sinagoga na saray Judio.” e (Gawa 13:5) Inakar nen Bernabe tan Saulo so manlapud sampot ya anggad sampot na Ciprus, tan nayarin manpupulong ira ed saray angkabaleg ya syudad ya nadadalan da. Nayarin manga 160 kilometro so inakar na sarayan misionero, depende ed rota da.
6, 7. (a) Siopa si Sergio Paulo, tan akin et sinali nen Bar-Jesus ya pigilan ya ondengel ed maong a balita? (b) Antoy ginawa nen Saulo ed satan ya ikokontra nen Bar-Jesus?
6 Nen unonan siglo, mandadayew ed palson dirios iray totood Ciprus. Anengneng nen Bernabe tan Saulo no panon kagrabe so situasyon nen akasabi rad Pafos, diad bandad west na isla. Anengneng da diman si “Bar-Jesus, a managsalamangka tan palson propeta.” Tan sikatoy “kaiba na prokonsul a si Sergio Paulo, sakey ya intelihentin laki.” f Nen unonan siglo, maslak ed saray prominentin Romano, anggan sakey lan “intelihentin laki” ya singa si Sergio Paulo, et onkekerew nin siansiay tulong ed managsalamangka odino astrologo no wala ray importantin dedesisyonan to. Balet interesadoy Sergio Paulo ed mensahe na Panarian tan “labalabay toy ondengel ed salita na Dios.” Ag-itan agustoan nen Bar-Jesus ya kabkabat met ed titulo to ya Elimas, ya say labay ton ibaga et “Managsalamangka.”—Gawa 13:6-8.
7 Kontra si Bar-Jesus ed mensahe na Panarian. Pian naprotektaan toy atagey ya posisyon to bilang manag-advice nen Sergio Paulo, kaukolan ton “iyarawi ed pananisia so prokonsul.” (Gawa 13:8) Balet ag-ompayag si Saulo ya impluensyaan nen Bar-Jesus si Sergio Paulo tan naekal so interes to. Kanian antoy ginawa nen Saulo? Oniay nabasa tayo: “[Si Bar-Jesus et] ninengneng a maong nen Saulo, a tinawag met a Pablo, a napnoy masanton espiritu, tan inkuan to: ‘O sikan too a napno na amin a klase na panagsaol, tan amin a klase na kaugsan, anak na Diablo, tan kabusol na amin a bengatlan matunong, agmo ta tundaan a pikeweten iray maptek a dalan nen Jehova? Dusaen ka nen Jehova, tan nabulag ka tan mabayag ya agmo nanengneng so sinag na agew.’ Tampol a sinmakbong ed sikato so makapal a kelpa tan kabilungetan, tan nananap na mangitabin ed sikato.” g Antoy ginawa nen Sergio Paulo nen anengneng to yan milagro? “Sanen anengneng na prokonsul so agawa, sikatoy nagmaliw a mananisia lapud nikelawan ed bangat nen Jehova.”—Gawa 13:9-12.
8. Panon tayon naalig so inkakpel nen Pablo?
8 Ag-ataktakot si Pablo ed si Bar-Jesus, kanian agtayo met dapat natatakot no wala ray onsusumpa ya mamapakapuy ed pananisia na saramay interesado ed mensahe na Panarian. Siempre, ‘naynay komon a maabig iray salita tayo, ya atimplaan na asin.’ (Col. 4:6) Pero dapat agtayo papaulyanan so pankaabigan na saray interesado lapu labat ta nayarin mamasnok iray onkokontra. Tan agtayo met dapat natatakot ya ipaamta iray aliwan gagawaen na palson relihyon ta ‘pipikeweten da iray maptek ya dalan nen Jehova, a singa ginawa nen Bar-Jesus.’ (Gawa 13:10) Singa si Pablo, komon ta makpel tayo met ya ipaamta so katuaan tan tulongan tayo iray totoon labay da ni so makaaral. Tan anggano ag-itayo iikdan nen Jehova na pakayarin manmilagro ya singa si Pablo, makaseguro tayo ya usaren toy masanton espiritu to pian tulongan iray totoon makanepegan pian naamtaan day katuaan.—Juan 6:44.
