Onlad karga

Onlad saray karga

KAPITULO 9

“Ibatikan Yoy Seksual ya Imoralidad!”

“Ibatikan Yoy Seksual ya Imoralidad!”

“Patey yo ray kabiangan na laman yo nipaakar ed seksual ya imoralidad, karutakan, agnakontrol a pantintindek ed sekso, makapasakit a pilalek, tan inkaagum, a saya et idolatriya.”​—COLOSAS 3:5.

1, 2. Antoy ginawa nen Balaam pian ipeligro iray totoo nen Jehova?

LINMA so sakey a too ed lugar ya kawalaan na sira ya labay ton banwiten. Nampili na tapang tan ginmapon nanbanwit. Maanos ya nanalagar, tan nen walay sira ya angan ed tapang, binigsot ton tampol so banwit kanian atagaan so sira tan narel to.

2 Nayari met ya naerel iray totoo ed ontan a paraan. Singa bilang, nen ngalngali lan makasabi iray Israelita ed Insipan a Dalin, nankampo ra ed Patar na Moab. Insipan na ari na Moab ya ikdan to si Balaam na dakel a kuarta no isamba to so Israel. Ag-abayag, akanonot si Balaam na paraan pian saray Israelitan mismo so mangisamba ed sarili da. Inisip ton maong no antoy usaren ton tapang. Angibaki na saray kabataan ya Moabitan bibii ed kampo na saray Israelita pian tuksoen iray lalaki ditan.​—Numeros 22:1-7; 31:15, 16; Apocalipsis 2:14.

3. Panon ya apatitan iray Israelita ed tapang nen Balaam?

3 Kasin epektibo so tapang nen Balaam? On. Nilibon Israelita so “nanggaway seksual ya imoralidad ed saray ananak a bibii na Moab.” Ginapoan da met so mandayew ed saray palson dios, kaiba lay makapadimlan dios na panagsekso, say Baal na Peor. Bilang resulta, inatey so 24,000 ya Israelita diad mismon ketegan na Insipan a Dalin.​—Numeros 25:1-9.

4. Akin ya nilibon Israelita so nanggaway imoralidad?

4 Akin et amayamay ya Israelita so apatitan nen Balaam? Say sankanonot da labat et say pamenek dad sarili dan pilalek, tan alingwanan da so amin ya ginawa nen Jehova parad sikara. Dakel komon so rason na saray Israelita pian manmatoor ira ed Dios. Imbulos to ra ed impakaaripen da ed Ehipto, pinakan to ra diad kalawakan, tan prinotektaan to ra anggad akasabi ra ed ketegan na Insipan a Dalin. (Hebreo 3:12) Balet, atukso ni ran siansia ya manggaway seksual ya imoralidad. Oniay insulat nen apostol Pablo: “Agtayo met komon manggagaway seksual ya imoralidad, a singa say arum ed sikara a nanggaway seksual ya imoralidad, kanian inatey [ira].”​—1 Corinto 10:8.

5, 6. Antoy naaralan tayo ed samay agawa ed Patar na Moab?

5 Asingsingger la so balon mundo. Kanian singa tayo saray Israelita ya wala lad ketegan na Insipan a Dalin. (1 Corinto 10:11) Mas grabe ni so inkaadik ed sekso na saray totoo natan nen saray Moabita nensaman. Tan nayarin mainomay ya naimpluensyaan na satan iray totoo nen Jehova. Diad tua, say sankaepektiboan ya patit ya uusaren na Diablo et say seksual ya imoralidad.​—Numeros 25:6, 14; 2 Corinto 2:11; Judas 4.

6 Tepetan moy sarilim, ‘Kasin pilien koy makasarilin panliket ya maganggano labat, odino pilien koy andi-anggaan ya maliket a bilay diad balon mundo?’ Talaga kasin nagunggonaan ak no unoren koy ganggan nen Jehova ya: “Ibatikan yoy seksual ya imoralidad”?​—1 Corinto 6:18.

ANTO SO SEKSUAL YA IMORALIDAD?

7, 8. Anto so seksual ya imoralidad? Akin ya seryoson bengatla itan?

