1-2. (a) Akin et mairap so mamerdona no maminsan? (b) Panon ya impanengneng nen Sister Denise so panamerdona?

 KASIN nanairapan kan mamerdona? Agka mapaga ta agmo bukbukor. Talagan aga mainomay so mamerdona, lalo la no asakisakitan kan maong ed imbaga o ginawa na arum. Pero walay sarag tayon gawaen pian onabig so sugat ed puso tayo tan naperdona tayo ra. Makaaral tayo ed alimbawa nen Sister Denise a ya mabulbulos ya amerdona anggano asakisakitan. Nen 2017, pinmasyar si Denise tan say pamilya to ed World Headquarters na Saray Tasi nen Jehova. Nen pasempet la ra, walay driver ya agto akontrol so manubela to kanian abangga toy luganan da. Nakalan na malay si Denise. Nen wala lay malay to, naamtaan ton mabilay iray ananak to pero grabe sugat da. Tan say makapaermen, say asawa ton si Brian et inatey. Onia kunoy alikna nen Denise: “Ansakisakit tan singa agko natanggap imay agawa.” Naamtaan to ya nen agawa may aksidente, agmet akainum o aka-drugs imay driver tan akapokus met ed panda-drive to. Katon impikasi nen Denise ya nakontrol to komoy liknaan to tan agmanem-em na sakit na linawa ed samay akabangga ed sikara.

² Naaresto tan akasoan may driver. No say sentensia ed sikato et “guilty,” seguradon napriso. Pero imbaga na korte ed si Denise ya say desisyon na judge et akadepende ed testimonya to. Oniay kuan nen Denise: “Nen imbaga ran mantestigo ak, kaukolan kon imadyinen lamet imay ansakisakit ya agawa ed bilay ko. Singa walay nan-ukis ed sugat ko insan to kinargaay dakdakel ya asin.” Kayari na pigaran simba, sinmabi la may agew  ya mantestigo si Denise ed korte tan kaukolan toy onarap ed samay laki ya sengegay impatey na asawa to. Antoy imbaga nen Denise ed testimonya to? Imbaga to ya kasian komon na judge imay laki. b Kayari ton nansalita, manakis may judge. Say kuan to: “Duamplo tan liman taon ak lan judge pero natan ak labat akarengel na onia ed korte. Natan labat agawa ya say mismon pamilya na biktima so akikasi parad akusado. Agak makapanisia ed panangaro tan panamerdona yo.”

 3. Antoy akatulong ed si Denise pian mabulos ya mamerdona?

³ Antoy akatulong ed si Denise pian mabulos ya mamerdona? Dinalepdep toy panamerdona nen Jehova. (Miq. 7:18) No papablien tayo so pameperdona nen Jehova ed sikatayo, napakilos tayo met ya perdonaen so arum.

 4. Antoy labay nen Jehova ya gawaen tayo? (Efeso 4:32)

⁴ Labay nen Jehova ya mabulos tayon perdonaen so arum no panon ya mabulos to tayo met ya peperdonaen. (Basaen so Efeso 4:32.) Iilaloan to ya akaparaan tayon mamerdona anggano asakitan tayo. (Sal. 86:5; Luc. 17:4) Pantongtongan tayo ed sayan artikulo no anto ray sarag tayon gawaen pian naaralan tayoy mamerdona.

AGMO IBABALIWALA SO NALILIKNAM

 5. Base ed Proverbio 12:​18, antoy nalikna tayo no walay akasakit ed sikatayo?

⁵ Kasin asalim lay asakitan lapud imbaga o ginawa na arum? No say nanggawad satan et kaarom o mismon kadalaan mo, seguradon mas ansakit itan. (Sal. 55:​12-14) Ompan say pakaliknam et singa ka sinaksak. (Basaen so Proverbio 12:18.) No ontan so nagawa, kasin ibaliwalam labat la so naliliknam tan manpanggap ka ya ayos ka labat? Aleg komon, ta no ontan, singa ka asaksak tan pinaulyanan mo labat may kutsilyo ed sugat mo. On, aga onabig so sugat ed puso tayo no paulyanan tayo labat itan.

