1. Antoy mangipapanengneng ya mas atagey so too nen saray ayayep?

SAY sakey a rason no akin ya mas atagey so too nen say ayep et lapud say too et inikdan na konsiensia. Sankapatnagan itan manlapu la nen niwala so too diad dalin. Kayarin sinumlang nen Adan tan Eva so ganggan nen Jehova, inmamot ira. Labay ton ibaga et nakokonsiensia ra.

2. Panon a say konsiensia tayo et niyaliling ed sakey a kompas? (Nengnengen so litratod gapo na artikulo.)

² Saramay makapuy so inkipasal na konsiensia ra et niyaliling ed sakey a barkon walay deral na kompas to. No walay depekto na kompas, ag-itan napanmatalkan. Lapud dagem tan saray daluyon, mainomay ya nipaarap so barko ed sananey ya direksion. Balet no susto so ituturo na kompas, ontulong itan ed kapitan pian duga so arapen na barko. Say konsiensia tayo et singa sakey a kompas ed moral. Idikta na satan ed sikatayo no antoy duga odino aliwa, tan igiya to itayo ed dugan direksion. Balet pian magmaliw ya epektibon giya so konsiensia tayo, kaukolan itan ya ipasal ed dugan paraan.

3. Antoy nayarin resulta no aliwan duga so inkipasal na konsiensia?

 ³ No aliwan duga so inkipasal na konsiensia na sakey a too, ag-itan makatulong ed sikato pian napigilan ed panggawa na mauges. (1 Tim. 4:1, 2) Say ontan ya konsiensia et nayarin panisiaen to ni ingen so sakey ya “say mauges et maong.” (Isa. 5:20) Pinasakbayan nen Jesus iray papatumbok to: “Onsabi so oras sano isipen na amin a mamatey ed sikayo ya akapanggawa ray sagradon panaglingkor ed Dios.” (Juan 16:2) Ontan so inisip na saramay amatey ed disipulon si Esteban, tan ontan met so inisip na arum ya singa sikara. (Gawa 6:8, 12; 7:54-60) Makapabigla ta saray relihyoson totoo ya mangibabagan dadayewen day Dios et sikaran mismo so manusumlang ed saray ganggan to diad panggagawa ra na grabe iran krimen a singa say panagpatey! (Exo. 20:13) Malinew ya say konsiensia ra et agnapanmatalkan ya giya!

4. Antoy gawaen tayo pian naseguro tayon napanmatalkan a giya so konsiensia tayo?

⁴ Antoy gawaen tayo pian naseguro tayon napanmatalkan a giya so konsiensia tayo? Saray ganggan tan prinsipyo ed Salita na Dios et “makagunggona parad panagbangat, pananimbawa, panangipetek, panagdisiplina unong ed inkatunong.” (2 Tim. 3:16) Kanian no maseet tayon aralen so Biblia, dalepdepen iray ibabaga na satan, tan iyaplika iratan ed bilay tayo, nipasal so konsiensia tayo ya magmaliw a mas sensitibo ed kanonotan na Dios, kanian nayarin napanmatalkan itan ya giya. Aralen tayo no panon ya makatulong iray ganggan tan prinsipyo nen Jehova pian nipasal tayoy konsiensia tayo.

5, 6. Panon tayon nagunggonaan no unoren tayo ray ganggan na Dios?

⁵ Pian nagunggonaan tayo ed saray ganggan na Dios, nepeg ya agtayo labat basaen odino kabisadoen iratan. Kaukolan tayon aroen tan respetoen iratan. Ibabaga na Biblia: “Busol yoy kaugsan, tan aro yoy kamaongan.” (Amos 5:15) Balet panon tayon nagawaan itan? Importante ya aralen tayon ipasen iray bengatla a singa ed pangipapasen nen Jehova. Pian iyilustra: Isipen pan walay problemam ed kakaugip. Inrekomenda na doktor mo ya kaukolan moy man-diet, man-ehersisyo, tan umanen so estilo na kabibilay mo. Nen sinalim ya tumboken itan, naimanom ya epektibo! Seguradon misalsalamat kad doktor mo lapud tinulongan to ka ya magmaliw lan normal so kakaugip mo.

