Onlad karga

Onlad saray karga

ISTORYAY BILAY

Diad Panaoy Gulo tan Kareenan, Pinabiskeg Kami nen Jehova

Diad Panaoy Gulo tan Kareenan, Pinabiskeg Kami nen Jehova

Paul: Eksayted kami la! Nanonotan ko, Nobyembre 1985 ed saman, tan paonla kami ed unonan asainmin mi bilang missionary—diad Liberia, West Africa. Pero nan-stop over so eroplanon niluganan mi diad Senegal. Say kuan nen Anne, “Agi! Masulok ya sakey oras labat la, wala ta lad Liberia.” Kabebekta, biglan walay onian announcement: “Amin ya pasahero ya paonla ed Liberia et kaukolan ya onepas ed eroplano. Walay nagagawan civil war ed Liberia kanian agtayo nayarin onla diman.” Kanian diad loob na samploran agew, akiayam kami ed saray missionary ed Senegal. Legan kamin wadman, nababalitaan min dakel lay inatey diad Liberia. Tan imbawal met na gobierno ya ompaway iray totoo diad kaabungan da no labi, ta no andi, paltogen da ra.

Anne: Agkami apasal ed onian makapataktakot ya situasyon. Diad tua, kabkabat ak nen ugaw ya payakot. Ni say ombeltang labat ed karsada, man-nerbiyos ak la! Pero desidido kami ya onla ed Liberia anggano delikado.

Paul: Binmaleg kami nen Anne diad West England, tan waloran kilometro labat so kaarawi na abung mi ed sikara. Naynay kamin papasesegen na atateng ko tan nanay nen Anne ya manpayunir. Kanian ka-graduate mid haiskul, nampayunir kamin dua. Masutsuporta ira ed goal mi ya manlingkor ya full-time. Nen 19 so taon ko, atawag ak ed Bethel. Insan kayari min nankasal nen Anne nen 1982, saniba kami lan manlilingkor ed Bethel.

Graduation ed Gilead, Setyembre 8, 1985

Anne: Labalabay mi so manlingkor ed Bethel, pero nensaman ni, pangarap mi lay ontulong ed lugar ya daiset so Tasi. Tan lalon abilay itan ya liknaan mi nen wala ray nakakaiba mid Bethel ya datin missionary. Diad loob na taloy taon, espisipiko mi ’tan ya bibitlaen diad saray pikakasi mi. Kanian agkami makapanisia ya nen 1985, naimbitaan kamin manaral ed koma-79 ya klase na Gilead. Tan say asainmin mi et diad Liberia, West Africa.

APABISKEG KAMI LAPUD PANANGARO NA AGAGI

Paul: Nen sarag to lay man-flight paonlad Liberia, binmiahe kamin tampol. Pero siansia nin magulogulo so situasyon diman tan agda ni inekal iray curfew. Talagan a-trauma la ray totoo ta wala labat so narengel dan maksil ya ingal na luluganan, man-panic la ran tampol! Kanian pian onkalma so liknaan mi nen Anne, manbasa kamin dua na pigaran kapitulo na Salmo kada labi. Balet anggano onmay situasyon ed Liberia, nansiansia kami ed asainmin mi. Busy si Anne ed ministeryo, siak balet, say asainmin ko et diad Bethel, kaibak si Brother John Charuk. Dakdakel so naaralan kod si Brother Charuk ta abayag lan manaayam ed Liberia kanian kabisado to lay situasyon na agagi tan saray dadalanen dan subok.

Anne: Akin et naar-aro mi asainmin mi ed Liberia? Lapud saray agagi. Makaaro tan matottoor ira. Nagmaliw kamin close tan singa mi la ra kapamilya. No bilang ta onkakapuy so liknaan mi, wadtan ira ya manpabiskeg ed sikami. Balibali met so manpulong diman! Agda labay may mitongtong ka labat ya magano. No wala kad karsada, normal labat tay tongtongan nipaakar ed Biblia. Matmainomay mi onsalet ed istoryaan da. Dakel lanti iyaaralan mi na Biblia kanian problema mi no panon min iyaralan ya amin. Balibalin problema, awa?

PINABISKEG KAMI NEN JEHOVA NEN NATATAKOT KAMI

Aasikasoen iray refugee diad Bethel ed Liberia, 1990

Paul: Diad loob na apat taon, anggan panon et kinmalmay situasyon ed Liberia. Balet kasabi 1989, bigbigla ya walay agawan civil war! Insan nen Hulyo 2, 1990, wala lad kontrol na saray rebelden sundalo so sakey ya lugar ya asingger ed Bethel. Diad loob na taloy bulan, agmin balot nakontak tan nakatongtong iray walad paway na Liberia, kaiba la ray kapamilya mi tan say world headquarters. Talagan mair-irap so situasyon ta anggan iner so laen mo, magulogulo, ngalngali anggapoy naakan tan dakel ya bibii so nari-rape. Ontan so situasyon ed interon bansa diad loob na 14 ya taon.

