1924—Sanlasus Taon Lay Apalabas
“DIAD gapo na sayan taon, say balibalin gawaen na amin a Kristiano . . . et mananap na arum nin paraan pian mas napalaknab da ni panaglingkor da ed si Jehova,” so kuan na Enero 1924 ya isyu na Bulletin. a Satan ya bilin et inyaplika na saray Estudyante na Biblia. Legan na 1924, makmakpel iran nampulong diad nanduruman paraan.
MAKPEL IRAN NAMPULONG DIAD PANAMEGLEY NA RADYO
Masulok ya sakey taon ya impaalagey na saray agagi ed Bethel so istasyon na radyo ya WBBR diad Staten Island, New York City. Say unonan ginawa ra et pinupo da ray kiew diad samay dalin ya pampaalageyan da. Kayari to man, angipaalagey iray sakey ya baleg ya abung parad saray mantrabaho. Insan da met la impaalagey may mismon studio. Nen asumpal da lan impaalagey, tinoop la na saray agagi iray gamit ya kaukolan pian makapan-broadcast la rad radyo. Pero wala ray nagmaliw ya problema da.
Nairapan iran ipeket so antenna na istasyon. Say karukey to ’tan et 91 metro tan kaukolan ya ikabit ed duaran kiew ya 61 metro so katagey to. Diad unaan, agda nipeket ya duga. Pero lapud nanmatalek irad si Jehova, nipeket da lanlamang. Oniay imbaga nen Calvin Prosser, ya kaibad satan ya proyekto: “No diad unaan ni labat et duga lay impangipeket mi, ompan pambiliban min maong so sarili mi.” Balet makapaliket ta sarayan agagi et impaarap day dayew ed si Jehova ta amta ran tinulongan to ra. Pero wala lamet so problema da.
Diad saman et balobalo ni labat so panag-broadcast diad radyo. Kanian aliwan mainomay so makasaliw na kaukolan iran equipment. Balet akalmo iray agagi na second-hand ya 500 watts ya transmitter diad asingger labat ed kulaan da. Tan imbes ya mangaliw iray mikropono, say inusar da et amay mikropono na ordinaryon telepono. Diad sakey ya labi na Pebrero, labay na saray brother ya i-testing iraman ya simplin equipment. Pero dapat et walay i-broadcast dan programa. Kanian say ginawa ra, angansion iray Kingdom song. Say sakey ed sarayan brother et si Ernest Lowe. Wala kunoy makapalek ya agawad saman. Base ed istorya to, legan iran mangakansion, b Arengel to kunoy pangakansion da ed radyo. Say kawalaan tod saman et diad Brooklyn, manga 25 kilometro so kaarawi to manlapud Staten Island.
tinawagan ira nen Judge Rutherford.Say kuan nen Brother Rutherford: “Itunda yo la ’tay pangakansion yo. Ansakit ed layag!” Nababaingan ya maong iramay agagi kanian inerep dan tampol may transmitter. Pero lapud saman, naamtaan da ya onggagana may binuo da, tan sarag da lay man-broadcast.
Diad samay sankaunaan ya impan-broadcast da nen Pebrero 24, 1924, indedika nen Brother Rutherford imay istasyon na radyo tan imbaga to ya “usaren itan pian gawaen so kimey ya inter ed sikara na Kristo ya Ari.” Imbaga to met ya say gagala na satan et “pian tulongan iray totoo ya natalosan so Biblia tan naamtaan da no akin ya importante so panaon ya pambibilayan tayo.”
Balibali resulta to may unonan impan-broadcast da. Diad tinmumbok ya 33 ya taon, say WBBR so inusar pian i-broadcast ed radyo iray programa na saray lingkor nen Jehova.
MAKPEL DAN IMPAAMTA IRAY KAUGSAN NA SARAY PARI TAN PASTOR
Nen Hulyo 1924, walay agawan kombension na saray Estudyante na Biblia ed Columbus, Ohio. Saray inmatendi ditan et nanlapud nanduruman bansa, kanian aliwa labat ya English so paliwawa. Wala met iray paliwawa ed lenguahen Arabic, French, German, Greek, Hungarian, Italian, Lithuanian, Polish, Russian, Ukrainian, tan saray lenguahe ed rehyon na Scandinavia. Wala ray parte na programa ya in-broadcast ed radyo. Tan asakbay lan akitongtong iray agagi ed saray manag-publish na dyaryo ya Ohio State Journal, kanian inagew-agew ya ompapaway ed dyaryo so nagagawa ed satan ya kombension.