⁶ Mipadpara, inikdan itayo na Amalsa na saray ganggan ya manprotekta ed sikatayo manlapud saray makaderal ya epekto na kasalanan tan pian magmaliw ya maliket so bilay tayo. Isipen pa labat so nagunggona tayo no unoren tayo iray ganggan na Biblia nipaakar ed panagtila, panagsaol, panagtakew, seksual ya imoralidad, karawalan, tan espiritismo. (Basaen so Proverbio 6:16-19; Apo. 21:8) No makaawat tayoy dakel ya bendisyon lapud gagawaen tayoy panlabayan nen Jehova, seguradon onaralem so panangaro tan apresasyon tayo ed si Jehova tan ed saray ganggan to.

7. Panon itayon natulongan na pambasa tan pandalepdep ed saray tuan agawa ya nisalaysay ed Biblia?

⁷ Maong labat ta agtayo la kaukolan ya naeksperiensya ni iray makapuy ya epekto na isumlang ed saray ganggan na Dios pian makaaral tayo na importante iran leksion. Makaaral tayo la ed saray lingo na arum, ya nisulat ed Salita na Dios iray makapuy ya ginawa ra. Ibabaga na Proverbio 1:5: “Say toon marunong et ondedengel tan mangaawat na kaaruman a bilin.” On, makaawat tayo na sankaabigan ya bilin manlapud Dios no basaen tan dalepdepen tayo iray tuan agawa ya nisalaysay ed Biblia. Singa bilang, isipen pay ansakisakit ya alikna nen Arin David lapud agto inunor so ganggan nen Jehova tan akikalugoran ed si Bat-sheba. (2 Sam. 12:7-14) Legan tayon  babasaen tan dadalepdepen iyan salaysay, nayarin itepet tayod sarili tayo: ‘Panon ya apaliisan la komon nen Arin David so makapaermen ya epekto na impikalugoran to ed si Bat-sheba? No nipaarap ak met ed ontan ya tukso, kasin walay kasil na liknaan kon onarawi? Kasin ombatik ak a singa si Jose, odino manpatukso ak a singa si David?’ (Gen. 39:11-15) No dalepdepen tayo iray makapuy ya epekto na kasalanan, napabiskeg so determinasyon tayon ‘busolen so kaugsan.’

8, 9. (a) Kapigan magmaliw ya mausar so konsiensia tayo? (b) Panon ya mantulongan iray prinsipyo nen Jehova tan say konsiensia tayo?

⁸ Nayarin aarawian tayo la iray kagagawa ya talagan kabusol na Dios. Balet, wala ray arum nin gagawaen tayo odino aspekto na bilay tayo ya anggapo iray espisipikon ganggan na Biblia. Diad ontan iran situasyon, panon tayon naamtaan no antoy aabobonan na Dios tan makapaliket ed sikato? Ditan la magmaliw ya mausar so nipasal ed Biblia ya konsiensia tayo.

⁹ Sikatayoy maaron inikdan nen Jehova na saray prinsipyo ya katulongan na nipasal ed Biblia ya konsiensia tayo. Oniay mismon imbaga to: “Siak si Jehova a Dios mo, say mangibabangat ed sika pian nagunggonaan ka, say mangiwawanwan ed sika diad dalan a nepeg mon panakaran.” (Isa. 48:17, 18) No uusaren tayoy nonot tan puso tayo pian talosan iray prinsipyo na Biblia, makatulong itan pian nipetek, nigiya, tan nipasal tayoy konsiensia tayo. Bilang resulta, makapanggawa itayo na duga iran desisyon.

10. Anto ray prinsipyo, tan panon ya epektibon inusar iratan nen Jesus?

¹⁰ Say prinsipyo et “sakey ya importantin katuaan odino bangat ya uusaren bilang basiyan ed pankatunongan odino ikiwas.” Pian natalosan tayoy sakey a prinsipyo, kaukolan tayon talosan met so panagnonot na Manangiter na ganggan tan saray rason no akin ya ingganggan to iratan. Legan na ministeryo nen Jesus, imbangat to iray manunan katuaan pian natalosan na saray disipulo to no anto ray pansumpalan na ipapatnag dan ugali odino ikikiwas da. Singa bilang, imbangat to ya say panem-em na sakit na linawa et nayarin manresulta ed karawalan tan say agmanepeg ya pilalek et nayarin manresulta ed pikakalugoran. (Mat. 5:21, 22, 27, 28) Pian nawalaan itayo na konsiensia ya duga so inkipasal to, nepeg tayon abuloyan iray prinsipyo na Dios ya mangigiya ed sikatayo, diad ontan et nigloria so Dios.—1 Cor. 10:31.