7 Dakel natan so totoon anggapoy baing so kakikiwas da tan arap-arapan dan agrerespetoen so ganggan na Dios nipaakar ed sekso. Diad Biblia, say seksual ya imoralidad et ontutukoy ed seksual iran aktibidad na totoon aliwan legal ya sanasawa unong ed estandarte na Biblia. Kaiba ed satan so pansekso na parehon laki odino parehon bii, tan na too tan ayep. Say seksual ya aktibidad et ontutukoy ed aktual ya pansekso, oral sex, anal sex, odino pankarapas ed pribadon parte na laman na arum pian peneken so seksual a pilalek.​—Nengnengen so Kaaruman ya Impormasyon 23.

8 Malinew ya ibabaga na Biblia ya no walay siopaman ya tuloytuloy ya manggagawa na seksual ya imoralidad, sikatoy agnayarin mansiansia ed kongregasyon. (1 Corinto 6:9; Apocalipsis 22:15) Niarum ni, say imoral a too et naekal so respeto tod sarili to tan agla panmatalekan na arum. Say imoralidad et lanang ya manreresulta ed problema. Kaslakan ya mansusumpal itan ed pakakakonsiensia tan mabetbet ya pansengegan na agnilabay ya panlukon, problema ed panamaley, sakit, odino patey ni ingen. (Basaen so Galacia 6:7, 8.) No talagan nonoten a maong na sakey so pansumpalan na imoralidad, seguradon agto labay so magmaliw ya imoral. Balet kaslakan ya say nononoten labat na sakey a too et say pamenek tod pilalek to no manggawa na bengatlan mansumpal ed imoralidad. Kaslakan ya walay koneksion to itan ed pornograpiya.

PORNOGRAPIYA​—KAGAGAWA YA MANSUMPAL ED IMORALIDAD

9. Akin ya mapeligro so pornograpiya?

9 Say gagala na pornograpiya et pian liingen iray seksual ya pilalek tayo. Diad panaon tayo, say pornograpiya et wala lad anggan iner​—diad saray magasin, libro, musika, tan palabas ed TV, pati diad Internet. Iisipen na dakel a totoo ya anggapoy uges na pornograpiya, pero diad tua et talagan mapeligro itan. Lapud satan et nayarin naadik ed sekso so sakey a too tan nawalaan na agmanepeg iran pilalek. No ginapoan na sakey so onnengneng ed pornograpiya, gagapoan to lay manakar ed dalan ya mangitonton ed masturbasyon, problema ed panamaley, tan pandiborsyo ni ingen.​—Roma 1:24-27; Efeso 4:19; nengnengen so Kaaruman ya Impormasyon 24.

Marunong itayo no maalwar so panguusar tayo ed Internet

10. Panon a makatulong so prinsipyo ed Santiago 1:14, 15 pian napaliisan tayoy imoralidad?

10 Importantin natalosan tayo no panon a nayarin nasagyat itayo ed seksual ya imoralidad. Imanoen iyan pasakbay ya nabasa ed Santiago 1:14, 15: “Nasusubok so kada sakey sano sikatoy nasagyat tan natangguyor na dilin pilalek to. Tan say pilalek, sano nanlukon, iyanak toy kasalanan; insan say kasalanan, sano agawaan la, mansumpal ed ipapatey.” Kanian no walay imoral ya oonlad isip mo, itundam a tampol so panisip ed satan. No walay biglan anengneng mon makapaayat ya litrato, ipaliis mon tampol so matam! Erep moy computer, odino iyalis moy channel na babantayan mo. Agmo aabuloyan ya makaloob ed bilay mo iray mauges ya pilalek. Ta no andi, saray mauges ya pilalek mo et magmaliw a mabisbiskeg ya anggad mair-irap la itan ya kontrolen.​—Basaen so Mateo 5:29, 30.

