Onlad karga

Onlad saray karga

Tinawag Manlapud Kabilungetan

Tinawag Manlapud Kabilungetan

“[Si Jehova so] anawag ed sikayo manlapud kabilungetan tan angawat ed sikayo ed makapakelaw a liwawa to.”—1 PED. 2:9.

KANSIONEN: 116, 102

1. Anto ray agawa nen nilusob so Jerusalem?

NEN 607 B.C.E., say syudad na Jerusalem et nilusob na dakdakel a sundalo na Babilonia ya indaulo nen Arin Nabucodonosor II. Oniay imbaga na Biblia nipaakar ed satan ya graben panagpatey: “Pinapatey [nen Nabucodonosor ed] espada iray kalangweran a lalaki ra diad santuaryo ra; ag-akaliknay panangasi ed kalangweran a laki odino bii, matatken odino mansasakit. . . . Pinoolan toy abung na tuan Dios, inggeba toy padir na Jerusalem, pinoolan toy amin a malet a tori ditan, tan dinederal toy amin a mablin bengatla.”—2 Awa. 36:17, 19.

2. Antoy impasakbay nen Jehova nipaakar ed pakaderal na Jerusalem, tan antoy nagawad saray Judio?

2 Agla makapabiglad saray manaayam ed Jerusalem so kaderal na syudad da. Abayag lan pinasakbayan na saray propeta na Dios iray Judio ya no agda tuloken so Ganggan na Dios, paulyan to ran sakopen na saray taga Babilonia. Dakel so ompatey ed espada tan saramay natakasan day patey et magmaliw ya aripen ed Babilonia diad interon bilay da. (Jer. 15:2) Anto kasi klase na bilay diman? Wala kasi piparaan na impakaaripen na saray Judio ed Babilonia diad panaon na saray Kristiano? No wala, kapigan?

BILAY NA SARAY NAARIPEN ED BABILONIA

3. Antoy pandumaan na bilay na saray naaripen ed Babilonia tan saramay Israelitan naaripen ed Ehipto?

3 Agawa so impasakbay na saray propeta. Panamegley nen Jeremias, sinimbawa nen Jehova iramay naaripen ya nepeg dan awaten so balon situasyon da tan gawaen da no antoy nasarag da. Inkuan to: “Mangipaalagey kayo na kaabungan [diad Babilonia] tan panayaman yo. Mantanem kayo na saray tanaman tan kanen yoy bunga ra. Tan mikareenan kayo ed syudad ya angibantakan kod sikayo tan ipikasi yo itan ed si Jehova, ta nawalaan kayoy kareenan no walay kareenan ditan.” (Jer. 29:5, 7) Saramay tinmulok ed Dios et nambilay ya normal ed Babilonia. Inabuloyan ira na saray nansakop ed sikara ya gawaen day labay da. Sarag da ni ingen so onlad arum a parte na bansa. Say Babilonia so sentro na komersyo tan negosyo nensaman, tan nanengneng ed saray akotkot ya dokumento ya dakel ed saray Judio so akaaral ya mannegosyo, tan saray arum et nagmaliw ya marundunong a komikimey. Yinmaman ni ingen so arum. Talagan walay pandumaan na bilay na saray naaripen ed Babilonia tan saramay Israelitan naaripen ed Ehipto pigaran siglo lay apalabas.—Basaen so Exodo 2:23-25.

4. Likud ed saray rebelden Israelita, siopa ni ray alanor ya naaripen ed Babilonia, tan anto ray agda la nagawaan diad panagdayew dad Dios?

4 Anggano walay pambilay na saray naaripen ya Judio ed Babilonia, kumusta balet so espiritualidad da? Aderal lay templo tan altar nen Jehova, tan agla nagawaan na saray saserdote so kimey da. Kaibad saray naaripen iray matoor a lingkor na Dios ya agda kanepegan so nadusa, balet alanor irad ginawa na saray kabaleyan da. Anggaman ontan, ginawa day anggaay nayarian da pian natulok day Ganggan na Dios. Singa bilang, nen naaripen ed Babilonia si Daniel tan saray taloran kaiba to—si Sidrac, Mesac, tan Abednego—ag-ira angan na saray sebel ed saray Judio. Tan agpinaulyan nen Daniel so regular ya panagpikasi ed Dios. (Dan. 1:8; 6:10) Balet lapud uuleyan ira na saray pagano, imposiblin nagawaan day amin ya Ganggan na Dios.

