Onlad karga

Onlad saray karga

KAPITULO 26

“Anggapoy Anggan Sakey a Nabalang ed Sikayo”

“Anggapoy Anggan Sakey a Nabalang ed Sikayo”

Anengneng so mabiskeg ya pananisia nen Pablo tan say panangaro to ed totoo nen aderal so barkon niluganan da

Base ed Gawa 27:1–28:10

1, 2. Anto ray posiblin nagawa ed sayan pambiahe nen Pablo ya nayarin sankanonot to?

 SANKANONOT ni nen Pablo imay imbaga ed sikato nen Gobernador Festo ya “Onla ka sirin ed Cesar,” ta walay baleg ya epekto to man ed saray nagawad sikato. Duay taon lan akapriso si Pablo kanian legan na andukey ya pambiahe to paonlad Roma, anggan panon et nauman lay nanengneng tod kaliberliber to. (Gawa 25:12) Aminpiga lan linmugan ed barko si Pablo pero aliwan amin ya impanbiahe to et balibali agawa ed sikato. Kanian ompan naaaburidoy Pablo, lalo la ta onarap met ed Cesar.

2 Dakel lay naeksperiensya nen Pablo ya “kapeligroan ed dayat” ta amitlo to lan asali ya aderalan iray barkon luluganan to. Tan asali to ni ingey sanlabi tan sanagew ya walad pegley na dayat. (2 Cor. 11:25, 26) Sakey ni, duma iya ed saramay impanbiahe to bilang misionero, nen aliwa nin priso. Natan et aliwa lan bulos si Pablo tan arawdawi so biahien to. Masulok ya 3,000 kilometro so biahien to manlapud Cesarea ya anggad Roma. Makasabi kasin mabilay ed laen to? No bilang ta makasabin mabilay, panon to balet no nasentensiaan na ipapatey kasabi to diman? Tandaan tayo ya say mangukom ed sikato et say sankamakapanyarian ya gobierno ed mundo nen Satanas diad saman ya panaon.

3. Antoy determinadon gawaen nen Pablo, tan antoy aralen tayo ed sayan kapitulo?

3 Diad amin ya abasa yo nipaakar ed si Pablo, padesir yo naekalan kasi na ilalo tan nadismaya la no isipen to ray nagawad sikato? Andin balot! Amta to ya wala ray mairap ya dalanen to, pero agto amta no anto iratan. Kanian akin et paulyanan ton nabalang so liket to ed ministeryo to diad panaburido to ed saray bengatlan agto kontrolado? (Mat. 6:27, 34) Amta nen Pablo ya linawa nen Jehova ya usaren toy amin ya pankanawnawa pian ipulong so maong a balita na Panarian na Dios anggan diad saray sekular ya autoridad. (Gawa 9:15) Kanian determinadoy Pablo ya sumpalen so asainmin to anggan antoy nagawa. Di ba ontan met so determinasyon tayo? Nengnengen tayo sirin so impanbiahe nen Pablo paonlad Roma tan amtaen tayo no antoy naaralan tayo ed sikato.

“Agmi Nasubay Dagem” (Gawa 27:1-7a)

4. Antoy unonan niluganan nen Pablo ed sayan biahe to, tan siopa may duaran kaiba to?

4 Sakey a Romanon opisyal ya manngaray Julio so aka-asain ya mangasikaso ed si Pablo tan ed arum ni ran priso kanian inlugan to ra ed sakey ya barkon parad negosyo ya sinmabid Cesarea. Nanlapu itan ya barko ed Adramito, sakey a daongan diad bandad west ya gilig na dayat na Asia Minor, ya kapetekan na syudad na Mitilene ya walad isla na Lesbos. Onarap ed norte iyan barko insan onlad west, pero ontundatunda itan pian mangiyepas tan mangilugan na saray kargamento. Agdenisinyo so onia ran barko pian luganay pasahero kanian aliwa yan komportable parad saray totoon milugan, lalo lad saray priso. (Nengnengen so kahon ya “ Saray Rota na Barko ed Panagbiahe tan Panagnegosyo.”) Maong labat ta aliwan puro kriminal so kaiba nen Pablo. Wala met so kaiba ton duaran kapara ton Kristiano​—si Aristarco tan si Lucas ya angisulat ed sayan agawa. Agtayo amta no kasin nambayar na pasahe irayan duaran matoor ya kaiba nen Pablo odino ompan andi la ta sikaray pinagkalingkor nen Pablo.​—Gawa 27:1, 2.

