1, 2. Akin et linmay Pablo ed Jerusalem, tan anto ran problema so arapen to diman?

 AKASABI lay Pablo ed Jerusalem! Manaakar lamet ed saray mainget ya karsada ya dakdakel so totoo. Nilasus taon la ya say Jerusalem so sentro na panagdayew ed si Jehova dia ed dalin. Dakel so proud ed history na sayan syudad tan say bansa ra. Amta nen Pablo ya dakel ed saray Kristiano diman so naiirapan ni ya mangawat ed ibabangat nen Jehova ya balon paraan na pandayew ed sikato. Kanian nen wala nid Efeso si Pablo implano toy onlad Jerusalem pian tulongan iray Kristiano diman ya ipetek so panagnonot da, aliwa labat ya pian awiten so donasyon parad sikara. (Gawa 19:21) Kanian anggano napepeligroy bilay to, linma nin siansia diman.

² Anto la kasi nagawad si Pablo diad Jerusalem? Say sakey ya problema et anisiaan na saray agagi diman iray tilan istorya nipaakar ed si Pablo. Pero wala ni mas baleg ya problema lapud saray mamubusol ed Kristo. Akusaan day Pablo, leweten da, tan labay dan pateyen. Lapud satan, nawalaan si Pablo na pankanawnawa ya idepensa so pananisia to. Legan ton aarapen iratan ya problema, mapaabeba, makpel, tan mabiskeg so pananisia to. Nengnengen tayo no panon tayon naalig so balibalin alimbawa to.

3-5. (a) Siopa ray akatongtong nen Pablo ed miting diad Jerusalem, tan antoy nantongtongan da? (b) Anto ray naaralan tayo ed impitongtong nen Pablo ed saray elder diad Jerusalem?

³ Diad tinmumbok ya agew, kasabi di Pablo tan saray kakaiba to ed Jerusalem, aki-miting irad saray elder na kongregasyon. Anggapoy apostol ya abitla ed satan ya miting ta nayarin manlilingkor la ra diad arum ya lugar. Pero wadmay Santiago ya agi nen Jesus. (Gal. 2:9) Nayarin si Santiago so chairman ed miting ya “wadman so amin a mamatatken” tan si Pablo.​—Gawa 21:18.

⁴ Kinumusta nen Pablo iray elder tan “insalaysay ton amin so ginawa na Dios diad saray nasyon ed panamegley na ministeryo to.” (Gawa 21:19)  Seguradon apaseseg iran maong ed saray inistorya to. Malikeliket tayo met natan kada no narerengel tayoy iyaaligwas na kimey ed arum iran lugar.​—Pro. 25:25.

⁵ Nayarin abitla met nen Pablo ya wala ray awit ton donasyon ya nanlapud Europe. Seguradon malikeliket tan misatsalamat irayan elder lapud panangaro na saray agagin walad ararawin pasen. Kayari dan arengel iray imbaga nen Pablo, “inggloria ray Dios”! (Gawa 21:20a) Ontan met natan, malikeliket tan misatsalamat iray agagi ya biktima na kalamidad odino walaan na grabe iran sakit no tutulongan tan papasesegen ira na arum ya agagi.

6. Anton problema so impaamta na saray elder ed si Pablo?

⁶ Insan impaamta na saray elder ed si Pablo ya walay problema ed Judea ya pantotongtongan na agagi nipaakar ed sikato. Oniay imbaga da: “Nanenengneng mo, agi, a piganlibo lay mananisia ed limog na saray Judio, tan maseseg iran amin a manguunor ed Ganggan. Balet nadngelan day labilabir nipaakar ed sika ya ibabangat moy panag-apostasya ed si Moises diad amin a Judio a walad saray nasyon, ya ibabagam ya agda la nepeg a segaten so ananak da tan agda met la nepeg a tumboken iray abaybayag lan kustombre.” a​—Gawa 21:20b, 21.

7, 8. (a) Antoy aliwan iisipen na dakel ya Kristiano ed Judea? (b) Akin et kualipikado nin siansia ya magmaliw ya Kristiano iraman ya Judio anggano aliway pakatalos da?

⁷ Akin et dakel ya Kristiano so maseseg nin manguunor ed Mosaikon Ganggan anta masulok lan 20 taon ya anampot itan? (Col. 2:14) Nen 49 C.E., angipawit na sulat ed saray kongregasyon iray apostol tan elder ya nanmiting ed Jerusalem ya ipapaliwawa dan agla kaukolan ya manpasegat tan onunor ed  Mosaikon Ganggan iray aliwan Judion Kristiano. (Gawa 15:23-29) Balet ag-abitla ed satan ya sulat iray Judion Kristiano, tan agni atalosan na dakel ed sikara ya agda la kaukolan ya unoren so Mosaikon Ganggan.