11. Panon itayon natulongan nen Jehova no wala ray mauges ya naiisip tayo?

11 Mas kabat itayo nen Jehova nen say sikatayon mismo. Kanian amta to ya aliwa tayon perpekto. Balet amta to met ya sarag tayon labanan iray mauges ya pilalek tayo. Imbaga nen Jehova: “Patey yo ray kabiangan na laman yo nipaakar ed seksual ya imoralidad, karutakan, agnakontrol a pantintindek ed sekso, makapasakit a pilalek, tan inkaagum, a saya et idolatriya.” (Colosas 3:5) Anggano aliwan mainomay ya gawaen itan, maanos si Jehova ed sikatayo tan tulongan to tayo. (Salmo 68:19) Sakey ya kabataan nin brother so naadik ed panagbantay na pornograpiya tan masturbasyon. Ibabaga na saray kakaaro tod eskuelaan ya normal labat iratan ya kabiangan na pambalolaki, balet say kuan to: “Dineral na saratan so konsiensiak, tan nagmaliw ya imoral so kabibilay ko.” Amoria to ya kaukolan ton kontrolen iray pilalek to, tan diad tulong nen Jehova et nitunda toy kagagawa. No wala ray imoral ya naiisip mo, kerew kad si Jehova na ‘pakayari a mas mabiskeg nen say pakayari na too’ pian magmaliw ya malinis so isip mo.​—2 Corinto 4:7; 1 Corinto 9:27.

12. Akin et kaukolan tayon ‘alwaran so puso tayo’?

12 Insulat nen Solomon: “Manuna ed amin, alwaran moy pusom, ta ditan so panlalapuan na saray subol na bilay.” (Proverbio 4:23) Say ‘puso’ tayo et say inkatoo tayo, no anton talagay pakanengneng nen Jehova ed sikatayo. Baleg so epekto ed sikatayo na saray nenengnengen tayo. Oniay imbaga na matoor ya si Job: “Akisipanan ak la ed matak. Kanian akin et onlinggis ak nid arum a bii?” (Job 31:1) Singa si Job, kaukolan tayon kontrolen no antoy nenengnengen tan iisipen tayo. Tan singa say salmista, nepeg tayon ipikasi: “Ipaliis mo pay matak ed andi-kakanaan.”​—Salmo 119:37.

ALIWAY PINILI NEN DINA YA KAKAARO

13. Anton klase na kakaaro so pinili nen Dina?

13 Baleg so impluensya ed sikatayo na saray kakaaro tayo, balanglan maong o mauges. No say pilien mon kaaro et saramay manguunor ed estandarte na Dios, natulongan da kan ontan met so gawaen mo. (Proverbio 13:20; basaen so 1 Corinto 15:33.) Nanengneng tayo ed agawa ed si Dina no panon kaimportante so pampili na kakaaro. Si Dina et sakey ed saray anak a bii nen Jacob, kanian binmaleg ed pamilya ya mandadayew ed si Jehova. Aliwan imoral ya too si Dina, balet akikaaro ed saray bibiin Canaanita ya agmandadayew ed si Jehova. Say panmoria na saray Canaanita ed sekso et baleg so pidumaan to ed panmoria na saray totoo na Dios, tan kabkabat ya imoral iray Canaanita. (Levitico 18:6-25) Sanen kaiba nen Dina iray kakaaro to, akabat toy kabataan ya Canaanitan laki ya si Siquem, tan agustoan nen Siquem si Dina. Diad pamilya nen Siquem, sikatoy ipapasen ya “manunan kagalgalang” ed saray kabataan. Balet agto inaro si Jehova.​—Genesis 34:18, 19.

14. Antoy agawa ed si Dina?

14 Ginawa nen Siquem no antoy natural, tan parad sikato et nayari. Lapud agustoan toy Dina, “inala to tan pinasoot ton inakdolan.” (Basaen so Genesis 34:1-4.) Satan ya krimen et nansumpal ed nantutumbokan ya trahedya ed si Dina tan ed interon pamilya to.​—Genesis 34:7, 25-31; Galacia 6:7, 8.

15, 16. Panon itayon magmaliw a marunong?

15 Agtayo la kaukolan ya nasali so lingo nen Dina pian naaralan tayo ya saray estandarte nen Jehova ed moral et parad pankaabigan tayo. “Samay miuulop ed marunong et magmaliw a marunong, balet samay mililimog ed makulangkulang et aliwliway pansumpalan to.” (Proverbio 13:20) Pansagpotan mon talosan so “interon dalan na kamaongan,” tan seguradon napaliisan moy nasakitan tan nairapan.​—Proverbio 2:6-9; Salmo 1:1-3.

