1, 2. Antoy implano nen Balaam pian napatitan iray totoo nen Jehova?

LINMA so sakey a too ed lugar ya paborito ton pambanwitan. Walay sakey a klase na sira ya labay ton banwiten. Kanian amili na tapang tan ginmapo lan nanbanwit. Nagugunoyan, wala lay angan ed tapang kanian intagey ton tampol so banwit. Makakaliket ta duga so inusar ton tapang.

² Nen 1473 B.C.E., walay lakin nanisip no antoy usaren ton tapang. Say ngaran to et Balaam. Labay ton patitan iray totoo na Dios ya mankakampo diad Patar na Moab a walad ketegan na Insipan a Dalin. Ibabaga nen Balaam ya sikatoy propeta nen Jehova, balet diad tua et sikatoy inupaan a mangisamba ed Israel. Anggaman ontan, nanggaway paraan si Jehova pian bendisyon so nipasabi nen Balaam ed Israel, imbes ya samba. Lapud maagum tan sankanonot toy upa to, inisip to ya no natukso so Israel ya manggaway graben kasalanan, say Dios a mismo so mangisamba ed totoo to. Pian nagawaan nen Balaam itan a plano to, inusar ton tapang iray makapaakit ya bibii ed Moab.—Numeros 22:1-7; 31:15, 16; Apocalipsis 2:14.

3. Antoy resulta na patit ya inusar nen Balaam?

³ Kasin walay apatitan to? Dakel! Nilibon Israelitan lalaki so atukson manggawa na “seksual ya imoralidad ed saray  ananak a bibii na Moab.” Nandayew ni ra ingen ed saray diosdiosan na saray Moabita, pati diad makapadimlan Baal na Peor ya dios na panag-anak odino sekso. Kanian 24,000 ya Israelita so inatey anta asingsingger la ra komon ya makaloob ed Insipan a Dalin. Talagan makapaermen itan ya agawa!—Numeros 25:1-9.

4. Akin ya nilibon Israelita so apatitan ya manggaway imoralidad?

⁴ Akin ya apatitan ira? Nagmaliw ya mauges so puso ra lapud inmarawi rad si Jehova, say Dios ya angibulos ed sikara manlapud Ehipto, amakan ed sikara diad kalawakan, tan nanprotekta ed sikara paonlad insipan a dalin. (Hebreo 3:12) Oniay insulat nen apostol Pablo ed saman ya agawa: “Agtayo met komon manggagaway seksual ya imoralidad, a singa say arum ed sikara a nanggaway seksual ya imoralidad, kanian inatey so 23,000 ed sikara diad sakey agew.” *—1 Corinto 10:8.

5, 6. Akin ya pakaaralan tayo so agawad Israel diad Patar na Moab?

⁵ Dakel so naaralan tayo ed sayan salaysay ed Numeros ta asingsingger tayo met lan onloob ed balon mundo. (1 Corinto 10:11) Singa bilang, saray totoo ed mundo natan et mas  ni nen saray Moabita nensaman. Puros sekso so sankanonot da. Diad tua, kada taon et nilibon Kristiano so napapatitan na imoralidad—say mismon tapang ya akatuksoan na saray Israelita. (2 Corinto 2:11) Tan singa si Zimri ya makmakpel ya angawit na Midianitan bii ed kampo na Israel, natan et wala ra met so mililimog ed totoo na Dios ya mauges so impluensya ra.—Numeros 25:6, 14; Judas 4.

⁶ Kasin naiimadyin mo ya singa ka met walad Patar na Moab? Kasin nababantag mo lay premyom, say balon mundo ya abayag mo lan aalagaren? Gawam sirin so anggaay nayarian mon mansiansia ed panangaro na Dios diad pangunor mo ed sayan ganggan: “Ibatikan yoy seksual ya imoralidad!”—1 Corinto 6:18.

7, 8. Anto so “seksual ya imoralidad,” tan anto ran mauges ya resulta so aanien na saramay manggagawa ed satan?

