1-2. Singa si Lot, anto met so subok ed saray Kristiano natan?

 ABEBBEBA lan maong so moralidad na totoo natan, kanian nalilikna tayo met imay alikna nen Lot. Sikatoy ‘naermenan a maong lapud anggapoy-baing a kagagawa na saray totoo’ nen panaon to. Ontan so alikna nen Lot ta amta to ya kabusol nen Aman Jehova so gagawaen da. (2 Ped. 2:7, 8) Walay takot nen Lot ed Dios tan inar-aro toy Jehova kanian agnampaimpluensya ed sarayan imoral ya totoo. Saray totoo met ed panaon tayo natan et anggapoy pibabali ra anggano amta ra ya say gagawaen da et kabusol na Dios. Basta no antoy labay da, sikatoy gawaen da. Pero no inar-aro tayoy Dios tan walay takot tayod sikato, agda itayo naimpluensyaan.​—Pro. 14:2.

² Labalabay nen Jehova ya mansiansia tayon malinis ed moral kanian lanang to tayon bibilinen. Say sakey ya pakabasaan na sarayan bilin et diad libron Proverbio. Saray bilin ya wadtan et parad sikatayon amin​—lalaki, bibii, ugugaw, tan anggan saray matatken la. Maong so pansumpalan tayo no unoren tayo iratan.

3. Base ed Proverbio 17:3, antoy sakey ya rason akin et importante ya protektaan tayoy puso tayo? (Nengnengen met so litrato.)

³ Akin et importante ya protektaan tayoy simbolikon puso tayo? Say sakey ya rason et lapud uusisaen itan nen Jehova. Labay ton ibaga, anggano maong so ipapanengneng tayod arum, agtayo niyamot ed si Jehova so walad puso tayo​—say tuan inkatoo tayo. (Basaen so Proverbio 17:3.) No nanengneng to ya ipapapuso tayo ray bilin to, ar-aroen to tayo tan ikdan to tayoy bilay ya andi-anggaan. (Juan 4:14) No say isip tayo et napno na karunongan nen Jehova, agditan makaloob iray makasamal ya ideya nen Satanas tan na sayan mundo. (1 Juan 5:18, 19) No man-effort ka ya kabaten ya maong si Aman Jehova, lalom ya naaro tan narespeto. Agmo anggan naimadyin so sarilim ya manggaway  kasalanan ta antam ya nasakitan moy liknaan to. No natutukso kan mankasalanan, maabig no oniay isipen mo: ‘Akin et sadyaen ko ya sakitan si Aman Jehova anta inar-aro to ak?’​—1 Juan 4:9, 10.

4. Panon ya aprotektaan so sakey ya sister lapud walay takot tod si Jehova?

⁴ Si Marta b et sister ya tagad Croatia. Inamin to ya sikatoy atukson manggaway imoral. Imbaga to: “Amtak ya temporaryo labat so liket ya iter na kasalanan, pero diad tua, talagan mairap ya labanan so tukso. Agak laingen makapannonot na duga. Pero amay takot ko ed si Jehova so namprotekta ed siak.” Inisip nen Sister Marta iray aliwliwan epekto no sikatoy manpadaeg ed tukso. Ontan met so isipen tayo. Tandaan tayo ya say sankasakitan ya epekto na kasalanan et napaermen tayoy Aman Jehova tan nabalang tayoy pribilehyo tayon mandayew ed sikato diad andi-anggaan.​—Gen. 6:5, 6.

5. Antoy naaralan mo ed eksperiensya nen Brother Leo?

⁵ No walay takot tayod si Jehova, agtayo mikakaaro ed saray mauges so kagagawa ra. Apatunayan nen Brother Leo ya tagad Congo ya talagan aliwliwa so impluensya na saray mauges ya kaulop. Apat taon kayari na bautismo to, abarkada si Leo. Imbaraan to ya agmet kuno mankakasalanan ed si Jehova ta agto aaligen iray mauges ya kagagawa na saray barkada to. Pero ag-abayag, naimpluensyaan da ya magmaliw ya buanges tan manggaway imoral. Asabi balet so panaon ya akonsiensia ed saray gagawaen to. Anonotan toy malikeliket ya impanlingkor tod si Jehova nensaman tan saray imbangat ed sikato na Tasin atateng to. Pagbabawian nen Leo iray ginawa to. Sikatoy nampatulong ed saray elder tan pinmawil ed si Jehova. Natan et malikeliket lan manlilingkor si Leo bilang elder tan espisyal payunir.

