Onlad karga

Onlad saray karga

No Akiguerra Iray Israelita Nensaman, Akin Balet et Agtayo Migiguerra Natan?

No Akiguerra Iray Israelita Nensaman, Akin Balet et Agtayo Migiguerra Natan?

“PATEYEN mi kayon amin no agyo labay ya labanan so France o England!” so inyeyag na officer na Nazi ed sakey ya grupo na saray Tasi nen Jehova nen World War II. Walad abay labat iray armadon sundalo na Nazi, pero agtinmakot iray agagi tayo. Talagan agda labay so mansundalo! On, agmigiguerra so amin ya Tasi nen Jehova. Anggano taktakoten da tayo ni ya pateyen da tayo, desidido tayo ya anggapoy panigan tayo.

Pero wala ray relihyon ya Kristiano ira kuno, balet panisiaan dan kaukolan dan idepensa so bansa ra. Oniay rason da, ‘Akiguerra iray Israelita nensaman anta totoo ira na Dios. E, di nayarin miguerra met iray Kristiano natan.’ No walay nakatongtong mo ya ontan so ibaga to, antoy iyebat mo ey? Ipaliwawam ya duma so situasyon na saray Israelita nensaman ed situasyon na saray lingkor na Dios natan. Nia so limaran pandumaan.

1. SAKSAKEY YA BANSA SO KAWALAAN NA SARAY LINGKOR NA DIOS NENSAMAN

Nensaman, say bansan Israel so pinili nen Jehova ya magmaliw ya “espisyal a kayarian” to. (Exo. 19:5) Inikdan to ra na dalin ya panayaman da. Kanian nen ingganggan nen Jehova iray Israelita ya miguerra ed arum ya bansa, anggapoy nakalaban o napatey dan kapara dan lingkor na Dios. a

Natan, saray tuan lingkor na Dios et manlalapud “amin a nasyon tan tribu tan rasa tan lenguahe.” (Apo. 7:9) Kanian no miguerra ira, ompan nakalaban tan napatey da ni ingen iray kapara dan lingkor na Dios.

2. INGGANGGAN NEN JEHOVA IRAY ISRAELITA YA MIGUERRA

Nensaman, si Jehova so mandedesisyon no kapigan miguerra iray Israelita tan ibabaga tod sikara so rason. Singa bilang, ingganggan to ra ya upoten iray Canaanita ta mandadayew irad demonyo, grabe inka-imoral da, tan ibabagat da ni ingen iray ananak da ed saray dirios da. Manaayam iray Canaanita diad dalin ya insipan nen Jehova parad saray Israelita. No mansiansia ditan iray Canaanita, naimpluensyaan da iray lingkor na Dios. (Lev. 18:24, 25) Nen manaayam lad Insipan ya Dalin iray Israelita, wala ray panaon ya ingganggan ira na Dios ya miguerra ed saray maruksan kalaban da pian nidepensa so bansa ra. (2 Sam. 5:17-25) Pero, agan balot inabuloyan nen Jehova iray Israelita ya miguerra ya anggapoy permiso to. Diad saramay inkagawa ya bastabasta labat iran akiguerra, atalo tan dakdakel so inatey ed sikara. —Num. 14:41-45; 2 Awa. 35:20-24.

Natan, ag-igaganggan nen Jehova iray totoo ya miguerra. Say rason no akin ya manlalaban iray bansa natan et lapud para itan ed sarilin kapakanan da, aliwan lapud atan so panlabayan na Dios. Singa bilang, labay dan onawang so teritorya da, ombiskeg so ekonomiya ra, o lapu labat ed politika. Pero panon to iramay migiguerra pian naprotektaan kuno so relihyon da odino pian upoten da kuno iray kakabusol na Dios? Aliwa so gagawaen da, ta ibabaga na Biblia ya dia nid arapen so pangidepensa nen Jehova ed saray tuan lingkor to tan panderal tod saray kakabusol to. Kapigan itan ey? Diad guerra na Armagedon. (Apo. 16:14, 16) Diad satan ya guerra, say milaban labat et saray armada na Dios diad tawen, aliwan saray lingkor to diad dalin.—Apo. 19:11-15

3. AG-INDAMAY NA SARAY ISRAELITA IRAMAY WALAAN NA PANANISIA ED SI JEHOVA

Kasin diad saray guerra natan et agnadadamay iray totoon walay pananisia da ed Dios, ya singa nen akiguerra so Israel ed Jerico et agda indamay si Rahab tan say pamilya to?

Nensaman, kakasian na sundalon Israelita iramay walaan na pananisia ed Dios, tan say papateyen da labat et saramay imbaga nen Jehova ya nepeg ya pateyen. Niay duaran alimbawa. Anggano ingganggan nen Jehova iray Israelita ya deralen da so syudad na Jerico, agda indamay si Rahab tan say pamilya to ta impanengneng nen Rahab so pananisia. (Jos. 2:9-16; 6:16, 17) Tan nen impanengneng na saray Gibeonita ya walay takot da ed Dios, agdineral na saray Israelita so syudad na Gibeon.—Jos. 9:3-9, 17-19.