⁷ Diad Biblia, say “seksual ya imoralidad” (por·neiʹa diad Griego) et ontutukoy ed amin ya seksual a relasyon na saray indibidual ya aliwan sanasawa base ed estandarte na Biblia. Kaiba ed satan so pikakalugoran, prostitusyon, pansekso na agni kasal, oral sex, anal sex, tan pankarapasan na kayarian na agsanasawa. Kaiba met ed saya iray seksual ya kagagawa na parehon laki odino parehon bii, tan pisekso ed ayep tan say pankarapas ed kayarian na ayep pian peneken so seksual ya pilalek. *

⁸ Malinlinew so ibabaga na Biblia: Saramay manggagawa na seksual ya imoralidad et agnayarin mansiansia ed Kristianon kongregasyon tan agda naawat so bilay ya andi-anggaan. (1 Corinto 6:9; Apocalipsis 22:15) Sakey ni, natan ni labat et aanien da lay mauges ya epekto na kagagawa ra—agla  ra panmatalekan na arum, anggapo lay respeto dad sarili da, magulo so pamilya ra, nakokonsiensia ra, makalukon odino nalukonan ira, naalisan iray sakit, tan ompan ompatey ni ra ingen. (Basaen so Galacia 6:7, 8.) Kasin labay mo so ontan a bilay ya napnoy problema? Makapaermen ta wala ray agla nanisip antis dan ginawa so unonan sengegan na impankasalanan da—say pornograpiya.

9. Kasin anggapoy uges na pornograpiya, a singa ibabaga na arum? Ipaliwawa.

⁹ Diad dakel a bansa, say pornograpiya et walad dyaryo, musika, tan diad TV. Dakdakel met itan diad Internet. * Kasin anggapoy uges na satan a singa ibabaga na arum? Andin balot! Saramay onnenengneng ed pornograpiya et nayarin naadik ed masturbasyon tan ‘agda la nakontrol so pantintindek da ed sekso,’ kanian manresulta itan ed pakaadik ed sekso, mauges ya pilalek, agpanmatoor ed asawa, tan ompan diborsyo ni ingen. * (Roma 1:24-27; Efeso 4:19) Unong ed sakey ya researcher, say inkaadik ed sekso et singa kanser. “Tuloytuloy itan ya onkayat tan ongrabe,” so inkuan to. “Agaylay irap itan ya itunda, tan mair-irap ya tambalen tan paabigen.”

10. Panon tayon niyaplika so prinsipyo ed Santiago 1:14, 15? (Nengnengen met so kahon ya “ Awalaan Ak na Biskeg ya Magmaliw a Malinis ed Moral.”)

¹⁰ Imanoen so ibabaga na Santiago 1:14, 15: “Nasusubok so kada sakey sano sikatoy nasagyat tan natangguyor na dilin pilalek to. Tan say pilalek, sano nanlukon, iyanak toy kasalanan; insan say kasalanan, sano agawaan la, mansumpal ed ipapatey.” Kanian no biglan walay nanonotan mon imoral,  manggawa kay paraan pian naekal itan a tampol ed nonot mo! Singa bilang, no walay anengneng mon makapaakit ya litrato, ipaliis mon tampol so matam, odino erep moy computer mo, odino iyalis moy channel na TV. Gawam so amin a paraan pian nalabanan moy imoral a pilalek, ta no andi et kontrolen ka na satan tan natalo ka!—Basaen so Mateo 5:29, 30.

11. No lalabanan tayo ray mauges ya pilalek, panon tayon nipanengneng so panagmatalek ed si Jehova?

¹¹ Mas kabat itayo na Dios nen say sikatayon mismo kanian dugaruga iyan bilin to: “Patey yo ray kabiangan na laman yo nipaakar ed seksual ya imoralidad, karutakan, agnakontrol a pantintindek ed sekso, makapasakit a pilalek, tan inkaagum, a saya et idolatriya.” (Colosas 3:5) Tua, aliwan  mainomay itan a gawaen. Balet tandaan, wadtan so maaro tan maanos ya Ama tayo ed tawen ya nakerewan tayoy tulong. (Salmo 68:19) Kanian asingger kan tampol ed sikato no walay mauges ya onsebang ed nonot mo. Ipikasim ya ikdan to ka na ‘pakayari a mas mabiskeg nen say pakayari na too,’ tan pilit mon salatan so walad nonot mo.—2 Corinto 4:7; 1 Corinto 9:27; nengnengen so kahon ya “ Antoy Gawaen Ko Pian Nitundak so Mauges ya Kagagawa?”