6. Anto lay onsublay ya pantongtongan tayo?

⁶ Pantongtongan tayo so Proverbio kapitulo 9, ya ditan et nabasa tayo so duara ya simbolikon  bibii. Say sakey et isisimbolo toy karunongan tan samay sakey et isisimbolo toy inkamakulangkulang. c Amin tayo, laki man o bii, et makaaral ed sayan kapitulo. Maslak ya totoo ed sayan mundo et adik ed pornograpiya tan ed imoral iran kagagawa. (Efe. 4:19) Importante sirin ya walay takot tayod si Jehova pian ag-itayo natukson manggaway aliwa. (Pro. 16:6) Samay duaran bii ed Proverbio kapitulo 9 et adeskribe ya iimbitaan da iramay “andian na maong a pakatebek” o saramay kulang ni so eksperiensya ra. Sayan duaran bii et singa ibabaga ran, ‘Gala diad abung tan mangan ka.’ (Pro. 9:1, 5, 6, 13, 16, 17) Antoy pansumpalan na saray mangawat ed imbitasyon da? Depende itan ed no siopay pilien da.

7. Base ed Proverbio 9:13-18, antoy pansumpalan na saramay mangawat ed imbitasyon na “makulangkulang a bii”? (Nengnengen met so litrato.)

⁷ Say imbitasyon na “makulangkulang a bii” et nabasa ed Proverbio 9:13-18. (Basaen.) Tatawagen to iramay “andian na maong a pakatebek” ta labay to ran onsamar ya mangan diad abung to. Pero antoy walad abung to? “Wadman iray inaatey ya andiay pakayari.” Antoy labay ton ibaga ’ya? Makaala tayoy ideya ed mas akauna iran kapitulo na Proverbio. Singa bilang, nabasa tayod Proverbio 2:11-19 so tungkol ed “mabanday” tan “imoral a bii” ya “say abung to et onlelereg ed ipapatey.” Nabasa met ed Proverbio 5:3-10 so warning tungkol ed sananey nin “mabanday a bii” ya “saray sali to et onlalasur ed ipapatey.”

8. Antoy duara ya pampilian na saramay makarengel ed imbitasyon na makulangkulang ya bii?

⁸ Walay duaran pampilian na saramay makarengel ed imbitasyon na makulangkulang ya bii: Kasin awaten da itan o andi? Amin tayo et nayarin nipaarap ed ontan ya situasyon. Singa bilang, no walay man-akit ed sika ya manggaway imoral odino walay nanengneng mon bastos ya litrato o video diad media tan Internet, antoy gawaen mo?

9-10. Anto ray rason akin et agtayo labay so manggaway imoral?

⁹ Importante ya gawaen tayoy anggaay nayarian tayo ya iwasan so imoralidad. Imbaga to may “makulangkulang a bii” ya “saray tinakew a danum et masamsamit.” Anto tay “tinakew a danum”? Diad Biblia, say seksual ya relasyon na sanasawa et inkompara ed makarepreskon danum. (Pro. 5:15-18) Say seksual ya relasyon et para labat ed sakey ya laki tan sakey ya bii ya legal iran kasal. Kanian no imbagan “tinakew a danum,” nayarin ontutukoy itan ed panggaway imoral o pirelasyon ed agmo asawa. Saray manggagaway  imoral et singa ra matakew ta iyaamot day gagawaen da pian ag-ira naerel. Parad sarayan totoo, masamsamit so “tinakew a danum,” lalo la no anggapo met so makakanengneng o makaamta ed gagawaen da. Pero lolokoen da labat so sarili da ta nanenengneng nen Jehova ya amin. Aliwa sirin ya “masamsamit” so “tinakew a danum.” Akin ey? On ta no napaermen tayoy Jehova tan nabalang tayoy pabor to, atan la so sankapaitan ya nagawad bilay tayo. (1 Cor. 6:9, 10) Tan diad tua, amayamay ni so makapaermen ya epekto na seksual ya imoralidad.