Anne: Wala ray tribu ya kakalabanen tan papateyen da ray agda ka-tribu. Dakdakel met so nanengneng mon armadon rebelde diad saray karsada. Lolooban da ray kaabungan tan basta da labat laen no antoy labay da. Ag-ira nakokonsiensia ya mamatey, singa labat ira “mamapakger na manok.” Abunton iray bangkay diad saray checkpoint, ya arum ed saratan et asingger ed Bethel. Makapaermen ta wala ray agagin pinapatey da, kaiba lay duaran missionary.

Inrisga na agagi so bilay da pian iyamot iray kaagian da ya kaiba ed tribu ya labay ya pateyen na saray rebelde. Ontan met so ginawa na saray missionary tan Bethelite. Wala ray agagin diad Bethel so binatikan da. Arum ed sikara et naugip diad saray kuarto ed leksab, say arum balet et diad tagey. Pitora so kaiba mid kuarto.

Paul: Kada agew, wala ray rebelden sasalien dan looban so Bethel pian nengnengen no kasin wala ray iyaamot min totoo. Nanonotan ko, walay apatiran agagi ya man-guaguardia: say duara et akabantay ed bintana tan walay duaran oonlad gate ya mitongtong ed saray rebelde. No amay duaran brother ya linmad gate et iyan dad arap so lima ra, labay ton ibaga, agmapilit ya onloob iray rebelde. Balet no iyan dad beneg da iray lima ra, labay ton ibaga, ipasoot na saray rebelde so onloob. Kanian iyamot ya tampol na saramay akabantay ed bintana iray agagi ya walad Bethel.

Anne: Aminsan, walay sakey a grupo na saray rebelde ya puersaan ya linmoob ed Bethel, ag-ira apigilan na agagi. Diad banyo kami inmamot may sakey ya sister. Walad may melag ya kabinet, tan diman sinmeksek may sister. Tinmumbok ed second floor iramay rebelde tan walay awit dan machine gun. Pilit dan itutulak so puerta na kuarto mi. Akikasi ed sikara si Paul ya agni ra onloloob. “Walad banyo si asawak,” so kuan to. Nen inkapot ko may kabinet ya angiyamotan kod samay sister, manateet. Insan ko impawil iramay karga na kabinet kanian abayagan ak. Seguradon mansuspetsa la iramay rebelde, kanian manggiwgiw ak ed nerbiyos ko! Kanian antis kon lukasan may puerta, nampikasi ak ni ed si Jehova. Akatulong man ta kalukas kod puerta, kalmado ak labat ya inmarap ed sikara. Pinadere to ak may kaiba da insan to nilukasan may kabinet. Mankelaw ta anggapoy aromog to! Insan da insublay ya nilolooban iray kuarto pati attic. Pero anggapon talagay aromog da.

TULOYTULOY YA SINMINAG SO KATUAAN

Paul: Pigay bulan ya ngalngali anggapoy naakan mi. Balet say manpapabiskeg ed sikami et say espiritual ya naakan. Say morning worship ed Bethel so pinagka-almusal mi. Tan atan so ontutulong ed sikami pian naanosan mi so kada agew.

No anggapo lay naakan tan nainum mi, napilitan kamin ompaway. Delikado man ya gagawaen mi ta posiblin napatey iray agagin iyaamot mi. Pero naynay ya itatarya nen Jehova iray pankaukolan mi diad dugan panaon tan diad makapakelaw ya paraan. Talagan agkamin balot pinaulyanan nen Jehova tan tinulongan to kamin nalabanay takot mi.

Anggano naeekalan lay ilalo iray totoo ed Liberia, mabisbiskeg nin siansia so ilalo mi lapud katuaan. Mabetbet ya manaamot-amot iray agagi pian ag-ira napatey. Balet agkinmapuy so pananisia ra tan nansiansia ran kalmado. Wala ni ingen iray angibaga ya “training la iman parad baleg a kairapan.” Makmakpel iray elder tan saray arum ya brother. Ginawa day anggaay nayarian dan tulongan iray agagi. Nen tinmakas ira ed arum ya lugar, agda pinulyanan so sakey tan sakey. Ginapoan day nampulong diman tan nanggawa met iray temporaryon Kingdom Hall ya napan-aralan da. Legan na saraman ya mair-irap ya panaon, saray aral tan say panagpulong so angiter na ilalo tan panamaseseg ed saray agagi. Nen angibunog kami na saray relief, a-touch kami ed saray agagi. Imbes ya kawes, bag parad panagpulong so aanapen da! Dakel ya totoon biktima na guerra so madengedengel ed maong a balita. Mandinayew ira ed saray Tasi ta malikeliket tan positibo ni ran siansia. Singa ra liwawa ya onsisinag ed ambilbilunget ya mundo! (Mat. 5:​14-16) Lapud masetseseg iray agagi tayo, arum ed saray marukruksan rebelde et nagmaliw ya Tasi nen Jehova.

