1-2. Antoy kailangan ya desisyonan na saray Judio ya abihag ed Babilonia? (Esdras 1:2-4)

 WALAY balita! Inyanunsio na ari ya amin ya Judio ya abihag ed Babilonia et sarag da lay ompawil ed Israel. (Basaen so Esdras 1:2-4.) Manga 70 taon met iran abihag! Seguradon si Jehova so walad benegan na sayan maong ya balita. Akin et ontan so nibaga tayo? On ta singa imposiblin nibulos ira ta agan balot ibubulos na Babilonia iray bihag to. (Isa. 14:4, 17) Pero asakop na Medo-Persia so Babilonia, tan pinmayag so balon ari ya makasempet la ray Judio ed bansa ra. Kanian walay importantin desisyonan na kada Judio, lalo la ray ulo na pamilya. Kasin ompawil irad Jerusalem, odino agla ra onalis ed Babilonia? Pero singa mairap itan ya desisyonan. Akin ey?

² Akulaw tan masiken la ray arum ya Judio kanian mairap da lay manbiahe. Ontan met, maslak ya Judio et inyanak tan binmaleg lad Babilonia. Kanian ompan atan lay ituturing dan bansa ra. Seguro no nabitla so bansan Israel, say naisip da et dalin itan na saray ninuno da. Say arum ed sikara et akapundar lay abung tan negosyo ed Babilonia, kanian ompan ansakit ed loob da ya taynan iratan, tan nayarin inisip da ya mairap so man-umpisa lamet ed lugar ya agda kabisado.

3. Anton bendisyon so manatalaran ed saray matoor ya Judio ya ompawil ed Israel?

³ Amta na saray matoor ya Judio ya anggan anto ni tay isakripisyo da diad ipawil dad Israel, melmelag labat iratan kompara ed saray bendisyon ya manatalaran ed sikara. Makapandayew la rad si Jehova diad paraan ya labay to​—atan so sankabalegan ya bendisyon! Diad Babilonia, walay masulok ya 50 ya paganon templo pero anggapoy anggan sakey ya templo parad si Jehova. Anggapoy altar ya napambagatan na saray Israelita tan anggapo  ray saserdote ya mangiyapay na bagat, kanian agda nauunor so Mosaikon Ganggan. Sakey ni, diad Babilonia et mas dakel iray agmandadayew ed si Jehova komparad sikara. Nanduruman dios so dadayewen na saray taga Babilonia tan anggapoy respeto dad si Jehova tan ed saray ganggan to. Kanian no sakey kad saray nilibon Judio ya matakot ed Dios, seguradon labalabay mo lay ompawil ed Israel pian nadayew moy Jehova diad dugan paraan.

4. Antoy im-promise nen Jehova ed saray Judio ya ompawil ed Israel?

⁴ Diad tua, mairap so biahe manlapud Babilonia paonlad Israel, tan manga apat bulan antis ya makasabi iray Judio. Pero im-promise nen Jehova ya ekalen toy amin ya makahadlang ed ipawil da. Oniay impaisulat tod si propetan Isaias: “Linisan yo so dalanen nen Jehova! Manggawa kayoy maptek a dalan diad desierto a parad Dios tayo. . . . Plastado yoy atibtibagkol a dalin, tan pagmaliw yon patar a lawak so nikutkutlaong a dalin.” (Isa. 40:3, 4) Imadyin mo pa itan ya dalan. Singa itan highway diad desierto tan singa patag ya dalan ed kapalandeyan. No ontan so dalan, agnairapan iray manbiahe! Sakey ni, maples iran makasabi lapud diretso tan plastado. Agla ra onliberliber tan anggapoy patatdang tan paepas.

5. Antoy ngaran to may simbolikon dalan manlapud Babilonia paonlad Israel?

⁵ Maslak ya highway natan et walay ngaran da. Amay simbolikon highway ey, kasin walay ngaran to? On wala. Oniay nabasa ed Isaias 35:8: “Niwala ditan so sakey a manunan dalan, on, sakey a dalan a tatawagen a Dalan na Kasantosan. Agmakadalan ditan imay agmalinis.” Antoy labay ya ibaga nen Jehova nen im-promise to itan ed saray Israelita? Kasin nasusumpal met itan ya propesiya diad panaon tayo?

6. Akin et masanto imay dalan?

⁶ “Dalan na Kasantosan”​—balibali itan ya ngaran! Akin et masanto itan ya dalan? On ta kapawil na saray Judio ed Jerusalem, agnayari ya walay anggan sakey ya “agmalinis.” Anggapo dapat so makalaok ya mandadayew ed idolo o manggagawa na imoral tan arum nin ambelat ya kasalanan. Iilaloan nen Jehova ya magmaliw iran ‘masanto ya totoo.’ (Deu. 7:6) Pero, agto labay ya ibaga ya anggapo lan balot so umanen dad sarili da.

