1. Akin et kakkaukolan tayoy karunongan ya iiter nen Jehova? (Proverbio 4:7)

 NO WALAY desisyonan mo ya importante, seguradon manpipikasi ka ni tan onkekerew ka ed si Jehova na karunongan ta antam ya kakkaukolan mo itan. (Sant. 1:5) Oniay insulat nen Arin Solomon: “Say karunongan so sankaimportantian a bengatla.” (Basaen so Proverbio 4:7.) Aliwan karunongan na too so tutukoyen dia nen Solomon. Say tutukoyen to et say karunongan ya iiter nen Jehova. (Pro. 2:6) Pero, kasin makatulong itan ya karunongan pian nasarag tayo ray probleman aarapen tayo natan? On, tan atan so aralen tayo ed sayan artikulo.

2. Antoy sakey ya paraan pian magmaliw tayon marunong?

² Say sakey ya paraan pian magmaliw tayon marunong et no aralen tan unoren tayo iray imbangat na duaran lalaki ya kabkabat ya marundunong. Say unona et si Solomon. Ibabaga na Biblia ya “inikdan na Dios si Solomon na agnasukat a karunongan tan pakatebek.” (1 Ara. 4:29) Say komadua et si Jesus, say sankarunongan ya toon nambilay. (Mat. 12:42) Oniay propesiya tungkol ed si Jesus: “Sikatoy napano na espiritu nen Jehova, say espiritu na karunongan tan pakatalos.”—Isa. 11:2.

3. Antoy aralen tayo ed sayan artikulo?

³ Say karunongan nen Solomon tan Jesus et nanlapud si Jehova, kanian mararakep tan epektibo iray bilin da. Tan makatulong iratan ed sikatayo. Diad sayan artikulo et aralen tayoy bilin da tungkol ed kuarta, trabaho, tan no anto dapat so pakanengneng tayod sarili tayo.

4. Antoy pandumaan na panagbilay nen Solomon tan si Jesus?

⁴ Mayamyaman tan mainawan maong so bilay nen Solomon. (1 Ara. 10:7, 14, 15) Si Jesus balet et simpli labat so bilay to, tan anggapo ingen so sarili ton abung. (Mat. 8:20) Anggano mandumaan so kipapasen na panagbilay da, pareho so opinyon da tungkol ed kayamanan tan kuarta. Akin ey? On ta say karunongan da et saksakey so nanlapuan to, si Jehova.

5. Anto ray imbaga nen Solomon tungkol ed kayamanan tan kuarta?

⁵ Imbaga nen Solomon ya “say kuarta et sakey a proteksion.” (Ecl. 7:12) No walay kuartam, makasaliw ka na saray kaukolan mo tan saray gamit ya mamaliket ed sika. Pero anggano mayamyaman si Solomon, a-realize to ya walay mas importante nen say kuarta. Singa bilang, oniay insulat to: “Say maabig a ngaran [o “maabig a reputasyon,” paimanod leksab] et nepeg a pilien nen say dakel a kayamanan.” (Pro. 22:1) Naobserbaan met ya mismo nen Solomon ya saray totoon maaro ed kuarta et agmaliket tan ag-ira nakokontento ed no antoy wala lad sikara. (Ecl. 5:10, 12) Imbaga to ingen ya singa kuno nampayak so kuarta—natan et wala, nagunoyan et “ontikyab” la. Kanian nadismaya tayo labat no iyupot tayoy panaon tan biskeg tayo ed pananap na kuarta—Pro. 23:4, 5.

6. Akin et nibaga tayon aliwan kayamanan tan kuarta so sankaimportantian ed si Jesus? (Mateo 6:31-33)

⁶ Balanse met si Jesus no tungkol ed kayamanan tan kuarta. Nen wadiad dalin, na-enjoy toy mangan tan oninum na alak. (Luc. 19:2, 6, 7) Say sankaunaan ingen ya milagro to et nanggaway maong ya klase na alak. (Juan 2:10, 11) Tan diad tua, mabmabli so kawes ya akasulong ed sikato diad agew na impatey to. (Juan 19:23, 24) Pero aliwan materyal so inyuna tod bilay to. Oniay imbaga tod saray papatumbok to: “Anggapoy toon nayarian toy manpaaripen ed duaran katawan . . . Agyo nayarian so manpaaripen ed Dios tan  ed Kayamanan.” (Mat. 6:24) Impaseguro nen Jesus ya no iyuna tayoy Panarian, iter nen Jehova iray pankaukolan tayo.—Basaen so Mateo 6:31-33.

7. Antoy maabig ya resulta nen inunor na sakey ya brother so bilin na Dios tungkol ed kuarta?

⁷ Anengneng ya mismo na saray agagi tayo ya nagmaliw ya maliket so bilay da nen inunor day bilin na Dios tungkol ed kuarta. Oniay imbaga na sakey ya balolakin brother, si Daniel: “Nen tinedyer ak ni labat, nandesisyon ak la ya usaren koy bilay ko parad si Jehova.” Lapud simpli labat so bilay nen Daniel, nausar toy panaon tan biskeg to pian makapan-volunteer ed disaster relief tan diad Bethel. Onia ni so imbaga to: “Agkon balot pagbabawian so desisyon ko. Seguro no inyunak so pananap na kuarta, dakel met lay tipon ko natan. Pero no ontay ginawak, wala met kasi tuan kakaarok natan? Kasin niiter na kuarta iyay liket ya naliliknak natan diad pangiyuunak ed Panarian? Agan balot nasaliw na kuarta so amin ya bendisyon ya inter nen Jehova ed siak.” On, nalikna tayo labat so tuan liket no si Jehova so manuna ed bilay tayo, aliwan say kuarta.