 6. Antoy unonan reaksion tayo no asakitan tayo?

⁶ No asakitan tayo, ompan say unonan reaksion tayo et makapasnok tayo. Ibabaga na Biblia ya normal met labat so onsanok. Pero nabasa tayo met ditan ya dapat tayon kontrolen so sanok tayo. (Sal. 4:4; Efe. 4:26) Akin ey? On ta baleg so epekto na nalilikna tayo ed saray desisyon tayo. No pinunuyan tayoy sanok tayo, ompan makagawa tayo laingen na aliwa. (Sant. 1:20) Tandaan, normal labat so onsanok, pero wala lad sika ’tan no kasin kontrolen moy liknaan mo o andi.

 7. Anto ni ray arum ya nalikna tayo no asakisakitan tayo?

⁷ No asakisakitan tayo ed ginawa na arum, ompan nanduruman emosyon so nalikna tayo. Singa bilang, oniay imbaga nen Sister Ann: “Nen ugaw ak ni, tinaynan kami nen daddy’k tan inasawa to may yaya’k. Kaskasian koy sarilik. Insan nen wala lay anak da, pakaliknak et baliwala ak la tan anggapoy mangaaro ed siak.” Tan oniay alikna nen Sister Georgette nen naamtaan ton walay bii nen asawa to: “Singa bebetagen so pusok, ta ugugaw kami ni labat et sankaaro kami la tan saniba kami ni ingen ya nampayunir.” Tan onia met so imbaga nen Sister Naomi: “Agkon balot naisip ya sakitan nen asawak so liknaan ko kanian nen inamin tod siak ya iyaamot toy pambabantay toy pornograpiya, pakaliknak et niloko tan trinaidor to ak.”

 8. (a) Anto ray rason akin et mamerdona tayo? (b) Akin et parad pankaabigan tayo lanlamang no mamerdona tayo? (Nengnengen so kahon ya “ Panon to no A-trauma Ka Lapud Ginawa na Arum?”)

 ⁸ Agtayo nakontrol so ibaga o gawaen na arum, pero nakontrol tayoy reaksion tayo. Tan say sankaabigan ya nagawaan tayo et mamerdona. Akin et atan so sankaabigan ya gawaen? No pinunuyan tayoy nalilikna tayo tan agtayo mamerdona, ompan aliwa iray magmaliw ya desisyon tayo tan naapektoan met lay laman tayo. (Pro. 14:​17, 29, 30) Oniay imbaga nen Sister Christine: “No pinunuyan koy sakit ya naliliknak, ngalngali agak makaimis, aliwa met lan masustansia iray kakanen ko, kulang so ugip ko, tan nanairapan ak ya kontrolen so emosyon ko. Kanian apektado met lay relasyon kod si asawak tan ed arum.”

 9. Akin et maabig no ekalen tayo ed puso tayo so sakit na linawa?

⁹ Anggano ag-onkerew na perdona imay toon akasakit ed sika, sarag mo nin siansia ya perdonaen. Panon mon gawaen itan? Oniay imbaga nen Georgette ya abitla nen niman: “Anggano asakisakitan ak, agak la natan maneem-em na sakit na linawa ed samay datin asawak. Medyo abayag met, pero nen onman so ginawak, diman dinmeen so nonot ko.” No agtayo mamerdona, aga onabig so sugat ed puso tayo tan ompan onggrabe ni itan ya anggad ompan naapektoan met lay ugali tayo. Pero no mamerdona tayo, singa reregaloan tayoy sarili tayo ta makapan-move on tayo la tan ompawil may datin liket tayo. (Pro. 11:17) Pero antoy gawaen mo no agka ni akaparaan ya mamerdona?

