1, 2. (a) Anto ray subok ed atateng, tan panon dan nasarag itan? (b) Anton apatiran punto so aralen tayo natan?

“MANISIA kamid si Jehova, balet agto labay ya ibagan manisia met la ray anak mi,” so kuan na sanasawan taga France. Inyarum da: “Say pananisia et agnatawir. Kalkalnan niwala itan ed saray anak.” Oniay insulat na sakey a brother ya taga Australia: “Nayarin sankairapan so panulong ed anak mon nawalaay pananisia. Kaukolan mon usaren so amin ya intarya parad panagbangat. Nayarin say pakaliknam et naebatan mo lay tepet na anak mo. Insan no kien et itepet to lamet itan! Nayarin kontento lad ebat mo natan pero diad onsublay ya agew et andi la. Kanian ompan kaukolan mon pawilpawilen itan ya topic.”

² No sakey kan ateng, kasin no maminsan et naliknam ya agmo sarag so responsabilidad ya mangibangat tan mangipasal ed ananak mo pian nawalaan ira na mabiskeg ya pananisia? No diad sarili tayon karunongan, agtayo itan nasarag! (Jer. 10:23) Balet nagawaan tayo itan no manpaigiya itayo ed Dios. Aralen tayoy apatiran punto ya makatulong ed sikan pabiskegey pananisia na ananak mo: (1) Kabaten iran maong. (2) Ipapuso yoy ibabangat  yo. (3) Mangusar na epektibo iran ilustrasyon. (4) Man-anos tan manpikasi.

3. Panon ya naalig na atateng so paraan na panagbangat nen Jesus?

³ Agnatatakot si Jesus ya tepetan iray papatumbok to no antoy papanisiaan da. (Mat. 16:13-15) Alig yoy alimbawa to. Mas maabig no relaks kayon mantotongtong, tan paibaga yo labat ed ananak yo so iisipen da. Pati iramay singa agda panisiaan odino panduaruwaan da. Oniay insulat na brother ed Australia ya mantaon na 15: “Naynay ak ya kakatongtongen nen Dad nipaakar ed pananisiak tan tutulongan to ak ya manrason. Itetepet to: ‘Antoy ibabaga na Biblia?’ ‘Panisiaan mo itan?’ ‘Akin ey?’ Labay ton ebatan ko iratan ed sarilin salitak tan agko labat basta uulitey imbaga to odino si Mommy. Nen ombabaleg ak la, kaukolan ya mas detalyado so ebat ko.”

4. Akin ya agyo nepeg ya ibaliwala so tepet na ananak yo? Mangiter na alimbawa.

⁴ No singa agmanisia so anak yo ed arum ya ibabangat na Biblia, agkayo bastabasta manpapasnok odino mandedepensa. Anosan yon tulongan ya anggad natalosan to itan. “Agyo ibabaliwalay tepet na anak yo,” so inkuan na sakey ya ama. “Agyo ipapalikna ya aliwan importante so tepet to, tan agyo iiwasan ya ebatan lapud agkayo komportable ed tepet to.” Diad tua, mas maabig no isipen yon nantepet so anak yo lapud importante itan ed sikato tan labay ton natalosan. Anggano 12 ni labat so taon nen Jesus et mairap la ray tepet to. (Basaen so Lucas 2:46.) “Nen nantepet ak no talaga kasin tuay relihyon mi,” so nanonotan na 15 so taon ton taga Denmark, “kalmado labat iray atateng ko—anggano posiblin mapaga rad siak. Inebatan day amin ya tepet ko panamegley na Biblia.”

5. Panon ya nipanengneng na atateng ya importante ed sikaray pananisia na ananak da?

⁵ Kabaten ya maong iray anak yo—say iisipen da, say nalilikna da, saray problema da. Agyo iisipen ya walay pananisia da lapud mimila met iran miaral tan manpulong. Pantongtongan yo ray espiritual ya bengatla diad inagew-agew ya kimey yo. Manpikasin kaiba ira tan bitlaen irad pikakasi yo. Amtaen iray pakakasubokan na pananisia ra, tan tulongan yo ran nasarag iratan.