11. Panon ya nayarin mandumaan so konsiensia na kada sakey?

¹¹ Wala ray situasyon ya nayarin mandumaan so panmoria na duaran Kristiano ya parehon nipasal ed Biblia so konsiensia ra. Singa say nipaakar ed panag-inum na alak. Ag-isesebel na Biblia so kabkaabigan ya iyinum na alak. Balet kokondenaen na satan so alabas ya panag-inum na alak tan say panagbuanges. (Pro. 20:1; 1 Tim. 3:8) Labay to kasin ibaga et anggapo lay arum ya ikonsidera na sakey a Kristiano basta kabkaabigan labat so iinumen to? Andi. Anggano nayarin agmet nakokonsiensia so sakey a Kristiano, kaukolan to met ya ikonsidera so konsiensia na arum.

12. Panon ya makatulong ed sikatayo so Roma 14:21 pian narespeto tayoy konsiensia na arum?

¹² Nipaakar ed pagmaliw ya sensitibo na sakey a Kristiano ed konsiensia na arum, oniay insulat nen Pablo: “Say sankaabigan et agka mamangan na karne odino oniinum na alak odino manggagaway antokaman a pakagapolan na agim.” (Roma 14:21) Kasin mabulos mon isakripisyo iray kanepegan mo pian agnagapol so agim ya duma ed sika so inkipasal na konsiensia to? Seguradon gawaen mo itan. Antis ya naamtaan na arum ya agagi so katuaan, nayarin sikaray datin mainum, balet natan et determinado la ran paliisan itan. Agtayo labay ya sikatayoy pansengegan pian pawilen  na sakey ya agi so datin kagagawa to, ya satan et pankaugsan to! (1 Cor. 6:9, 10) Kanian no angimbita ka na sakey ya agi, aliwan maaro no sikatoy piliten mon oninum na alak no agto labay.

13. Panon ya impanengneng nen Timoteo so maong ya alimbawa pian nasuportaan toy Panarian?

¹³ Nen si Timoteo et tinedyer ni odino masulok ni labat ya 20 so taon to, sikatoy nampasegat anggano ansakit itan pian agto nagapol iray Judio ya pulongan to. Say panmoria to et mipara ed si apostol Pablo. (Gawa 16:3; 1 Cor. 9:19-23) Singa si Timoteo, kasin mabulos mon isakripisyo iray personal ya panlabayan mo parad pankaabigan na arum?

14, 15. (a) Antoy kaiba ed pagmaliw ya matatken ed espiritual? (b) Panon ya say pangipanengneng na panangaro ed arum et mikonektaan ed inkatatken ed espiritual?

¹⁴ Nepeg ya amin a Kristiano et aglabat mankontento ed “saray manunan bangat nipaakar ed Kristo” noagta ‘itultuloy day manpatatken.’ (Heb. 6:1) Ag-itan nagawa ya tampol. Kaukolan tayon “itultuloy” ya pankimeyan itan. Kaiba ed itatatken ed espiritual so pakawalaan na mas malaknab ya kakabatan tan mas aralem ya pakatalos. Kanian lanang itayon papasesegen ya manbasa na Biblia ya inagew-agew. (Sal. 1:1-3) Kasin gagawaen mo la itan? No ontay gawaen mo, mas natalosan mo ray ganggan tan prinsipyo nen Jehova tan onaralem so pakatalos mod Biblia.