Natan, anggapoy pibabali na saray manlalaban ya sundalo no kasin walay takot mod Dios o anggapo. Diad tua, dakdakel ya inosentin sibilyan so nadadamay ed guerra.

4. UUNOREN NA SARAY ISRAELITA SO GANGGAN NA DIOS NO MIGUERRA IRA

Nensaman, kaukolan ya unoren na saray sundalon Israelita iray instruksion nen Jehova no miguerra ira. Singa bilang, antis dan lusoben so sakey ya syudad, no maminsan et ibagad sikara nen Jehova ya nepeg da nin ipakabat ed saray totoo ditan iray “kondisyon parad pikakareenan.” (Deu. 20:10) No mankakampo iray sundalon Israelita, wala ray espisipikon instruksion nen Jehova ed sikara pian mansiansia ran malinis ed pisikal tan moral. (Deu. 23:9-14) Binawalan met ira nen Jehova ya man-rape na bibii ed saray nasasakop dan lugar, anggano ontan so kagagawa na saray sundalo ed kakaabay dan bansa. Diad tua, no say sakey ya sundalon Israelita et walay agustoan ton bii ed saray narel da, manpalabas ni na sakey bulan antis ton naasawa.—Deu. 21:10-13.

Natan, wala met iray espisipikon batas tan kasunduan ya pinirmaan na saray bansa tan atan kuno so tumboken da no bilang ta walay nagawan guerra. Ginawa iratan ya batas ta pian naprotektaan iray sibilyan, pero makapaermen ta agmet lanlamang iratan natutumbok.

5. TUTULONGAN NA DIOS IRAY ISRAELITA NENSAMAN NO MIGIGUERRA IRA

Kasin natan et walay bansa ya tutulongan na Dios diad saray guerra, ya singa intulong tod Israel nen akiguerra irad Jerico?

Nensaman, si Jehova ya mismo so ontutulong ed saray Israelita no migiguerra ira, tan maslak et manggagawa ni ingen na milagro pian manalo ira. Singa bilang, panon ya atalo na saray Israelita so syudad na Jerico? Ingganggan nen Jehova iray Israelita ya “oneyag na maksil.” Antoy agawa nen inunor da itan ya instruksion to? “Ageba so padir” na Jerico, kanian matmainomay dan asakop. (Jos. 6:20) Atalo da met iray Amoreo ta “impelag nen Jehova ed sikara iray angkakabaleg ya uran a kristal . . . Diad tua, mas dakel ni so inatey lapud uran a kristal nen say inatey ed panamegley na espada na saray Israelita.”—Jos. 10:6-11.

Natan, anggapo ’tay bansa ya tutulongan nen Jehova diad guerra. Say Panarian to, ya say Ari et si Jesus, et “agkabiangan na sayan mundo.” (Juan 18:36) Diad tua, si Satanas so mangokontrol ed amin ya gobierno ed mundo. Say maruksan ugali to et sankanengneng ed mauge-uges ya epekto na guerra—Luc. 4:5, 6; 1 Juan 5:19.

IMPORTANTE ED SARAY TUAN KRISTIANO SO DEEN

On, talagan duma so situasyon tayo natan ed situasyon na Israel nensaman. Pero aliwan saratan labat ya pandumaan so rason no akin et agtayo migiguerra, wala ni arum. Singa bilang, impropesiya la na Dios ya diad kaunoran iran agew, saray lingkor to et ‘agla ra manaral ya miguerra.’ No ontan sirin, ag-iran balot miguerra. (Isa. 2:2-4) Imbaga met nen Jesus ya saray disipulo to et ‘agkabiangan na mundo.’ Ag-ira mibabali ed panlalaban na saray bansa.—Juan 15:19.

Pero wala ni bilin nen Jesus ed saray papatumbok to. Binilin to ra ya iwasan da iray ugali ya manresulta ed busolan, gulo, tan laban. (Mat. 5:21, 22) Imbaga to met ya importantin “mikakareenan” ira tan nepeg dan aroen iray mamubusol ed sikara.—Mat. 5:9, 44.

Panon tayon nagawaan itan ya bilin to? Seguradon anggapo met so plano tayon miguerra, pero ompan walay agi ya ipapasen tayon “kalaban.” Komon ta ekalen tayoy pambusol ed puso tayo ta pansengegan itan na gulo ed kongregasyon tan naderal so pankakasakey tayo.—Sant. 4:1, 11.

On, agtayo mibabali ed saray guerra, imbes, pansiansiaen tayon malet so pankakasakey tan aroan tayo. (Juan 13:34, 35) Komon ta desidido tayon mansiansian neutral legan tayon aalagaren so agew ya patundaen la nen Jehova so amin ya guerra.—Sal. 46:9.

a Wala ray panaon ya nanlalaban iray tribu na Israel, pero ag-itan agustoan nen Jehova. (1 Ara. 12:24) Pero wala ray inkagawa ya inabuloyan to ran miguerra ed saray tribu ya nanrebelde ed sikato o nanggawa na seryoson kasalanan.—Ukom 20:3-35; 2 Awa. 13:3-18; 25:14-22; 28:1-8.