“Salitan Makapaseseg” (Gawa 13:13-43)
9. Anton alimbawa nen Pablo tan Bernabe so balibalin aligen na saray mangidadaulo ed kongregasyon natan?
9 Inmalis ed Pafos iray lalaki tan linmugan ira ed barko paonlad Perga diad gilig na dayat na Asia Minor, ya manga 250 kilometro so kaarawi to. Diad Gawa , nanengneng tayoy pananguman ta adeskribe lay grupo da bilang “si Pablo tan saray kakaiba to.” Nayarin say labay ton ibaga et si Pablo la so mangidadaulo ed sayan grupo. Balet anggapoy pakanengnengan ya nainggit si Bernabe ed si Pablo. Imbes, tuloytuloy ya saniban sinumpal na sarayan lalaki so linawa na Dios. Balibalin aligen na saray mangidadaulo ed kongregasyon natan so alimbawa nen Pablo tan Bernabe. Ag-itayo mikokompetensia ed arum. Bilang Kristiano, sankanonot tayo may imbaga nen Jesus ya: “Amin yo et sanaagi.” Inyarum to ni: “Siopaman a mangiyaatagey ed sarili to et niyabeba, tan siopaman a mangiyaabeba ed sarili to et niyatagey.”— 13:13Mat. 23:8, 12.
10. Ideskribe so biahe manlapud Perga ya anggad Antioquia na Pisidia.
10 Kasabi rad Perga, tinaynan nen Juan Marcos si Pablo tan Bernabe tan pinmawil ed Jerusalem. Anggapoy ibabaga na Biblia no akin ya biglan inmalis si Juan Marcos. Pero tuloytuloy labat ya nambiahe si Pablo tan Bernabe manlapud Perga ya anggad Antioquia na Pisidia, sakey ya syudad ed probinsya na Galacia. Aliwan mainomay so impanbiahe ra ta say Antioquia na Pisidia et walad tagey na kapalandeyan. Pian makasabi ra diman, kaukolan day ondalan ed pigaran palandey, tan delikado itan ta wala ray matakew ed dalan. Sakey ni, ompapaway ya walay sakit nen Pablo diad saman ya panaon. h
11, 12. Nen nansalitay Pablo ed sinagoga na Antioquia na Pisidia, panon ton inalay interes na saray wadman?
11 Kasabi rad Antioquia na Pisidia, linmoob si Pablo tan Bernabe ed sinagoga diad agew na Sabaton. Oniay nabasa tayo: “Kayari na impanbasa ed Ganggan tan sulsulat na saray Propeta diad arap na totoo, oniay impaibaga na saray manangasikaso na sinagoga ed sikara: ‘Agagi, no walaan kayoy antokaman a salitan makapaseseg ed saray totoo, ibaga yo.’” (Gawa 13:15) Kanian inmalagey si Pablo tan nansalita.
12 Oniay unonan imbaga to: “Lalaki, sikayo ran Israelita tan sikayo met ya ontatakot ed Dios.” (Gawa 13:16) Judio tan proselita iray ondedengel ed sikato. Kanian panon kasin naala nen Pablo so interes da anta agda ni inawat si Jesus bilang Mesias? Unona, imbaga nen Pablo iray ginawa nen Jehova parad nasyon na Israel. Impaliwawa to no panon iran ‘pinabiskeg nen Jehova sanen manaayam ira bilang dayo ed dalin na Ehipto,’ tan no panon to ran ‘inanosan diad kalawakan diad loob na 40 taon’ kapaway dad Ehipto. Inistorya met nen Pablo no panon ya tinulongan nen Jehova iray Israelita ya nasakop so Insipan ya Dalin, insan “inter tod sikara so dalin bilang tawir da.” (Gawa 13:17-19) Ibabaga na arum ya nayarin wala ray binitla nen Pablo ya punton kakkarengel na totoo ed impanbasa na Salita na Dios parad Sabaton diad saman ya agew. No talagan ontan so ginawa to, impanengneng nen Pablo ya amta toy ‘magmaliw ya amin a bengatla ed amin a klase na totoo.’—1 Cor. 9:22.