¹⁰ Saramay manggagaway imoral et naandi so respeto dad sarili da tan anggapoy lupa ya iyarap dad totoo ta amta ran kababaing so gagawaen da. Dakel so nalulukonan anta uga-ugaw ni ra. Tan dakel met so nabubuyak ya pamilya. No isipen tayo iratan ya amin, kasin labay mo ni so onla tan mangan ed “abung” na makulangkulang ya bii? Nen niman, imbaga tayo ya saray imoral ya totoo et nabalang day pabor nen Jehova kanian singa ra inatey ed espiritual. Pero diad tua, nayari met ya ompatey iran literal. Maslak ed sikara et nanaalisan na nanduruman sakit kanian masakbay iran ompapatey. (Pro. 7:23, 26) Atan so rason no akin ya oniay nabasa ed sampot na Proverbio kapitulo 9: “Saray sangkaili na sayan bii et walad kaaralman na Lubok.” Akin balet et dakel nin siansia so mangaawat ed imbitasyon to anggano amta ran aliway pansumpalan da?​—Pro. 9:13-18.

11. Akin et mapeligro so inengneng ed pornograpiya?

¹¹ Say sakey ya patit ya uusaren nen Satanas et say pornograpiya. Iisipen na arum ya aliwa met itan ya mauges ta onnengneng ka met labat. Pero diad tua, dakel so mauges ya epekto na pornograpiya. Saramay onnenengneng ed satan et abebbebay pakanengneng dad sarili da tan ed arum. Tan singa ra adik ta anap-anapen da la itan. No say sakey et makanengneng na malaswan litrato o video, mairap to lan ekalen itan ed isip to. Ibabaga na Biblia ya nepeg tayon pateyen odino ekalen iray makalaman ya pilalek tayo. Pero kabaliktaran so gagawaen na pornograpiya ta bibilayen to itan. (Col. 3:5; Sant. 1:14, 15) Kanian maslak ed saramay onnenengneng ed pornograpiya et makakagaway imoral.

12. Antoy gawaen tayo pian naiwasan tayoy onnengneng ed saray litrato ya pan-isipen to tayoy imoral?

¹² Panon to no walay bigla labat ya linmetaw ya bastos ya litrato diad gadyet tayo? Ipaliis tayon tampol so mata tayo tan agtayo la itan papawilen ya nengnengen. Atan ya tampol so gawaen tayo no sankanonot tayo so mabmablin relasyon tayod si Jehova. Diad tua, wala ray litrato ya agmet ipapasen ya pornograpiya, pero ompan bilayen toy pilalek tayo ed sex. Akin et iwasan tayo met iratan? On ta no ituloy tayon nengnengen itan, ompan imadyinen tayo lay sarili tayo ya manggagaway imoral. No ontan, singa tayo la akikalugoran. Agtayo labay itan ya gawaen anggan diad isip ni labat. (Mat. 5:28, 29) Oniay imbaga nen Brother David ya elder ed Thailand: “Iisipen ko, ‘Kasin naliketan si Jehova no ituloy kon nengnengen iyan litrato anggano agmet iya pornograpiya?’ Atan so sankanonot ko pian agak natukson onnengneng.”

13. Antoy makatulong pian ag-itayo natukson manggaway aliwa?

¹³ Ag-itayo natukson manggaway aliwa no walay takot tayo ed si Jehova tan agtayo labay ya napaermen. Say takot ed si Jehova so “gapoan” o pinagka-pundasyon “na karunongan.” (Pro. 9:10) Atan so punto na saray unonan bersikulo na Proverbio kapitulo 9. Ditan et nabasa tayo so tungkol ed “tuan karunongan” ya insimbolo na sakey nin bii.

14. Anton imbitasyon so nabasa ed Proverbio 9:1-6, tan akin et duma itan ed samay imbitasyon ya akauna lan apantongtongan?

¹⁴ Basaen so Proverbio 9:1-6. Say talagan nanlapuan na imbitasyon ya nabasa dia et si  Jehova, ta sikato so Lapuan tan Pundasyon na tuan karunongan tan say marundunong ya Amalsa. (Pro. 2:6; Roma 16:27) Nabasa tayo ditan so balbaleg ya abung ya pitoray lusek to. On, labalabay nen Aman Jehova ya imbitaan iramay mabulos ya paibangat ed sikato.