5. Siopa ray apilimogan nen Pablo diad Sidon, tan antoy naaralan tayo ed satan?

5 Kayari na sakey agew da ed dayat tan akapambiahe la ra na manga 110 kilometro paarap ed norte, dinmaong so barko diad Sidon, ya walad gilig na dayat na Sirya. Ompapaway ya singa aliwan ordinaryon kriminal so impantrato nen Julio ed si Pablo, nayarin lapud Roman citizen si Pablo tan agni apatunayan no kasin walay kasalanan to. (Gawa 22:27, 28; 26:31, 32) Pinayagan nen Julio si Pablo ya onepas ed barko tan onlad saray kakaaro ton Kristiano. Seguradon malikeliket iray agagi ya angasikaso ed si Pablo kayari na abayag ya impakapriso to! Wala kasi naisip yon paraan pian naalig yo itan ya inkamaparawes da? No gawaen yo itan, seguradon napaseseg kayo met.​—Gawa 27:3.

6-8. Anto ray agawa ed impanbiahe nen Pablo manlapud Sidon ya paonlad Cinido, tan anto ran pankanawnawa so sinambot nen Pablo pian makapanpulong?

6 Kayari dad Sidon, intuloy na barko so ombiahe diad gilig na dayat tan nilampasan day Cilicia ya asingger ed Tarso, say syudad ya binalegan nen Pablo. Agla binitla nen Lucas no iner ni ray tinundaan da, pero impalikna ton nipeligro ira nen imbaga ton ‘agda nasubay dagem.’ (Gawa 27:4, 5) Anggano aliwdiway panaon, naimadyin tayoy Pablo ya sasamboten toy amin ya pankanawnawa pian naipulong toy maong a balita. Seguradon pinulongan to ray kapara ton priso tan arum ni ran akalugan ed barko, kaiba la ray mantratrabaho ed barko tan saray sundalo, tan pati saray totoo ed amin ya daongan ya tutundaan da. Kasin sasamboten tayo met so amin ya pankanawnawa tayon manpulong?

7 Akasabi ran siansia ed Mira, sakey a daongan diad bandad south ya gilig na dayat na Asia Minor. Insan ira linmugan ed sananey a barko ya paonlad Roma ta diman so talagan laen da. (Gawa 27:6) Nensaman, maslak ya trigo na Roma et aalaen dad Ehipto, tan ondadaong ed Mira iray barkon nankargay trigo ya nanlapud Ehipto. Akalmoy Julio na ontan ya barko tan ditan to pinalugan iray sundalo tan saray priso. Nayarin mas baleg iyan barko nen samay akaunan niluganan da. Dakel ya trigo so awit to yan barko tan akarga to met so 276 ya totoo​—kaiba la ray mantratrabahod barko, saray sundalo, saray priso, tan arum ni ran paonla ed Roma. Lapud inmalis ira ed sayan barko, dinmakel so totoon napulongan nen Pablo, tan segurado tayon sinambot to yan pankanawnawa.

8 Insan ira tinmundad Cinido, diad bandad south na Asia Minor. No balibali siplog na dagem, sakey agew labat itan ya biahien na barko. Pero imbaga nen Lucas ya, “Kayari na matantan ya impanbiahe mid dakel ya agew, nairapan kamin sinmabi ed Cinido.” (Gawa 27:7a) Nairapan iran manbiahe lapud aliwdiway panaon. (Nengnengen so kahon ya “ Say Mapeligron Dagem na Mediteraneo.”) Isip yo pay nalilikna na saray totoon akalugan legan ya susubaen na barko so maksil ya dagem tan angkakabaleg ya daluyon.

“Ipapalirpalir Kami na Maksil a Bagyo” (Gawa 27:7b-26)

9, 10. Anto ran mairap ya situasyon so naeksperiensya da diad asingger ed Creta?

9 Manlapud Cinido, plano na kapitan na barko so mamaarap ed west, pero oniay imbaga nen Lucas ya akanengneng mismo ed saray agawa: “Agkami makatuloy lapud dagem.” (Gawa 27:7b) Legan ya onaarawi so barko ed dalin, anggapo la may agus ya ontutulong ed balibalin andar na barko, insan biglan walay maksil ya dagem manlapud northwest ya mapmaples ton intulak so barko paonlad south. Nen unaan dinmalan irad isla na Ciprus pian naiwasan day mapeligron dagem, natan et ontan met so ginawa da ed isla na Creta. Kalampas na barko ed Salmone diad bandad east na Creta, mas balibali lay andar da. Akin ey? Ta wala lad south na isla so barko kanian nasasaniban la ed samay maksil ya dagem. Seguradon akaingas la iramay akalugan ed barko! Pero amta na saray marino ya manasingger lay winter. Kanian legan ya wala ni rad dayat, aburido ni ran siansia.

