1. Panon kaimportante so tinapay nen panaon na Biblia?

 NEN panaon na Biblia, tinapay so maslak ya kakanen na totoo. (Gen. 14:18; Luc. 4:4) No maminsan ingen diad Biblia, amay salitan impatalos ya “kanen” o naakan et literal ya ontutukoy ed tinapay. (Mat. 6:11, paimanod leksab) Walay duaran inkagawa ya pinarakel nen Jesus so pigpigaran tinapay pian napakan toy dakel ya totoo. (Mat. 16:9, 10) Amay sakey et nabasad Juan kapitulo 6. Atan so pantongtongan tayo ed sayan artikulo, tan nengnengen tayo no anto ran leksion so naaralan tayod satan.

2. Antoy situasyon akin et kaukolan na libo-libon totoo so naakan?

² Kakkayarin nampulong na saray apostol nen Jesus diad interon Galilea. Naknaksawan ira kanian intagar ira nen Jesus ya manpainawa. Nambaloto ra diad Dayat na Galilea paarap ed sakey ya nisulinek a pasen. (Mar. 6:7, 30-32; Luc. 9:10) Akasabi ira ed mareen ya lugar ya asingger ed Betsaida. Pero kasabi dad man, nitan lay libo-libon totoo ya tinmumbok ed sikara. Akasian ira nen Jesus kanian imbes ya manpainawa, binangatan to ra nipaakar ed Panarian tan pinaabig to ray mansasakit. Nen onlalabi la, aburido ray apostol ta sankanonot da no iner makasaliw na naakan so onman karakel ya totoo. Seguro say arum ed sikara et wala met so daiset ya balon da, pero maslak ed sikara et anggapoy balon da kanian kaukolan da ni onlad lugar ya walay napangaliwan day naakan. (Mat. 14:15; Juan 6:4, 5) Anto kasi gawaen nen Jesus?

PINAKAN NEN JESUS NA TINAPAY SO DAKDAKEL YA TOTOO

3. Antoy imbaga nen Jesus ya gawaen na saray apostol to parad dakdakel ya totoo? (Nengnengen met so litrato ed apis.)

³ Oniay imbaga nen Jesus ed saray apostol to: “Agda la kaukolan so onalis; ikdan yo ray naakan.” (Mat. 14:16) Singa imposible ’tan ya ipapagawa nen Jesus ta manga 5,000 ya lalaki so wadman puera ni ray bibii tan ugugaw. Seguro no tantiyaen, manga  15,000 ya totoo so kaukolan dan pakanen. (Mat. 14:21) Say kuan nen Andres: “Nia so melag ya ugaw a walay awit ton limaran tinapay a sebada tan duaran angkelag a sira. Balet onsusto la iya kasi parad dakdakel a totoo?” (Juan 6:9) Nensaman, tinapay a sebada so maslak ya kakanen na saray mairap-bilay, tan aramay angkelag ya sira et nayarin indaing. Pero pigpigara so awit to may ugaw. Ag-itan maka-utob!

4. Anto ray naaralan tayo ed Juan 6:11-13? (Nengnengen met so litrato.)

⁴ Labay nen Jesus ya ipanengneng so kaabigan kanian imbaga tod saray totoo ya onyurong ira ed karikaan tan manggrupo-grupo ira. (Mar. 6:39, 40; basaen so Juan 6:11-13.) Insan nampikasi si Jesus ed Ama to tan akisalamat lapud samay tinapay tan sira. Labay ton nanengneng na totoo ya say Dios so nanlapuan to may naakan tan nepeg labat ya pisalamatan. Antoy naaralan tayod saya? Singa si Jesus, importante ya manpikasi tayo ni antis tayon mangan, balanglan bukbukor tayo, wala tayo ed eskuelaan, trabaho, o kaiba tayoy pamilya tayo. Insan kayari nen Jesus ya nampikasi, impaibunog tod saray apostol to imay naakan. Kanian angan iray totoo anggad naksel ira. Pero agda naupot kanian ingganggan nen Jesus iray apostol to ya tiponen da ray kera pian aga naperdi. Balibalin aligen so alimbawa nen Jesus. Anggapoy sinayang to! Sikayo ran atateng, usar yo yan salaysay pian ibangat iray ananak yo ya importantin manpikasi ira antis ya mangan, ipanengneng day kaabigan, magmaliw iran maiter, tan agda peperdien so naakan.

