Inyanak ak nen Disyembre 22, 1929 diad Noville, Belgium. Melag itan ya baryo tan walay siameran daralusan ditan. Asingger labat itan diad Bastogne, diad Belgian Ardennes. Dakel so nanononotan kon balibalin ginawgawa mi kaiba iray atateng ko nen ugaw ak ni. Agew-agew min gagatasan nen agik ya si Raymond iray baka mi. Nanonotan ko met ya mantutulongan iray totoo diad lugar mi.

Si tatay ko ya si Emile tan si nanay ko ya si Alice et debotadon Katoliko. Sinimba ran mimimisa. Pero anguman itan nen wala ray payunir ya nanlapud England ya binmisitad baryo mi nen 1939. Akatongtong day tatay ko tan tinepet da no labay toy makaawat na magasin ya Consolation (ya natan et tatawagen lan Onliing!). Akombinsin tampol si tatay ko ya tua iray nababasa to ditan kanian ginapoan ton basaen so Biblia. Pero nen nandesisyon si tatay ko ya agla mimisa, ag-itan agustoan na saray kakaabay mi. No nensaman et maomaong irad si tatay ko, natan balet et kabkabusol da la. Pipiliten day tatay ko ya agla onaalis ed abangonan ton relihyon. Kokonsiensiaen da tan lanang iran midedebati ed sikato.

Kaskasian koy tatay ko. Kanian nampikasi ak ed Dios ya tulongan to komon. Atan may pikakasi ya abitlak ed gapo. Malikeliket ak nen tinundaan la na saray kakaabay mi si tatay. Diman ko apaneknekan ya si Jehova et “Dumerengel na pikakasi.”

Nen Mayo 10, 1940, asakop na Nazi Germany so Belgium kanian dakdakel so linmikas. Say pamilya mi et linmikas ed France. Legan kamin manbiabiahe, aminpiga min abanaan so panlalaban na saray sundalo na Germany tan France.

Nen akapawil kami lad daralusan mi, naermenan kami ta tinatakew da manayay gamit mi. Say  atilak labat et amay aso mi ya si Bobbie. Naisip ko laingen: ‘Akin kasi et walay guerra tan mair-irap so bilay?’

Maong labat ta diad saman et papasyaren kami na sakey ya matoor ya payunir tan elder ya si Brother Emile Schrantz. a Malinlinew dan impaliwawa ed sikami so ibabaga na Biblia no akin ya walay paniirap, tan inebatan day amin ya tepet ko. Kanian lalo ak ya inmapit ed si Jehova tan atalosan ko ya sikatoy maar-aron Dios.

Anggano walay guerra, aga apultot so komunikasyon mi ed saray agagi. Nen Agosto 1943, pinasyar kami nen Brother José-Nicolas Minet. Nampaliwawa ira insan kayari to, tinepetan da kami: “Siopay labay toy manpabautismo?” Intagey nen tatay so lima ra, kanian intagey ko met so limak. Abautismoan kami diad ilog ya asingger ed daralusan mi.

Nen Disyembre 1944, inyupo-upot la na Germany so inlusob to diad western Europe. Atan ya inlusob da et kabkabat ya Battle of the Bulge. Lapud asingger ditan so abung mi, ngalngali sakey bulan ya wala kami labat ed basement. Aminsan, pinmaway ak ta pakanen ko ray ayayep mi. Nibanbana ya walay bomba ya sinmabog diad daralusan mi! Agaygay so atep na kuwadra. Walay Amerikanon sundalo ya asingger ed kulaan ko ya inmeyag, say kuan to: “Tikleb ka!” Batik ak ya tampol ed sikato tan tinmikleb ak. Tan inyan tod ulok imay hilmit to pian naprotektaan ak.

Kayari guerra, tuloytuloy so komunikasyon mi ed saray agagi ed kongregasyon ya walad Liège, ya say kaarawi tod sikami et manga 90 kilometro. Ag-abayag, walay abuon melag ya grupo diad Bastogne. Nantrabaho ak bilang tax administrator tan akapanaral ak na law. Kalabas na panaon, nagmaliw ak ya empleyado na gobierno. Nen 1951, angorganisa kami na melag ya asemblea ed Bastogne. Manga 100 so inmatendi, tan ditan ko akabat so masetseseg ya payunir ya si Elly Reuter. Limamplon kilometro so binisikleta to pian makaatendi. Agustoan mi sakey tan sakey, tan ag-abayag et implano mi lay mankasal. Pero diad tua, akaawat si Elly na imbitasyon ya manaral ed Gilead School diad United States. Kanian nansulat  diad World Headquarters tan impaliwawa to no akin ya agto awaten so imbitasyon. Diad saman et si Brother Knorr so mangidadaulo ed kimey na organisasyon. Balibali ebat da ed sulat nen Elly. Imbaga ra ya ompan diad arapen et makapan-Gilead lanlamang kaibay asawa to. Nankasal kami nen Elly nen Pebrero 1953.

