Tepetepet na Saray Manbabasa
Nayari kasin ipasen na Kristianon sanasawa ya say IUD (intrauterine device) et sakey a klase na birth control ya agkontra ed Biblia?
Nipaakar ed saya, nepeg ya amtaen na kada Kristianon sanasawa no anto ray makatulong ya impormasyon tan prinsipyo ed Biblia. Insan mandesisyon ira diad paraan ya napansiansia ray malinis a konsiensia diad arapan na Dios.
Nen duara ni labat so too dia ed dalin (tan kayari na Delap et walora), ingganggan nen Jehova: “Manbunga kayo tan manparakel kayo.” (Gen. 1:28; 9:1) Ag-ibabaga na Biblia ya onaplika ed saray Kristiano itan ya ganggan. Kanian, personal ya desisyon na kada sanasawa no kasin mangusar ira na sakey a klase na birth control pian ag-ira mananak na dakel odino nakontrol day mananak. Anto ray nepeg dan ikonsidera?
Nepeg dan nonoten ya maong no kasin agkontra ed saray prinsipyo na Biblia so sakey a klase na birth control. Malinew ya agnayari ed saray Kristiano so aborsion bilang sakey a klase na birth control. Say ginagalan pangekal na bilay et kontrad ibabaga na Biblia ya respetoen so bilay. Say sakey a bilay ya iyanak bilang ugaw kayari na sakey a peryodo na panaon et agnepeg ya ipaekal na saray Kristiano. (Exo. 20:13; 21:22, 23; Sal. 139:16; Jer. 1:5) Say IUD balet ey, nayari kasin usaren?
Sayan tepet et inebatan na The Watchtower ya Mayo 15, 1979, pahina 30-31. Saray IUD ya available nensaman et saray ag-onggalaw a plastic ya iiyan ed matris (panag-anakan) na sakey a bii pian naamper so panlukon. Imbaga na artikulo ya agni amtan maong no panon ya onggagana iratan ya IUD. Dakel ya espisyalista so mangibabaga ya no walay IUD ed matris na bii, nasaraan iray semilya tan agnabilay iray iknol. No agnabilay iray iknol, anggapoy nabuo ya lukon.
Balet, base ed arum ya ebidensya et walay nabibilay ya iknol no maminsan. Sayan abilay ya iknol et nayarin ombaleg ed Fallopian tube (magmaliw ya ectopic a lukon) odino manliber-liber ed loob na panag-anakan. Nipaakar ed sayay unor ya abitla, say IUD et pigilan toy ikapit na abilay ya iknol diad lining na panag-anakan tan agnatuloy so panlukon. No sampotan so bilay ya nabubuo ed eges, singa la itan aborsion. Oniay nabasa ed sampot na satan ya artikulo: “Saray maespiritual a Kristiano ya mannononot no kasin nayarin usaren so IUD et nepeg dan simbangen ya maong iratan ya impormasyon base ed ibabaga na Biblia ya respetoen so inkasagrado na bilay.”—Sal. 36:9.
Kasin walay importantin inaligwasan ed science tan medisina manlapu nen ni-publish itan ya artikulo nen 1979?
Kalabas na panaon et walay pinmaway ya duaran klase na IUD. Say sakey a klase et IUD a walay copper to tan nagmaliw itan ya available ed United States nen 1988. Samay sakey et IUD ya mangipapaway na hormone tan nagmaliw itan ya available nen 2001. Panon ya onggagana iratan ya duaran klase na IUD?
Copper: Singa nibaga la, no walay IUD ed matris, agmakaloob ditan iray semilya tan ag-ira makasabi ed kawalaay iknol. Tan no saray IUD et walaan na copper, samalan na saratan iray semilya, a magmaliw ya spermicide. * Ibabaga da met ya saray IUD a walaan na copper et uumanen day lining na matris.
Hormone: Pigapigaran klase so IUD ya walaan na hormone a mipara ed samay mabetbet ya ilalaok ed saray pills parad birth control. Sarayan IUD et mangipapaway na hormone diad matris. Pipigilan day ovulation na arum ya bibii. Siempre no anggapoy iknol, anggapoy nabuon bilay. Aliwan ontan labat so gawaen to, noagta saray hormone ed saratan ya IUD et paimpisen day lining na matris. * Tan pakapalen day mucus ed puerta na panag-anakan, kanian nasaraan iray semilya tan agmakaloob ed matris. Saraya so kaaruman ya epekto ed samay papawalaen na saray ag-onggalaw ya IUD.
Naamtaan tayo a saratan ya duaran klase na IUD et nayarin umanen day lining na matris. Balet panon to no walay nagawan ovulation tan walay sakey ya iknol a nabilay? Nayarin makaloob itan ed matris balet ag-onkapit ed maimpis ya lining na matris. Kanian diad gapo ni labat et agla nabuo so lukon. Balet ibabaga ran matalag ya nagawa ya “ag-onkapit” ed matris iray iknol, a singa nagagawa no maminsan ed saray bibiin mantutumar na contraceptive pills.
Kanian, anggapoy makaseguro ya anggapon balot so nabilay ya iknol no mangusar na saray IUD ya walay copper odino hormone to. Balet napatnagan ed ebidensya na science ya lapud saray abitlan proseso, mataltalag so posibilidad ya manlukon so sakey a biin manguusar na IUD.
Say Kristianon sanasawa ya nononoten day mangusar na IUD et nayarian day mitongtong ed sakey ya kualipikadon doktor nipaakar ed no anton IUD so available ed lugar da tan no anto ray maong tan makapuy ya epekto na satan ed asawan bii. Balet agnepeg ya ilaloan o abuloyan na sanasawa ya idesisyonan ira na anggan siopa, anggan say doktor, no antoy gawaen da. (Roma 14:12; Gal. 6:4, 5) Personal ya desisyon da itan. Nepeg ya mandesisyon so sanasawa ed paraan ya napaliket day Dios tan napansiansia ray malinis ya konsiensia ed arapan to.—Ikompara so 1 Timoteo 1:18, 19; 2 Timoteo 1:3.
^ par. 4 Oniay nabasa ed sakey a guidebook ya nanlapud National Health Service na England: “Saray IUD ya mas dakel so copper to et masulok a 99% ya epektibo. Labay ton ibaga et kulang ya sakey ed 100 a bibiin manguusar na IUD so manlulukon kada taon. Saray IUD ya daiset so copper to et aliwan masyadon epektibo.”
^ par. 5 Lapud saray hormone ya ipapaway na IUD et papaimpisen da so lining na matris, atan so ireresita na doktor ed saray bibiin de-asawa tan anggapoy asawa pian nakontrol so graben panagregla da.