12. Anto so “puso,” tan akin ya nepeg tayon alwaran itan?

¹² Insulat nen Solomon: “Manuna ed amin, alwaran moy pusom, ta ditan so panlalapuan na saray subol na bilay.” (Proverbio 4:23) Say “puso” et say inkatoo tayo, no anton talagay pakanengneng na Dios ed sikatayo. Say pangibasiyan na Dios no kasin makaawat itayo na andi-anggaan a bilay odino andi et aliwan say inkatoo tayo ya nanenengneng na arum a too, noagta say inkatoo tayo ya nanenengneng To ed “puso” tayo. Singa simpli labat itan pero seryoso lapud bilay so nalalanor. Si Job et akisipanan ed mata to ya agbalot onlinggis ed arum ya bii tekep na mauges ya pilalek. (Job 31:1) Maabig no aligen tayoy alimbawa to! Ontan met so determinasyon na salmista nen impikasi to: “Ipaliis mo pay matak ed andi-kakanaan.”—Salmo 119:37.

13. Siopa si Dina, tan akin ya aliwa ray pinili ton kakaaro?

¹³ Singa inaral tayo ed Kapitulo 3, maksil so impluensya na saray kakaaro tayo, balanglan pankaabigan o pankaugsan tayo itan. (Proverbio 13: 20; basaen so 1 Corinto 15:33.) Imanoen pa so agawad si Dina ya anak nen Jacob. Maabig so impamabaleg ed sikato balet akikaaro ed saray bibii ed Canaan. Balitadon imoral iray Canaanita ya singa saray Moabita. (Levitico 18:6-25) Diad pakanengneng na saray lalakin taga Canaan, pati si Siquem ya “manunan kagalgalang ed interon sankaabungan nen ama to,” si Dina et sankaala a singa saray kakaaro to.—Genesis 34:18, 19.

14. Antoy agawad si Dina lapud aliway pinili ton kakaaro?

 ¹⁴ Posiblin anggapo met ed nonot nen Dina so pisekso nen anengneng toy Siquem. Balet nen aliing so seksual a pilalek nen Siquem, ginawa to no antoy normal ed saray taga Canaan. Kanian anggano aglabay bilang nen Dina, anggapo lay agawaan to nen “sikatoy inala to tan pinasoot ton inakdolan.” Anggano alikna nen Siquem ya “inaro to” si Dina, agto la nababawi so mauges ya ginawa to. (Basaen so Genesis 34:1-4.) Tan aliwa labat ya si Dina so apektado ed ginawa to. Lapud aliwa ray pinili ton kakaaro, nantutumbokan so kabalawan tan kababaingan na pamilya to.—Genesis 34:7, 25-31; Galacia 6:7, 8. 

15, 16. Panon itayon nawalaan na tuan karunongan? (Nengnengen so kahon ya “ Saray Teksto a Dalepdepen.”)

¹⁵ Nayarin akaaral ed satan si Dina, balet ta akaeksperiensya ni aliwliwa. No inad-aro tan uunoren tayoy Jehova, agtayo la itan nasali antis tayon makaaral. Lapud dedengelen tayoy Dios, ‘miuulop tayod saray marunong.’ (Proverbio  13:20a) Kanian natatalosan tayo so “interon dalan na kamaongan” tan napapaliisan tayo ray problema tan sakit na linawa.—Proverbio 2:6-9; Salmo 1:1-3.

¹⁶ No say sakey et labay toy nawalaan na karunongan ya iiter na Dios, kaukolan ton anapen itan. Nagawaan to itan no naynay a manpikasi tan regular a manaral na Biblia tan saray publikasyon ya itatarya na matoor tan makabat ya aripen.  (Mateo 24:45; Santiago 1:5) Importante met so inkamapaabeba pian akaparaan ya onunor ed saray bilin na Biblia. (2 Arari 22:18, 19) Singa bilang, nayarin manisia so sakey ya Kristiano ya say puso et agnapanmatalkan tan desperado. (Jeremias 17:9) Balet no onsabi panaon ya sikatoy lolokoen la na puso to, kasin mapaabeba ton awaten so espisipiko tan maaron simbawa tan tulong?