⁸ Anggano aliway impakatalos na saraman ya Judio, kualipikado ni ran siansia ya magmaliw ya Kristiano. On, ta aliwa met iran datin mandadayew ed saray palson dirios ya itutuloy dan tumboken iray kustombre na datin relihyon da. Nanlapun mismo ed si Jehova so Ganggan ya papablien na sarayan Judio ya nagmaliw lan Kristiano. Anggapoy demonismo odino aliwa ed satan. Pero mikonektaan itan ya Ganggan ed daan ya sipanan, saray Kristiano balet et wala la natan ed balon sipanan. Agda la kaukolan ya unoren so Ganggan pian awaten nen Jehova so panagdayew da. Ag-itan natatalosan na saramay Hebreon Kristiano ya maseseg nin manguunor ed Ganggan, tan anggapoy tiwala da ed Kristianon kongregasyon. Pero ipapaamta la nen Jehova so dugan paraan na pandayew ed sikato tan kaukolan dan awaten itan. b​—Jer. 31:31-34; Luc. 22:20.

9. Antoy imbangat nen Pablo nipaakar ed Mosaikon Ganggan?

⁹ Wala ray labilabir ya ibabangat kuno nen Pablo iray Judio a walad saray nasyon ya “agda la nepeg a segaten so ananak da tan agda met la nepeg a tumboken iray abaybayag lan kustombre.” Apostol ed saray Gentil si Pablo kanian impaliwawa tod sikara imay desisyon ya agda la kaukolan ya unoren so Ganggan. Impaamta to met ya nalilingo iramay ipipilit dan kaukolan ni ya manpasegat iray Gentil ya Kristiano pian naunor day Mosaikon Ganggan. (Gal. 5: 1-7) Siempre, impulong met nen Pablo so maong a balita ed saray Judio ya walad saray syudad ya nila to. Seguradon impaliwawa to ed saray malabay ya ondengel ya anampot lay Ganggan nen inatey si Jesus tan nayarin magmaliw ya matunong so sakey a too lapud pananisia to, aliwan lapud uunoren toy Ganggan.​—Roma 2:28, 29; 3:21-26.

10. Panon tayon nibaga ya balanse si Pablo no nipaakar ed Ganggan tan panagsegat?

¹⁰ Pero natatalosan nen Pablo iramay labay da nin siansian unoren iray Judion kustombre, singa say agpantrabaho legan na Sabaton odino agpangan na saray panangan ya ibabawal na Ganggan. (Roma 14:1-6) Agto met imbawal so pampasegat. Diad tua, impasegat toy Timoteo pian agpansuspetsaan na saray Judio ta amta ran Griego so tatay to. (Gawa 16:3) Kaukolan ya mandesisyon so kada sakey no kasin manpasegat odino andi. Oniay imbaga nen Pablo ed saray tagad Galacia: “Say importante et aliwan say pampasegat odino agpampasegat, noagta say pananisia a wala ray nagagawaan to diad panamegley na aro.” (Gal. 5:6) Balet no manpasegat so sakey ya too pian labat naunor toy Ganggan odino isipen ton kaukolan itan pian awaten nen Jehova so panagdayew to, ipapanengneng ton anggapoy pananisia to.

11. Antoy imbaga na saray elder ya gawaen nen Pablo, balet antoy seguradon agto ginawa? (Nengnengen so paimanod leksab.)

¹¹ Anggaman aliwan tua iray labilabir, apektado nin siansia iray Judion Kristiano. Kanian oniay imbaga na saray elder ya gawaen nen Pablo: “Walay apatiran lalaki dia a walay sinambaan da. Itagar mo irayan lalaki tan linisan moy sarilim unong ed Ganggan a kaiba ira tan bayaran mo iray gastosen da, pian napakiskisan da iray ulo ra. Diad ontan et naamtaan na amin ya aliwan tua iray nadngelan dan  labilabir nipaakar ed sika, noagta maong so gagawaen mo, tan uunoren mo met so Ganggan.” c​—Gawa 21:23, 24.

12. Panon ya impanengneng nen Pablo ya labay toy mibagay tan mitulongan ed saray elder ed Jerusalem?

¹² Sarag komon ya ibaga nen Pablo ya aliwan saray labilabir nipaakar ed sikato so problema, noagta saramay Judion Kristiano ya ipipilit dan kaukolan nin unoren so Mosaikon Ganggan. Labay nen Pablo so mibagay ed sikara ta anggapo met so nasumlang ton prinsipyo na Dios. Singa samay insulat to ya: “Diad saramay sakop na ganggan et nagmaliw ak a singa sakop na ganggan, anggano agak sakop na ganggan, pian nasagyat ko iramay sakop na ganggan.” (1 Cor. 9:20) Diad saya et ginawa nen Pablo so imbaga na saray elder ed Jerusalem kanian nagmaliw ya “singa sakop na ganggan.” Naalig tayoy ginawa to no mitulongan tayod saray elder tan agtayo ipilit so labay tayo.​—Heb. 13:17.

