1. Anton masilib a patit so mainomay a mangakalot ed ag-ayadyarin totoo?

“MANATALARAN so masilib a patit ed siopaman a walaay pakayari.” Satan a balikas na koma-19 siglo a manag-anlong so angipaimano ed masilib a kapeligroan: say panangabuso ed pakayari. Makapaermen, mainomay a nakalotan iray ag-ayadyarin totoo ed sayan patit. On, diad interon awaran say “too et walaan na pakayari ed sananey pian kaugsan to.” (Eclesiastes 8:9) Say pangagamil na pakayari ya anggapoy aro et mansusumpal la ed pirmin paniirap na too.

2, 3. (a) Anto so makatantanda nipaakar ed impangusar nen Jehova ed pakapanyari? (b) Anto so nayarin laktipen na pakayari tayo, tan panon tayon usaren itan ya amin a pakayari?

² Balet, agta makatantanda a si Jehova a Dios, ya andi-geter ed pakapanyari so agbalot mangaabuso ed satan a pakapanyari? Singa naimano tayo la’d akauna iran kapitulo, lawas ton uusaren so pakapanyari to​—balanglan diad panamalsa, pananeral, pananalimbeng, odino panangipawil—​a mitunosan ed saray maaron gagala to. Sano molimolien tayoy dalan na pangikakana to’d pakapanyari to, napapaapit itayo ed sikato. Diad ontan et napakiwas itayon “magmaliw ya umaalig ed Dios” diad pangusar ed dilin pakayari tayo. (Efeso 5:1, NW) Balet anton pakayari so walad sikatayon maletey a totoo?

³ Tandaan ya apalsa so too ed “indengan na Dios” tan kaulibay to. (Genesis 1:26, 27) Kanian, anggan panon et walaan itayo met na pakayari. Lalaktipen na pakayari tayo so kapasidad ed pakapanggawa na saray bengatla, pankimey; say pakawalaan na kontrol odino autoridad ed arum; say abilidad ya impluensyaan so arum, nagkalautla ed saraman so mangaaro ed sikatayo; pisikal a biskeg (kasil); odino materyal iran kayarian. Inkuan na salmista nipaakar ed si Jehova: “Sika so kawalaan na subol na bilay.” (Salmo 36:9) Kanian, direkta man odino  agdirekta, say Dios so lapuan na dinanman a makatunongan a pakayari a nayarin walad sikatayo. Kanian labay tayon usaren itan diad paraan a makapaliket ed sikato. Panon tayon nagawaan itan?

4, 5. (a) Anto so importante diad suston panangusar na pakayari tayo, tan panon iyan ipapatnag na dilin ehemplo na Dios? (b) Panon a say aro so ontulong ed sikatayo pian susto so pangusar ed pakayari tayo?

⁴ Importante so aro ed suston panangusar na pakayari. Agta ipatnag na satan so dilin ehemplo na Dios? Nonoten so impaningbat ed apatiran manunan atributo na Dios diad Kapitulo 1​—pakapanyari, inkahustisya, kakabatan, tan aro. Dinan so manunaan ed sarayan apatiran kalidad? Say aro. “Say Dios sikato so aro,” so ibabaga na 1 Juan 4:8. On, say aro so manunan kalidad nen Jehova; iimpluensyaan na satan so amin a gagawaen to. Kanian kada panangipatnag na pakapanyari to et papakiwasen na aro tan diad kaunoran et pankaabigan na saramay mangaaro ed sikato.

⁵ Ontulong met ed sikatayo so aro pian susto so pangusar ed pakayari tayo. Diad tua et ibabaga ed sikatayo na Biblia a say aro et “mapangasi” tan “agmananap na dilin pankaabigan to.” (1 Corinto 13:4, 5) Kanian, lapud aro et ag-itayo onkiwas a maramsak tan maruksa ed saramay walad pakauley tayo. Imbes, magalang tayon tratoen so arum tan iyuna tayo iray pankaukolan tan liknaan da nen say sikatayo.​—Filipos 2:3, 4.

6, 7. (a) Anto so maridios a takot, tan akin a sayan kalidad so ontulong ed sikatayon paliisan so agsuston pangusar ed pakayari? (b) Iyilustra so siglaotan na takot ed pamaermen ed Dios tan say panangaro ed Dios.