5. Antoy reaksion na saray totoo nen anengneng da ray makapakelaw ya ginawa nen Jesus, pero antoy ginawa to?

⁵ Manbilib iray totoo ed paraan na panagbangat nen Jesus tan ed saray milagron ginawa to. Amta da imay imbaga nen Moises ya walay ibaki  na Dios ya espisyal ya propeta, kanian seguro naisip da, ‘Ompan si Jesus iman?’ (Deu. 18:15-18) Seguro inisip da met ya balibali komon no sikatoy manuley ed sikara ta seguradon aga naerasan so bansan Israel. Kanian “ngalngali da la piliten a gawaen ya ari ra.” (Juan 6:14, 15) No ompayag si Jesus, agto naiwasay mibabali ed politika ta singa to la kakampian iray Judio, ya diad saman et walad sakop na uley na Roma. Pero aga pinmayag si Jesus ed labay dan nagawa. Ibabaga na Biblia ya sikatoy “amaarap ed palandey a bukbukor to.” On, desidido si Jesus ya agmibabali ed politika anggano piliten ni na arum. Aligen tayoy alimbawa to!

6. Panon tayon naalig so alimbawa nen Jesus? (Nengnengen met so litrato.)

⁶ Agtayo naparakel so tinapay tan agtayo met napaabig iray mansasakit ya singa ginawa nen Jesus, kanian seguro ag-itayo met piliten na totoo ya magmaliw ya ari odino presidente. Balet ompan piliten da tayon omboto o suportaan so sakey ya kandidato ya labay dan manalo ta sarag to kunon solusyonan iray problema ed komunidad. Pero singa si Jesus, desidido tayo komon ya agbalot mibabali ed politika. Diad tua, nen asingger da lan pateyen, oniay imbaga to: “Say Panarian ko et agkabiangan na sayan mundo.” (Juan 17:14; 18:36) Tandaan tayo ya papatumbok itayo nen Jesus kanian nepeg tayon aligen so panagnonot tan alimbawa to. Say suportaan tayo et say Panarian to. Ipulong tan ipikasi tayon onsabi la itan. (Mat. 6:10) Nengnengen tayo no antoy tinmumbok ya agawa kayarin pinakan nen Jesus iramay dakdakel ya totoo. Insan tayo pantongtongan no anto ni ray naaralan tayod satan.

 SAY “KABALIKSAN NA SARAY TINAPAY”

7. Antoy ginawa nen Jesus, tan antoy reaksion na saray apostol? (Juan 6:16-20)

⁷ Kayarin pinakan nen Jesus iray totoo, pinalugan to la ray apostol to ed baloto paarap ed Capernaum. Sikato balet et linman bukor diad palandey kanian apaliisan to iramay totoo ya malabay ed sikaton magmaliw ya ari da. (Basaen so Juan 6:16-20.) Nen wala lad pegley na dayat iray apostol, biglan binmagyo kanian makmaksil so dagem tan angkakabaleg iray daluyon. Insan nagunoyan, nitan lay Jesus ya manaakar ed tapew na danum, tan tinawag to ni ingen si apostol Pedro ya manakar met ed tapew na danum. (Mat. 14:22-31) Kalugan nen Jesus ed baloto, tinmunda may bagyo. Manbilib iramay apostol! Say kuan da: “Tuan sika so Anak na Dios.” a (Mat. 14:33) Pero say tepet, akin et natan da labat itan imbaga nen anengneng day Jesus ya nanakar ed tapew na danum, pero agda itan imbaga nen pinarakel to may tinapay? Oniay detalye ya insulat nen Marcos: “Mankelkelaw iran maong, ta agda atalosan so kabaliksan na saray tinapay, tan diad puso ra et siansia nin naiirapan iran makatalos.” (Mar. 6:50-52) On, agda ni natatalosan so kabaleg na pakayari ya inter nen Jehova ed si Jesus. Pero ag-abayag, impanonot nen Jesus imay ginawa to ya pinarakel toy tinapay, tan walay naaralan tayo lamet ed satan.

8-9. Akin et tumbotumbok iramay totoo ed si Jesus? (Juan 6:26, 27)

⁸ Saramay totoo ya pinakan nen Jesus et akapokus labat ed materyal ya pankaukolan da. Akin et ontay nibaga tayo? Diad tinmumbok ya agew, anengneng da ya akaalis lay Jesus tan saray apostol to. Kanian nen wala ray sinmabi ya baloto ya nanlapud Tiberias, linmugan ira paarap ed Capernaum pian anapey Jesus. (Juan 6:22-24) Akin et tumbotumbok ira ed si Jesus? Kasin labay da ni makaaral nipaakar ed Panarian? Andi. Say habol da labat ed sikato et naakan. Panon tayon nibaga ya atan so sankanonot da?