16 Magmaliw tayon marunong no aralen tayoy Salita na Dios, no manpikasi tayo ed sikato antis tayon mandesisyon, tan no tumboken tayoy maabig ya simbawa na matoor tan makabat ya aripen. (Mateo 24:45; Santiago 1:5) Siempre, amin tayo et wala ray kakapuyan tayo tan aliwa tayon perpekto. (Jeremias 17:9) Balet antoy reaksion mo no walay mamasakbay ed sika ya napepeligro ka lan manggawa na imoralidad? Kasin nasakitan ka, odino mapaabebam ya awaten so tulong?​—2 Arari 22:18, 19.

17. Mangiter na alimbawa no panon ya makatulong so simbawa na kapara tayon Kristiano.

17 Singa bilang, isipen pa iyan situasyon. Diad pantratrabahoan na sakey a sister, walay katrabaho ton laki ya onggugusto ed sikato ya angitagar ed sikaton man-date ira. Agmanlilingkor ed si Jehova imay laki, balet singa maomaong tan mabait. Anengneng na sananey ya sister ya saniba iran dua tan kayari na saman et pinasakbayan to imay sister. Antoy nepeg ya reaksion na samay sister? Kasin idepensa toy sarili to, odino awaten ton duga imay pasakbay? Nayarin inaro na samay sister si Jehova tan labay ton gawaen so duga. Balet no itultuloy toy mi-date ed samay laki, talaga kasin ‘ibabatikan toy seksual ya imoralidad’ odino “manmamatalek ed dilin puso to”?​—Proverbio 22:3; 28:26; Mateo 6:13; 26:41.

MAKAARAL ED ALIMBAWA NEN JOSE

18, 19. Ipaliwawa no panon ya imbatikan nen Jose so imoralidad.

18 Nen kabataan ni si Jose, sikatoy sakey ya aripen diad Ehipto. Inagew-agew ya pipiliten na asawa na amo to ya misekso ed sikato, balet amta nen Jose ya mauges itan. Inaro nen Jose si Jehova tan labay ton paliketen. Kanian kada no tuksoen na samay bii, ipupulisay nen Jose. Balet lapud aripen labat, agbastabastan makaalis ed amo to. Sakey ya agew, sikatoy siningkat na asawa na amo to pian piliten ya misekso, balet “batik ed paway” si Jose.​—Basaen so Genesis 39:7-12.

19 Seguradon duma so nansumpalan na saman a situasyon no inabuloyan nen Jose so sarili to ya manisip na imoral odino nampantasyaan toy asawa na amo to. Balet say sankaimportantian ed si Jose et say relasyon to ed si Jehova. Imbaga to ed bii: “Anggapon balot so insiblet [na katawan ko ed] siak likud labat ed sika, ta asawa to ka. Kanian panon kon nagawaan iyan baleg a kaugsan tan makapankasalanan ak ed Dios?”​—Genesis 39:8, 9.

20. Panon tayon amta ya apaliket nen Jose si Jehova?

20 Anggano arawi si Jose ed saray kapamilya tan abung da, lanang ya nanmatoor ed Dios, tan sikatoy benendisyonan nen Jehova. (Genesis 41:39-49) Malikeliket si Jehova ed impanmatoor nen Jose. (Proverbio 27:11) Mairap ya labanan so tukso na imoralidad. Balet agmo lilingwanan irayan salita: “O sikayo ran mangaaro ed si Jehova, busol yoy kaugsan. Sasalimbengan toy bilay na saray matoor ed sikato; ililiktar to ra ed lima na mauges.”​—Salmo 97:10.