⁶ Misiglaotan so aro ed sakey nin kalidad a makatulong ed sikatayon paliisan so agsuston panangusar ed pakayari: say maridios a takot. Antoy kablian na sayan kalidad? “Lapu ed takot ed Jehova saray totoo onarawi ra ed mauges,” ibabaga na Uliran 16:6. Say lingon panangusar na pakayari so petepeteg a kabiangan na saray mauges a dalan a nepeg tayon paliisan. Lapud takot ed Dios et agtayo maltratoen iramay walad silong na pakayari tayo. Akin? Say sakey a rason et amta tayon mikuentaan  itayo ed Dios ed paraan a pantratrato tayo ed sikara. (Nehemias 5:1-7, 15) Balet aliwan satan labat so lalanoren na maridios a takot. Say orihinal a lenguahe iran terminon nausar parad “takot” et mabetbet a manutukoy ed aralem a panamagalang ed Dios. Kanian insiglaot na Biblia so takot ed say panangaro ed Dios. (Deuteronomio 10:12, 13) Laktipen na sayan mapagalang a takot so manepeg a takot ed pamaermen ed Dios​—aliwa labat lan lapud antakot tayo iray pansumpalan noagta lapud talagan sikatoy inaro tayo.

⁷ Diad pangiyilustra: Isipen pa so maabig a relasyon na melag ya ugaw tan say ama to. Nalikna na ugaw so mapangasi tan maaron interes na ama to ed sikato. Balet kabat met na ugaw so kakaukolanen ed sikato na ama to, tan amta ton sikatoy disiplinaen na ama to no sikatoy bangar. Agmanbibilay so ugaw tekep na makapuy ya itatakot ed ama to. Diad kasunian, inad-aro toy ama to. Manliket so ugaw ed panggawa na panlabayan na ama to. Kanian ontan met itan ed maridios a takot. Lapud inaro tayo si Jehova, say mangatatawen ya Ama tayo, antakot itayon manggawa na antokaman a ‘mamasakit ed puso to.’ (Genesis 6:6) Imbes, pampirawatan tayon napaliket so puso to. (Uliran 27:11) Satan no akin a labay tayon duga so pangusar tayo ed pakayari tayo. Usisaen tayo no panon tayon nagawaan itan.

8. (a) Anto so walan autoridad na asawan lalaki ed pamilya, tan panon itan ya agamilen? (b) Panon a nipatnag na asawan laki ya igagalang toy asawa to?

⁸ Unonan konsideraen so nipaakar ed loob na pamilya. Ibabaga na Efeso 5:23 a “say asawan laki sikato so ulo na asawan bii.” Panon ya agamilen na asawan laki iyan inter na Dios ya autoridad? Ibabaga na Biblia a pidenengan na asawan lalaki so kaasawaan da ‘unong ed kakabatan, ya igalang da a singa mayumis a baso.’ (1 Pedro 3:7) Say Griego a noun a nipatalos a “galang” et mankabaliksay “presyo, balor, . .  . respeto.” Saray porma na sayan salita so nipatalos a “saray langkap” tan “mabli.” (Gawa 28:10, NW; 1 Pedro 2:7, NW) Say asawan laki  ya igagalang toy asawa to et agton balot kabilen; nisay pabpabaingan odino melmelagen to, a sengeg na pangipasen na asawan bii ya anggapo lay kana to. Imbes, bidbiren toy kablian na asawan bii tan marespeto ton tratoen. Ipatnag to itan diad saray salita tan gawa to​—no manbukbukor iran dua tan diad publiko—​a say bii so mabli ed sikato. (Uliran 31:28) Aglabat la nagamoran na ontan ya asawan laki so panangaro tan respeto na asawa to noagta, nagkalalo’d amin et say abobon na Dios.

9. (a) Antoy walan pakayari na asawan bibii diad pamilya? (b) Antoy makatulong ed asawan bii ya usaren toray abilidad to pian suportaan so asawa to, tan tekep na anton resulta?

