1, 2. (a) Antoy nalilikna nen Jesus ed Ganggan na Dios? (b) Panon ya aliway impangiyaplika na saray eskriba tan Fariseo ed Ganggan?

INARO nen Jesus so Mosaikon Ganggan. Tan agpankelawan itan ta say Ganggan et nanlapud sankaimportantian ya Persona ed bilay nen Jesus​—say Ama to, si Jehova. Oniay impropesiya ed Salmo 40:8 nipaakar ed aralem ya panamabli nen Jesus ed ganggan na Dios: “Say panggaway linawam, O Dios ko, so panliliketan ko, tan say ganggan mo et walad pusok.” Pinaneknekan nen Jesus diad salita tan gawa ya say Ganggan na Dios et perpekto, makagunggona, tan seguradon nasumpal.​—Mat. 5:17-19.

² Naermenan a maong si Jesus nen aliway impangiyaplika na saray eskriba tan Fariseo ed Ganggan nen Ama to! Istrikto dan uunoren so sankamelagan iran detalye, ta oniay imbaga nen Jesus: “Iiter yo so kakaplo na yerbabuena tan eneldo tan kumino.” Pero antoy problema? Inyarum to: “Balet ibabaliwala yo so mas ambelat iran pamaakaran na Ganggan, salanti, say inkahustisya tan panangasi tan katooran.” (Mat. 23:23) Aliwan singa saraman ya mantunongtunongan ya Fariseo, atalosan nen Jesus no antoy gagala na impangiter ed Ganggan tan saray kualidad na Dios ya napatnagan ed kada sakey ed saratan.

3. Antoy aralen ed sayan artikulo?

 ³ Bilang Kristiano, ag-itayo la sakop na Ganggan a sipanan. (Roma 7:6) Balet say Ganggan et pinansiansia nen Jehova ed Salita to, say Biblia. Agto labay ya masyado tayon manpokus ed saray detalye na ganggan, noagta labay to ya tebeken tan iyaplika tayo iray “mas ambelat iran pamaakaran,” saray atagey ya prinsipyo ya walad saray ganggan. Singa bilang, anto ran prinsipyo so natebek tayo ed uksoyan na saray syudad a salimbengan? Impanengneng ed akaunan artikulo no anto ray naaralan tayo ed saray nepeg ya gawaen na akapatey. Balet wala met iray naaralan tayo nipaakar ed si Jehova tan no panon tayon nipanengneng iray kualidad to. Kanian pantongtongan tayo ed sayan artikulo so taloran tepet: Panon ya napatnagan ed saray syudad a salimbengan so panangasi nen Jehova? Antoy naaralan tayo ed saratan nipaakar ed pangipapasen to ed bilay? Panon ya napatnagan ed saratan so perpekton hustisya to? Diad kada situasyon, nengnengen no panon mon naalig so Ama tayod tawen.​—Basaen so Efeso 5:1.

4, 5. (a) Antoy ginawa pian mainomay ya nasabi iray syudad a salimbengan, tan akin? (b) Antoy naaralan tayod saya nipaakar ed si Jehova?

⁴ Say anemiran syudad et mainomay ya nasabi. Ingganggan nen Jehova ed Israel ya mamili ra na taloran syudad diad kada pagpag na Ilog Jordan. Akin? Pian mainomay tan tampol ya makabatik ditan so sakey ya akapatey. (Num. 35:11-14) Saray dalan paonlad sarayan syudad et nepeg a pansiansiaen ya maayos. (Deu. 19:3) Unong ed reperensya ya insulat na saray Judio, wala ray inyan ya tanda ed dalan pian naamtaan na akapatey so paonlad sarayan syudad. Lapud wala ray syudad a salimbengan, samay agto ginagalay mamatey et agnapilitan ya ombatik ed sananey a bansa, a ditan et nayarin natukson mibiang ed palson panagdayew.

⁵ Isipen pa: Si Jehova​—say mismon angiganggan ya pateyen iray ginagala day mamatey—​et inikdan toy pankanawnawa iray agda ginagalay mamatey ya makaawat na panangasi tan proteksion! “Amin et ginawan malinew, simpli, tan mainomay anggad posible,” so insulat na sakey ya Bible scholar. “Ontan so kaabigan na Dios.” Si Jehova et aliwan sakey ya ukom ya andiay panangasi a labalabay ton dusaen iray lingkor to. Imbes, “daakan so panangasi to.”​—Efe. 2:4.