17. Mangiter na situasyon ya nayarin nagawad pamilya, tan no panon so pitongtong na sakey ya ama ed marikit to.

¹⁷ Isipen pa iyan alimbawa. Aglabay na ama ya mi-date so marikit to ed sakey ya balolakin Kristiano ya anggapoy tsaperon da. Say kuan na marikit to: “Anggapo amoy tiwala yo ed siak Tay? Agkami manggaway mauges!” Nayarin inaro na sayan marikit si Jehova tan talagan anggapoy plano ton manggaway aliwa, balet nibaga kasin sikatoy “manaakar ed karunongan [na Dios]”? Kasin ‘ibabatikan to so seksual ya imoralidad’? Odino magmamaliw lan makulangkulang ta “manmamatalek ed dilin puso to”? (Proverbio 28:26) Nayarin wala ni ray nanonotan mon prinsipyo ya makatulong ed ama tan ed marikit to pian makapandesisyon iray duga.—Nengnengen so Proverbio 22:3; Mateo 6:13; 26:41.

18, 19. Anton tukso so inarap nen Jose, tan panon to itan ya nilabanan?

¹⁸ Say sakey a kabataan ya inad-aro toy Dios tan imbatikan toy seksual ya imoralidad et si Jose ya agi nen Dina ed ama. (Genesis 30:20-24) Nen ugaw ni Jose, anengneng toy aliwliwan nansumpalan nen atsi to. Akaaral si Jose ed saratan ya agawa tan labay toy mansiansia ed panangaro na Dios. Kanian nen wala lad Ehipto, nilabanan toy “inagew-agew” ya panutukso ed sikato na asawa nen Potifar ya amo to. Siempre, agbasta-basta makaalis si Jose ed trabaho  to ta aripen labat! Kaukolan ya marunong tan makpel ton arapen so situasyon. Kanian aminpiga ton tinanggian so asawa nen Potifar ya anggad imbatikan to la.—Basaen so Genesis 39:7-12.

¹⁹ Isipen pa: No pampapantasyaan nen Jose iyan bii odino sankanonot ton lanang so pisekso, akapansiansia kasin matoor? Andi. Seguradon agnan-isip si Jose na imoral ta importantin maong ed sikato so relasyon tod si Jehova. Napatnagan itan ed sayan imbaga tod asawa nen Potifar: “Anggapon balot so insiblet [na katawan ko ed] siak likud labat ed sika, ta asawa to ka. Kanian panon kon nagawaan iyan baleg a kaugsan tan makapankasalanan ak ed Dios?”—Genesis 39:8, 9.

20. Panon ya inmaneobra nen Jehova so situasyon nen Jose?

²⁰ Seguradon malikeliket si Aman Jehova nen anengneng toy ginawa nen Jose ya anggano arawi ed pamilya to et nansiansian matoor. (Proverbio 27:11) Ag-abayag et inmaneobra nen Jehova so situasyon pian nibulos si Jose ed prisoan tan nagmaliw ya prime minister tan manangasikaso na panangan ed Ehipto! (Genesis 41:39-49) Talagan tua sirin so ibabaga na Salmo 97:10: “O sikayo ran mangaaro ed si Jehova, busol yoy kaugsan. Sasalimbengan toy bilay na saray matoor ed sikato; ililiktar to ra ed lima na mauges”!

21. Panon ya impanengneng na sakey a brother ed Africa ya sikatoy determinadon mansiansian malinis ed moral?

 ²¹ Ipapanengneng met na dakel ya lingkor na Dios natan ya ‘bubusolen day kaugsan, tan aaroen day kamaongan.’ (Amos 5:15) Nanonotan ni na sakey ya brother ed Africa ya aminsan et sikatoy tinukso na kaklase to ya man-sex ira no tulongan tod eksamin dad math. “Tinanggian kon tampol,” so inkuan to. “Lapud nanmatoor ak, apansiansiak so dignidad ko tan respetok ed sarilik.” Anggano nayarin mangiter na “temporaryon panliket” so kasalanan, mansumpal itan ed dakel ya pasakit. (Hebreo 11:25) Sakey ni, anggapoy kana na saratan no ikompara ed andi-anggaan a liket ya nalikna tayo no unoren tayoy Jehova.—Proverbio 10:22.