⁹ Makaala tayoy ideya ed samay imbaga nen Jesus ed sikara nen sikatoy nalmo da. Diniretsa to ra ya say rason no akin ya tumbotumbok irad sikato et lapud labay da labat so napesel. Imbaga nen Jesus ed sikara ya anggano ‘angan iray tinapay tan naksel ira,’ atan ya inakan da et “naderal a kakanen.” Kanian pinaseseg to ra ya mankimey parad “agnaderal a kakanen a mangiter na bilay ya andi-anggaan.” (Basaen so Juan 6:26, 27.) Imbaga nen Jesus ya say ontan ya naakan et iter ed sikara na Ama to. Nen nadngel na totoo ya wala manayay naakan ya makapangiter na bilay ya andi-anggaan, seguro manbilib ira tan ag-ira makapanisia. Anto kasi ’tan ya naakan tan panon iran makala?

10. Antoy kaukolan ya gawaen na totoo pian ‘nawalaan iray bilay ya andi-anggaan’?

¹⁰ Labay ya naamtaan na saraman ya Judio no anto ray nepeg dan gawaen pian naawat da ’tan ya klase na naakan. Seguro say sankanonot da et aramay ibabaga na Mosaikon Ganggan. Pero antoy punto nen Jesus nen imbaga ton ‘mankimey ira parad agnaderal ya kakanen a mangiter na bilay ya andi-anggaan?’ Oniay kuan tod sikara: “Saya so kimey na Dios, ya ipatnag yoy pananisia ed samay imbaki to.” (Juan 6:28, 29) Antis to ’ya, imbaga la nen Jesus ya say “nawalaan na bilay ya andi-anggaan” et saramay mangipapanengneng na pananisia ed Anak na Dios. (Juan 3:16-18, 36) Tan inulit to lamet diad arum ya pankanawnawa no panon tayon nawalaan na bilay ya andi-anggaan.​—Juan 17:3.

11. Akin et mapatpatnag ya say sankanonot labat na saramay Judio et naakan? (Salmo 78:24, 25)

¹¹ Agmanisia iraman ya Judio ya kaukolan  dan ipanengneng so pananisia ed si Jesus. Diad tua, panggagawaen da ni ingen si Jesus na sakey nin milagro ta labay dan suboken. Kuan da: “Anto sirin so tanda a gawaen mo, pian nanengneng mi tan manisia kami ed sika”? (Juan 6:30) Insan da imbagad si Jesus ya saray inmuunan atateng da nen panaon nen Moises et angan na mana, tan atan so nagmaliw ya pinagka-tinapay da. (Neh. 9:15; basaen so Salmo 78:24, 25.) Kanian mapatpatnag ya say talagan sankanonot da et naakan. Nen imbaga balet nen Jesus ed sikara ya walay “tuan tinapay manlapud tawen” ya mas maong nin aminpigapiga nen say mana ta makapangiter itan na bilay ya andi-anggaan, aglabat ira nantepet no antoy labay ton ibaga. (Juan 6:32) Mapatpatnag ya anggapoy pibabali ra ed espiritual ya katuaan ya labay nen Jesus ya ibangat ed sikara, ta say kargay ulo ra et saray materyal ya pankaukolan da. Antoy naaralan tayod saya?

ANTO DAPAT SO SANKAIMPORTANTIAN ED BILAY TAYO?

12. Antoy imbaga nen Jesus ya nepeg ya sankaimportantian ed bilay tayo?

¹² Nia so manunan naaralan tayo ed Juan kapitulo 6: Say espiritual ya pankaukolan tayo so sankaimportantian ed bilay tayo. Nanonotan yo ni may sakey ed saray inyebat nen Jesus nen tinukso nen Satanas? Say kuan to: “Aliwan tinapay labat so pambilay na too, noagta say amin a salitan manlalapud sangi nen Jehova.” (Mat. 4:3, 4) Insan diad Sermon ed Palandey, indanet to ya kaukolan ya ‘manonot tayo ed espiritual ya pankaukolan tayo.’ (Mat. 5:3) Kanian tepetan moy sarilim: ‘Kasin nanengneng ed kabibilay ko ya mas iyuunak so espiritual nen say materyal?’

13. (a) Akin et agmet mauges ya nai-enjoy tayoy mangan tan oninum? (b) Anton bilin nen Pablo so kaukolan tayon seryosoen? (1 Corinto 10:6, 7, 11)