6. Panon ya midumaan so ugali na saray Fariseo ed panangasi na Dios?

⁶ Balet saray Fariseo et agmabulos ya mangipanengneng na panangasi. Singa bilang, diad tradisyon na saray Judio, agda labay ya perdonaen so parehon kasalanan no masulok lan taloran beses ya ginawa itan. Satan ya ugalin ipapanengneng da ed saray nankasalanan et impaimano nen Jesus nen insalaysay  to so ilustrasyon nipaakar ed Fariseo ya nampikasi: “O Dios, misalamat ak ed sika ta aliwa ak a singa saray arum​—matatakew, agmatunong, mikakalugoran—​odino anggan singa sayan managsingil na buis”​—samay mapaabeban onkekerew na panangasi na Dios. Akin et aglabay na saray Fariseo so mangipanengneng na panangasi? Ibabaga na Biblia ya “ipapasen dan anggapoy kakanaan na arum.”​—Luc. 18:9-14.

7, 8. (a) Panon mon naalig si Jehova no walay nankasalanan ed sika? (b) Akin ya say panamerdona et pakasubokan na inkamapaabeba?

⁷ Alig moy Jehova, aliwan saray Fariseo. Ipanengneng moy panangasi. (Basaen so Colosas 3:13.) Say sakey a paraan et no ipanengneng mo ya mainomay moy mamerdona. (Luc. 17:3, 4) Tepetan moy sarilim: ‘Kasin mainomay kon perdonaen iray nankasalanan ed siak, anggan maminpiga ni itan? Kasin mabulos ak ya mikareenan ed sakey ya asakitan toy liknaan ko?’

⁸ Say panamerdona et pakasubokan na inkamapaabeba. Ag-itan nipanengneng na saray Fariseo lapud abebbebay pakanengneng da ed arum. Balet bilang Kristiano, nepeg ya mapaabeba tayon ‘ipasen ya mas atagey so arum’ nen say sikatayo tan manepeg ira ya perdonaen. (Fil. 2:3) Kasin aligen moy Jehova tan ipanengneng mon mapaabeba ka? Pansiansiam ya lukas tan maayos so “dalan” parad panamerdonam. Komon ta ipanengneng mon tampol so panangasi tan agka mainomay ya nasakitan.​—Ecl. 7:8, 9.

9. Panon ya impurek nen Jehova ed saray Israelita a sagrado so bilay na too?

⁹ Say importantin gagala na saray syudad a salimbengan et pian protektaan iray Israelita ed pankasalanan ed dala. (Deu. 19:10) Papablien nen Jehova so bilay, tan kabusol to ray “lima a mamapaagus na dala na andiay kasalanan.” (Pro. 6:16, 17) Bilang Dios na hustisya tan masanto, agto nayarin ibaliwala anggan say agginagalan pamatey. Tua ya makakaawat na panangasi imay agto ginagalay mamatey. Balet kaukolan ton iyarap so kaso to ed saray mamatatken, tan no imbaga ra ya ag-itan ginagala, sikatoy nepeg ya manayam ed syudad a salimbengan anggad ipatey na atagey a saserdote. Nayarin sikatoy manayam ditan legay bilay to. Ipapanonot na saratan ed amin ya Israelita a sagrado so bilay na too. Pian nigalang day Manangiter na Bilay, kaukolan dan gawaen so anggaay nayarian dan paliisan so antokaman ya mangipeligro ed bilay na kapara dan too.

10. Unong ed si Jesus, panon ya impanengneng na saray eskriba tan Fariseo ya agda papablien so bilay?

¹⁰ Aliwan singa si Jehova, impanengneng na saray eskriba tan Fariseo ya agda papablien so bilay. Panon? Imbaga nen Jesus ed sikara: “Inekal yo so tombok na pikakabat. Sikayon mismo et agkayo linmoob, tan aamperen yo iramay malabay ya onloob!” (Luc. 11:52) Nepeg da komon ya ipaliwawa so kabaliksan na Salita na Dios tan tulongan so arum ya manakar ed dalan paonlad andi-anggaan ya bilay. Balet inyarawi da ray totoo ed si Jesus, say “Manunan Manangitonton ed bilay,” ya  intonton da ra ed dalan ya nayarin ompugta ed andi-anggaan ya kadederal. (Gawa 3:15) Saray mapaatagey tan makasarilin eskriba tan Fariseo et agda papablien so bilay na kapara dan too tan agda iisipen so pankaabigan na arum. Talagan maruksa tan anggapoy panangasi da!

11. (a) Panon ya impanengneng nen apostol Pablo ya mipara ed Dios so pangipapasen to ed bilay? (b) Antoy ontulong ed sikatayon naalig so inkaseseg nen Pablo ed ministeryo?