7. Anto ran pananguman so kailangan ya gawaen na arum ya Judio? Mangiter na alimbawa.

⁷ Singa abitla nen niman, maslak ya Judio et inyanak lad Babilonia, kanian naimpluensiaan ira na ugali tan kagagawa na saray taga Babilonia. Diad tua, kayari na dakel ya dekada manlapud insabi na unonan grupo ed Israel, naamtaan nen Esdras ya wala ray Judio ya angasawa na paganon bibii. (Exo. 34:15, 16; Esd. 9:1, 2) Tan kalabas lamet na dakel ya taon, agmakapanisia si Gobernador Nehemias ya wala ray ananak na saray Israelita ya aga “makapansalita na lenguahe na saray Judio.” (Neh. 13:23, 24; Deu. 6:6, 7) Lapud ag-ira makasalita tan ag-ira makabasa na Hebreo, agda natalosan so Salita na Dios​—katon panon dan naaro tan nadayew si Jehova? (Esd. 10:3, 44) On, dakdakel ni kaukolan ya umanen na saray Judio, pero maong labat ta wala la rad Israel tan sandaraiset lan ompapawil so dugan panagdayew.​—Neh. 8:8, 9.

8. Akin et interesado tayo ed agawgawa ed saray Judio nensaman? (Nengnengen so litrato ed apis.)

⁸ Ompan isipen na arum, ‘Akin et interesado tayo ed agawgawa ed saray Judio nensaman? Antoy koneksion to ’tan ed sikatayo?’ Diad  tua, sikatayo ran lingkor nen Jehova natan et manaakar met ed “Dalan na Kasantosan.” Balanglan alanaan itayo o kaiba tayod ‘arum a karnero,’ importante ya itultuloy tayoy manakar ed “Dalan na Kasantosan.” (Juan 10:16) Ditan tayo naeksperiensya so espiritual ya paraiso tan atan labat so dalan pian naawat tayoy bendisyon na Panarian. b Manlapu la nen 1919, milyon-milyon lan lalaki, bibii, tan ugugaw so tinmaynan ed Makapanyarin Babilonia (say empiryo na palson relihyon) tan ginmapo ran nanakar ed sayan simbolikon dalan. Seguro sakey ka ed sikara. Tua, alukasan labat itan ya dalan nen 1919, pero dakdakel lay agawa pian naiparaan itan ya dalan nilasus taon antis na 1919.

9. Base ed Isaias 57:14, anto ray ginawa pian naiparaan so “Dalan na Kasantosan?”

⁹ Nen ontaynan la ray Judio ed Babilonia, sinegurado nen Jehova ya naekal so amin ya makahadlang ed ipawil dad Israel. (Basaen so Isaias 57:14.) Panon met itan ya agawa ed panaon tayo? Nilasus ya taon antis na 1919, wala ray lalakin matakot ed Dios ya inusar nen Jehova pian nalinisan so dalan ya papaway ed Makapanyarin Babilonia. (Ikompara so Isaias 40:3.) Balbaleg so agawaan da pian naiparaan so “Dalan na Kasantosan.” Ditan so panakaran na saray mauyamon totoo ya ompaway ed Makapanyarin Babilonia, ta labay day mandayew ed si Jehova diad dugan paraan. Anto ray agawa pian naiparaan so “dalan”? Pantongtongan tayoy pigara.

10-11. Panon ya akatulong so impan-imprinta tan impan-translate na Biblia pian naamtaan na totoo so katuaan? (Nengnengen met so litrato.)

¹⁰ Printing. Antis na 1450’s, manu-mano labat ya kokopyaen so Biblia. Mabaybayag itan ya gawaen, kanian mataltalag so Biblia tan mabmabli. Pero nen walay naimbento ya makina ya pan-imprinta, mas mainomay lay manggawa na Biblia, tan dinmakel so kopya ya available ed totoo.

¹¹ Translation. Nilasus taon ya halos amin ya Biblia et nabasa labat ed lenguahen Latin, tan saray de-aral labat so makatalos. Pero nen inmuso lay panag-imprinta, wala ray lalakin matakot ed Dios ya apakilos ya i-translate so Biblia diad lenguahe ya natalosan na dakel ya totoo. Lapud natalosan la na anggan ordinaryon totoo so Biblia, sarag da lan ikompara no kasin say ibabangat na saray papari et pareho ed ibabangat na Biblia.

12-13. Nen 1800’s, antoy ginawa na pigaran lalaki pian naamtaan na totoo ya aliway ibabangat na relihyon da?

¹² Saray pamphlet tungkol ed bangat na Biblia. Nensaman, wala ray lalaki ya mabasa na Biblia tan dakel so naaralan da. Agda itan sinarili. Impaamta dad arum kanian mansyodot iray papari. Singa bilang nen 1800’s, wala ray lalaki ya nam-publish na saray pamphlet ta labay dan naamtaan na totoo ya aliwa so ibabangat na relihyon da.

