Onlad karga

Onlad saray karga

Beer-seba—A Ditan say Bobon et Kabaliksan to so Bilay

Beer-seba—A Ditan say Bobon et Kabaliksan to so Bilay

Saray Eksena Manlapud Insipan a Dalin

Beer-seba​—A Ditan say Bobon et Kabaliksan to so Bilay

“MANLAPU ed Dan anga ed Beer-seba.” Ontan so pamilyar a balikas ed saray managbasa na Biblia. Dedeskribien to so interon Israel, manlapud Dan, ya asingger ed mamaamianen a ketegan, ya angga’d Beer-seba, diad abalaten. Kanian, niretrato so deen ed pananguley nen Solomon: “Et say Juda tan say Israel manayam a matalek, balang sakey a too ed silongan na uvasan to tan higos to, manlapu ed Dan anga ed Beer-seba, ed saray amin ya agew nen Salomon.”​—1 Arari 4:25; Uko-ukom 20:1.

Anggaman ontan, sasaglawien na saray pandumaan na Dan tan Beer-seba so nagkalalo nen say distansya ra. Alimbawa, nangayagaan na Dan so dakel ya uran; say danum ya inmagos ed dalin pian mamorma na sakey ed subol na danudanum na Ilog Jordan, a singa nanengneng ed retrato ed nikawanan. Agaylan duma so Beer-seba, ta nipasen itan ed sakey a medyo amagan rehyon, ed baetan na baybay tan mamaabalaten a sampot na Inatey a Dayat.

Diad pasen na Beer-seba, say tinaon ya uran so labinlima ya anggad duamplon sentimetro. Diad pakaamta’d satan, imanoen pa so walad tagey a retrato na saray pungol, odino bunton, na Beer-seba. * Say tantanaman a naimano yo so mangipapanengneng a say retrato so inala kayari na agetaran iran uran ed panaoy-ambetel, sano diad antikey a panaon et saray kaalogan ed liber na Beer-seba so berde. Saray asisingger a patar so​—siansia nin—​maabig a pantaneman na trigo.

Lapud say lugar so amaga, saray salaysay ed Biblia nipaakar ed Beer-seba so mangipapabitar ed saray bobon tan saray kanepegan ed danum. Say syudad so nipasen ya asingger ed saray lansangan odino rota na saray ulop na biyahero ya onbeltang ed desierto na kalawakan a manpaabalaten. A singa naisip yo, saray managbaroy ya ondadalan odino ontutunda dia so mankaukolan na danum para’d inkasikara tan saray ayep da. Balet ta ag-ompaway so ontan a danum ed dalin, a singa ed Dan, noagta nagamoran itan manlapud saray bobon. Diad tua et say Hebreon salitan be’erʹ so anukoy ed abut odino kinotkotan ta pian mamaturo na danum. Say kabaliksan na Beer-seba et “Bobon na say Samba” odino, “Bobon na Pitora.”

Si Abraham tan say pamilya to so abayag a nanayam ditan tan diad liber na Beer-seba, tan kabat da so kaimportantian na saray bobon. Sanen say katulong nen Sara a si Agar so binmatik ed kalawakan, nayarin nanplanon mangala na danum manlapud saray bobon odino manlapud Bedouin a manguusar ed saraman​—a singa say biin Bedouin diad ontumbok a pahina, ed tagey, ya onaasol na danum diad bobon ed Sinai Peninsula. Sanen kaukolan nen Abraham a pataynanen si Agar pati ed mangaabuson anak to, sikato so sipapangasi ya angitarok na malaem a danum. Anto so nagawa bektan anggapo la? “Et nilukasan na Dios so saray mata nen Agar, et anengneng to so sakey a bobon na danum; et linma tan pinano to na danum so poronggo a katat insan to pinainum so ugaw.”​—Genesis 21:19.

Iner so angalaan nen Abraham na danum pian panoen so poronggo a katat nen Agar? Angangko ta diad kinotkot ton bobon, ed asingger a pasen ya angitaneman to ed kiew a salomagi. (Genesis 21:25-33) Nayarin nikuan a saray sientista so makamoria natan ed inkamatukoy ed impanpili nen Abraham ed salomagi, ta sayan kiew et walaan na ankekelag a bulong a naandian na samet a danum, kanian satan so ombaleg anggano amagan tuloy itan a lugar.​—Nengnengen so retrato ed leksab.

Say impankotkot nen Abraham na bobon so asalambit a mitunosan ed sangsangan ed baetan to tan say arin Pilisteo. Say sakey a bobon so mablin kayarian lapud gendagendat a kakulangan na danum tan say kimey a nakaukolan ed pankotkot ed aralem a bobon. Diad tua, diad saman a panaon et panaglusob na kayarian so pangusar na bobon ya anggapoy permiso.​—Ipareng so Numeros 20:17, 19.

No bisitaen yo so Pungol na Beer-seba, sarag yon uninengen so aralem a bobon ed abalaten-bukig a kapukdolan. Anggapo so makaamta no kapigan so inmunan impantabas ed ankabaleg a bato tan pati ed patagey a kabiangan to (a singa nanengneng ed leksab) a pinaelet na batobato. Inekal na saray modernon arkeologo itan a manpaleksab na talomplon metros ingen ta agda ni asabi so leksab. Naimano na sakey ed sikara: “Makapaayat so pangibaga a sayan bobon so . . . ‘Bobon na say Samba’ a ditan nansipanan si Abraham tan si Abimelek.”​—Biblical Archaelogy Review.

Mabitar a say Beer-seba so binmaleg ed saginonor diad peryodo na Biblia, a nagmaliw a mabiskeg a syudad a walaan na baleg a wangalan. Balet say manuna ed kiwawala tan inyaligwas to et say makanan danum a wala ed aralem a bobon to.

[Paimano ed leksab]

^ par. 5 Para’d babaleg a bista na Pungol na Beer-seba, nengnengen so 1993 Calendar of Jehovah’s Witnesses.

[Picture Credit Line ed pahina 24]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Picture Credit Line ed pahina 25]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.