21. Panon ya inalig na sakey ya kabataan a brother si Jose?

21 Diad kada agew, makpel ya ipapanengneng na totoo nen Jehova ya ‘bubusolen day kaugsan’ tan ‘aaroen day kamaongan.’ (Amos 5:15) Anggan antoy edad mo, sarag moy manmatoor ed si Jehova. Asubok ed eskuelaan so pananisia na sakey ya kabataan a brother. Inopresian na sakey ya bii ya misekso ed sikato no pakopyaen to ed eksamin da ed math. Antoy ginawa na brother? Inalig toy Jose. Imbaga to: “Impulisay kon tampol so labay ton nagawa. Lapud pinansiansiak so katooran ko, apansiansiak so dignidad tan respetok ed sarilik.” Antokaman ya “temporaryon panliket” lapud imoralidad et kaslakan ya manreresulta ed ermen tan sakit na liknaan. (Hebreo 11:25) Say pangunor ed si Jehova et lanang ya manreresulta ed tuloytuloy ya liket.​—Proverbio 10:22.

MANPATULONG KA ED SI JEHOVA

22, 23. Panon itayon tutulongan nen Jehova anggano akagawa tayoy seryoson kasalanan?

22 Uusaren nen Satanas so seksual ya imoralidad pian patitan itayo, tan talagan mairap ya labanan itan. Seguro amin tayo et wala ray mauges ya naiisip tayo no maminsan. (Roma 7:21-25) Natatalosan itan nen Jehova tan sankanonot to ya “dabok itayo.” (Salmo 103:14) Kanian panon to no akagawa na seryoson kasalanan ya imoralidad so sakey a Kristiano? Kasin anggapo lay solusyon ed situasyon to? Wala ni. No talagan magbabawi, sikatoy tulongan nen Jehova. Say Dios et ‘akaparaan ya mamerdona.’​—Salmo 86:5; Santiago 5:16; basaen so Proverbio 28:13.

23 Iikdan itayo met nen Jehova na “saray regalo a lalaki”​—saray maaron elder ya mangaasikaso ed sikatayo. (Efeso 4:8, 12; Santiago 5:14, 15) Intarya nen Jehova iray elder ya ontulong ed sikatayon naapiger so relasyon tayo ed sikato.​—Proverbio 15:32.

USAREN SO “MAONG A PAKATEBEK”

24, 25. Panon ya makatulong so “maong a pakatebek” pian napaliisan tayoy imoralidad?

24 Pian makapanggawa tayo na maabig ya desisyon, kaukolan tayon natalosan no panon itayon nagunggonaan ed saray ganggan nen Jehova. Agtayo labay ya aligen imay kabataan ya laki ed Proverbio 7:6-23. Anggapoy “maong a pakatebek” to kanian apatitan ed tapang a seksual ya imoralidad. Say maong ya pakatebek et aliwa labat ya basta talino. No walay maong a pakatebek tayo, pansasagpotan tayon talosan so kanonotan na Dios tan iyaaplika tayo itan ed bilay tayo. Tandaan irayan makabat a salita: “Siopaman ya onggagamor na maong a pakatebek et aaroen toy inkasikato. Siopaman a papablien toy pakatalos et ontalona.”​—Proverbio 19:8.

25 Kasin talagan kombinsido ka ya duga iray estandarte na Dios? Kasin manisia ka ya no unoren mo iratan et magmaliw kan maliket? (Salmo 19:7-10; Isaias 48:17, 18) No agka ni segurado, isip mon amin iray maabig ya bengatlan ginawa nen Jehova parad sika. ‘Tawayan mo tan nengneng mo a si Jehova et maong.’ (Salmo 34:8) Napaneknekan mon mismo ya no mas pansagpotan mon gawaen itan, mas naarom so Dios. Arom iray aaroen to, tan busol mo iray bubusolen to. Say ikargam ed nonot mo et saray maabig a bengatla​—saray bengatlan tua, matunong, malinis, managyat na panangaro, tan maong. (Filipos 4:8, 9) Naalig tayoy Jose ya agunggonaan ed karunongan nen Jehova.​—Isaias 64:8.

26. Antoy ontumbok ya aralen tayo?

26 Balanglan anggapo ni asawam o wala la, labay nen Jehova ya na-enjoy moy bilay tan manliket ka. Nanengneng ed ontumbok ya duaran kapitulo iray impormasyon ya makatulong pian magmaliw ya maliket so panamaley na sanasawa.