15. Antoy labay nen Jehova ya gawaen tayo?

¹⁵ Maite-iter ya Ama si Jehova. Sayan ugali to et nanengneng ed samay bii diad Proverbio kapitulo 9 ya isisimbolo toy “tuan karunongan.” d Sayan simbolikon bii et dakel so inhanda to, kaiba lay karne tan alak. (Pro. 9:2) Oniay ibabaga na sayan bii ed saray “andian na maong a pakatebek”: “Gala dia, mangan kay tinapay ko.” (Pro. 9:4, 5) Akin et importante ya onla tayod abung to tan kanen tayoy handa to? O diad arum ya salita, akin et importante ya nawalaan tayoy tuan karunongan? On ta labay nen Jehova ya duga iray desisyon tayo tan naiwasan tayoy peligro. Say arum et makaaral labat no akagawa la ray aliwa tan pagbabawian day desisyon da. Aglabay nen Jehova ya nasali tayo ni itan insan tayo makaaral. Kanian ibabaga to lad sikatayo no antoy duga tan aliwa. (Pro. 2:7) No walay takot tayo ed Dios, say sankanonot tayo et no antoy makapaliket ed sikato. Uunoren tayo ray bilin to ta amta tayo ya parad pankaabigan tayo lanlamang iratan.​—Sant. 1:25.

16. Panon ya akatulong ed si Brother Allan so takot tod Dios pian makapandesisyon na duga, tan antoy resulta?

¹⁶ Imanoen no panon ya akatulong so takot ed Dios pian makapandesisyon na duga si Brother Allan, sakey ya elder tan maestro. Oniay imbaga to: “Manbabantay iray kaparak ya maestro na saray pornographic movie ta sexual education kuno itan. Pero lapud inar-arok si Jehova tan walay takot kod sikato, imbagak ed sikara ya agak balot manbantay na ontan iran pelikula. Tan in-explain kod sikara no antoy rason.” On, agnampaimpluensya si Brother Allan. Dinengel toy bilin na “tuan karunongan” tan sikatoy ‘nanakar a diretso ed dalan na pakatalos.’ (Pro. 9:6) Manbilib iray kapara ton maestro ed paninindigan to kanian say arum ed sikara et nampa-Bible study tan mimiaral la ra.

17-18. Anto ray bendisyon natan ed saray angawat ed imbitasyon na “tuan karunongan,” tan anton bendisyon so awaten da diad arapen? (Nengnengen met so litrato.)

¹⁷ Impaisulat nen Jehova diad Biblia iyan duara ya simbolikon bibii pian amta tayoy gawaen tayo, diad ontan et maong so pansumpalan tayo. Saray angawat ed imbitasyon na maingal tan “makulangkulang a bii” et singa “masamsamit” so bilay da lapud panggagawa day imoral. Say importante kuno, maliket ira. Pero diad tua, aliwliway pansumpalan da ta say laen da et  diad “kaaralman na Lubok.” Labay ton ibaga, saray gagawaen da natan et mansumpal ed ipapatey.​—Pro. 9:13, 17, 18.

¹⁸ Duma balet so pansumpalan na saramay angawat ed imbitasyon na “tuan karunongan”! Natan ni labat et panliliketan da la so dakdakel ya espiritual ya naakan. (Isa. 65:13) Oniay impaisulat nen Jehova ed si propetan Isaias: “Dengel kayon maong ed siak, pian kanen yo so maong a bengatla, tan manliket kayo ed saray sankananaman a naakan.” (Isa. 55:1, 2) Lapud dedengelen tayo iray bilin nen Jehova, naaralan tayon busolen so kaugsan tan aroen so kamaongan. (Sal. 97:10) Malikeliket tayo met ya iimbitaan so arum pian nawalaan iray tuan karunongan. Singa tayo ‘ontatawag manlapud atagey iran pasen na syudad’ tan iyeeyag tayo: “Siopaman ya andian na kakabatan, ondago dia.” On, amin tayo ya angawat ed imbitasyon na “tuan karunongan” et nabendisyonan natan tan diad arapen. “Manbilay” tayo ya andi-anggaan tan “manakar [tayo] a diretso ed dalan na pakatalos.”​—Pro. 9:3, 4, 6.

 19. Base ed Eclesiastes 12:13, 14, antoy desidido tayon gawaen? (Nengnengen met so kahon ya “ Antoy Epekto ed Sikatayo no Walay Takot Tayo ed Dios?”)

¹⁹ Basaen so Eclesiastes 12:13, 14. Diad sayan mauge-uges tan mair-irap ya kaunoran iran agew, say takot tayo ed si Jehova so manprotekta ed puso tayo pian mansiansia tayon mabiskeg ed espiritual tan malinis ed moral. Atan met ya takot so manpakilos ed sikatayo ya tuloytuloy ya imbitaan so dakel ya totoo anggad posible pian nawalaan met ira na “tuan karunongan” tan maong so pansumpalan da.