5. Antoy impromisa nen Jehova ed saray totoo to, tan akin et nikadkaduma itan?

5 Onsabi ni kasi panaon ya makapandayew lamet iray Israelita diad paraan ya labay na Dios? Diad saman et singa imposible itan ta agbalot ibubulos na Babilonia iray aripen to. Balet agsakop na satan a ganggan na Babilonia si Jehova. Impromisa to ya ibulos to ray totoo to, tan ontan so agawa. On, talagan nagagawa so impromisa na Dios.—Isa. 55:11.

KASIN WALAY PIPARAAN NA SATAN ED SARAY KRISTIANO?

6, 7. Akin et kaukolan tayon linewen so pakatalos tayod impangaripen na Babilonia ed saray Kristiano?

6 Kasin asali na saray Kristiano so naaripen a singa ed impakaaripen na saray Judio ed Babilonia? Diad dakel a taon, imbaga na sayan magasin ya saray lingkor na Dios natan et inaripen na Babilonia nen 1918 tan nibulos ira nen 1919. Balet, diad sayan artikulo tan ed onsublay et kaukolan tayon linewen iya.

7 Isipen pa: Say Makapanyarin Babilonia so empiryo na palson relihyon. Kanian, pian nibagan inaripen na Babilonia iray totoo na Dios nen 1918, kaukolan ya nasakop ira na palson relihyon ed saman a panaon. Balet wala ray prueba ya pigaran dekada antis na World War I, oneekal lad Makapanyarin Babilonia iray alanaan ya lingkor na Dios tan agla ra manpapaaripen ed satan. Tua ya apairap iray alanaan nen World War I, balet say manunan amairap ed sikara et saray gobierno, aliwan say Makapanyarin Babilonia. Kanian agtayo nibaga ya naaripen na Makapanyarin Babilonia iray totoo nen Jehova nen 1918.

KAPIGAN NAARIPEN NA BABILONIA IRAY KRISTIANO?

8. Ipaliwawa no panon ya adutakan so bangat na saray tuan Kristiano. (Nengnengen so litratod gapo na artikulo.)

8 Nen Pentecostes 33 C.E., alanaan na masanton espiritu so nilibon Judio tan proselita. Sarayan balon Kristiano et nagmaliw ya “pinilin kapolian, saray saserdote ya ari, sakey a masanton nasyon, totoon nikabkabiig a kayarian na Dios.” (Basaen so 1 Pedro 2:9, 10.) Nen mabilay ni ray apostol, inasikaso dan maong iray totoo na Dios. Balet nen inatey la ra, wala ray lalakin ‘tinmalindeg tan pinikewet day katuaan pian kombinsien iray disipulo ya ontumbok ed sikara.’ (Gawa 20:30; 2 Tes. 2:6-8) Dakel ed sarayan lalaki so walaan na responsabilidad ed kongregasyon, manlilingkor ira bilang manangasikaso tan ag-abayag et nagmaliw iran “obispo” kuno. Ginapoan day manbuo na grupo na papari, anggano imbaga nen Jesus ed saray papatumbok to: “Amin yo et sanaagi.” (Mat. 23:8) Imbangat na saray prominentin lalaki, ya anisia ed saray bangat nen Aristotle tan Plato, iray palson doktrina na relihyon tan kalkalna dan sinalatan iray tuan bangat na Biblia.