13. (a) Akin et nanggulo so arum ya Judio diad templo? (b) Panon ya aligtas si Pablo?

¹³ Aliway agawa diad templo. Nen asingger lan nasumpal iray agew na impansipan na saramay lalaki, anengneng na saray Judion tagad Asia si Pablo tan inakusaan dan angawit kuno na saray Gentil diad loob na templo, kanian nanggulo ra. No agsinmabi may Romanon komandante na militar, ompan inatey lay Pablo lapud pamepekpek dad sikato. Maong labat ta akaligtas ed saray totoo, pero impaaresto na komandante. Manlapu lad satan ya agew, masulok nin apat taon antis ya nibulos si Pablo. Pero napepeligro nin siansiay bilay to. Nen tinepetan na komandante iray Judio no akin ya pinepekpek day Pablo, nandurumay akusasyon ya iyeeyag da. Anggapoy natalosan na komandante ta magulogulo tan mainga-ingal iray totoo. Kanian inalsa na saray sundalo si Pablo pian niyarawi da ed saray totoo. Nen iloob da lay Pablo ed kuartel na saray sundalo, akitongtong ed komandante, kuan to: “Ipangasim pan abuloyan mo ak a mansalita ed totoo.” (Gawa 21:39) Pinmayag so komandante, kanian makpel ya indepensa nen Pablo so pananisia to.

14, 15. (a) Antoy impaliwawa nen Pablo ed saray Judio? (b) Antoy ginawa na Romanon komandante pian naamtaan to no akin ya agaylay pasnok na saray Judio?

¹⁴ “Dengel yo so ibagak bilang depensak,” so kuan nen Pablo. (Gawa 22:1) Nansalitay Pablo ed lenguahen Hebreo kanian dinmeen iray totoo. Malinew ton impaliwawad sikara no panon ya nagmaliw ya patumbok na Kristo. Marundunong ton impaliwawa iray punto ya sarag ya kompirmaen na saray Judio no  labay da. Imbangat a mismo na sikat ya managbangat ya si Gamaliel si Pablo, tan nayarin amta na arum ya wadman ya pinasegsegang to iray papatumbok na Kristo. Balet nen paonlad Damasco si Pablo, anengneng to ed pasingawey so apaolin Kristo tan akitongtong ed sikato. Anengneng na saray kakaiba nen Pablo so liwawa tan walay arengel dan boses, pero agda natatalosan so ibabaga to. (Nengnengen so study note na Gawa 9:7; 22:9, nwtsty.) Kayari to ’tan, intabin day Pablo paonlad Damasco ta abulag lapud samay pasingawey ya anengneng to. Diman nipawil so pakanengneng nen Pablo diad tulong na lakin si Ananias, a kabkabat na amin ya Judion manaayam diman.

¹⁵ Imbaga to met ya kapawil tod Jerusalem, nampanengneng si Jesus ed sikato diad templo. Nen arengel itan na saray Judio, agaylay pasnok da tan inyeyag da: “Patey yo itan a too, ta agmanepeg a manbilay!” (Gawa 22:22) Pian niligtas si Pablo, ingganggan na komandante ya iloob da lad kuartel na saray sundalo. Talagan labay ya naamtaan na komandante no akin ya agaylay pasnok na saray Judio ed si Pablo kanian ingganggan to ray sundalo ya siplatan day Pablo pian naamtaan da no antoy tua. Balet antis da nin nasiplatan, inusar nen Pablo so legal ya karapatan to tan imbaga tod sikara ya sikatoy sakey ya Roman citizen. Ontan met so gagawaen na saray Tasi nen Jehova natan, uusaren day legal ya karapatan da pian naidepensa day pananisia ra. (Nengnengen iray kahon ya “ Say Romanon Ganggan tan Saray Roman Citizen” tan “ Saray Kaso ed Korte diad Panaon Tayo.”) Nen naamtaan na komandante ya Roman citizen manayay Pablo, naisip to ya kaukolan toy manggaway arum ya paraan pian makalay impormasyon. Diad tinmumbok ya agew, inawit toy Pablo ed Sanhedrin, say korte suprema na saray Judio.

16, 17. (a) Antoy agawa nen idedepensa nen Pablo so sarili to diad arap na Sanhedrin? (b) Panon ya nampaabeba si Pablo kayari dan tinampal?