6. No ipapuso na atateng so katuaan, antoy nitulong na satan ed sikara bilang managbangat?

⁶ Bilang managbangat, sinabi nen Jesus so puso na saray babangatan to lapud inaro toy Jehova, say Salita na Dios, tan saray totoo. (Luc. 24:32; Juan 7:46) Say ontan ya panangaro et makatulong met ed saray atateng pian nasabi day puso na ananak da. (Basaen so Deuteronomio 6:5-8; Lucas 6:45.) Kanian atateng, makuli yo komon ya aralen so Biblia tan arum nin uusaren ed panagaral. Komon ta interesado kayon aralen so nipaakar ed panamalsa tan saray artikulo ed saray publikasyon tayo ya mangipapaliwawad satan. (Mat. 6:26, 28) Diad ontan et ondakel so amta yo, onaralem so apresasyon yod si Jehova, tan magmaliw kayon mas epektibon managbangat ed saray anak yo.—Luc. 6:40.

7, 8. No say puso na atateng et napno na katuaan ya walad Biblia, antoy resulta? Mangiter na alimbawa.

⁷ No say puso yo et napno na katuaan ya walad Biblia, eksayted kayon itongtong itan ed pamilya yo. Gawa yo itan a naynay, aliwa labat ya no ipaparaan yo ray aralen ed Kingdom Hall odino panagdayew na pamilya yo. Sakey ni, dapat natural tan relaks yon itongtong itan, ya agnapipilitan—kaukolan ya kabiangan itan na inagew-agew ya  pantotongtong yo. Alimbawa, walay sanasawan taga U.S. ya no ompapasyar odino mamangan ira et sankanonot day Jehova. Oniay inkuan da: “Ipapanonot mid saray anak mi so panangaro tan panangiyansakit nen Jehova diad amin ya intarya tod sikatayo.” Walay sanasawa ed South Africa ya no kaiba dan man-gagarden so duaran anak da et ipapaimano day makapakelaw ya ginawa na Dios, no panon ya ontutubo iray bukel insan ombabaleg. “Tutulongan mi ray anak min pablien so bilay tan say makapadinayew ya inkakomplikado na satan,” so kuan na atateng.

⁸ Walay sakey ya ama ed Australia ya nen samploy taon na anak to et impasyar tod museum pian tulongan ton ombiskeg so pananisia tod Dios tan ed impamalsa. “Akanengneng kami na display ya ammonoids tan trilobites ya pinalsa ed dayat” so kuan na ama. “Pambiliban mi irayan extinct lan pinalsa ta marakdakep, komplikado, tan kompletoy inkagawa ra—ya singa saray nanenengneng tayo natan. Kanian no say simplin pinalsa et nan-evolve tan nagmaliw ya komplikado, akin et komplikado la irayan pinalsa nensaman ni? Baleg so epekto ed siak na satan ya naaralan ko tan impaliwawak itan ed anak ko.”

9. Akin et epektibo iray ilustrasyon, tan panon itan ya inusar na sakey ya ina?

⁹ Naynay ya angusar si Jesus na ilustrasyon pian mannonot iray babangatan to, nasabi puso ra, tan agda nalingwanay ibabangat to. (Mat. 13:34, 35) Saray ugugaw et ma-imadyin. Kanian atateng, mangusar kayon lanang na ilustrasyon no ibabangat yo ra. Walay sakey ya ina ed Japan ya ontan so ginawa to. Nen walora tan samplora so edad na ananak to, imbangat tod sikara so nipaakar ed atmosphere na dalin tan say panangaro nen Jehova diad impanggawa tod satan. Pian natalosan da, inikdan to ray gatas, masamit, tan kape. Insan imbaga tod sikara ya itimplaan day kape. “Inas-asikaso day impantimpla da,” so kuan to. “Nen tinepet ko no akin ya inas-asikaso da, say kuan da et labay dan nagustoan ko may kape. Impaliwawak ya ontan met so ginawa na Dios ed saray gas diad atmosphere—eksakto so karakel na gas ya impanlalaok to pian nabilay tayo.” Dugaruga itan ya ilustrasyon ed edad da, tan agda itan komon atalosan no basta to labat impaliwawa ed sikara. Seguradon agda alingwanan so leksion ya naaralan da!