Nen Huebes, Hulyo 24, masulok ya 5,000 ya agagi so akilan nampulong. Ngalngali 30,000 ya libro so nipalima ra, tan akapangigapo ray nilibo ya panangiyaral na Biblia. Imbaga na The Watch Tower ya ayan agew so “sankaliketan a parte na kombension.”
Say sakey nin agnalinglingwanan ya parte na kombension et amay agawa nen Biernes, Hulyo 25. Binasa nen Brother Rutherford so sakey a dokumento ya mangipapaamta ed saray mauges a gagawaen na saray lider na relihyon. Diad satan ya dokumento, abitla ya iyaamot na saray lider na relihyon, saray politiko, tan saray negosyante so
katuaan nipaakar ed Panarian na Dios, kanian “ag-amta na totoo ya atan so usaren na Dios pian bendisyonan to ra.” Nabasa met ed sayan dokumento ya imbes ya say Panarian na Dios so suportaan na sarayan lider, “say sinuportaan da et say League of Nations” tan atan kuno so “uusaren na Dios pian uleyan so mundo.” Kaukolan ya manpakpel ya maong iray Estudyante na Biblia pian nipulong dad totoo iyan mensahe.Oniay imbaga na The Watch Tower ya epekto na sayan kombension ed saray agagi: “Binmiskeg so pananisia na sayan melag ya armada na Katawan lapud samay kombension ed Columbus . . . , kanian ag-ira natatakot anggan siopa ni ’tay onkontra ed sikara tan anggan puntiryaen ni ra na saray kalaban.” Oniay nanonotan nen Leo Claus, sakey ed saray inmatendi ed saman ya kombension: “Kayari na kombension, mangapo-apoy so liknaan mi tan labalabay mi lan ipulong ed saray totoo iyan mensahe.”
Nen Oktubre diad saman ya taon, inggapo lan imbunog na saray Estudyante na Biblia so milyon-milyon ya tracts ya pakabasaan na samay dokumento ya imbasa nen Brother Rutherford. Say title to et Ecclesiastics Indicted. Diad sakey ya melag a baley ed Cleveland, Oklahoma, mapmaples ya akobrian nen Brother Frank Johnson so teritoryan niyasain ed sikato. Kanian kaukolan to nin alagaren na 20 minuto iramay agagin mangabet ed sikato. Pero wala ray lalaki ed saman ya baley ya manmamanman ed si Frank. Ampetang so ulo ra ta agda agustoan may mensahen impulong to. Kanian imbes ya alagaren to ray agagi ed pasen ya mainomay dan nanengneng, inmamot ed asingger ya simbaan. Nen anengneng ton anggapoy too ed simbaan, say ginawa to, angitilak na saray tracts, diad samay mismon Biblia na pastor tan diad kada yurongan. Insan inmalis ya tampol. Lapud anggapo ni ra may agagi, linma nid duaran simbaan tan onman lamet so ginawa to.
Insan la pinmawil ed samay lugar ya nantongtongan dan pangabetan dad sikato. Anengneng to iramay lalakin manmamanman ed sikato, kanian inmamot ed beneg na gasolinaan. Dinmalan may luluganan da ed gasolinaan, pero agda anengneng si Frank. Kaalis da, nitan met la iramay agagin mangabet ed sikato, insan la ra inmalis ya tampol.
Oniay nanonotan na sakey ya brother ya kaibad saman: “Nen paalis kami lad saman ya baley, walay adalanan min taloran simbaan. Manga 50 seguro ya totoo so akaalagey ed arapan na saratan ya simbaan. Aramay arum, babasaen da may tract, saray arum balet et ipapanengneng dad pastor da. Maong labat ta akaalis kami la! Misatsalamat kamid si Jehova ta prinotektaan tan tinulongan to kami kanian akaisip kami na paraan pian natakasan mi iray kalaban na Panarian.”
MAKMAKPEL MET IRAY ESTUDYANTE NA BIBLIA ED ARUM YA BANSA
Diad arum ya bansa, makmakpel met ya nampulong iray Estudyante na Biblia. Diad bandad norte na France, pinulongan nen Brother Józef Krett iray trabahador na minaan ya nanlapud Poland. Aminsan, aka-eskedyul ya manpaliwawa si Brother Krett. Say title na paliwawa to et “Asingger Lay Kioli na Saray Inatey.” Nen angibunog na imbitasyon iray agagi, binagaan na pari ed saman ya lugar iray membro to ya ag-ira onaatendi. Pero kabaliktaran so agawa. Masulok ya 5,000 so inmatendi ed paliwawa, pati may pari! Inikdan nen Brother Krett imay pari na tsansa ya ipaliwawa iray papanisiaan to, pero agto labay. Kayari na paliwawa, nipaliman amin nen Brother Krett so awit ton libro tan bokleta ta singa napgaan kuno iray totoo ed Salita na Dios.—Amos 8:11.