⁹ Walaan met na pakayari iray asawan bibii diad pamilya. Tinukoy na Biblia iray maridios a bibii ya angigapo lan managyat ed kaasawaan da diad makagunggonan paraan odino pian natulongan iran napaliisan iray lingon pandesisyon, ya agda met pinalakbatan so manepeg ya inkaulo. (Genesis 21:9-12; 27:46–​​28:2) Nayarin mas maples a mannonot so asawan bii nen say asawa to, odino nayarin sikatoy mas maabilidad nen say asawa to. Ingen, sikato so kaukolan a nawalaan na “aralem a respeto” ed asawa ton laki tan “manpasakop” ed sikato “singa ed Katawan.” (Efeso 5:22, 33, NW) Lapud gagalan napaliket so Dios et natulongan so asawan bii ya usaren iray abilidad to pian suportaan so asawa to imbes a melmelagen odino dominaen to. Mitulongan a maong so “bii a makabat” ed asawa to pian ipaalagey so pamilya. Napansiansia to sirin so pikakareenan ed Dios.​—Uliran 14:1.

10. (a) Anton autoridad so inter na Dios ed atateng? (b) Antoy kabaliksan na salitan “disiplina,” tan panon itan ya ipakurang? (Nengnengen met so paimano’d leksab.)

¹⁰ Inikdan met na Dios so atateng na autoridad. Ipapaseseg na Biblia: “Sikayo ya atateng, agyo ilagyat a pasanoken so saray anak yo, noag ingen bangatan yo’ra ed kadudusa [“disiplina,” NW] tan panamilin na Katawan.” (Efeso 6:4) Diad Biblia, say salitan “disiplina” et mankabaliksay “panamabaleg, panangipasal, bilin.” Kaukolan na ananak so disiplina; ombulaslas ira diad malinew iran panangiwanwan, ketegan, panameget.  Insiglaot na Biblia ed aro so ontan a disiplina, odino bilin. (Uliran 13:24) Sirin, “say panaklay na panangibangat” so agbalot makapasakit diad emosyon odino pisikal a paraan. * (Uliran 22:15; 29:15) Say mapeget odino maruksan disiplina ya andian lay panangaro et sakey a panangabuso ed autoridad na ateng tan naderal so awawey na ugaw. (Colosas 3:21) Diad biek a dapag, say asimbang a disiplina a suston impakurang et mangipasabi ed ananak a sikaray inaro na atateng da tan mapaga ira nipaakar ed nengneng na inkatoo a pagmamaliwan da.

11. Panon a dugan nausar na ananak so pakayari ra?

¹¹ Komusta met so ananak? Panon dan suston nausar so pakayari ra? “Say gayaga na saray tobonbalon lalaki sikato so biskeg da,” so inkuan na Uliran 20:29. Seguradon anggapo lay magmaong nin dalan parad kalangweran ya usaren day biskeg tan kasil da noagta diad panlingkor ed “Engranden Manamalsa.” (Eclesiastes 12:1, NW) Nepeg a nodnonoten na saray kalangweran a saray kiwas da so mangapekta ed saray liknaan na atateng da. (Uliran 23:24, 25) Sano tuloken na ananak iray matakot ed Dios ya atateng da tan mansiansia ira’d dugan kurang, napaliket day kapusoan na atateng da. (Efeso 6:1) Say ontan a kondukta et “makapaliket ed Katawan.”​—Colosas 3:20.

12, 13. (a) Antoy nepeg a panmoria na mamatatken ed say autoridad da ed kongregasyon? (b) Iyilustra no akin a matamoy so pantrato na mamatatken ed pulok.

¹² Mangitatarya si Jehova na saray manangasikaso pian mangidaulo ed Kristianon kongregasyon. (Hebreos 13:17) Nepeg ya usaren na sarayan kualipikadon lalaki so inter na Dios ya autoridad da pian mangiter na nakakaukolan a tulong tan pian pabulaslasen so espiritualidad na pulok. Kasin lapud sayan betang et pakatawan la iray mamatatken ed saray kapananisiaan  da? Andin balot! Nepeg ya asimbang tan mapaabeba so panmoria na mamatatken ed betang da diad kongregasyon. (1 Pedro 5:2, 3) Ibabaga na Biblia ed saray manangasikaso: “Pastolan yo so kongregasyon na Dios, a satan so sinaliw to ed dala na dilin Anak to.” (Gawa 20:28, NW) Mabiskeg iyan rason diad matamoy a pantrato ed balang sakey a membro na pulok.