¹³ Say sakey ed sikara et si Henry Grew. Nen manga 1835, im-publish to so pamphlet tungkol ed kipapasen na inatey. Inusar to ray teksto ed Biblia pian pruebaan ya say imortal ya bilay et regalo na Dios tan pipilien to no siopa labat so pangiteran to. No ontan sirin, aliwa imay ibabangat na saray simbaan ya amin ya too et inyanak ya walaan na imortal ya kamarerwa. Nen 1837, satan ya pamphlet et adokdok tan binasa na sakey ya ministro, si George Storrs, legan ya akalugan ed tren. Sikatoy akombinse ed abasa ton eksplinasyon ya akabase ed Biblia. Labay  ton naamtaan met itan na arum. Kanian nen 1842, aminpiga ton in-lecture so tema ya “An Inquiry​—Are the Wicked Immortal?” (“Amtaen so Tua​—Kasin Imortal Iray Mauges?”) Baleg so impluensya nen George Storrs ed sakey ya kabataan, si Charles Taze Russell.

14. Nen inaral nen Brother Russell tan saray kakaiba to so Biblia, panon ya akatulong ed sikara so agawaan la na arum? (Nengnengen met so litrato.)

¹⁴ Panon ya akatulong ed si Brother Russell tan saray kakaiba to so ginawa na nanduruman totoo pian naiparaan so “Dalan na Kasantosan?” Nen inaral nen Brother Russell tan saray kakaiba to so Salita na Dios, baleg ya tulong iray dictionary, index, tan pigaran translation na Biblia ya akauna lan ginawa na nanduruman totoo. Akatulong met so akauna lan impan-research nen Henry Grew, George Storrs, tan arum ni. Kasin wala met so ginawa nen Brother Russell tan saray kakaiba to pian naiparaan so “Dalan na Kasantosan?” On wala, nam-publish ira na dakdakel ya libro tan tracts tungkol ed nanduruman topic na Biblia.

15. Anto ray agnalinglingwanan ya agawa nen 1919?

¹⁵ Nen 1919, imbulos nen Jehova iray lingkor to manlapud Makapanyarin Babilonia. Diad satan met lanlamang ya taon, tinuro nen Jesus so “matoor tan makabat ya aripen.” (Mat. 24:45-47) Dugaruga so timing to lapud wala la ray onggagapo ya manaakar diad “Dalan na Kasantosan.” Misatsalamat tayo ed maseet tan makulin impankimey na nanduruman totoo ya angiparaan ed satan ya dalan! Lapud sikara, saramay manaakar ditan et mas mainomay da lan nakabat si Jehova tan say gagala to. (Pro. 4:18) Amta da la no panon dan umanen so kabibilay da ta malinew lad sikara no antoy panlabayan nen Jehova. Pero siempre, ag-iilaloan nen Jehova ya maminpinsan dan nauman iray kaukolan dan umanen. Diad inlabas na saray taon, sandaraiset ton pinino iray lingkor to. (Nengnengen so kahon ya “ Sandaraiset ya Pipinoen nen Jehova Iray Lingkor To.”) Tatalaranan tayo lay panaon ya amin ya gawaen tayo et makapaliket lan amin ed Dios!​—Col. 1:10.

16. Manlapu la nen 1919, anto ray ginawa pian namintina so “Dalan na Kasantosan”? (Isaias 48:17; 60:17)

¹⁶ Saray literal ya karsada et kailangan ya mintinaen ya lanang. Ontan met so gagawaen nen Jehova ed “Dalan na Kasantosan.” Manlapu nen 1919, dakdakel so ginawa na organisasyon to pian mas dakel so natulongan ya makapaway ed Makapanyarin Babilonia. Ginmapon tampol ya nankimey so matoor tan makabat ya aripen. Nen 1921, im-publish da so libron The Harp of God pian natulongan iray totoo ya aralen iray katuaan ed Biblia. Manga anemiran milyon so inimprinta ed 36 ya lenguahe. Dakdakel so atulongan na satan ya libro! Diad agano ni labat, walay marakdakep ya publikasyon ya uusaren tayo ed pangiyaral na Biblia, say Panliketan so Bilay ya Anggapoy Anggaan! On, diad sayan kaunoran iran agew, uusaren nen Jehova so organisasyon to pian mangitarya na dakdakel ya espiritual ya naakan. Ontulong iratan pian tuloytuloy tayon makapanakar ed “Dalan na Kasantosan.”​—Basaen so Isaias 48:17; 60:17.

17-18. Iner so pugtaan na “Dalan na Kasantosan?”

¹⁷ No say sakey et manpa-Bible study, singa ginapoan to lay onkupbang ed “Dalan na Kasantosan.” Say arum et salien day manakar ya magano, insan onalis ira lanlamang. Pero wala ray desididon manakar anggad makasabi ira ed destinasyon da. Say tepet, iner so pugtaan na “Dalan na Kasantosan?”

¹⁸ No say sakey et parad tawen, say destinasyon to et diad “paraiso na Dios” diad tawen. (Apo. 2:7) Pero no say sakey et parad dalin, say destinasyon to et say perpekton bilay ya iter na Dios diad sampot na Sanlibon Taon ya Uley nen Kristo. No manaakar ka la ed sayan dalan, diretso ka labat tan agka la onlilingaw ed benegan mo. Agkan balot onaalis ditan anggad nasumpal moy biahe diad balon mundo. Enjoy mo sirin so biahe, tan asikasom ed dalan ah!