1. Anton simbawa so insulat nen apostol Pablo ed saray kapara ton Kristiano? (Nengnengen so litratod gapo na artikulo.)

SAY sulat nen apostol Pablo ed saray Kristiano ed Colosas et nayarin insulat to nen manampot la so unonan impakapriso to ed Roma, odino nen manga 60-61 C.E. Imbaga tod sikara ya importantin nawalaan ira na “pakatalos a manlalapud masanton espiritu.” (Col. 1:9) Inyarum ni nen Pablo: “Ibabagak iya pian anggapoy siopaman a mamalikdo ed sikayo diad panamegley na makatangguyor iran panagkatunongan. Manalwar kayo pian anggapoy makarel ed sikayo diad panamegley na pilosopiya tan maapan panagpalikdo unong ed tradisyon na totoo, unong ed saray inuugaw a bengatla na mundo tan aliwan unong ed Kristo.” (Col. 2:4, 8) Impaliwawa to met no akin ya lingo so arum ya ideya na karaklan tan no akin ya labalabay na agperpekton totoo so panagnonot na mundo. Singa bilang, nayarin lapud satan et isipen na sakey ya sikatoy marunong tan mas maong nen say arum. Kanian insulat iya nen Pablo pian tulongan iray agagi ya ipulisay so panagnonot na mundo tan saray mauges ya kagagawa.​—Col. 2:16, 17, 23.

2. Akin ya kaukolan tayon amtaen iray alimbawa na panagnonot na mundo?

 ² Say panagnonot na mundo et ibabaliwala odino leleglemewen to iray prinsipyo nen Jehova, tan say impluensya to et nayarin kalkalnan mamakapuy ed pananisia tayo. Natan, amin tayo et apaliberan na panagnonot na mundo diad telebisyon, Internet, trabaho, odino diad eskuelaan. Diad sayan artikulo, aralen tayo no antoy gawaen tayo pian agnaimpluensyaan na satan so kanonotan tayo. Amtaen tayoy limaran alimbawa na panagnonot na mundo tan no panon tayon nipulisay iratan.

3. Anton ideya so pakakasagyatan na dakel ya totoo, tan akin?

³ “Sarag koy magmaliw a maong ya too anggano agak manisia ed Dios.” Diad dakel a bansa, maslak ya totoo et ibabaga ran ag-ira manisia ed Dios; anggapo kunoy relihyon da. Nayarin agda la inusisa no kasin walay Dios, balet nasasagyat irad ideya ya bulos iran manggawa ed labay da. (Basaen so Salmo 10:4.) Iisipen na arum ya matalino ira no ibaga ran, “Sarag ko met so nawalaan na maong iran prinsipyo anggano agak manisia ed Dios.”

4. Panon tayon mankatunongan no walay mangibabagan anggapoy Amalsa?

⁴ Kasin makatunongan so ibabaga na saray totoon agmanisia ya walay Amalsa? No aralen day science pian naamtaan da no kasin pinalsa so bilay, nayarin mainomay iran nawetwet lapud agmalinew iran impormasyon. Balet diad tua et simpli labat so ebat. No say abung et kaukolan toy managpaalagey, mas lalo la ed saray mabilay a bengatla! Anggan say simsimplin mabilay a selula diad dalin et mas komplikadon maong nen say dinanman ya abung lapud nagawaan da no antoy agnagawaan na abung​—manparakel. Sarag na saray selula so mantipon tan mankopya na impormasyon pian mamawala ira na kapara da. Siopay nandesinyo ed sarayan mabilay ya selula? Oniay ebat na Biblia: “Kada abung et walay nanggawa, balet say nanggawa na amin a bengatla et say Dios.”​—Heb. 3:4.

5. Panon tayon mankatunongan no walay mangibabagan sarag na too ya amtaen so maong anggano agmanisia ed Dios?

⁵ Panon tayon mankatunongan no walay mangibabagan sarag na too ya amtaen so maong anggano agmanisia ed Dios? Bibidbiren na Salita na Dios ya nayarin wala met iray maong ya prinsipyo na saray agmananisia. (Roma 2:14, 15) Singa bilang, nayarin rerespetoen tan aaroen da ray ateng da. Balet kasin napanmatalkan iray estandarte ed moral na sakey no agto bibidbiren ya say maaron Amalsa so angiter na saray estandarte ed duga tan aliwa? (Isa. 33:22) Manisia so dakel ya intelihentin totoo natan ya talagan kaukolan na too so tulong na Dios lapud aliwliwan kipapasen na mundo. (Basaen so Jeremias 10:23.) Kanian nepeg ya agtayon balot iisipen ya sarag na sakey ya amtaen no antoy maong anggano agmanisia ed Dios tan ag-ontutumbok ed saray estandarte to.​—Sal. 146:3.