8. Akin et nibaga tayon balanse so impangipasen nen Solomon ed trabaho? (Eclesiastes 5:18, 19)

⁸ Imbaga nen Solomon ya no pansagpotan tayoy mankimey o mantrabaho, sikatayo lanlamang so naliketan, tan “regalo na Dios” itan. (Basaen so Eclesiastes 5:18, 19.) Oniay insulat to: “Walay nagunggona ed kada kimey a pansasagpotan.” (Pro. 14:23) Nibaga to itan ta sikaton mismo et makulin mankimey. Sikatoy angipaalagey na kaabungan, nantanem na kaubasan, tan nanggawa na saray hardin, parke, tan tiponan na danum. Nampaalagey met na nanduruman klase na syudad. (1 Ara. 9:19; Ecl. 2:4-6) Nansagpot ya maong si Solomon, tan seguradon malikeliket nen asumpal to iratan. Pero amta to ya aliwan saratan labat so mangiter ed sikato na liket, kanian dakel met so ginawa to parad si Jehova. Singa bilang, sikato so angiyulo ed panagpaalagey na marakdakep ya templo nen Jehova—pitoran taon itan ya proyekto! (1 Ara. 6:38; 9:1) Diad karakel na ginawa nen Solomon, a-realize to ya say sankaimportantian ya nagawaan na sakey ya too et say manlingkor ed si Jehova. Oniay insulat to: “Diad amin a nadngelan, say konklusyon et: Takotan moy tuan Dios tan unor mo ray ganggan to.”—Ecl. 12:13.

9. Akin et nibaga tayon aliwan trabaho so sankaimportantian ed Jesus?

⁹ Makulikulin mantrabaho si Jesus. Nen wadiad dalin, say anapan to et mankarpentero. (Mar. 6:3) Seguradon misalsalamat iray atateng to lapud makakatulong ed pananap na pambilay na pamilya ra, lalo ta dakel iran sanaagi. Perpekto si Jesus kanian seguradon pulido ya mankimey tan amayamay so manpapagawa ed sikato! Tan seguradon nai-enjoy toy trabaho to. Pero anggano dakdakel so kimey nen Jesus, sineguro to ya walay eskedyul to parad espiritual. (Juan 7:15) Nen full-time la ed panagpulong, oniay imbaga tod saray totoo: “Mankimey kayo, aliwan parad naderal a kakanen, noagta parad agnaderal a kakanen a mangiter na bilay ya andi-anggaan.” (Juan 6:27) Tan diad samay Sermon ed Palandey, imbaga nen Jesus: “Mantipon kayo na saray kayamanan ed tawen.”—Mat. 6:20.

10. Antoy subok ed arum ya agagi diad trabaho ra?

¹⁰ No iyaplika tayo ray bilin nen Jehova, magmaliw tayo met ya balanse ed trabaho. Ibabaga na Biblia ya saray Kristiano et nepeg ya “mansagpot [tan] manggawa na maabig a  kimey.” (Efe. 4:28) No makuli tan matua tayo ed trabaho, seguradon napansin itan na saray amo tayo kanian labalabay da tayon empleyado. Pero no agtayo manalwar, ompan natukso tayon man-overtime lan man-overtime tan ibaraan tayon gagawaen tayo itan pian napabilib so boss tayo ed Saray Tasi nen Jehova. No ontan balet, ompan agtayo la nalilikas ya napapaulyanan tayo la manayay pamilya tan espiritualidad tayo. No nanaupot lay oras mo ed trabahom, komon ta determinado kan manggaway pananguman pian naiyunam iray mas importantin bengatla.

11. Antoy naaralan na sakey ya kabataan ya brother ed sakey ya elder tungkol ed panagtrabaho?

¹¹ Dakel so naaralan na sakey ya kabataan ya brother ya si William ed maabig ya alimbawa na elder ya nantrabahoan to. Oniay imbaga nen William tungkol ed sayan elder: “Bilib ak ed sikara ta talagan balanse ra ed trabaho. Makulikuli ra tan pulido so panagtrabaho da kanian labalabay ira na saray kliyente. No asumpal la balet so oras na trabaho, ontunda la ra pian makapampokus la rad pamilya tan panagdayew dad si Jehova. Amta yo, sikara so sakey ed saray sankaliketan ya toon kabat ko!” *

12. Nen balo nin ari si Solomon, akin et nibagan balanse so pakanengneng tod sarili to, pero akin et nagmaliw ya mapaatagey?