13. Panon tayon nasabi so puso na saray nakakatongtong tayo?
13 Labay tayo met so manggaway paraan pian magmaliw ya interesado iray totoo ed ipupulong tayo. Singa bilang, sarag tayon amtaen so relihyon na katongtong tayo pian makapili tayo ray topic ya paninteresan to. Sarag tayo met so manbitla na bersikulo ed Biblia ya kabisado to la. Tan ompan mas maabig met no ipabasa tayo itan ed sarili ton Biblia. Kaukolan tayoy manisip na nanduruman paraan pian nasabi tayoy puso na katongtong tayo.
14. (a) Panon ya inloob nen Pablo so maong a balita nipaakar ed si Jesus ed paliwawa to, tan antoy impasakbay tod saray totoo? (b) Antoy reaksion da ed saray imbaga to?
14 Insan impaliwawa nen Pablo ya nanlapu ed poli na saray arari na Israel so “manangiliktar, si Jesus” tan imparaan nen Juan a Managbautismo iray totoo pian awaten da. Insan to impaliwawa so impatey nen Jesus tan say inkioli to. (Gawa 13:20-37) Imbaga nen Pablo: “Kanian ipupulong kod sikayo, agagi, a diad panamegley na impatey nen Jesus et naperdona iray kasalanan yo, tan saramay manisia et niyabawag ya andiay kasalanan diad panamegley to.” Insan pinasakbayan ira nen Pablo no akin ya kaukolan dan dengelen so mensahe to: “Seguroen yo sirin ya agnagawa ed sikayo imay walad sulsulat na saray Propeta: ‘Nengneng yo ray gagawaen ko, sikayo ran mababalaw, tan pankelawan yo, tan naandi kayo, ta diad saray agew yo et manggagawa ak na sakey a kimey ya agyon balot panisiaan anggano detalyado nin isalaysay ed sikayo.’” Makapakelaw so ginawa na totoo nen nadngel da itan. “Akikasi ran salitaen da lamet irayad sikara diad ontumbok a Sabaton.” Ontan met, nen asumpal lay pantitipon ed sinagoga, “dakel ed saray Judio tan saray proselita a nandayew ed Dios so tinmumbok ed si Pablo tan Bernabe.”—Gawa 13:38-43.
“Diad Saray Aliwan Judio so Nila Mi” (Gawa 13:44-52)
15. Kayari na samay impansalita nen Pablo, antoy agawa diad tinmumbok ya Sabaton?
15 Diad tinmumbok ya Sabaton, nantitipon so “intero lawarin syudad” pian ondengel ed si Pablo. Ag-itan agustoan na arum ya Judio kanian “kinontra day Pablo tan minudmora day imbaga to.” Pero oniay makmakpel ya imbagad sikara nen Pablo tan Bernabe: “Kaukolan a nipulong nin unona ed sikayo so salita na Dios. Balet lapud agyo itan aawaten tan agyo ipapanengneng a makanepegan kayod bilay ya andi-anggaan, kanian diad saray aliwan Judio so nila mi. Ta oniay ingganggan ed sikami nen Jehova: ‘Tinuro ta ka bilang sakey a liwawa na saray nasyon, pian sika so onkanan kiliktaran anggad saray sampot na dalin.’”—Gawa 13:44-47; Isa. 49:6.
16. Antoy reaksion na saray Judio ed saray ambelat ya salitan imbaga na saray misionero, tan antoy ginawa di Pablo tan Bernabe nen apasegsegang ira?