6. Antoy iisipen na dakel nipaakar ed relihyon?

⁶ “Sarag moy magmaliw ya maliket anggano anggapoy relihyon mo.” Say onian panagnonot na mundo et labalabay na dakel a totoo lapud parad sikara et boring tan aliwan makana so relihyon. Ontan met, saray dakel a relihyon et iyaarawi da ray totoo ed Dios lapud ibabangat day impiernon apoy, mankokolekta ira na kakaplo, odino onsusuporta irad politika. Agpankelawan ya ondarakel so mangibabagan maliket ira anggano anggapoy relihyon da! Nayarin ibaga da, “Labay kon naamtaan so nipaakar ed Dios, balet agko labay so mimembro ed sakey a relihyon.”

7. Panon ya makakatulong so tuan relihyon pian magmaliw tayon maliket?

⁷ Tua kasin magmaliw tayon maliket anggano anggapoy relihyon tayo? Seguradon magmaliw a maliket so sakey no anggapoy palson  relihyon, balet agnalikna na sakey so tuan liket no anggapoy relasyon to ed si Jehova, say “maliket a Dios.” (1 Tim. 1:11) Amin ya gagawaen na Dios et pakagunggonaan na arum. Maliket iray lingkor to lapud akapokus ira ed itulong ed arum. (Gawa 20:35) Singa bilang, nonot mo no panon ya makatulong so dugan panagdayew pian magmaliw a maliket so pamilya. Ibabangat itayo na dugan panagdayew ya igalang tan respetoen so asawa tayo, ipasen ya sagrado so sipanan ed kasal, paliisan so pikakalugoran, pabalegen ya marespeto iray ananak, tan ipanengneng so tuan panangaro. Bilang resulta, say dugan panagdayew et pankakasakeyen to ray totoo diad maliket iran kongregasyon tan maliket ya impanaagi diad interon mundo.​—Basaen so Isaias 65:13, 14.

8. Panon tayon nausar so Mateo 5:3 pian mankatunongan ed tepet ya, Antoy mamapaliket ed totoo?

⁸ Usisaen tayo pa so ideya na mundo ya sarag na sakey so magmaliw ya maliket anggano agmanlilingkor ed Dios. Nonoten iyan tepet, Antoy mamapaliket ed totoo? Wala ray mani-enjoy ed karera da, isport, odino ed hilig dan gawaen. Say arum et panliliketan day pangasikaso ed pamilya odino kakaaro ra. Amin iratan et makapaliket, balet walay mas importantin gagala na bilay tayo ya manresulta ed permanentin liket. Duma itayo ed saray ayayep lapud sarag tayon kabaten tan matoor ya panlingkoran so Amalsa. Maliket tayo no gagawaen tayo itan ta ontan so impamalsa ed sikatayo. (Basaen so Mateo 5:3.) Singa bilang, maliket tan napapaseseg a maong iray tuan managdayew no mantitipon ira pian mandayew ed si Jehova. (Sal. 133:1) Panliliketan da met so pankakasakey da ya sanaagi, malinis ya kabibilay, tan say balibalin ilalo ra.

9. (a) Antoy panagnonot na karaklan ya totoo nipaakar ed pi-sex? (b) Akin ya isesebel na Salita na Dios so pan-sex na aliwan sanasawa?

⁹ “Antoy uges na pan-sex na aliwan sanasawa?” Nayarin ibagad sikatayo na totoo: “Dapat na-enjoy tayoy bilay. Antoy uges na pan-sex na aliwan sanasawa?” Lingo so ideyan anggapoy uges na seksual ya imoralidad. Akin? Lapud isesebel na Salita na Dios so seksual ya imoralidad. * (Basaen so 1 Tesalonica 4:3-8.) Walay kanepegan nen Jehova ya mangiter na saray ganggan ed sikatayo lapud pinalsa to tayo. Base ed ganggan na Dios nipaakar ed panangasawa, say seksual ya relasyon et para labat ed laki tan bii ya sanasawa. Inter na Dios ed sikatayo iray ganggan lapud inaro to tayo. Pankaabigan tayo iratan. Saray pamilya ya manguunor ed saratan et nalikna ray panangaro, respeto, tan seguridad. Agkokonsintien na Dios so ginagalan agpangunor ed ganggan to.​—Heb. 13:4.