9. Panon ya sinuportaan na Gobiernoy Roma so apostatan Inkakristiano, tan antoy resulta?

9 Nen 313 C.E., sayan apostatan Inkakristiano et legal ya binidbir na paganon Emperor Constantine na Roma. Manlapu lad saman, nagmaliw ya mankakampi so Simbaan tan Gobierno. Singa bilang, diad Council of Nicaea et wadman si Constantine, tan ingganggan ton ibantak day onkokontran pari ya si Arius lapud agto awaten ya si Jesus so Dios. Kalabas na pigaran taon, diad uley nen Emperor Theodosius I (379-395 C.E.), say marutak ya klase na Inkakristiano ya tatawagen a Simbaan na Katoliko et nagmaliw ya opisyal a relihyon na Empiryoy Roma. Base ed saray historian, say paganon Roma et nagmaliw ya “Kristiano” nen komapat a siglo. Balet diad tua, diad saman a panaon et akimuyong so apostatan Inkakristiano ed saray paganon relihyoson organisasyon na Empiryo na Roma tan nagmaliw iran membro na Makapanyarin Babilonia. Anggaman ontan, walay melag a grupo na saray alanaan, saray singa trigon Kristiano, ya gagawaen day anggaay nayarian da ya dayewen so Dios, balet asapawan ira kanian agnarengel so boses da. (Basaen so Mateo 13:24, 25, 37-39.) Talagan naaripen ira na Babilonia!

10. Akin et posiblin kuestionen na saray matuan totoo nensaman so bangat na simbaan?

10 Balet, pigan lasus taon kayari na impanbilay nen Kristo, dakel ni makakabasa ed Biblia diad Griego odino Latin. Kanian, nikompara da so ibabangat na Biblia ed saray doktrina na simbaan. Lapud saray nababasa dad Biblia, impulisay na arum ed sikara so bangat na simbaan, pero delikado itan, tan ompan pateyen da ra no ibaga day opinyon da.

11. Panon a kinontrol na saray pari so pangusar ed Biblia?

11 Ag-abayag, agla natalosan na totoo so lenguahen inusar ed Biblia, tan kinontra na simbaan so pangipatalos ed Salita na Dios ed lenguahen natalosan na karaklan. Kanian, saray pari tan arum ya edukadon totoo labat so makakabasa ed Biblia. Anggaman ontan, wala met iray pari ya agtanto makabasa tan makasulat. Grabe so dusa na siopaman ya onkontra ed ibabangat na simbaan. Balet, masekreton nantitipon iray matoor ya alanaan na Dios, no walay tsansa da. Singa saramay naaripen ed Babilonia nensaman, saray alanaan ya “saserdote ya ari” et agla makakapanlingkor ed organisadon paraan. Talagan kinontrol na Makapanyarin Babilonia iray totoo!

ONSISINAG LAY LIWAWA

12, 13. Anto so duaran importantin agawaan ya akatulong pian nabawasay kontrol na Makapanyarin Babilonia ed saray totoo? Ipaliwawa.

12 Onsabi ni kasi panaon ya bulos lan makapandayew ed Dios iray tuan Kristiano? On! Ginmapon sinminag so espiritual ya liwawa ed kabilungetan lapud duaran importantin agawaan. Say unona et say impakaimbento ed panag-imprentaan ya nayarin iyalis-alis iray letra nen manga 1450. Nen anggapo ni itan, maan-anos tan maal-alwar dan kokopyaen so Biblia. Dagdaiset so Biblia nensaman tan mabmabli. Manga samploran bulan ya sumpalen na sakey ya eksperton managkopya so sakey a Biblia! Sakey ni, mabmabli so pansusulatan (ya gawad katat na ayep) na saray managkopya. Balet nen wala lay panag-imprintaan tan papel, mas praktikal ta makapan-imprinta ray 1,300 ya pahina kada agew!