10 Detalyado so imbaga nen Lucas: “Nairapan kamin dinmalan ed baybay [na Creta] tan akasabi kamid pasen a tatawagey Mararakep a Daongan.” Anggano protektado la ra ed dagem lapud nasasaniban ira na isla, mairap da nin siansian kontrolen so barko. Sa wakas, akalmo ray pasen ya pangipelagan day angkla. Imbaga nen Lucas ya wadman ira na “andukey lan panaon,” kanian mas delikado lay situasyon da. Kasabi bulan na Setyembre/Oktubre, mas mapeligro lay ombiahe ed barko.​—Gawa 27:8, 9.

11. Antoy imbaga nen Pablo ed saray kaiba ton akalugan ed barko, pero anto nin siansiay ginawa ra?

11 Nayarin nantepet so arum ya pasahero ed si Pablo ta amta ran aminpiga lan nambiahe ed Mediteraneo. Imbaga to ya agni ra ontutuloy ta no andi, manresulta itan ed “pakaderal tan baleg a pakaperdi,” tan ompan wala ni ingen iray ompatey. Balet labay na kapitan tan say akanggaway barko so ontuloy, nayarin lapud iisipen da ya kaukolan da lay makalmon tampol na mas maligen ya pasen. Akombinse day Julio tan naisip na karaklan ya kaukolan dan salien so makasabid Fenix, sakey ya mas arawi nin daongan na Creta. Seguro mas baleg tan mas balibali daongan to man, kanian mas maong no diman da la palabasen so winter. Kanian nen makalna lay siplog na dagem ya manlalapud south, say amta ra ayos la kanian intuloy da lamet so pambiabiahe ra.​—Gawa 27:10-13.

12. Kaalis dad Creta, anto ray mapeligron agawa ed barko, tan antoy ginawa na saray marino pian naiwasan day arum nin problema?

12 Pero wala lamet so problema: walay “makmaksil a dagem” ya manlalapud northeast. Aprotektaan iran agano ta niyakar ira ed sanib na “melag ya isla a tatawagey Cauda,” manga 65 kilometro so kaarawi to ed Mararakep a Daongan. Pero napepeligro ni ran siansia ta ompan itulak ira na dagem ya paarap ed south tan onsadsar ira ed saray buer ya asingger ed gilig na dayat na Aprika. Natatakot iray marino kanian pian naiwasan itan, inagwat dan tampol imay melag ya baluto ya guguyoren na barko. Agaylay irap da ta nayarin napno lay danum imay melag ya baluto. Insan da inanosan ya paeleten so barko. Tinaker da itan panamegley na saray lubir odino kadena pian agmansisian iray tabla to. Inyabeba da met lay panaglayag, tan ginawa da lay anggaay nayarian dan makaligtas ed samay bagyo. Naiimadyin yoy takot na saramay akalugan ed barko? Balet aliwa nin magenap iratan ya ginawa ra ta siansia nin ‘ipapalirpalir na maksil a bagyo’ so barko. Diad komatlon agew, imbabantak da la ray arum ya kagawaan pian onlemew so barko.​—Gawa 27:14-19.

13. Anto kasi liknaan yo no wala kayod samay barkon niluganan di Pablo legan ya ombabagyo?

13 Seguradon natatakot iran amin. Pero makmakpel si Pablo tan saray kakaiba to ta impaseguro la na Katawan ed si Pablo ya makapanpulong ed Roma, tan walay anghel ya mankompirma ed satan ya promise na Katawan. (Gawa 19:21; 23:11) Balet agew-labi diad loob na duay simba ya tuloytuloy ni so makmaksil ya bagyo. Lapud ag-ontutunday uran tan makapakapal so lurem, agnanengneng so agew tan saray bitewen, kanian aga amta na kapitan no iner lay kulaan da tan no iner so aarapen da. Agmet ira makapangan lapud nakeketel ira, abasabasa ra, naeelew, tan natatakot ira kanian ompan agda la naliknay eras da.

14, 15. (a) Akin et inulit ni nen Pablo imay pasakbay to ed saray kaiba tod barko? (b) Antoy naaralan tayo ed makaligliwan mensahe ya impasabi nen Pablo?