¹⁶ Inggapo nen Pablo ya idepensay sarili to diad arap na Sanhedrin. Kuan to: “Agagi, onkikiwas ak ed arapan na Dios a malinlinis so konsiensiak anggad sayan agew.” (Gawa 23:1) Balet agto la asumpal so ibabaga to. Oniay nabasa tayo: “Diad saya et ingganggan na atagey a saserdoten si Ananias a sikatoy tampalen na saramay akaalagey ed abay to.” (Gawa 23:2) Makapainsulton maong iman! Halatadon aliwan patas so atagey a saserdote ta singa to met la imbagan matila si Pablo anta agto ni nidepensay sarili to! Kanian inmebat laingen si Pablo: “Kabilen ka na Dios, sikan pinaputin padir. Kasin yinmurong kan mangukom ed siak unong ed Ganggan insan sumlangen mo lanlamang itan, diad pangigaganggan mon tampalen da ak?”​—Gawa 23:3.

¹⁷ Abigla iray wadman​—aliwan lapud atampal si Pablo, noagta diad samay imbaga nen Pablo! Kuan dad sikato: “Iinsultoen moy atagey a saserdote na Dios?” Mapaabeban inmebat si Pablo tan sankanengneng ya rerespetoen toy Ganggan. Kuan to: “Agagi, agko amta a sikatoy atagey a saserdote. Ta walan nisulat, ‘Agmo nepeg a pansalitaan na mauges so sakey a manuley ed kabaleyan mo.’” d (Gawa 23:4, 5; Exo. 22:28) Biglan akaisip si Pablo na duman panagkatunongan. Amta nen Pablo ya wala ray membro na Sanhedrin ya Saduceo tan say arum et Fariseo, kanian oniay imbaga to: “Agagi, sakey ak a Fariseo, anak na saray Fariseo. Uukomen ak lapud manisia ak ed kioli na saray inaatey.”​—Gawa 23:6.

18. Akin et imbaga nen Pablo ya sakey met ya Fariseo, tan panon tayo met ya usaren so ontan ya paraan na panagkatunongan?

¹⁸ Akin et imbaga nen Pablo ya sakey met ya Fariseo? On ta “anak na saray Fariseo” si Pablo. Labay ton ibaga et membro na satan ya sekta so pamilya to. Kanian say pakanengneng na arum ed sikato et Fariseo ni. e Balet akin et  imbaga nen Pablo ya sakey met ya Fariseo anta aliwa ray papanisiaan na saray Fariseo nipaakar ed kioli? Manisia kuno iray Fariseo ya walay ag-ompatey ya kamarerwan onsisian no ompatey so sakey ya too, tan manbilay lamet ed laman na too iray kamarerwa na saray matunong. Ag-itan panisiaan nen Pablo. Say panisiaan to et say kioli ya imbangat nen Jesus. (Juan 5:25-29) Pero, onabobon si Pablo ed papanisiaan na saray Fariseo ya wala ni pag-asan bilay kayari na patey​—kabaliktaran itan na papanisiaan na saray Saduceo ya anggapo lay pag-asa no ompatey so sakey ya too. Sarag tayo met ya usaren so ontan ya paraan na panagkatunongan no mitotongtong tayod saray Katoliko odino diad arum ni ran totoo ya mangibabagan manisia ira ed Kristo. Sarag tayon ibaga ya manisia tayo met ed Dios ya singa sikara. Tua ya manisia ra ed Trinidad, sikatayo balet et manisia ed Dios ya abitla ed Biblia. Pero pareho tayon manisia ya walay Dios.

19. Akin et agulo so Sanhedrin?

¹⁹ Agulo so Sanhedrin lapud saman ya imbaga nen Pablo. Oniay nabasa tayo: “Walay agawan baleg a gulo, tan inmalagey so arum ed saray eskriba a walad dapag na saray Fariseo tan mapaspasnok iran akisangsangan, ya inkuan da: ‘Anggapoy naromog min kasalanan na sayan too, balet no akitongtong ed sikato so sakey ya espiritu odino sakey ya anghel—.’” (Gawa 23:9) Agmanisia ed saray anghel iray Saduceo, kanian seguradon agaylay pasnok da nen walay angibagan akitongtong ed si Pablo so sakey ya anghel! (Nengnengen so kahon ya “ Saray Saduceo tan Saray Fariseo.”) Mas grinmabe so situasyon kanian inligtas lamet na Romanon komandante na militar si Pablo. (Gawa 23:10) Balet napepeligro nin siansia si Pablo. Anto la kasi nagawa ed sayan apostol? Nengnengen tayo diad onsublay ya kapitulo.