¹¹ Panon tayon naalig si Jehova tan napaliisan so magmaliw ya singa saray eskriba tan Fariseo? Nepeg tayon respetoen tan pablien so regalon bilay. Agawaan itan nen apostol Pablo diad sigpot ya impantasi to. Kanian nibaga to: “Malinis ak ed dala na amin a totoo.” (Basaen so Gawa 20:26, 27.) Balet aliwan say pakakakonsiensia odino obligasyon so amakiwas ed si Pablo ya manpulong. Imbes, inaro to ray totoo tan mabmabli ed sikato so bilay da. (1 Cor. 9:19-23) Nepeg tayo met ya ipasen so bilay a singa ed pangipapasen nen Jehova. “Labay [nen Jehova] ya amin et naikday pankanawnawan magbabawi.” (2 Ped. 3:9) Kasin ontan ka met? No bayuboan mod pusom so inkamapangasi, nayarin mas onseseg ka ed ministeryo tan mas maliket ka legan mon gagawaen itan.

12. Akin ya importante ed totoo nen Jehova so safety?

¹² Naalig tayo met so pangipapasen nen Jehova ed bilay no duga so pangipapasen tayo ed safety. Nepeg tayon manalwar no manda-drive tan mankikimey tayo, ontan met no mangipapaalagey, manmimintina, odino manbiabiahe tayo paonlad pasen a panagdayewan. Say ipaliis ed pakarisgoan tan panalwar ed laman et mas importante nen say pakasumpal ed kimey, eskedyul, odino say kuarta. Say Dios na hustisya et lanang ya duga tan manepeg so gagawaen to. Sikatoy labay tayon aligen. Saray elder so nagkalalo lan nepeg ya manonot ed safety pian ag-ira narisgo tan say arum. (Pro. 22:3) Kanian no ipanonot ed sika na sakey ya elder iray bilin tan totontonen ed safety, dengel mo itan. (Gal. 6:1) Alig moy pangipapasen nen Jehova ed bilay pian “agka mankasalanan ed dala.”

13, 14. Panon ya nipatnag na saray mamatatken so hustisya nen Jehova?

¹³ Ingganggan nen Jehova iray Israelitan mamatatken ya aligen day atagey ya estandarte to ed hustisya. Unona, kaukolan dan amtaen iray tuan agawa. Insan maalwar dan simbangen so motibo, ugali, tan datin kagagawa na akapatey legan iran mandedesisyon no kasin ipanengneng day panangasi. Pian nipatnag day hustisya na Dios, kaukolan dan amtaen no kasin say akapatey et kinmiwas “lapud pambusol” tan “lapud mauges a getma.” (Basaen so Numeros 35:20-24.) No inkonsidera so testimonya na saray akatasi, kaukolan ya walay duaran tasi ya mamaneknek ed ginagalan impamatey.​—Num. 35:30.

¹⁴ Kanian, kayarin naamtaan na saray mamatatken iray tuan agawa, kaukolan iran onnengneng ed inkatoo na sakey, aliwa labat ya say ginawa to. Kaukolan day aralem a pakatalos, say abilidad ya onnengneng ed samay agsankaimano tan usisaen so sakey a bengatla. Manuna ed amin, kaukolan day masanton espiritu nen Jehova ya makatulong ed sikaran ipatnag so aralem a pakatalos, panangasi, tan hustisya to.​—Exo. 34:6, 7.

15. Antoy pandumaan nen Jesus tan saray Fariseo diad pangipapasen da ed saray makasalanan?

¹⁵ Say nenengnengen labat na saray Fariseo et say ginawa na nankasalanan imbes ya no antoy inkatoo to. Nen anengneng na saray Fariseo ya walad ponsia si Jesus diad abung nen Mateo, tinepetan da ray disipulo to: “Akin et midudungo so managbangat yo ed saray managsingil na buis tan saray makasalanan?” Inyebat nen Jesus: “Agmankaukolan na managtambal iray totoon maksil so laman da, noagta saraman labat so mansasakit. La kayo, sirin, tan aral yo so kabaliksan na saya: ‘Say labay ko et panangasi, aliwan say bagat.’ Ta linma ak dia pian manawag ed saray makasalanan, aliwan saray matunong.” (Mat. 9:9-13)  Kasin kokonsintien nen Jesus so seryoson kasalanan? Andi. Diad tua, kaiba ed manunan mensahen impulong nen Jesus a nepeg a magbabawi iray nankasalanan. (Mat. 4:17) Balet atebek to ya arum ed “saray managsingil na buis tan saray makasalanan” et labay day manguman. Linma rad abung nen Mateo aliwan pian mangan labat. Imbes, “amayamay ed sikara so tinmumbok ed [si Jesus].” (Mar. 2:15) Makapaermen ta ag-anengneng na maslak ed saray Fariseo so anengneng nen Jesus ed saratan ya totoo. Aliwan singa say Dios na hustisya tan panangasi ya ibabaga ran dadayewen da, hinusgaan na saray Fariseo iray kapara dan totoo, tan impasen da ran makasalanan ya aglan balot manguman.