22, 23. (a) No say sakey a Kristiano et akagaway ambelat a kasalanan, akin ya agtayo nibagan anggapo lay pag-asa to? (b) Panon ya natulongan so sakey a nankasalanan?

²² Lapud aliwa tayon perpekto, naiirapan tayon labanan so pilalek na laman tayo tan gawaey duga ed pakanengneng na Dios. (Roma 7:21-25) Amta nen Jehova itan, ta “sankanonot ton dabok itayo.” (Salmo 103:14) Balet no maminsan et nayarin makapanggawa na ambelat ya kasalanan so sakey a Kristiano. Kasin anggapo lay pag-asa to? Andi! Siempre, anien to nin siansia iray mauges ya resulta na ginawa to a singa si Arin David. Balet naynay ya ‘akaparaan si Jehova a mamerdona’ ed saramay magbabawi tan ‘mangipatua’ ed kasalanan da.—Salmo 86:5; Santiago 5:16; basaen so Proverbio 28:13.

²³ Niarum ni, diad kongregasyon et maaron intarya na Dios iray “regalo a lalaki”—saray maespiritual a pastol ya kualipikado tan akaparaan ya ontulong. (Efeso 4:8, 12; Santiago 5:14, 15) Labalabay dan tulongan so nankasalanan ya nipawil toy relasyon to ed Dios, tan nawalaan na “pakatalos” pian agto la naulit so kasalanan to.—Proverbio 15:32.

24, 25. (a) Panon ya impanengneng na kabataan ed Proverbio 7:6-23 ya sikatoy “andiay maong a pakatebek”? (b) Panon itayon ‘onggamor na maong a pakatebek’?

²⁴ Adeskribe ed Biblia so sakey a toon “andiay maong a pakatebek” tan sakey ya “onggagamor na pakatalos.” (Proverbio 7:7) Say toon “andiay maong a pakatebek” et aliwa nin matatken ed espiritual tan kulang ni eksperiensya tod panaglingkor ed Dios kanian makapuy nin mandesisyon. Singa samay kabataan ya adeskribe ed Proverbio 7:6-23, sikatoy mas mainomay ya natukson manggawa na ambelat a kasalanan. Balet “siopaman ya onggagamor na maong a pakatebek” et uusisaen toy inkatoo to diad regular ya panaaral tod Salita na Dios tan panagpikasi. Tan anggano aliwan perpekto et gagawaen toy anggaay nayarian to pian say nonot, pilalek, emosyon, tan plano tod bilay et makapaliket ed Dios. Kanian “aaroen toy inkasikato” odino manggagaway paraan pian nabendisyonan, tan sikatoy “ontalona.”—Proverbio 19:8.

²⁵ Tepetan moy sarilim: ‘Talaga kasin manisia ak ya duga iray estandarte nen Jehova? Kasin manisia ak ya no unoren ko iratan et maabig so pansumpalan ko?’ (Salmo 19:7-10; Isaias 48:17, 18) No walay anggan melag ya panduaruwam, manggawa kay paraan pian naekal itan. Dalepdep mo no anto ray resulta no agmo unoren iray ganggan na Dios. Sakey ni, ‘tawayan mo tan nengneng mo a si Jehova et maong.’ Nagawaan mo itan no manbilay ka unong ed katuaan tan no nonoten mo ray maabig a bengatla—saray bengatlan tua, matunong, malinis, managyat na panangaro, tan maong. (Salmo 34:8; Filipos 4:8, 9) No ontan so gawaen mo, seguradon mas naarom so Dios tan saray aaroen to, tan busolen mo ray kabusol to. Si Jose et kapara tayo met ya aliwan perpekto. Balet asarag ton ‘imbatikan so seksual ya imoralidad’ lapud nampabangat ed si Jehova diad dakel a taon pian nawalaan na maong a pakatebek. Komon ta ontan met so gawaen mo.—Isaias 64:8.

26. Anton importantin topic so aralen tayo ed onsublay?

 ²⁶ Ginawa na Dios iray pribadon parte na laman tayo, aliwan pian panggalawan, noagta pian makapanpamilya tan naliketan so sanasawa ed relasyon da. (Proverbio 5:18) Aralen tayo ed onsublay ya duaran kapitulo no antoy estandarte na Dios ed panangasawa.