Diad satan met lanlamang ya taon, inmatendi kami nen Elly ed New World Society Assembly diad Yankee Stadium, New York. Legan na assembly, walay akabat kon brother ya lalagyaten to kamin manayam ed United States ta ikdan to ak kuno na marakep ya trabaho. Impikasi min maong itan nen Elly tan nandesisyon kami ya ag-itan awaten. Mas pinili mi ompawil ed Belgium ta manga 10 kami labat ya publisher diad Bastogne. Diad tinmumbok ya taon, malikeliket kami ta inyanak nen Elly so baby mi ya si Serge. Asalatan balet na ermen imay liket mi ta kalabas labat na pitoran bulan et nansakit si Serge tan inatey. Imbalikas mid si Jehova so graben ermen ya nalilikna mi. Say ninonot mi la et say ilalon kioli, atan so mamapabiskeg ed sikami.

Nen Oktubre 1961, akalmo ak na trabaho ya part-time labat kanian sarag ko lay manpayunir. Diad saman met lanlamang ya agew, tinawagan ak na branch servant na Bethel ed Belgium. Tinepetan to ak no sarag koy manlingkor bilang circuit servant (ya natan et circuit overseer lay tawag). Say kuan ko: “Sarag ton manpayunir kami ni antis kon awaten iyan asainmin?” Pinmayag so branch ed kerew mi, kanian nampayunir kami na waloran bulan insan nen Setyembre 1962, ginmapo kami la ed kimey ed sirkito.

Kalabas na duay taon, nen Oktubre 1964, naimbitaan kamin manlingkor ed Bethel ed Brussels. Dakdakel ya bendisyon so naawat mi lapud sayan asainmin. Nen 1965, binmisitay Brother Knorr ed Bethel. Abigla ak ta kayari na imbisita da, aturo ak bilang branch servant. Insan ag-abayag, naimbitaan kami nen Elly ya manaral ed koma-41 ya klase na Gilead School. Tinmua may imbaga nen Brother Knorr, 13 taon lay apalabas! Ka-graduate mi, pinmawil kami ed Bethel ed Belgium.

Diad dakel ya taon, pribilehyok ya nausar koy inaral kod law pian idepensa so karapatan tayon mandayew diad Europe tan diad arum ni ran lugar. (Fil. 1:7) Diad sayan asainmin ko, akabat tan akatongtong ko ray opisyal na gobierno diad masulok ya 55 ya bansa ya bawal odino alimitaan so kimey tayo. Kada no ikakabat koy sarilik ed sarayan opisyales, agko la ibabaga ya akapanaral ak na law, say ibabagak et “lingkor ak na Dios.” Tan manpipikasi ak ed si Jehova ta amtak ya “say puso na ari [o huis] et singa ag-agus na danum diad lima nen Jehova. Ipapaarap To itan ed anggan iner a labay To.”—Pro. 21:1.

Say sakey ya agko nalinglingwanan et amay impitongtong ko ed membro na European Parliament.  Aminpiga ak lan aki-appointment ed sikato, tan maong labat ta pinagbigyan to ak ya siansia. Pero kuan to: “Limaran minuto labat ah.” Tinmuek ak tan nampikasi ak. Mankelaw may opisyal tan tinepetan to ak no antoy gagawaen ko. Tinmangwa ak tan say kuan ko: “Akisalamat ak ed Dios ta sakey kad saray lingkor to.” Kuan to: “Antoy labay mon ibaga?” Imbasak ed sikato so Roma 13:4. Protestante manaya iyan opisyal kanian madengedengel nen ipapaliwawak ed sikato iyan teksto. Kanian imbes ya limaran minuto kami labat ya mantongtong, ginawa ton kapalduan oras. Maong so nansumpalan na impantongtong mi tan imbaga to ni ingen ya baleg so respeto to ed gagawaen na Saray Tasi nen Jehova.

Diad apalabas iran taon, dakdakel ya kaso so inlaban tayo diad Europe nipaakar ed neutralidad, no siopay pangipudiran ed menor-de-edad ya anak, panagbayar na buis, tan arum ni. Pribilehyok ya anengneng kon mismoy intulong nen Jehova pian naipanalo tayo iratan. Diad tua, masulok lan 140 ya kaso so nipanalo na Saray Tasi nen Jehova diad European Court of Human Rights!