14 Inmalagey si Pablo. Inulit to may pasakbay tod sikara, pero aliwan pian tetelen ira. Imbes, apatunayan ed saray mauges ya agawad sikara ya duga iray ibabaga to, kanian dapat labat ya dengelen da. Insan to imbagad sikara: “Kerewen kod sikayo natan a manpakpel kayo, ta anggapoy anggan sakey a nabalang ed sikayo, noag say barko.” (Gawa 27:21, 22) Seguradon naikdan na ilalo iramay ondedengel ed si Pablo! Tan anggan si Pablo et malikeliket met ta inikdan nen Jehova na makaligliwan mensahe ya ibaga tod saray kaiba tod barko. Dapat tandaan tayo ya importante ed si Jehova so bilay na kada too. Oniay insulat nen apostol Pedro: “Si Jehova et . . . agto labay a walay siopaman a naderal noagta labay to ya amin et naikday pankanawnawan magbabawi.” (2 Ped. 3:9) Dapat sirin ya gawaen tayoy anggaay nayarian tayo ya ipaamta so makaligliwan mensahe ya manlalapud si Jehova ed mas dakel ya totoo anggad posible! Apuraan iyan kimey ta bilay so nalalanor.

15 Seguro dakel lad saray akalugan ed barko so apulongan nen Pablo nipaakar ed ‘ilalo ya insipan na Dios.’ (Gawa 26:6; Col. 1:5) Natan ta amta ran posiblin naderal lay barko, balibali itan ya pankanawnawa pian naikdan ira nen Pablo na ilalo ya makaligtas iran amin. Kuan tod sikara: “Nen kalabian et inmalagey ed abay ko so sakey ya anghel na Dios a dadayewen ko . . . tan inkuan to: ‘Agka natatakot, Pablo. Nepeg kan onarap ed Cesar, tan iliktar na Dios so amin a kaibam ed barko.’” Insan pinaseseg ira nen Pablo: “Kanian manpakpel kayo, kakaaro, ta manisia ak ed Dios a nagawan nagawa imay nibagad siak. Balet kaukolan a nisadsar itayo ed gilig na sakey ya isla.”​—Gawa 27:23-26.

“Akasakbit a Maligen so Amin” (Gawa 27:27-44)

“Sikatoy . . . akisalamat ed Dios diad arapan dan amin.”—Gawa 27:35

16, 17. (a) Kapigan nampikasi si Pablo, tan antoy resulta? (b) Panon ya tinmua so imbaga nen Pablo?

16 Kayari na makapataktakot ya duay simba, tan niyanor-anor lay barko na manga 870 kilometro, inisip na saray marino ya asingger la rad dalin, seguro lapud narerengel da lan onsisipwak iray daluyon ed asingger ya dalin. Impelag da ray angkla ed beneg na barko pian ag-ira niyanor tan pian niyarap dad kawalaan na dalin so arap na barko, agla pigan makadaong la ra. Diad saman et sinali na saray marino ya taynan so barko pero pinigilan ira na saray sundalo. Imbaga nen Pablo ed opisyal na armada tan saray sundalo ya: “No taynanan na sarayan lalaki so barko, agkayo makaliktar.” Natan ta medyo mareen lay barko, akikasi si Pablo ed sikaran amin ya mangan ira, tan pinaseguroan to ra lamet ya makaligtas ira. Insan “akisalamat ed Dios diad arapan dan amin.” (Gawa 27:31, 35) Diad saman ya pikakasi, balibalin alimbawa so impanengneng nen Pablo ed si Lucas, Aristarco, tan saray Kristiano natan. No sikayoy mangidadaulo na pikakasi, kasin napapaseseg tan naliligliwa so arum?

17 Kayarin nampikasi Pablo, “nampakpel iran amin tan angan ira.” (Gawa 27:36) Pian lalon napalemewan so barko legan iran manasingger ed gilig na dayat, imbabantak dad dayat iray karga ton trigo. Nen kabuasan la, pinultot na saray marino iray lubir na saray angkla, inukbaran da ray singer na saray begsay a pinagkatimon ya walad beneg na barko tan inyarap dad dagem so panaglayag ed unaan pian mas mainomay dan nakontrol so barko ya paonlad sakbit. Pero nikutep so arap na barko, nayarin diad buer odino pitek, insan agaygay so beneg to ta makmaksil ya ombabasig iray daluyon. Labay ya pateyen na arum ya sundalo iray priso pian anggapoy makatakas, pero pinigilan ira nen Julio. Imbaga tod sikara ya onlangoy odino manpaletaw la ra anggad makasakbit ira. Tinmua so imbaga nen Pablo​—akaligtas so amin ya 276 ya lugan na barko. On, “akasakbit a maligen so amin.” Balet kulaan da la ey?​—Gawa 27:44.