PINABISKEG KAMI NEN JEHOVA NEN KAUKOLAN MI LAY ONALIS

Paul: Diad loob na 14 taon ya guerra, aminlima min tinaynan so Liberia: amitlo ya agano labat tan amidua ya sakey taon kamin agpinmawil. Kada no kaukolan mi onalis, tudtua ed sikami iyan imbaga na missionary ya sister: ”Diad Gilead, imbangat kamin aroen ed interon puso iray amin ya agagi, tan ontan so ginawa mi. Kanian no kapilitan ya taynan mi ra, singa papalduaen so puso mi!” Balet, misatsalamat kamin maong ta anggano wala kami lad arum ya bansa, nasusuportaan mi nin siansia iray agagi tan say panagpulong a kimey diad Liberia.

Malikeliket kamin pinmawil ed Liberia, 1997

Anne: Nen Mayo 1996, nanonotan ko, apatira kami ya akalugan ed kotse na branch tan awit mi ray importantin dokumento tan impormasyon nipaakar ed kimey tayo diad Liberia. Paonla kami ed mas ligtas ya baley ya say kaarawi to et 16 kilometro. Kasabi mi diman, wala ray rebelden linmusob. Nampaputok irad tagey, pinatunda da kami, pinaepas da kami ya talo, insan basta da labat pinabatik so luluganan ya wadman ni si Paul. Abigbigla kami. Kabebekta, nitan lay Paul tan mandala so moling to! Say amta mi, pinaltog da. Pero naisip mi, no pinaltog da, di agkomon makaakar! Pinoniti manaya na sakey ed saramay rebelde insan to intulak kanian naplag ed luluganan. Maong labat ta aliwan grabe may sugat to.

Walay anengneng min truck na saray sundalo ya wala ray akalugan ya natatakot a totoo, tan paalis la ra. Napno la kanian binmitin kami lad paway. Agaylay peles na batik to kanian ngalngali kami napelag. Paparaen mi la balet antakot ton itunda. Akasabi kamin siansia ed destinasyon mi balet naknaksawan kami tan manggiwgiw so interon laman mi.

Paul: Marutdutak tan apilatpilat iray kawes mi kanian agkami makapanisia ya mabilay kami ni. Diad saman ya labi, anggapoy natuloyan mi kanian diad paway kami labat la naugip. Kaimbuasan to, linmugan kami ed helikopter ya ngalngali la namugay lapud atadtad na bala, insan kami nambiahe paonlad Sierra Leone. Misatsalamat kami ta mabilay kami ni, balet aburido kamin maong ed situasyon na saray agagi ed Liberia.

TINULONGAN KAMI NEN JEHOVA YA NASARAG IRAY ARUM NIN SUBOK

Anne: Kasabi mi ed Bethel diad Freetown, Sierra Leone, inasikaso kamin maong na saray agagi. Balet walay agko inilaloan ya nagawad siak. Pawil-pawil ed isip ko iray aliwliwan eksena ed Liberia. Inagew-agew ya natatakot ak ya ompan walay mauges ya nagawa kanian maguloguloy isip ko, pakaliknak et singa kugip labat iray nagagawad kaliberliber ko. No labi, mabetbet ya nababangon ak ya manlinglinget ya ambetebetel, tan natatakot ak a maong ya ompan walay nagawa lamet ya mauges. Sakey ni, maninget so pagew ko tan ngalngali agak makaingas. Lakapen ak nen Paul insan kami manpikasi. Mangansion kami na saray Kingdom song anggad onkalma ak la tan ontunday panggiwgiw ko. Pakaliknak et nadederal lay ulok tan agak la makapantultuloy ya missionary.

Pero agkon balot nalingwanan may sinmublay ya agawa. Diad saman lanlamang ya simba, akaawat kami na duaran magasin. Amay sakey et Gumising! ya isyu na Hunyo 8, 1996. Walay artikulo diman ya say title to et “Pagharap sa Mga Sumpong ng Pagkataranta.” Diad saman, atalosan ko la no antoy nagagawa ed siak. Amay sakey balet ya magasin et Say Panag-bantayan ya isyu na Mayo 15, 1996, ya walay artikulo ton “Iner so Angalaan Da na Biskeg Da?” Walay litrato ditan na kompapey ya apilat lay payak to. Nabasa ditan ya anggano aderal lay payak to, makapangan tan makatekkiab nin siansia. Singa saman ya kompapey, no makakkapuy so liknaan tayo lapud saray aliwliwan nagagawa ed bilay tayo, pabiskegen itayo nen Jehova pian tuloytuloy tayon natulongan so arum. Dugaruga iraman ya artikulo, araman ya talaga so kakkaukolan ko! (Mat. 24:45) Nananap ak ni na arum iran artikulo nipaakar ed satan ya topic insan pinan-iibak ed sakey ya folder. Talagan akatulong iratan ta diad inlabas na panaon et nababawasan iray sintomas na impaka-trauma’k tan nakokontrol ko lay liknaan ko.