¹⁵ Say manunan ganggan parad saray Kristiano et say ganggan na aro. Imbaga nen Jesus ed saray disipulo to: “Diad saya et naamtaan na amin a sikayo iray disipulok—no manaaroan kayo.” (Juan 13:35) Si Santiago ya agi nen Jesus ed ina et imbaga ton say aro et “ganggan na ari.” (Sant. 2:8) Imbaga nen Pablo: “Say aro et kasumpalan na ganggan.” (Roma 13:10) Agla iya pankelawan ta ibabaga ed sikatayo na Biblia ya “say Dios et aro.” (1 Juan 4:8) Say panangaro na Dios et aglabat angangga ed liknaan. Insulat nen Juan: “Diad saya et nipatnag so panangaro na Dios nipaakar ed sikatayo, ya imbaki na Dios so bogbogtong ya Anak to diad mundo pian nagamoran tayoy bilay diad panamegley to.” (1 Juan 4:9) On, say panangaro na Dios so mamapakiwas ed sikato. No ipapanengneng tayoy panangaro ed si Jehova tan ed si Jesus, ed saray agagi tayo, ontan met ed arum a totoo, papaneknekan tayo ya matatken tayod espiritual.—Mat. 22:37-39.

16. Legan tayon ontatatken ed espiritual, akin ya magmaliw a mas importante ed sikatayo iray prinsipyo na Biblia?

 ¹⁶ Legan kan ontatatken ed espiritual, magmaliw ya mas importante ed sika iray prinsipyo na Biblia. On, lapud saray prinsipyo et mas malaknab so kiyaplikaan to, balet saray ganggan et nayarin onaplika ed sakey ya espisipikon situasyon. Singa bilang, say sakey ya ugaw et agto natatalosan ya mapeligro so piulop ed mauges, kanian say sakey ya ateng a walaan na pakatebek et mangiter na saray ganggan pian naprotektaan so anak to. (1 Cor. 15:33) Balet legan ya ontatatken so anak, nawalaan met la na abilidad ya mannonot tan sarag to lan talosan iray prinsipyo na Biblia. Kanian sikatoy makapanggawa na duga iran desisyon no manpipili na kaulop. (Basaen so 1 Corinto 13:11; 14:20.) No talosan tayon maong iray prinsipyo na Biblia, say konsiensia tayo et magmaliw ya mas napanmatalkan ya giya, mipara ed panagnonot na Dios.

17. Akin ya nibagan wala lad sikatayo iray kaukolan tayo pian makapanggawa na duga iran desisyon?

¹⁷ Kasin wala lad sikatayo so amin ya kaukolan tayo pian makapanggawa na duga iran desisyon ya makapaliket ed si Jehova? On. No unoren tayo ray ganggan tan saray prinsipyo na Biblia, magmaliw tayon “sigpot a makayari, ya akaparaan a maong parad amin a maabig a gawa.” (2 Tim. 3:16, 17) Kanian, anapen iray prinsipyo na Biblia ya makatulong ed sikan “tebeken no antoy linawa nen Jehova.” (Efe. 5:17) Usaren iray makatulong ed panag-aral ya intarya panamegley na Kristianon kongregasyon, singa say Watch Tower Publications Index, Giya ed Pan-research na Saray Tasi nen Jehova, say Watchtower Library, say Watchtower ONLINE YA LIBRARYA, tan say JW Library app. Intarya iraya pian tulongan itayon minabang ya maong ed personal a panag-aral tayo tan ed panagdayew na pamilya.

18. Anto ray bendisyon no onkiwas tayo base ed saray ganggan tan prinsipyo nen Jehova?

¹⁸ Nabendisyonan tayo no unoren tayo ray ganggan tan prinsipyo nen Jehova, a singa nabasa tayod Salmo 119:97-100: “Ontan lay panangarok ed ganggan mo! Naynay kon dadalepdepen itan. Lapud ganggan mo et nagmaliw ak a mas makabat nen saray kakabusol ko, ta walad siak itan ya anggad angga. Mas aralem so pakatebek ko nen say amin a managbangat ko, lapud dadalepdepen ko iray panonot mo. Mangipapatnag ak na mas aralem a pakatalos nen saray mamasiken, lapud uunoren ko ray totontonen ya inter mo.” Tuloytuloy tayon onkiwas a walaan na karunongan, pakatebek, tan pakatalos no ipanaon tayon ‘dalepdepen’ iray ganggan tan prinsipyo na Dios. No mansagpot tayon maong ya ipasal so konsiensia tayo unong ed saray ganggan tan prinsipyo na Dios, sarag tayon nasabi so “nagnap ya inkatatken, a mipara ed Kristo.”​—Efe. 4:13.