Diad Africa, linmay Brother Claude Brown ed Gold Coast (natan et tatawagen lan Ghana) pian ipulong so maong a balita. Lapud saray paliwawa
to tan saray imbunog ton literatura, agangganon kinmayat so katuaan ed satan ya bansa. Sakey ed saray akarengel ed paliwawa nen Brother Brown et si John Blankson, ya diad saman et manaaral na kurson pharmacy. Kayari kunoy paliwawa, amta to ya nalmo to lay katuaan. “Malikeliket ak ta naamtaan ko lay katuaan,” so kuan nen John, “tan impulong ko ’tan ed eskuelaan mi.”Nen naamtaan nen John ya agmanaya ibabangat na Biblia so Trinidad, linma ed sakey ya simbaan pian tepetan may pari diman. Mamapasnok may pari. Ineyagan toy John. Say kuan to: “Aliwa kan Kristiano, kampon ka na Diablo. Ekal ka dia!”
Kasempet nen John, nanggaway sulat parad samay pari. Imbaga to ya manbana ra ed sakey ya pantitipon tan pantongtongan da so nipaakar ed Trinidad. Say ginawa to may pari, linmad opisina na sakey ya maestro nen John insan da impatawag. Tinepetan na maestro si John no kasin sikaton talagay nanlapuan to may sulat.
“On, siak Sir,” kuan nen John.
Imbaga na maestro nen John ya manggawa lamet na sulat pian onkerew na perdona ed samay pari. Kanian oniay insulat nen John ed samay pari:
“Sir, imbaga na maestrok ya sulatan ta kayo kuno pian onkerew na perdona. Pero gawaen ko labat itan no aminen yo ni ya aliwan tua ray ibabangat yo.”
Abigla may maestro. Say kuan tod si John: “Blankson, segurado kad sayay insulat mo?”
“On, Sir. Atan ya talagay labay kon isulat.”
“No ontan sirin, agka la nayarin manaral dia ta anggapoy respetom ed pari na simbaan ya susuportaay gobierno tayo.”
“Pero Sir, . . . di ba no babangatan yo kami tan wala ray agmi natalosan, nayari kamin mantepet ed sikayo?”
“On,” kuan to may maestro.
“Atan met labat so ginawak, Sir. Tinepetan ko met labat ira ed samay ibabangat da ed sikami ya nanlapu kunod Biblia, pero agda naebatan. Kanian akin et onkerew ak na pasensia ed sikara ey?”
Aga nakal ed eskuelaan si John anggano aga kinmerew na perdona ed samay pari.
AKAPARAAN PARAD SARAY KIMEY ED ARAPEN
Oniay imbaga na The Watch Tower nipaakar ed saray agawa ed saman ya taon: “Singa si David, nibaga tayo met ya: ‘Inikdan mo ak na biskeg a milaban.’ (Salmo 18:39) Makapaseseg iray agawad sayan taon ta anengneng tayo ya tinulongan itayo nen Jehova . . . Sikatayo ran matoor ya lingkor to . . . et malikeliket tayon impulong so maong a balita.”
Diad bandad sampot na 1924, implano na saray agagi so manggaway sakey nin istasyon na radyo. Ginawa da itan diad Chicago, U.S.A. Sayan balon istasyon et tinawag ya WORD (o SALITA), ta usaren itan pian nipulong so Salita na Dios panamegley na radyo. Say inusar dan transmitter et 5,000 watts la, kanian makakasabi so mensahe na Panarian ed ararawin lugar, anggan diad Canada.
Diad taon 1925, tinulongan nen Jehova iray agagi ya natalosan iray balon liwawa ya nabasad Apocalipsis kapitulo 12. Lapud satan ya balon pakatalos, wala ray tinmundan nanlingkor ed si Jehova. Pero malikeliket so dakel ya agagi ta mas atalosan da iray agawad tawen tan no antoy epekto na satan ed saray lingkor na Dios diad dalin.
a Say tawag la natan et Ministeryo tan Bilay na Kristiano—Workbook ed Aral.
b Si J. F. Rutherford, ya angidaulo ed saray Estudyante na Biblia nensaman, et kabkabat ed tawag ya Judge Rutherford ta antis ya nanlingkor ed Bethel et asali toy nagmaliw ya special judge ed Eighth Judicial Circuit Court of Missouri.