¹² Nen matoor ni ya manlilingkor si Solomon ed si Jehova, duga so impangipasen tod sarili to. Nen medyo ugaw ni, binidbir to ya kulang ni so eksperiensya to tan kinerew toy tulong nen Jehova. (1 Ara. 3:7-9) Amta nen Solomon ya no say sakey et atagtagey so pakanengneng tod sarili to, aliwliway pansumpalan to. Oniay insulat to nen balo ni labat ya ari: “Say panagpasirayew et mansumpal ed kadederal, tan say inkamapaatagey et mansumpal ed katumba.” (Pro. 16:18) Makapaermen balet ta nagmaliw ya mapaatagey si  Solomon tan agto inyaplika so mismon insulat to. Diad inlabas na panaon, ginagala to lan imbaliwala iray ganggan nen Jehova. Singa bilang, ibabaga na Mosaikon Ganggan ya say ari et ‘agnepeg a mangasawa na dakel pian agniyarawi so puso to.’ (Deu. 17:17) Amta itan nen Solomon pero angasawa nin siansia na 700 ya bibii tan 300 so onkokomaduan asawa to, tan dakel ed sikara et pagano! (1 Ara. 11:1-3) Mapatnag ya nantiwalan maong si Solomon ed sarili to, tan ompan inisip to ya agan balot naimpluensyaan. Antokaman so inisip nen Solomon, aliwliway nansumpalan to lapud agto inunor so ganggan nen Jehova.—1 Ara. 11:9-13.

13. Antoy naaralan mo ed inkamapaabeba nen Jesus?

¹³ Duma balet si Jesus ta agan balot binmaleg so ulo to. Antis ya linmad dalin, dakdakel lay ginawa to. Ibabaga na Biblia ya “panamegley to et apalsa so amin ni ran bengatlan walad tawen tan walad dalin.” (Col. 1:16) Nen abautismoan si Jesus, mapatnag ya pinmawil ed memorya to so amin ya agawaan to nen kaiba to ni Ama to ed tawen. (Mat. 3:16; Juan 17:5) Kasin nagmaliw ya mapaatagey si Jesus nen anonotan to iratan ya amin? Andi. Diad tua et agton balot impalikas ya mas nayaryari nen say arum. Imbaga to ni ingen ed saray disipulo to ya sikatoy “linma dia [ed dalin] aliwan pian panlingkoran, noagta pian manlingkor tan iter toy bilay to a panondon ed amayamay.” (Mat. 20:28) Imbaga to met ya say gagawaen to et panlabayan nen Ama to, aliwan say sarili ton panlabayan. (Juan 5:19) Talagan mapaabeba si Jesus! Aligen tayo sirin so alimbawa to.

14. Antoy imbangat nen Jesus ya makatulong pian dugay pakanengneng tayod sarili tayo?

¹⁴ Imbangat nen Jesus iray papatumbok to no antoy dapat ya pakanengneng dad sarili da. Aminsan, oniay impaseguro to ed sikara: “Saray buek yo et abilang ya amin.” (Mat. 10:30) Makapabiskeg itan na liknaan lalo la no abebbebay pakanengneng mod sarilim. No amta nen Aman Jehova so bilang na buek mo, labay ton ibaga sirin, importante ka ed sikato! Tandaan mo itan, lalo la no iisipen mo ya agka karapat-dapat ya magmaliw ya lingkor  to tan manbilay na andi-anggaan diad balon mundo.

15. (a) Base ed sakey ya artikulo na Say Panag-bantayan, antoy gawaen tayo pian balanse so pakanengneng tayod sarili tayo? (b) Base ed litrato, anto ray napalampas tayon bendisyon no masyado tayon akapokus ed sarili tayo?

¹⁵ Manga 15 taon lay apalabas, walay imbaga na Say Panag-bantayan no anto dapat so pakanengneng tayod sarili tayo: ‘No atagtagey so pakanengneng tayod sarili tayo, magmaliw tayon malastog. No abebbeba met, ompan isipen tayo ya anggapoy kana tayo. Dapat balanse so pakanengneng tayod sarili tayo. Bidbiren tayo ya wala ray kamaongan tayo tan wala met iray kakapuyan tayo. Oniay imbaga na sakey ya sister: “Aliwa ak ya sankaugsan ya too tan aliwa ak met ya sankamaongan. Wala ray maong ya ugalik tan wala met iray papaaligwasen ko ni, ya singa met ed arum.”’ * On, dapat balanse so pakanengneng tayod sarili tayo.

16. Akin et bibilinen itayo nen Jehova?

¹⁶ Misatsalamat tayo ed si Jehova ta inter toy Biblia pian magmaliw tayon marunong. Inar-aro to itayo tan labay ton maliket so bilay tayo. (Isa. 48:17, 18) Nalikna tayoy tuan liket tan maong so pansumpalan tayo no iyuna tayoy Jehova ed bilay tayo. Bibilinen to tayo ya agtayo masyadon manpopokus ed kuarta, trabaho, o diad sarili tayo. No unoren tayo iratan ya bilin, naiwasan tayoy dakel ya problema. Komon ta magmaliw tayon marunong pian napaliket tayoy puso nen Jehova!—Pro. 23:15.