PINABISKEG KAMI NEN JEHOVA YA AWATEN SO BALON ASAINMIN MI

Paul: Kada no makapawil kamid Liberia, malikeliket kami. Ngalngali 20 ya taon kami lan missionary ed Liberia nen 2004. Anampot met lay guerra diman. Tan wala ray proyekton ipaalagey diad branch. Pero biglan walay sinmabin balon asainmin mi.

Diad gapo, nairapan kamin mandesisyon no kasin awaten mi iman. Ta kasi inmapit lay liknaan mi ed saray agagi ed Liberia tan inturing mi la ran kapamilya. Kanian ambelat ed liknaan ya taynan ira. Anto sirin so akatulong ed sikami? Diad tua, asali mi met la iya nensaman nen naimbitaan kamin manaral ed Gilead. Pero agkamin balot pinaulyanan nen Jehova tan agmi nasabaan so bendisyon to. Kanian inawat mi lanlamang so balon asainmin mi—diad Ghana.

Anne: Akis kami lan akis nen manpapatanir kami lad saray agagi ed Liberia. Pero abigbigla kami ed imbaga nen kuya Frank, sakey ya eksperiensyado tan maedad lan brother. Kuan da: “Lingwanan yo kami la!” Insan da lanlamang impaliwawa so labay dan ibaga: “Amta mi ya agyo kamin balot lingwanan. Balet kaukolan yon ar-aroen so balon asainmin yo ta nanlapu itan ed si Jehova. Kanian ar-aro yo ray agagi diman a.” Apaseseg kamid satan ya imbaga da pian mikaaro ed saray agagi diad laen min lugar anggano balo kami labat diman tan daiset iray kabat mi.

Paul: Naar-aro min tampol iray agagi ed Ghana. Amayamay so Tasi diman! Dakel so naaralan mi ed saray balon kakaaro mi ta matottoor tan mabiskeg so pananisia ra! Balet kayari 13 ya taon ya impanlingkor mi diad Ghana, wala lamet so naawat min balon asainmin. Naimbitaan kamin manlingkor ed East Africa branch diad Kenya. Siempre, na-miss min maong iray agagi diad saray datin asainmin mi, pero kasabi mid Kenya, awalaan kamin tampol na matoor iran kakaaro. Tan singa ed Ghana tan Liberia, baleg met so pankaukolan diad Kenya.

Kaiba mi ray balon kakaaro mi diad East Africa branch, 2023

DAKEL SO NAARALAN MI ED NANDURUMAN ASAINMIN MI

Anne: No pawilen ko ray agawgawad bilay mi, dakel so makapataktakot tan mair-irap ya naeksperiensya mi. Asali mi nansakit, a-trauma, tan tinmakot lapud delikado iray lugar ya nanayaman mi. Siempre, amta mi ya agkami ipaliis nen Jehova ed ontan iran situasyon. Diad tua, angga nid natan, no makarengel ak na putok na paltog, onkakkapuy ak anggad namanhid so limalimak. Balet naaralan ko ya wadtan ya lanang si Jehova ya ontulong tan manpabiskeg ed sikatayo. Wadtan met so suporta na saray agagi. Apaneknekan ko ya baleg so nitulong na personal study, pikakasi, pipiaral, tan panagpulong pian makapantultuloy kami ed asainmin mi.

Paul: No maminsan, walay mantepet, “Anto ey, nai-enjoy yo met so asainmin yo?” Diad tua, anggan panon karakep so sakey ya bansa, posiblin biglan manguman so situasyon tan nayarin magmaliw ya mapeligro so manayam ditan. Pero akin et mansiasiansia kami ed asainmin mi? Lapud saray agagi, inar-aro mi ra tan singa mi la ra kapamilya. Anggano nandurumay kultura tan nanlapuan mi, pareho min inar-aro si Aman Jehova. Say amta mi, imbaki kami pian pabiskegen iray agagi, anta manaya sikami so napapabiskeg da.

Anggan iner so laen mo, naliknam ya walay pamilyam ta wadtan iray agagi. Milagro itan nen Jehova! Basta mansiansia tayo ed organisasyon to, maligen so liknaan tayo tan agtayo naliknan bukbukor tayo. No itultuloy tayoy mantiwala ed si Jehova, seguradon iter toy biskeg ya kaukolan tayo pian nasarag tayoy antokaman ya subok ya arapen tayo.—Fil. 4:13.