16. Antoy panggunaetan ya tebeken na hudisyal a komite?

¹⁶ Saray elder et nepeg dan gawaen so amin a nayarian da ya aligen si Jehova ya ‘mangaaro ed hustisya.’ (Sal. 37:28) Unona, ‘nepeg iran manimbestiga, ya usisaen dan maong tan mantepet ira’ pian naamtaan da no talagan walay agawan kasalanan. No wala, asikasoen na saray elder so kaso unong ed Makasulatan iran totontonen. (Deu. 13:12-14) No kaiba ira ed hudisyal a komite, nepeg ya maalwar dan tebeken no kasin magbabawi so sakey a Kristianon akagaway seryoson kasalanan. Aliwan naynay ya mapatnag no kasin magbabawi so sakey odino andi. Kaiba ed tuan panagbabawi so panmoria, disposisyon, tan kipapasen na puso na sakey. (Apo. 3:3) Nepeg ya magbabawi so sakey a nankasalanan pian makaawat na panangasi. *

17, 18. Panon ya natebek na saray elder so impapuson panagbabawi? (Nengnengen so litratod gapo na artikulo.)

¹⁷ Aliwan singa si Jehova tan si Jesus, agnabasa na saray elder so walad puso. Kanian no sakey kan elder, panon mon natebek ya impapuso so pagbabawi na sakey a nankasalanan? Unona, ipikasim ya nawalaan kay karunongan tan pakatebek. (1 Ara. 3:9) Komadua, onkonsulta ed Salita na Dios tan saray publikasyon ya intarya na matoor ya aripen ya ontulong ed sikan nibiig so “panermen unong ed mundo” ed “panermen unong ed linawa na Dios,” say tuan panagbabawi. (2 Cor. 7:10, 11) Nengnengen no panon ya deneskribe na Biblia iramay magbabawi tan agmagbabawi. Antoy nalilikna, ugali, tan kagagawa ra?

¹⁸ Komatlo, panggunaetan moy onnengneng ed inkatoo na sakey. Ikonsidera so datin kabibilay na nankasalanan, say motibo to, tan saray limitasyon to. Oniay impropesiya na Biblia nipaakar ed ulo na Kristianon kongregasyon, si Jesus: “Agto mangukom a base labat ed nanengneng to, odino mangipetek a base labat ed narengelan to. Patas so pangukom to ed saray pobri, tan sikatoy mangipetek parad pakagunggonaan na saray mauyamo ed dalin.” (Isa. 11:3, 4) Sikayo ran elder et tinuro bilang pastol ya katulongan nen Jesus, tan tulongan to kayon naalig so paraan na panangukom to. (Mat. 18:18-20) Agta misalsalamat itayo lapud wala ray maasikason elder ya ontan so gagawaen da? Talagan aapresyaen tayo so tuloytuloy a pansasagpot da ya nipatnag so panangasi tan hustisya diad kongregasyon tayo!

19. Diad saray leksion ya naaralan mo ed saray syudad a salimbengan, antoy labay mon iyaplika?

¹⁹ Napatnagan ed Mosaikon Ganggan iray “manunan kabiangan na kakabatan tan katuaan” nipaakar ed si Jehova tan say matunong iran prinsipyo to. (Roma 2:20) Alimbawa, diad uksoyan na saray syudad a salimbengan et makaaral iray elder no panon iran ‘mangukom diad tuan inkahustisya,’ tan makaaral tayon amin no panon tayon ‘nipatnag ed balang sakey so matoor a panangaro tan panangasi.’ (Zac. 7:9) Ag-itayo la sakop na Ganggan. Balet agmanguuman si Jehova, tan importante nin siansia ed sikato iray kualidad ya inkahustisya tan panangasi. Pribilehyo tayo so mandayew ed Dios ya amalsa ed sikatayo unong ed indengan to. Komon ta aligen tayo ray kualidad to tan manpasalimbeng tayo ed sikato!