Nen 1990’s, sikami nen Brother Philip Brumley ya nanlapud world headquarters tan si Brother Valter Farneti ya nanlapud Italy so niyasain ya mangidepensa ed karapatan tayon mandayew diad Cuba ta diad saman ya panaon et limitado so kimey tayo ditan. Sinmulat ak ed embassy na Cuba diad Belgium tan aki-appointment ak ed sakey ya opisyal pian pantongtongan so request tayo. Diad unona ran impanmiting mi, aliwa nin malinew ed sikara so paninindigan tayo ran Tasi.

Pero nampikasi kamid si Jehova tan kinmerew kami na permiso ed saray opisyales ya mangipawit tayoy 5,000 ya Biblia diad Cuba. Pinmayag ira! Nen akasabi tan nibunog iratan ya Biblia ed saray agagi, alikna mi ya bebendisyonan nen Jehova so sagpot mi kanian kinmerew kami lamet na permiso ya mangipawit tayoy 27,500 ya Biblia. Pinmayag lamet so gobierno na Cuba. Malikeliket ak ta walay nitulong ko pian nawalaan na Biblia iray inar-aro tayon agagi ditan.

Aminpiga ak ya linmad Cuba pian idepensa so kalayaan tayon mandayew. Lapud saray impitongtong mi, nagmaliw ya maong so relasyon tayo ed saray opisyal na gobierno.

Nen 1994, walay agawan pateyan ed Rwanda lapud pambusol ed tribun Tutsi, tan masulok ya 1,000,000 so inatey. Makapaermen ta wala ray  inatey met ya agagi. Walan tampol so binuon grupo ya mangibunog na relief ed saray agagi ditan.

Nen akasabi so grupo mi ed Kigali, say capital na Rwanda, anengneng mi ya atartar na bala so translation office tan samay bodega ya pangikakargaan na saray literatura tayo. Naamtaan mi ya dakel ya agagi so sinisigbat na barang. Pero naamtaan mi met ya wala ray angirisgay bilay da pian naprotektaan day sakey tan sakey. Singa bilang walay akabat mi ya brother ya say tribu to et Tutsi ya inyamot na pamilyan Tasi ya say tribu da ed Hutu. Inyamot da kuno ed sakey ya abot ed loob na 28 ya agew. Angorganisa kami na miting diad Kigali pian naligliwa tan napabiskeg so masulok ya 900 ya agagi diman.

Insan kami linmad Zaire (ya say tawag la natan et Democratic Republic of the Congo) pian anapen so dakel ya agagin taga Rwanda ya batik ditan. Linma ira ed saray refugee camp ya asingger ed syudad na Goma. Pero agmi ra naromog kanian impikasi mid si Jehova ya tulongan to kami ya naanap ira. Nagunoyan walay lakin inmasingger ed sikami kanian tinepetan mi no walay kabat ton Tasi. Kuan to: “Siak, Tasi ak. No labay yo ibaan ta kayo ed relief committee.” Aki-miting kami ed relief committee pian napaseseg ira. Insan kayari to, niligliwa tan pinaseseg mi met so manga 1,600 ya agagin refugee. Imbasa mid sikara so sulat ya nanlapud Mananguley ya Ulop. Malikeliket ira nen arengel da iyan mensahe na Mananguley na Ulop: “Lanang mi kayon ipipikasi. Amta min agkayo paulyanan nen Jehova.” Ag-alingolingo so Mananguley ya Ulop ed satan ya imbaga da! Natan et wala lay masulok ya 30,000 ya Tasi ya malikeliket ya manlilingkor ed si Jehova diad Rwanda!

Nen 2011, nampainawa la so inar-arok ya asawa ya si Elly. Ngalngali 58 ya taon kamin naniba. Imbalikas kod si Jehova so graben ermen ya naliliknak tan niligliwa to ak. Naliligliwa ak met kada no ipupulong koy maong a balita na Panarian ed saray totoo.

Natan et masulok lan 90 so taon ko pero wala nin siansiay eskedyul kon manpulong ya sinimba. Malikeliket ak met ta makakatulong ak ni ed Legal Department diad branch ed Belgium. Papasesegen ko met iray agagi, iistoryaen kod sikara iray eksperiensyak, tan ishe-shepherding ko iray kabataan ed Bethel.

Agkon balot nalingwanan imay sankaunaan ya pikakasik ed si Jehova manga 84 taon lay apalabas. Aman la manaya so gapoan na malet ya pankakaaro mi. Malikeliket ak manlapu la nen akabat koy Aman Jehova tan misatsalamat ak ta lanang ton dedengelen iray pikakasik.—Sal. 66:19. b