10, 11. (a) Anton ilustrasyon so nayari yon usaren pian natulongan yoy anak yon napabiskeg so pananisia tod Dios? (Nengnengen so litratod gapo na artikulo.) (b) Anto ran ilustrasyon so asali yo lan epektibo?

¹⁰ Sarag yo ni ingen so mangusar na recipe na panangan pian natulongan yoy anak yon napabiskeg so pananisia tod Dios. Panon? Sarag yoy man-bake na cake odino cookies, insan yo ipaliwaway usar na recipe. Kayari na satan et ikdan yo na prutas, ya singa say mansanas tan ibaga yo: “Antam,  ayay mansanas walay ‘recipe’ to ya.” Insan palduam so mansanas, tan ikdan moy bukel. Ipaliwawam ed sikato ya “akasulat” ed bukel so recipe balet mas komplikado itan nen saray recipe ya walad libro. Nayarim ya itepet ed sikato: “No walay nanggawa ed recipe na cake, siopay nanggawa ed mas komplikadon recipe na mansanas?” No baleg lay anak mo, nayarim ya ipaliwawa ya say recipe na mansanas—odino say mismon kiew na mansanas—et kabiangan na code ed DNA. Nayari yon nengnengen iray ilustrasyon diad brosyur ya The Origin of Life—Five Questions Worth Asking, pahina 10 anggad 20.

¹¹ Labalabay na dakel ya atateng ya itongtong ed saray anak da iray artikulo ed Onliing! ya “Wala Kasi Nandesinyo?” Uusaren da met iya bilang basiyan pian nibangat ed angkelag nin anak da iray simplin ideya. Singa bilang, walay sanasawa ed Denmark ya impankompara day eroplano tan siwit. “Say eroplano et singa siwit,” so inkuan da. “Balet makapan-iknol tan makapanpusnak kasi na melag ya eroplano iray angkabaleg ya eroplano? Kaukolan kasi na saray siwit so pan-landingan? Antoy pandumaan na tanol na eroplano tan pangakansion na siwit? Kanian siopay mas matalino ey, say nanggawa na eroplano o say Amalsa ed siwit?” Makatulong iray ontan ya balibalin tepet pian napaaligwas na anak yo so ‘abilidad ton mannonot’ tan ombiskeg so pananisia tod Dios.—Pro. 2:10-12.

12. Panon ya makatulong iray ilustrasyon pian manisia ed Biblia iray anak yo?

¹² Saray epektibon ilustrasyon et makatulong met pian napabiskeg so pananisia na anak yo ya susto so Biblia. Singa bilang, sarag yon pantongtongan so Job 26:7. (Basaen.) Panon yon ipanengneng ya sayan teksto et nanlapud Dios? Nayarin basta yo labat ibaga iray katuaan. Balet, agta maabig no tulongan yon man-imadyin? Ibaga yo ya posiblin agmanisia iray totoo ed panaon nen Job ya akabitin ed anggapo so dalin ta amta ra ya amin ya bengatlan walay belat to, singa say bola o bato, et kaukolan ya walay mangawit o pangigatonan. Ipaimano yod sikato ya nen panaon Job et anggapo ni ray telescope tan spaceship. Diad ontan et natalosan ton abayag lan impaisulat nen Jehova ed Biblia iray katuaan antis nin apruebaan na totoo ya susto iratan.—Neh. 9:6.

13, 14. Panon ya nipurek na atateng ed ananak da so kaimportantian na saray prinsipyo na Biblia?

¹³ Importante ya ipurek yod ananak yo so kaimportantian na saray prinsipyo ed Biblia. (Basaen so Salmo 1:1-3.) Dakel so paraan pian nagawaan itan. Singa bilang, sarag mon ibagad anak mo ya imadyinen to ya onlan manayam ed arawin isla tan kaukolan toy manpili na saray kaiba ton manayam diman. Insan mo tepetan, “Anto ray ugalin labay mod amin ya nakaibam pian mareen tan maong so ulopan yo?” Sarag mo met ya ipaliwawad sikato so balibalin bilin na Galacia 5:19-23.