¹³ Nayarin iyilustra tayo ed onia. Papaasikaso na maapit a kaarom so pinabpabli ton kayarian. Antam a mabli so impanaliw na kaarom ed satan. Agta alwaran mon maong itan? Mipadpara, inmatalek na Dios ed mamatatken so responsabilidad a mangasikaso ed tuan pinablin kayarian: say kongregasyon, a saray membro so niyaliling ed saray karnero. (Juan 21:16, 17) Pinabli nen Jehova iray karnero to​—ontanlan pinabpabli, a sinaliw to ira diad mablin dala na bogbogtong ya Anak to, si Jesu-Kristo. Sankablian a presyo so impanaliw nen Jehova parad saray karnero to. Nodnonoten itan na mapaabeban mamatatken tan mitunosan ed satan so pantrato ra ed saray karnero nen Jehova.

14. Say dila so walaan na anton pakayari?

¹⁴ “Say patey tan say bilay walara ed pakayari na dila,” so ibabaga na Biblia. (Uliran 18:21) On, baleg so nagawaan na dila a maneral. Siopa ed sikatayo so agnin balot akalikna na ansakit ya epekto na bengat-bengat odino panagmudmoran labir? Balet makapaabig met so dila. “Say dila na makabat sikato so kasil,” so kuan na Uliran 12:18. On, saray makapaseseg tan makapaabig a salita et singa ed kausar na makatempey tan makapaabig a tambal a parad puso. Konsideraen so pigaran alimbawa.

15, 16. Antoran paraan a nayarin usaren tayoy dila a mamaseseg ed arum?

¹⁵ “Mansalita a makatambayo ed nagogonigon iran kamarerwa,” so ipapaseseg na 1 Tesalonica 5:14 unong ed New World Translation. On, anggan saray matoor a lingkor nen Jehova so no maminsan et mipupuligesgesan ed depresyon. Panon tayon natulongan iratan? Mangiter na espesipiko  tan puron komendasyon pian namoria ray mismon kablian da ed imaton nen Jehova. Inabang ed sikara iray mapuersan salita ed saray teksto na Biblia a mangipapanengneng a si Jehova so peteg a mangiyaansakit tan mangaaro ed saramay “nabtagan na puso” tan ‘masakit ed espiritu.’ (Salmo 34:18) Sano usaren tayoy pakayari na dila tayo pian tambayoen so arum, ipapanengneng tayon aaligen tayoy maabagey a Dios tayo, a “sikatoy manligliwa ed nagogonigon.”​—2 Corinto 7:6, New American Standard Bible.

¹⁶ Nayarian tayo met ya usaren so pakayari na dila tayo pian niiter so nakakaukolan a maong a panamaseseg ed arum. Kasin naandi’d-bilay so pinabli na sakey a kapananisiaan? Makaligliwa ed maermen a puso iray mililiknan salita a mangibalikas na panangiyansakit tan kapagaan. Kasin liknaen na masiken odino akulaw lan agi a nibabaliwala la? Say manonot a too so makapanseguro ed saray maedad la a sikaray papablien tan aapresiaen. Kasin walay mantetepel na abayag lan pansasakit? Makapaligsa ed liknaan na sakey a mansasakit iray maaron salitan ibalikas panamegley na telepono odino ed personal. Manliket a maong so Manamalsa tayo sano usaren tayoy pakayarin mansalita a  mangibesngaw ed salsalita a “maabig parad pakapabiskegan”!​—Efeso 4:29, NW.

17. Anton importantin paraan a nausar tayoy dila tayo pian nagunggonaan so arum, tan akin a nepeg tayon gawaen itan?

¹⁷ Anggapo lay lalo nin importantin paraan a pangusar ed pakayari na dila nen say pangipulong ed maong a balita na Panarian na Dios ed arum. “Agmo abalaen so maong ed saray kanepegan to, sano wala ed pakayari na limam so panggawa,” so ibabaga na Uliran 3:27. Obligado tayon inabang ed arum so manangisalbay-bilay a maong a balita. Makapuy no ikibot tayo so maganat a mensahe a mabulbulos ya impagamor ed sikatayo nen Jehova. (1 Corinto 9:16, 22) Balet kaunongan kalaknab so ilaloan nen Jehova ed sikatayon pibiang ed sayan kimey?