10. Panon ya arawian na sakey a Kristiano so seksual ya imoralidad?

¹⁰ Ibabangat itayo na Salita na Dios no panon ya arawian so seksual ya imoralidad. Say sakey ya importantin paraan et kontrolen tayo no antoy nenengnengen tayo. Imbaga nen Jesus: “Siopaman ya onlilinggis ed sakey a bii tan walaay pampilpilalek et akikalugoran lad sikato dia ed puso to. Natan, no say kawanan a matam so sengegan na pankakasalanan mo, sukit mo itan tan ibantak mo.” (Mat. 5:28, 29) Kanian, nepeg a paliisan na sakey ya Kristiano so onnengneng ed pornograpiya odino ondengel ed musika ya imoral so lyrics to. Oniay insulat nen apostol Pablo ed saray kapara ton Kristiano: “Patey yo ray kabiangan na laman yo nipaakar ed seksual ya imoralidad.” (Col. 3:5) Ontan met, nepeg tayon kontrolen so nononoten tan itotongtong tayo.​—Efe. 5:3-5.

11. Akin ya nayarin makapasagyat so nawalaan na sakey a karera ed sayan mundo?

¹¹ “No nawalaan kay sakey a karera, maliket ka.” Dakel so totoon manasagyat ed sikatayon gawaen ya goal ed bilay so pakawalaan na karera ed sayan mundo. Nayarin lapud satan et magmaliw kan sikat, maimpluensya, tan mayaman. Tan lapud say manunan goal na dakel a totoo et say pakawalaan na sakey a karera, ompan naalig na sakey a Kristiano so ontan ya panagnonot.

12. Kasin magmaliw kan maliket no naabot mo lay sakey a karera?

¹² Tua kasi ya naliknam so permanentin liket no naabot mo lay sakey a karera ed sayan mundo ya gawaen to kan maimpluensya tan sikat? Andi. Tandaan ya say panlabay ya kontroley arum tan pampirawat ya nirayew so pinilalek nen Satanas, balet imbes ya maliket, agaylay pasnok to. (Mat. 4:8, 9; Apo. 12:12) Isipen pay permanentin liket ya naliknam no tulongan moy arum ya nagunggonaan ed karunongan na Dios pian nawalaan iray bilay ya andi-anggaan. Balet say liket ya iiter na karera ed sayan mundo et temporaryo labat. Ontan met, say espiritu na sayan mundo et makompetensia. Lapud satan, saray totoo et manlalaslasan, maniimonan, tan say resulta to et “panguusil ed dagem.”​—Ecl. 4:4.

13. (a) Antoy nepeg ya pangipasen tayo ed trabaho tayo? (b) Base ed sulat nen apostol Pablo ed saray taga Tesalonica, antoy angiter ed sikato na tuan liket?

¹³ Siempre, kaukolan tayoy mananap na pambilay, tan anggapoy uges to no manpili tayoy trabaho ya labalabay tayo. Balet aliwan say trabaho so manunaan ed bilay tayo. Imbaga nen Jesus: “Anggapoy toon nayarian toy manpaaripen ed duaran katawan; ta balanglan busolen to imay sakey tan aroen to imay sananey, odino sikatoy mansiansia ed sakey tan balawen to imay sananey. Agyo nayarian so manpaaripen ed Dios tan ed Kayamanan.” (Mat. 6:24) No iyuna tayo ed bilay tayo so panlingkor ed si Jehova tan pangibangat ed arum na Salita to, nalikna tayoy agnaparaan ya liket. Ontan so naeksperiensya nen apostol Pablo. Nen kalangweran ni, nampokus ed pakawalaan na balibalin karera ed Judaismo, balet alikna to so tuan liket nen nagmaliw ya managbangat na Salitay Dios tan atasian to no panon ya kinmiwas iray totoo ed mensahe na Dios tan anguman so bilay da. (Basaen so 1 Tesalonica 2:13, 19, 20.) Anggapo lay arum a karera ya makapangiter na ontan ya liket.