¹⁴ Duaran importantin leksion so naaralan ed satan ya paraan. Unona, saray estandarte na Dios et mangiter na kareenan tan pankakasakey. Komadua, ibabangat itayo la natan nen Jehova pian akaparaan tayon manbilay ed balon mundo. (Isa. 54:13; Juan 17:3) Sarag mon idanet iyan punto diad pamili na eksperiensya ed saray publikasyon tayo. Nayarim ya usaren iray artikulon “Uumanen na Biblia so Bilay” diad Panag-bantayan. Odino no walay kakongregasyon yon inuman toy kabibilay to pian napaliket toy Jehova, sarag yon imbitaan pian istoryaey eksperiensya to. Pruebaan na saratan ya eksperiensya ya epektibo iray prinsipyo na Biblia!—Heb. 4:12.

15. Antoy manunan gagala yo no babangatan yo ray anak yo?

 ¹⁵ Nia so punto: No babangatan yo ray anak yo, agkayo masyadon pormal odino boring. Usar yoy imahinasyon yo. Tulongan yo ran man-isip, depende ed edad da. Gawa yon eksayting tan makapabiskeg na pananisia so panagbangat yo. “Agkayo onsasawan man-isip na balo iran paraan ed saray dati lan topic,” so kuan na sakey ya ama.

16. No ibabangat yo ray anak yo, akin ya kaukolan yoy man-anos? Mangiter na alimbawa.

¹⁶ Kaukolan so espiritu na Dios pian nawalaan tayoy mabiskeg a pananisia. (Gal. 5:22, 23) Singa sakey a prutas, kaukolan so panaon pian ombaleg itan. Kanian kaukolan moy man-anos tan ag-onsusuko ya mangibangat ed ananak mo. “Dakel ya panaon so inter mid saray anak mi,” so inkuan na ama na duaran ugugaw diad Japan. “Manlapu nen ugugaw ni ra, kada agew et iyaaralan ko ra na manga 15 minutes, puera labat no agew na aral. Parad sikami tan saray anak mi, aliwan mairap so mangigana na 15 minutes.” Oniay insulat na manangasikaso na sirkito: “Nen tinedyer ak, amayamay so tepet ko tan agko napanisiaan, pero agko ibabaga. Diad ilalabas na panaon, dakel ed saratan so naebatan diad aral odino diad panagaral na pamilya o personal. Kanian importante ya tuloytuloy ya bangatan na atateng iray anak da.”

17. Akin ya importante so maabig ya alimbawa na saray atateng, tan panon itan ya impanengneng na sakey ya sanasawa ed ananak da?

¹⁷ Siempre, importantin maong so ipapanengneng yon pananisia. Naoobserbaan na ananak yo so gagawaen yo, tan seguradon walay epekto na satan ed sikara. Kanian atateng, itultuloy yon pabiskegen so pananisia yo. Ipanengneng yod ananak yo ya talagan manisia kayo ed si Jehova. Nen walay problema na sanasawan taga Bermuda, nampikasi ra parad panangigiya nen Jehova kaiba iray anak da, tan pinaseseg da ran personal ya manpikasi. “Imbaga mi met ed panguloan ya marikit mi ya, ‘Manmatalek kad si Jehova, usar moy panaon mod panaglingkor, tan agka masyadon mapagpaga.’ Nen anengneng toy resulta, apaneknekan to ya talagan tutulongan kami nen Jehova. Baleg so epekto na satan ed pananisia tod Dios tan ed Biblia.”

18. Antoy kaukolan ya natalosan na atateng?

¹⁸ Tua, responsabilidad na saray anak yo ya pabiskegey pananisia ra. Balet bilang ateng, sikayo so mantanem tan mansalog. Say Dios so mamabaleg. (1 Cor. 3:6) Kanian kerew yoy tulong na espiritu to, tan gawa yoy anggaay nayarian yon bangatan iray inad-aro yon ananak, ta no gawaen yo itan, aabuloyan yoy Jehova ya mamendisyon ed pamilya yo.—Efe. 6:4.