Akatulong iray inimbenton panag-imprintaan tan saray makpel ya managpatalos na Biblia pian nabawasay kontrol na Babilonia ed totoo (Nengnengen so parapo 12, 13)

13 Say komaduan importantin agawaan et say impandesisyon na pigaran makpel a lalaki ya ipatalos so Salita na Dios ed saray lenguahen uusaren na karaklan diad kagapo na koma 16 siglo. Inrisga na dakel a managpatalos so bilay dad sayan kimey. Abigbigla so simbaan. Inisip na saray lider na simbaan ya delikado no nabasa na saray matoor ed Dios ya lalaki tan bibii so Biblia! Tan nen dinmakel lay kopya na Biblia, binasa itan na totoo. Legan iran manbabasa, mantetepet ira: Iner ed Biblia so pakabasaay purgatoryo? pambayar na misa parad inatey? saray papa tan kardinal? Seguradon makapainsulto itan ed simbaan. Anganko et inisip dan anggapoy karapatan na totoo ya kuestionen iray lider na simbaan! Kanian binmawi ra. Imbaga dan rebelde iratan ya lalaki tan bibii lapud kinontra day doktrina na simbaan. Arum ed saratan ya doktrina et base ed saray paganon pilosopiya nen Aristotle tan Plato—lalakin nambilay antis ya inyanak si Jesus. Impaakseb na simbaan so sentensian patey tan say Gobierno so amatey ed saray asentensiaan. Say gagala na satan et pian taktakoten iray totoo ya agla manbasa na Biblia tan agda la kuestionen so simbaan. Diad dakel a lugar et epektibo so taktika da. Balet, wala ray pigaran makpel ya agnampataktakot ed Makapanyarin Babilonia. Natatalosan da lay pigaran katuaan ed Salita na Dios kanian labalabay da nin naaruman itan! Sankanengneng lay kibulos da ed palson relihyon.

14. (a) Anto ray agawa ya akatulong pian mas natalosan so katuaan ya walad Biblia diad pansampot na 1800’s? (b) Antoy ginawa nen Brother Russell pian naamtaan toy katuaan?

14 Dakel ed saray manaanap na katuaan ed Biblia so linmad saray bansan agmasyadon maimpluensya so simbaan. Labay day manbasa tan manaral na Biblia tan mitongtong ed arum ya anggapoy mandidikta no antoy isipen da. Sakey ed saratan ya bansa et say United States, a ditan ginapoan nen Charles Taze Russell tan saray kakaiba to ya sistematikon aralen so Biblia diad pansampot na 1800’s. Nen unaan, say labay labat nen Brother Russell et naamtaan no dinan ed saray manunan relihyon so mangibabangat na katuaan. Maalwar ton inkompara ed Biblia iray ibabangat na dakel a relihyon, pati saray aliwan Kristiano ya relihyon. Adiskobre to ya anggapod saratan so talagan manguunor ed Salita na Dios. Asabi panaon et akitongtong si Brother Russell ed pigaran lider tan ministro na relihyon ta iilaloan ton awaten day katuaan ed Biblia ya adiskobre to tan na saray kakaiba to, tan ibangat met itan ed saray kamembro da. Pero ag-ira interesado. Nandesisyon iray Estudyante na Biblia ya awaten iya: Ag-ira nepeg ya miulop ed saray desididon mansiansiad palson relihyon.—Basaen so 2 Corinto 6:14.

15. (a) Kapigan inaripen na Makapanyarin Babilonia iray Kristiano? (b) Anto ray tepet ya naebatan ed ontumbok ya artikulo?

15 Naaralan tayod sayan artikulo ya saray tuan Kristiano et inaripen na Babilonia kayari impatey na sankaunoran ya apostol. Balet, wala ray pigaran tepet tayo: Anto ni ray arum ya ebidensya ya diad saray dekada antis na 1914 et oneekal lad Makapanyarin Babilonia iray alanaan tan agla ra naaripen na satan? Tua kasi ya ag-aliketan si Jehova ed saray lingkor to lapud abawasay seseg dad panagpulong nen World War I? Tan kasin inkompromiso na arum ya agagi so Kristianon neutralidad da ed satan ya panaon kanian apaermen day Jehova? Sakey ni, lapud naaripen na palson relihyon iray Kristiano manlapu nen komaduan siglo C.E., kapigan ira nibulos? Balibali iratan ya tepet. Naebatan iratan ed ontumbok ya artikulo.