1, 2. Antoy nalilikna nen Jehova no nanenengneng ton pansasagpotan tayoy magmaliw a matua?

LEGAN ya manaakar a pasempet so sakey ya ugaw a laki manlapud eskuelaan, walay adokdok ton pitaka ya napnoy kuarta. Antoy gawaen to? Nayari to komon ya isipen ya gawa to la itan. Balet impawil to ed akanggawa. Nen naamtaan na nanay to so ginawa to, makakaliket ya maong.

² Naliliketan so maslak ya atateng no matua iray ananak da. Si Jehova, say Ama tayo ed tawen et “Dios na katuaan,” tan naliliketan no matua itayo. (Salmo 31:5) Labay tayon paliketen tan labay tayoy “manbilay a matua ed amin a bengatla.” (Hebreo 13:18) Pantongtongan tayoy apatiran aspekto na bilay tayo ya nayarin mairap so magmaliw a matua. Insan tayo pantongtongan iray gunggona na pagmaliw ya matua anggano mairap.

3-5. (a) Panon a nayarin napalikdo tayoy sarili tayo? (b) Antoy makatulong pian magmaliw tayon matua ed sarili tayo?

³ Pian magmaliw tayon matua ed arum, nepeg ya matua itayo ed sarili tayo. Aliwan lanang ya mainomay itan. Nen inmunan siglo, saray agagi ed kongregasyon  na Laodicea et pinalikdo day sarili da lapud inisip dan napapaliket day Dios anta diad tua et andi. (Apocalipsis 3:17) Nayari met ya napalikdo tayoy sarili tayo nipaakar ed tuan inkatoo tayo.

⁴ Oniay impaliwawa na disipulo ya si Santiago: “No iisipen na siopaman a too a sikatoy mandadayew ed Dios balet agto kokontrolen so dila to, papalikdoen toy puso to, tan say panagdayew to et andi-kakanaan.” (Santiago 1:26) Nayarin papalikdoen tayoy sarili tayo no iisipen tayo ya basta walay maong ya gagawaen tayo, ayos labat ed Dios no ansakit so panagsalita tayo odino mantitila itayo. Antoy makatulong ed sikatayon paliisan ya palikdoen so sarili tayo?

⁵ No man-espiho tayo, nanengneng tayoy itsura tayo. No manbasa tayoy Biblia, nanengneng tayoy inkatoo tayo. Makatulong so Biblia pian naamtaan tayo iray maabig a kualidad tayo tan saray kakapuyan tayo. Naaralan tayo iray pananguman ya kaukolan tayon gawaen diad panagnonot, kagagawa, tan panagsalita tayo. (Basaen so Santiago 1:23-25.) Balet no isipen tayon anggapoy kakapuyan tayo, agtayo makapanggawa na kaukolan iran pananguman. Kanian nepeg tayon usaren so Biblia pian matuan usisaen so sarili tayo. (Tagleey 3:40; Aggeo 1:5) Makatulong met so pikakasi pian nanengneng tayoy tuan inkatoo tayo. Sarag tayon kerewen ed si Jehova ya usisaen to itayo tan tulongan to tayon nanengneng iray kakapuyan tayo pian nipetek tayo iratan. (Salmo 139:23, 24) Agtayo lilingwanan ya “kabusol nen Jehova so sakey a mapalikdo, balet Sikatoy maapit a kaaro na maptek a too.”​—Proverbio 3:32.

6. Akin et nepeg a matua so sanasawa ed sakey tan sakey?

⁶ Talagan importante so pagmaliw a matua ed pamilya. No anggapoy iyaamot na sanasawa ed sakey tan sakey, maligen so liknaan da tan talagan napanmatalkan day sakey tan sakey. Dakel so paraan ya nayarin magmaliw ya agmatua so sanasawa ed balang sakey. Singa bilang, ompan say sakey ya walay asawa et mikarinyoan, onnengneng ed pornograpiya, odino masekreton nawalaan na romantikon relasyon ed agto asawa. Imanoen so imbaga na salmista: “Agak miuulop ed saray mapalikdon totoo, tan papaliisan ko iramay iyaamot day inkatoo ra.” (Salmo 26:4) No agka  matua ed asawam anggan diad isip mo labat, napeligro so panamaley mo.

7, 8. Panon mon usaren so Biblia pian ibangat so kaimportantian na pagmaliw a matua ed saray ananak?

⁷ Nepeg met ya naaralan na ananak ya importante so pagmaliw a matua. Nayarin usaren na atateng so Biblia pian ibangat itan ed sikara. Nabasa tayo ditan iray mauges ya alimbawa na saramay aliwan matua: Si Acan, a nagmaliw ya matakew; si Gehazi, ya nantila pian makaala na kuarta; tan si Judas, ya nantakew na kuarta insan to trinaidor si Jesus parad 30 piraso na pilak.​—Josue 6:17-19; 7:11-25; 2 Arari 5:14-16, 20-27; Mateo 26:14, 15; Juan 12:6.