PANSAGPOTAN MON EKALEN SO SAKIT YA NALILIKNAM

10. Akin et kaukolan ya palabasen so panaon pian onabig so sugat ed puso tayo? (Nengnengen met so litrato.)

¹⁰ Panon ya naekal so sakit ya naliliknam? Say sakey ya makatulong et no tandaan mo ya kaukolan so panaon pian onabig so sugat ed pusom. No say sakey et adisgrasya tan grabe impakapiley to, agan tampol onabig anggano nampa-doktor la. Kaukolan so panaon pian onabig may piley to ya anggad ompawil ed dati. Ontan met ed sakit na linawa. Kaukolan ya palabasen so panaon pian onabig so sugat ed puso tayo ya anggad akaparaan tayo lan mamerdona manlapud puso.—Ecl. 3:3; 1 Ped. 1:22.

11. Akin ya makatulong so pikakasi pian naperdonam imay akasakit ed sika?

 ¹¹ Ipikasim ed si Jehova ya tulongan to kan mamerdona. c Ontan so ginawa nen Ann ya abitla nen niman. Balbaleg kunoy nitulong na pikakasi ed sikato. Kuan to: “Impikasik ed si Jehova ya perdonaen to komon so kada sakey ed pamilya mi lapud saray aliwliwan agawaan mi. Insan ko sinulatan si daddy’k tan amay balon asawa to tan imbagak ya pinerdonak la ra.” Inamin nen Ann ya ag-itan mainomay, pero say kuan to: “Labay kon aligen so panamerdona nen Jehova, agla pigan napakiwas si daddy’k tan amay asawa to ya kabaten si Jehova.”

12. Akin ya si Jehova so panmatalekan tayo, aliwan say nalilikna tayo? (Proverbio 3:​5, 6)

¹² Manmatalek ka ed si Jehova, aliwan diad naliliknam. (Basaen so Proverbio 3:​5, 6.) Si Jehova so makaamta no antoy sankaabigan parad sikatayo. (Isa. 55:​8, 9) Agto tayon balot ipahamak. Kanian no imbaga nen Jehova ya mamerdona tayo, parad pankaabigan tayo lanlamang itan. (Sal. 40:4; Isa. 48:​17, 18) Diad kabaliktaran balet, no say unoren tayo et no antoy ididikta na puso tayo, ompan agtayon balot naperdona imay toon akasakit ed sikatayo. (Pro. 14:12; Jer. 17:9) Oniay imbaga nen Naomi ya abitla nen niman: “Diad unaan, inisip ko ya duga met labat ya agko perdonaey asawak lapud impanbantay toy pornograpiya. No perdonaen ko, ompan uliten to lamet tan nalingwanan to ya ansakisakit imay ginawa tod siak. Kuan kod sarilik, ‘Andi bale ta natatalosan ak nen Jehova.’ Pero naisip ko lanlamang ya anggano natatalosan nen Jehova so naliliknak, agto labay ya ibagan aman so duga ed pakanengneng to. Amta to ya asugatan so pusok tan kaukolay panaon pian onabig itan, pero labay to met ya mamerdona ak.” d

PANOM SO PUSOM NA BALIBALIN LIKNAAN

13. Base ed Roma 12:​18-21, antoy nepeg tayon gawaen?

¹³ No perdonaen tayo imay akasakit ed sikatayo, makatulong no agtayo la uungkaten  imay agawa. Pero aliwan satan labat so nepeg tayon gawaen. No say akasakit ed sika et agim met ed espiritual, pansagpotan moy mikareenan ed sikato. (Mat. 5:​23, 24) Imbes ya manem-em kay sakit na linawa, komon ta gawam so anggaay nayarian mon mamerdona tan ipanengneng moy panangasi. (Basaen so Roma 12:​18-21; 1 Ped. 3:9) Panon tayon nagawaan itan?