16 Manliket iray Gentil ya akarengel ed satan ya imbaga ra, tan “nagmaliw a mananisia iramay amin a walaan na dugan kipapasen na puso parad bilay ya andi-anggaan.” (Gawa 13:48) Akasabid interon bansa so salita nen Jehova. Pero duma so reaksion na saray Judio. Singa ibabagad sikara na saray misionero ya anggano sikaray unona ya angipasabian na salita na Dios, impulisay da so Mesias kanian agla awaten na Dios so panagdayew da. Sinugsogan na saray Judio iray gagalangen a bibii tan saray manunaan a lalaki ed syudad, “tan pinasegsegang day Pablo tan Bernabe tan imbantak da rad paway na syudad.” Antoy ginawa nen Pablo tan Bernabe? “Impagpag dan dua iray dabok na saray sali ra tan linma rad Iconio.” Kasin ditan la manampot so Inkakristiano ed Antioquia na Pisidia? Andi! “Nantultuloy a napno na gayaga tan masanton espiritu” iray disipulo ya atilak diman.—Gawa 13:50-52.
17-19. Panon tayon naalig so alimbawa di Pablo tan Bernabe, tan panon itan ya makatulong pian napansiansia tayoy liket tayo?
17 Makaaral tayo ed alimbawa na sarayan matoor ya disipulo nen apasegsegang ira. Ag-itayo ontundan manpulong anggano pigilan itayo na saray totoon walaan na autoridad ed sayan mundo. Tandaan tayo met ya nen ag-inawat na saray tagad Antioquia so mensahe nen Pablo tan Bernabe, “impagpag dan dua iray dabok na saray sali ra.” Diad saman ya ginawa ra, agto labay ya ibagan mamapasnok ira, noagta asumpal da la so ingganggan nen Jehova ed sikara. Kanian anggapo lay eebatan da antokaman so nagawa ed saray totoo diman. Naisip na sarayan misionero ya agda nakontrol so reaksion na totoo, pero sarag dan kontrolen no kasin ituloy day manpulong. Tan atan so ginawa ra, linma rad Iconio!
18 Panon to la balet iramay disipulon atilak ed Antioquia ey? Tua ya managpasegsegang iray totoo ed teritorya da, balet ag-akadepende so liket da ed no panon karakel so mangawat na mensahe ra. Imbaga nen Jesus: “Mas maliket iramay onderengel tan manusumpal ed salita na Dios!” (Luc. 11:28) Ontan iray disipulo ed Antioquia na Pisidia, determinado iran onunor ed si Jesus.
19 Singa si Pablo tan Bernabe, komon ta lanang tayon tandaan ya say responsabilidad tayo et ipulong so maong a balita, akauley la ray totoo no kasin awaten da odino andi so mensahe tayo. No agmangawat iray pupulongan tayo, aligen tayo iramay disipulo nen unonan siglo. Napansiansia tayoy liket tayo no importantid sikatayo so maong a balita tan manpaigiya tayo ed masanton espiritu na Dios anggano napapasegsegang itayo.—Gal. 5:18, 22.
a Nengnengen so kahon ya “ Si Bernabe—‘Anak na Ligliwa.’”
b Diad saya et wala la ray kongregasyon ya anggad Antioquia na Sirya—manga 550 kilometro diad bandad norte na Jerusalem.
c Nengnengen so kahon ya “ Say Panagbiahe Nensaman.”
d Nen unonan siglo, diad sanagew et nayarin makapanbiahe na manga 160 kilometro so sakey a barko no balibali siplog na dagem. Balet no aliwan marakep so panaon, mas mabayag so biahe.
e Nengnengen so kahon ya “ Diad Saray Sinagoga na Saray Judio.”
f Uuleyan na saray Romano so Ciprus tan mamipili ira na sakey ya gobernador ya mangirepresenta ed sikara diad isla, tan say rangko to et prokonsul.
g Manlapu lad saya, say tawag la ed si Saulo et Pablo. Ibabaga na arum ya ginapoan to lan usaren itan ya ngaran pian napagalangan si Sergio Paulo. Balet diad tua, anggano akaalis la rad Ciprus, inusar to nin siansia so ngaran ton Pablo. Kanian sirin, agto inusar itan ya Romanon ngaran to pian pagalangan si Sergio Paulo, noagta inusar to itan ta nibaki la bilang “apostol ed saray nasyon.” Nayarin inusar to met so ngaran ton Pablo lapud say panangibalikas ed Griego na Hebreon ngaran to ya Saulo et walay kaparpara ton Griegon salita ya aliwliway labay ton ibaga.—Roma 11:13.