“Nikadkaduman Pitotoo” (Gawa 28:1-10)

18-20. Panon ya impanengneng na saray tagad Malta so “nikadkaduman pitotoo,” tan anton milagro so agawa?

18 Akasabi ra manaya ed isla na Malta, diad south na Sicilya. (Nengnengen so kahon ya “ Dinan ya Malta?”) Dumay lenguahe na saray totoon tagad saman ya isla pero “nikadkaduman pitotoo” so impanengneng da. (Gawa 28:2) Namparlang ira na apoy parad sarayan atalem tan nakeketel lan dayo anggano agda ra kabat, pian anggan panon et napetangan ira lapud onuuran tan ambetebetel ed saman. Insan walay agawan milagro.

19 Labay nen Pablo so ontulong kanian nandokdok na saray sanga tan inyan tod apoy. Insan biglan walay pinmaway ya maditan uleg tan kinetket toy Pablo ed lima. Kanian inisip na saray tagad Malta ya dudusaen na saray dirios si Pablo. a

20 Inisip na saramay akanengneng ed agawa ya seguradon “onlarag” si Pablo. Base ed sakey ya reperensya, say orihinal ya salitan inusar dia et “sakey ya terminon parad medisina.” Agla pankelawan no akin ya atan ya termino so inusar nen “Lucas ya inad-aron doktor.” (Gawa 28:6; Col. 4:14) Balet impagpag labat nen Pablo so maditan uleg tan anggapoy mauges ya agawad sikato.

21. (a) Anto ran alimbawa na eksakton impandeskribe so nanengneng tayo ed sayan insulat nen Lucas? (b) Anton milagro so ginawa nen Pablo tan antoy reaksion na saray tagad Malta?

21 Tagad man si Publio, sakey ya mayaman ya lakin dakel so dalin to. Nayarin sikato so sankatageyan ya Romanon opisyal diad Malta. Imbaga nen Lucas ya si Publio so “manuuley ed isla,” tan atan ya mismon titulo so nanengneng ed duaran akaukit ya inskripsion diad Malta. Taloy agew ton sinangkaili Pablo tan saray kakaiba to. Balet mansasakit so ama nen Publio. Eksakto lamet so impandeskribe nen Lucas ed satan ya sakit. Insulat to ya, “akarukol a napepetang tan ansakit a maong so eges to.” Diad satan et angusar si Lucas na saray terminon parad medisina pian ipaliwawa iray espisipikon sintomas na saman ya sakit. Nampikasi si Pablo tan intapew to ray lima to ed ama nen Publio, insan inmabig. Manbilib ya maong iray tagad isla ed saman ya milagro kanian inaawit da ray kabat dan mansasakit pian paabigen ira nen Pablo, insan da inikday Pablo tan saray kakaiba to na regalo ya nausar da ed pambiahe ra.​—Gawa 28:7-10.

22. (a) Panon ya indayew na sakey ya propesor so impangisalaysay nen Lucas ed impanbiahe nen Pablo paonlad Roma? (b) Antoy pantongtongan tayo diad onsublay ya kapitulo?

22 Talagan detalyado tan susto so impandeskribe ed sayan impanbiahe nen Pablo. Oniay imbaga na sakey a propesor: “Say insulat nen Lucas so sakey ed saray sankadetalyadoan ya impangisalaysay ed saray agawa ed Biblia. Eksakto iray detalyin insulat to nipaakar ed panagbiahe ed barko nen unonan siglo tan susto so impangideskribe to ed saray situasyon diad bandad east na Mediteraneo” kanian singa imbase iratan ya detalye ed sakey ya diary. Seguro mansusulat si Lucas legan ya manbiabiahe ya kaiba na apostol. No ontan, dakdakel lamet so sarag ton isulat ed katuloyan na biahe ra. Anto la kasi nagawad si Pablo kasabi rad Roma? Nengnengen tayo.

a Pamilyar iray totoo ed onman ya uleg, ipapanengneng na satan ya wala ray onman ya klase na maditan uleg ed isla da nensaman. Natan balet et anggapo lay onman ya maditan uleg diad Malta, nayarin lapud baleg lay angumanan na kaliberliber kayari nilasus taon. Odino lapud dinmakel lay manaayam ed isla kanian anggapo la ray maditan uleg.