14. Akin et labalabay na dakel so ideyan sarag na too ya solusyonan iray problema to?

¹⁴ “Sarag na totoo ya solusyonan iray problema da.” Sayan panagnonot na mundo et labalabay na dakel. Akin? No tua itan, agla kaukolan na too so panangigiya na Dios tan nagawaan la na too so labay to. Sakey ni, say ideyan sarag na too ya solusyonan iray problema to et singa makakombinse, ta base ed pigaran impanaral et ondadaiset iray nagagawan guerra, krimen, sakit, tan kairapan ed bilay. Oniay ibabaga na sakey a report: “Say rason no akin ya mas ondadakep so kipapasen na totoo et lapud desidido iran gawaen a mas maabig ya pasen so mundo.” Kasin labay ya ibaga na satan ya amta la na too no panon ya solusyonan iray problema ya abayag lan mamapairap ed sikato? Pian naebatan itan, usisaen tayo iratan ya problema.

15. Anto ray prueba ya grabe lay problema ed mundo?

¹⁵ Guerra: Diad duaran sankamundoan a guerra et manga 60 milyon o masulok ni so inatey. Nen anampot so World War II, agnin siansia naaralan na totoo ya paliisan so guerra. Kasabi 2015, say bilang na totoon apilitan a taynan so ayaman da lapud guerra odino panamasegsegang et inmabot ed manga 65 milyon. Based tantiya, dia labat ed taon 2015 et 12.4 milyon a totoo so apilitan ya taynan so ayaman da. Krimen: Anggano wala ray klase na krimen ya dinmaiset ed arum ya pasen, saray arum ya krimen balet a singa say cybercrime, panag-abuso ed kapamilya, tan terorismo et maples ya ondadakel. Sakey ni, panisiaan na dakel ya mas onloloor so kurapsion ed mundo. Agsarag na totoo ya paandien so krimen. Sakit: Wala ray sakit ya nakokontrol la. Balet base ed report ya im-publish nen 2013, kada taon et 9 milyon a totoo ya anggapo ni 60 so taon da et ompapatey ed sakit ed puso, stroke, cancer, respiratory disease, tan diabetes. Kairapan ed bilay: Unong ed World Bank, say bilang na saray agaylay irap na bilay da dia labat ed Africa et dinmakel manlapud 280 milyon nen 1990 anggad 330 milyon nen 2012.

16. (a) Akin ya say Panarian na Dios labat so makaresolbe ed saray problema ed mundo? (b) Anto ran bendisyon na Panarian so impropesiya nen Isaias tan say salmista?

¹⁶ Say kaplesan ya sistema na ekonomya tan politika et kokontrolen na makasarilin totoo. Kanian agda sarag ya paandien so guerra, krimen, sakit, tan kairapan ed bilay​—say Panarian na Dios labat so makagawa ed satan. Isipen pa no antoy gawaen nen Jehova parad totoo. Guerra: Paandien na Panarian na Dios iray sengegan na guerra, singa say inkamakasarili, kurapsion, nasyonalismo, palson relihyon, tan si Satanas a mismo. (Sal. 46:8, 9) Krimen: Ibabangat la na Panarian na Dios iray minilyon a totoo ya aroen tan panmatalkan so sakey tan sakey. Ag-iya nagawaaan na arum a gobierno. (Isa. 11:9) Sakit: Paandien nen Jehova so amin ya klase na sakit. (Isa. 35:5, 6) Kairapan ed bilay: Ekalen nen Jehova so kairapan ed bilay tan paaligwasen to ray totoo to diad espiritual tan pisikal a paraan, say klase na bilay ya mas mabli nen say kayamanan.​—Sal. 72:12, 13.

17. Panon mon nipulisay so panagnonot na mundo?

¹⁷ No walay naamtaan mon ideya na karaklan a kontrad pananisiam, aral mo no antoy ibabaga na Salita na Dios ed satan tan itongtong mo itan ed sakey ya eksperiensyadon agi. Isip mo no akin ya labalabay na arum itan ya ideya, no akin ya lingo itan, tan no panon kan mankatunongan ed satan. Naprotektaan tayoy sarili tayo ed panagnonot na mundo no tumboken tayo so bilin nen Pablo ed kongregasyon diad Colosas: “Mantultuloy kayon manbilay a walaay karunongan diad pidedeneng yo ed saramay walad paway . . . [Amtaen] yo no panon so nepeg yon iyebat ed kada too.”​—Col. 4:5, 6.