¹³ Duga met labat ya ipikasi tayod si Jehova iray materyal ya pankaukolan tayo, tan labay to ya na-enjoy tayo iratan. (Luc. 11:3) Makapaliket pay mangan tan oninum, lalo la no nansagpot tayon maong pian walay kanen tan inumen tayo. Diad tua, ibabaga na Biblia ya ‘nanlapu itan ed lima na tuan Dios.’ (Ecl. 2:24; 8:15; Sant. 1:17) Pero kaukolan tayoy manalwar, ta no andi, ompan onsabi ed punto ya puros materyal met lay sankanonot tayo. Atan so impuppurek nen apostol Pablo diad samay sulat tod saray Kristiano nen asingger lan naderal so Jerusalem tan say templo. Impanonot tod sikara may agawa ed saray Israelita nen asingger la rad Palandey Sinai. Binilin to ray Kristiano ya ‘agda nepeg ya pilaleken iray makaderal ya bengatla, ya singa ginawa na saray Israelita.’ (Basaen so 1 Corinto 10:6, 7, 11.) Anto tay pinilalek na saray Israelita, tan akin et imbaga nen Pablo ya “makaderal” itan? Nen paarap irad Insipan ya Dalin, wala ray labay dan kanen. Diad tua, nanggaway Jehova na milagro pian niiter itan ed sikara. Pero lapud maagum tan makasarili ira, apasanok day Jehova tan dakel so inatey ed sikara. On, amay naakan laingen so rason no akin ya aderal ira! (Num. 11:4-6, 31-34) Insan nen nandayew irad balitok ya kilaw a baka, sinambot da met iman pian mangan tan oninum. Mapatpatnag ya puros panliliket tan panangan so walad ulo ra. (Exo. 32:4-6) Impanonot iraya nen Pablo ed saray Kristiano pian onkanan pasakbay, lalo la ta diad saman et asingger lan naderal so Jerusalem tan say templo, ya agawa nen 70 C.E. Seryosoen tayo met sirin itan ya bilin ta asingsingger met lan naderal iyan sistema ya pambibilayan tayo.

14. Antoy ibabaga na Biblia nipaakar ed naakan diad balon mundo?

¹⁴ Nen imbaga nen Jesus ya ipikasi tayod Dios ya ikdan to tayoy “kanen . . . ed sayan agew,” imbangat to met ya ipikasi tayon nagawa  la komon so linawa na Dios diad dalin ya singa agawa la ed tawen. (Mat. 6:9-11) No nagawa lay linawa na Dios diad dalin, antoy naiimadyin mon bilay tayo? Ibabaga na Biblia ya labay na Dios ya na-enjoy tayoy dakel tan masarap ya naakan. Nabasad Isaias 25:6-8 ya agla nasabaan iray mananam ya naakan no Panarian nen Jehova la so manuley. Onia met so nabasa ed Salmo 72:16: “Dakdakel so anien ya ilik diad dalin; say toktok na kapalandeyan et napanopano.” No balon mundo la, kasin naiimadyin moy sarilim ya manbi-bake na tinapay, ilulutom so paboritom ya putahe, o walay labay mon salien ya iluto ya agmo nin balot atawayan? Diad tua, ibabaga met na Isaias 65:21, 22 ya sarag moy mantanem na sarilim ya kaubasan, kanian na-enjoy moy mangan na ubas tan manggaway alak! On, diad balon mundo, na-enjoy na amin ya totoo iratan ya bendisyon.

15. Antoy nepeg ya aralen na saray napaoli diad balon mundo? (Juan 6:35)

¹⁵ Basaen so Juan 6:35. Isip mo pa iramay libo-libon totoo ya pinakan nen Jesus na tinapay tan sira. Dakel ed sikara so ag-angipanengneng na pananisia ed si Jesus. Pero nayarin napaoli so arum ed sikara diad balon mundo kanian ompan nakabat mo ra! (Juan 5:28, 29) Kaukolan dan aralen no antoy labay ya ibaga nen Jesus nen imbaga ton: “Siak so tinapay na bilay. Siopaman ya onasingger ed siak et agla naerasan.” Importantin natalosan da ya inter nen Jesus so bilay to parad sikara, tan nepeg dan ipanengneng so pananisia ed sikato. Kanian diad balon mundo, kaukolan ya bangatan so amin ya napaoli tan amin ya ugugaw ya nayarin iyanak ditan pian naamtaan day katuaan nipaakar ed si Jehova tan ed gagala to. Seguradon makapaliket so mibiang ed satan ya panagbangat, mas makapaliket ni nen say pangan na literal ya tinapay! On, anggan diad balon mundo, mas importante nin siansiay espiritual ya pankaukolan tayo.

16. Antoy pantongtongan tayo ed ontumbok ya artikulo?

¹⁶ Apantongtongan tayo la iray arum ya parte na Juan kapitulo 6, pero dakel ni nabasa tayo ditan ya imbangat nen Jesus nipaakar ed “bilay ya andi-anggaan.” Kaukolan itan ya dengelen na saray Judio nensaman tan kaukolan tayo met itan ya imanoen natan. Ituloy tayo sirin ya pantongtongan so Juan kapitulo 6 diad ontumbok ya artikulo.