⁸ Nabasa met ed Biblia so dakel ya maong ya alimbawa na saramay matua: Si Jacob, ya ingganggan to ray ananak to ya ipawil so kuartan anengneng da; si Jefte tan say marikit to, ya tinoor day sipan da ed Dios; tan si Jesus, ya nansiansian matua anggan diad saray mairap iran situasyon. (Genesis 43:12; Ukom 11:30-40; Juan 18:3-11) Ontulong irayan alimbawa ed saray ananak pian natalosan da so kaimportantian na pagmaliw a matua.

9. Akin ya makatulong ed saray ananak no matua iray atateng?

⁹ Makaaral iray atateng ed sayan importantin prinsipyo na Biblia: “Kasin sika a mangibabangat ed arum et agmo ibabangat so sarilim? Sika a mangipupulong na ‘Agka mantatakew,’ kasin mantatakew ka?” (Roma 2:21) Amta na saray ananak no aggagawaen na atateng da so ibabaga ra. No ibabaga tayod ananak tayo ya nepeg a matua ira balet sikatayon mismo et ag-itayo matua, ompan agda la amta no antoy duga. No naimano na ananak ya mantitila iray atateng da, anggan diad angkelag  labat iran bengatla, ompan aligen da itan. (Basaen so Lucas 16:10.) Balet no nanenengneng na ananak ya matua iray atateng da, ontulong itan pian magmaliw met iran napanmatalkan ya atateng no wala met lay anak da.​—Proverbio 22:6; Efeso 6:4.

10. Panon itayon magmaliw a matua no mitotongtong tayod saray kapara tayon Kristiano?

¹⁰ Kaukolan tayo met so magmaliw a matua ed saray Kristianon agagi tayo. No agtayo maalwar, saray simplin istoryaan et nayarin magmaliw ya tsismis, odino panagpauges ni ingen. No ibaga tayoy sakey a bengatla ya agtayo segurado no tua, ompan mangikakayat tayoy tila. Mas maabig no ‘pokpokan tayoy bibil tayo.’ (Proverbio 10:19) Aliwan lapud matua itayo et ibaga ti lan amin so nononoten, amta, odino nadngel tayo. Anggano tua so ibaga tayo, ompan anggapoy kanepegan tayon mangibaga ed satan, odino agla kaukolan tan aliwan marakep ya ulit-uliten. (1 Tesalonica 4:11) Saray arum et oniay ibabaraan da no mansalita ra na ansakit, “Ibabagak labat so tua.” Balet bilang totoo nen Jehova, labay tayon maabig tan maaro so panagsalita tayo.​—Basaen so Colosas 4:6.

11, 12. (a) Akin ya mas onloor so situasyon na sakey ya nankasalanan no itila to itan? (b) Anto ray nayarin itepet tayo? (c) Panon itayon magmaliw a matua ed organisasyon nen Jehova?

¹¹ Inter nen Jehova ed saray elder so responsabilidad ya tulongan so kongregasyon. Mainomay itayon natulongan na saray elder no matua tayo ed sikara. Akin? No mansasakit ka tan manpadoktor ka, kasin itilam so arum ya naliliknam? No ontan so gawaen mo, panon to kan tulongan? Ontan met, no akagawa  tayoy seryoson kasalanan, agtayo nepeg ya itila itan. Imbes, nepeg ya onla tayo ed saray elder tan matua tayon ibaga ed sikara so nipaakar ed satan. (Salmo 12:2; Gawa 5:1-11) Panon to balet no oniay situasyon: Naamtaan mo ya akagawa na seryoson kasalanan so kaarom. (Levitico 5:1) Kasin ibagam ya: “No tuan kaaro ak, dapat agko itan ibagad arum”? Odino kasin isipen mo ya natulongan na saray elder pian naapiger tan napabiskeg toy relasyon to ed si Jehova?​—Hebreo 13:17; Santiago 5:14, 15.

¹² Kaukolan tayo met so magmaliw a matua ed organisasyon nen Jehova no mangiiter tayoy report, singa say pangireport ed saray agawaan tayod ministeryo. Tan matua itayo met no mana-aplay tayon manpayunir odino diad arum nin klase na panaglingkor.​—Basaen so Proverbio 6:16-19.

13. Panon itayon magmaliw a matua ed kapara tayon Kristiano diad negosyo tan trabaho?

¹³ Nepeg ya pambiigan na saray Kristianon sanaagi so negosyo tan panagdayew. Singa bilang, ag-itayo mannenegosyo no wala tayod Kingdom Hall odino ministeryo. Tan agtayo aanamoten iray agagi tayo no nipaakar ed negosyo. No wala ray empleyadom ya Tasi, agmo bibitinen so sueldo ra, iter moy apantongtongan yon sueldo, pati saray benepisyo ya igaganggan na gobierno. Nayarin kaiba ed saya so medical insurance tan pangiter na paid time off. (1 Timoteo 5:18; Santiago 5:1-4) Tan no say amom et kaparam ya Tasi, agmo iilaloan ya espisyal so pantrato to ed sika. (Efeso 6:5-8) Nepeg mon seguroen ya susto so oras na pantrabahom tan sumpal moy trabaho ya babayaran tod sika.​—2 Tesalonica 3:10.