14. Antoy nengnengen tayo ed sakey ya too, tan akin?

¹⁴ Say nenengnengen nen Jehova ed sakey ya too et saray balibalin kualidad to. Aligen tayo sirin si Jehova. No walay akasakit ed sikatayo, komon ta say nengnengen tayo nin siansia et iramay balibalin ugali to. (2 Awa. 16:9; Sal. 130:3) No puro kakapuyan so aanapen tayo ed sakey ya too, aman so nanengneng tayo. Pero no say anapen tayo et saray balibalin ugali to, walan-walay nanengneng tayo. No aratan so pampokusan tayo, mainomay tayoy mamerdona. Singa bilang, oniay imbaga nen Brother Jared: “No asakitan ak na sakey ya agi, mainomay kon naperdona no say nonoten ko et aramay ugali to ya labalabay ko. Mas dakel iratan no ikompara ed samay lingo to.”

15. Akin et marakep no ibagam ed samay toon akasakit ed sika ya aperdonam la?

 ¹⁵ Say sakey nin marakep ya gawaen et ibagam ed samay toon akasakit ed sika ya aperdonam la. Akin et importantin gawaen mo itan? Oniay imbaga nen Naomi ya abitla nen niman: “Aminsan, tinepetan to ak nen asawak, ‘Aperdonam ak la?’ Labay ko komon ya ibagan aperdonak la, pero ngalngali agko nibaga. Diman ko a-realize ya agko nin talaga aperdona manlapud pusok. Kalabas na panaon, nibagak ya siansia ed sikato ya, ‘Aperdona ta ka la.’ Nen imbagak iman, akakkainawa si asawak tan makakaakis. Anggan siak ya mismo, akainawa ak. Nakal may ambelbelat ya naliliknak. Manlapud saman, pinmawil lay tiwalak ed sikato tan best friend lamet so turing mi ed sakey tan sakey.”

16. Antoy agustoan mon punto ed sayan artikulo nipaakar ed panamerdona?

¹⁶ Labay nen Jehova ya mabulos tayon mamerdona. (Col. 3:13) No maminsan balet, aliwan mainomay itan ya gawaen. Pero nagawaan tayo itan no agtayo ibaliwala so nalilikna tayo tan pansagpotan tayon ekalen so sakit na linawa tayo. Insan tayo panoen so puso tayo na balibalin liknaan.—Nengnengen so kahon ya “ Antoy Gawaen Mo Pian Mabulos Kan Mamerdona?”

ISIP MO RAY BENDISYON NO MAMERDONA KA

17. Anto ray gunggona no mamerdona tayo?

¹⁷ Anto ray gunggona no mamerdona tayo? Nia ray pigara: Unona, naalig tan napaliket tayo so makasin Ama tayo, si Jehova. (Luc. 6:36) Komadua, nipanengneng tayo ya misatsalamat tayo ed pameperdona nen Jehova ed saray kasalanan tayo. (Mat. 6:12) Tan komatlo, agnaapektoay laman tayo, tan labalabay da tayon kaaro.

18-19. Antoy nayarin nagawa no mamerdona tayo?

¹⁸ Ompan wala ni ray agtayo iilaloan ya bendisyon no mamerdona tayo. Atan so agawa ed si Denise ya abitla nen niman. Agto amta ya amay lakin akabangga ed sikara et plano to manayay manbikkel kayari dan litisen. Pero a-touch ya maong nen pinerdona nen Denise, kanian nampaiyaral na Biblia ed saray Tasi nen Jehova.

¹⁹ Ompan isipen tayo ya say pamerdona et sakey ed saray sankairapan ya gawaen. Pero diad tua, dakel ya bendisyon so awaten tayo no gawaen tayo itan. (Mat. 5:7) Kanian anggano mairap, komon ta gawaen tayoy anggaay nayarian tayon aligen so panamerdona nen Jehova.