18. Anto so iilaloan nen Jehova ed sikatayo?

¹⁸ Lapud aro tayo’d si Jehova et napakiwas itayon sigpot a mibiang ed Kristianon ministeryo. Antoy iilaloan nen Jehova ed sikatayo nipaakar ed saya? Walay bengatlan nayarian tayon iter ya amin, antokaman so kipapasen tayo ed bilay: “Dinanman a gawaen yo, gawaen yon mabulos, a singa nipaakar ed Katawan, et aliwan dia ed saray totoo.” (Colosas 3:23) Diad impangisalaysay ed sankabalegan a ganggan, inkuan nen Jesus: “Aroen mo si Jehova a Dios ed interon pusom tan ed interon kamarerwam tan ed interon nonot mo tan ed interon biskeg mo.” (Marcos 12:30, NW) On, ilaloan nen Jehova ed balang sakey ed sikatayo a sikatoy aroen tan panlingkoran tayo ed interon-kamarerwa.

19, 20. (a) Lapud kabiangan na kamarerwa so puso, nonot, tan biskeg, akin ya abitla irayan kapasidad diad Marcos 12:30? (b) Antoy kabaliksan na panlingkor ed si Jehova ed interon-kamarerwa?

¹⁹ Antoy kabaliksan na panlingkor ed Dios ed interon-kamarerwa? Tutukoyen na kamarerwa so interon persona, kaiba lay amin a pakasarag to ed pisikal tan mental. Lapud kabiangan na kamarerwa so puso, nonot, tan biskeg, akin et abitla irayan pakayari dia ed Marcos 12:30? Konsideraen so sakey ya ilustrasyon. Diad panaon na Biblia, nayarin ilako na sakey a too so inkasikato (kamarerwa to) ed inkaaripen. Balet, nayarin agto panlingkoran ya interon puso so amo to; nayarin agto usaren so sigpot a biskeg to odino sigpot a pakasarag to ed mental pian iyuna so pankaabigan na amo to. (Colosas 3:22) Kanian, mapatnag a sinalambit nen Jesus irayan arum a pakayari ta pian idanet a nepeg ya agtayo ikikibot so serbisyo tayo ed Dios. Say kabaliksay panlingkor ed Dios ya interon-kamarerwa et say pangiter ed inkasikatayo, a sigpot ya usaren so biskeg tan kasil tayo no nayadyari diad serbisyo to.

²⁰ Kasin say panlingkor ya interon-kamarerwa et kabaliksan ton pareho lan amin so usaren tayon panaon tan biskeg diad ministeryo? Mairap itan a nagawa, ta manduruma iray sirkumstansya tan abilidad na sakey a too ed sananey. Alimbawa, nayarin malaem a panaon so sarag ya usaren na sakey a tobonbalon  maabig so bunigas tan mabiskeg so laman to dia ed panagpulong nen samay onkakapuy la lapud itatakken. Nayarin malaem so nagawaan na sakey a walad kasuloan ya anggapoy obligasyon to ed pamilya nen samay walay aasikasoen ton pamilya. No malaem so nagawaan tayo’d ministeryo lapud biskeg tan sirkumstansya tayo, agaylan nepeg a misalsalamat itayo! Siempre, agtayon balot labay so magmaliw a makritiko, ya ikompara tayoy inkasikatayo ed arum ed sayan pamaakaran. (Roma 14:10-12) Imbes, labay tayon usaren so biskeg tayo ed pamaseseg ed arum.

21. Antoy sankaabigan tan sankaimportantian a dalan a pangusar ed pakayari tayo?

²¹ Inletneg nen Jehova so nagnap ya alimbawa ed suston panangusar na pakapanyari to. Sikatoy labay tayon aligen ed anggaay nayarian tayo bilang ag-ayadyarin totoo. Nausar tayon susto so pakayari tayo diad magalang a pantrato ed saramay walad silong na autoridad tayo. Niarum ni, gawaen tayon interon-kamarerwa so manangisalbay bilay a panagpulong a kimey ya inter ed sikatayo nen Jehova a sumpalen. (Roma 10:13, 14) Tandaan, naliliketan si Jehova sano iter moy sankaabigan mo​—say niiter na kamarerwam. Agta napakiwas so pusom a gawaen so anggaay nayarian mo diad panlingkor ed satan a makatalos tan maaron Dios? Anggapo lay magmaong odino mas importantin dalan a pangusar ed pakayarim.