14. Antoy manepeg ya gawaen na saray Kristiano no minegosyo ira?

 ¹⁴ Antoy manepeg a gawaen tayo no minegosyo tayo ed sakey ya kaagian? Nayarin kaiba ed saya so pampuunan o piutang. Diad onia ran situasyon, walay mausa-usar ya prinsipyo na Biblia: Nepeg a walay malinew ya kasulatan! Nen angaliw na dalin si propetan Jeremias, sikatoy nanggawa na duaran kopya na apampaknaan, impapirmaan to imay sakey ya kopya ed saray tasi, insan to insinop itan ya dua pian nausar ed arapen. (Jeremias 32:9-12; nengnengen met so Genesis 23:16-20.) Iisipen na arum ya no manggawa ray kasulatan, singa anggapoy talek da ed kaagian da. Balet diad tua, no walay kasulatan na paknaan, napaliisan so dakel ya agpantatalosan, pakadismayaan, tan kolkolan. Anggan diad negosyo, tandaan ya mas importante so kareenan na kongregasyon nen say anggan anton transaksion ed negosyo.​—1 Corinto 6:1-8; nengnengen so Kaaruman ya Impormasyon 30.

15. Antoy nalilikna nen Jehova ed panagsaol ed negosyo?

¹⁵ Kaukolan tayoy magmaliw ya matua ed amin, anggan diad saray aliwan Tasi nen Jehova. Importante ed si Jehova ya matua itayo. “Say masaol a panagsukat et kabkabusol nen Jehova, balet say suston simbangan et makapaliket ed sikato.” (Proverbio 11:1; 20:10, 23) Diad panaon na Biblia, kaslakan ya uusaren iray simbangan ed saray transaksion ed negosyo. Balet sasaolen na arum ya managlako iray kustomer da, kulang so iiter da odino sobra so sisingilen da. Singa nensaman, kaslakan met natan so panagsaol ed negosyo.  Tan no panon ya nensaman et kabusol nen Jehova so panagsaol, kabusol to ni itan natan.

16, 17. Anto ran panagtila so nepeg tayon paliisan?

¹⁶ Amin tayo et nayarin natukso ya mantila​—singa bilang no mana-aplay ed trabaho, no mangikakarga na impormasyon ed saray dokumento ed gobierno, odino no mani-exam diad eskuelaan. Panisiaan na dakel ya aliwan mauges no mantila ira, no pasobraan day ibabaga ra, odino no mapalikdo so ebat da. Agtayo la itan pankelawan. Impasakbay na Biblia ya diad kaunoran iran agew, saray totoo et magmaliw ya “maaro ed sarili ra, maaro ed kuarta, . . . agda aaroen so kamaongan.”​—2 Timoteo 3:1-5.

¹⁷ No maminsan, singa mas maasenso ed sayan mundo iray aliwan matua. (Salmo 73:1-8) Say sakey a Kristiano et nayarin naekal ed trabaho, manirap, odino balawen na saray katrabaho to lapud sikatoy matua. Balet aliwan sayang iray sakripisyo ed pagmaliw a matua. Akin ey?

18. Akin et importante so maong ya reputasyon?

¹⁸ Say reputasyon na toon matua, napanmatalkan, tan napanpiyaan et mabmabli tan mataltalag ed sayan mundo. Amin tayo et sarag tayon pansagpotan so nawalaan na ontan ya reputasyon. (Miqueas 7:2) Tua ya nayarin kantiawan ka na arum lapud matua ka tan ibaga dan makulangkulang ka. Balet naapresya na arum no matua ka tan panmatalekan da ka lapud satan. Diad interon mundo, amta na totoo ya matua iray Tasi nen Jehova. Wala ray amo ya mas labay dan alaen ya empleyado iray Tasi lapud amta da ya matua ira. Tan anggan  naekal ed trabaho so arum ya empleyado lapud matila o masaol ira, saray Tasi balet et kaslakan ya mansiasiansia ed trabaho da.

19. Antoy epekto ed relasyon mo ed si Jehova no matua ka?

¹⁹ No matua ka ed amin a bengatla, malinis so konsiensiam tan mareen so nonot mo. Sarag tayo met ya ibaga iyan insulat nen Pablo: “Matalek kami a malinis so konsiensia mi.” (Hebreo 13:18) Tan say sankaimportantian ed amin, naiimano tan aapresyaen nen Jehova, say maaron Ama tayo ed tawen, so pansasagpot mo ya magmaliw a matua ed amin a bengatla.​—Basaen so Salmo 15:1, 2; Proverbio 22:1.