Saray Kristiano tan Say Sosyedad na Too Natan

“Gulaen da kayo naani na saray amin a nacion nisengeg ed ngaran ko.”​—MATEO 24:9.

1. Anto so pakabidbiran ed Inkakristiano?

 SAY pagmaliw a biig ed mundo so pakabidbiran ed akaunan Kristianos. Diad pikakasi to ed mangatatawen ya Ama to, si Jehova, imbaga nen Kristo ed saray babangatan to: “Inter ko ed sikara so salitam; et say mundo ginula to ra, lapu’d ag ira taga mundo, salanti onong ya agak taga mundo.” (Juan 17:14) Sanen walad arap nen Pontio Pilato, inkuan nen Jesus: “Say panarian ko aliwan taga dia ed mundo.” (Juan 18:36) Say pagmaliw a biig na sankaunaan ya Inkakristiano ed mundo so papaneknekan na Kristianon Griegon Kasulatan tan saray manag-awaran.

2. (a) Kasin wala so antokaman a pananguman ed siglaotan na saray patumbok nen Jesus tan say mundo legan na ilalabas na panaon? (b) Kasin say Panarian nen Jesus so onsabi diad panamegley na kakumberti na nasyones?

² Kasin imparungtal nen Jesus diad saginonor a wala so pananguman ed siglaotan na saray patumbok to tan say mundo tan say Panarian to so onsabi diad panamegley na kakumberti na mundo ed Inkakristiano? Andi. Anggapo ed saray patumbok ya apuyanan a mangisulat kayari impatey nen Jesus so anggan angipanengneng ed ontan a bengatla. (Santiago 4:4 [insulat sakbay a tuloy na 62 K.P.]; 1 Juan 2:15-17; 5:19 [insulat ed ngalngali 98 K.P.]) Ingen say kasuniyan to so tua, say “kiwawala” tan say tinmumbok ya “isasabi” nen Jesus diad pakayari na Panarian so isisiglaot na Biblia diad “konklusyon na sistema na bengabengatla,” a mansumpal ed “anggaan,” odino kadederal. (Mateo 24:3, 14, 29, 30, NW; Daniel 2:44; 7:13, 14) Diad tandan initer nen Jesus nipaakar ed pa·rou·siʹa, odino kiwawala to, inkuanto nipaakar ed saray tuan patumbok to: “Saman la yawat da kayo ed pakapasegsegang, tan pateyen da kayo naani: tan gulaen da kayo naani na saray amin a nacion nisengeg ed ngaran ko.”​—Mateo 24:9.

Saray Tuan Kristiano Natan

3, 4. (a) Panon so panedeskribe na ensiklopedyan Katoliko ed saray akaunan Kristiano? (b) Diad anton miulibay iran termino a saray Tasi nen Jehova tan saray akaunan Kristiano so adeskribe?

³ Anton grupo na relihyon natan so walaan na maabig a pakatongtongan ed inkamatoor ed saray Kristianon prinsipyo tan pagmaliw a biig ed mundo, a saray membro to so gugulaen tan papasegsegangen? Bueno, anton sankamundoan a Kristianon organisasyon so miolibayan ed kada pamaakaran ed maawaran a panangiretrato ed saray akaunan Kristiano? Nipaakar ed saraya, ibabaga na say New Catholic Encyclopedia: “Say sankaunaan a komunidad na Kristiano, anggaman impasen ed inmuna a sakey labat a sekta ed kaliberliber na Judio, so apaneknekan a nikadkaduma ed teolohikon bangat to, tan nagkalautla ed seseg na saray membro na saya, a nanlingkor bilang tastasi ed si Kristo ‘ed amin a Judea tan Samaria tan anggan ed sankaarawian na dalin.’ (Gawa 1.8).”​—Tomo 3, pahina 694.

⁴ Imanoen iray balikas ya “impasen . . . a sakey labat a sekta,” “nikadkaduma ed teolohikon bangat to,” “seseg . . . bilang tastasi.” Tan natan nengnengen no panon a satan lanlamang ya ensiklopedya so manedeskribe’d saray Tasi nen Jehova: “Say sekta . . . na saray Tasi so kumbinsidon tuloy la natan a say anggaan na mundo so onsabi ed loob na pigaran taon. Ompatnag a sayan malinew a pananisia so sankabiskegan a puersa’d benegan na ag-onkesaw a seseg da. . . . Say manunan obligasyon na kada membro na sekta et say pamaneknek ed si Jehova diad pangiyabawag ed onsasabin Panarian To. . . . Ikuekuenta ra a say Biblia so mogmon panlalapuan na sisiaen tan totontonen ed kondukta . . . Pian magmaliw a tuan Tasi, say sakey so kaukolan ya epektibon manpulong ed nanduruman paraan.”​—Tomo 7, pahina 864-5.

5. (a) Diad antoran dalan a nikadkaduma iray bangat na Tastasi nen Jehova? (b) Mangiter na saray alimbawa a mangipapanengneng a saray sisisiaen na saray Tasi nen Jehova so mitunosan ed saray Kasulatan?

⁵ Diad antoran paraan a nikadkaduma iray bangat na Tastasi nen Jehova? Sasalambiten na New Catholic Encyclopedia so pigara: “Sikara [saray Tasi nen Jehova] so mangokondena’d Trinidad bilang paganon panagtalintao . . . Ipapasen da a si Jesus so sankabalgan ed saray Tasi nen Jehova, ‘sakey a dios’ (kanian impatalos da so Juan 1.1), ya ag-abebbeba ed siopaman noagta diad si Jehova labat. . . . Sikato so inatey bilang too tan pinaoli bilang ag-ompatey ya espiritun Anak. Say Impanirap tan impatey to so imbayar to ta pian nagamoran lamet na katooan so kanepegan a manbilay na andi-getar ed dalin. On, say ‘baleg ya ulop’ (Ap 7.9) na tuan Tastasi so maniilalo ed mangaraldalin a Paraiso; 144,000 labat a matoor (Ap 7.4; 14.1, 4) so nayarin mangayaga ed mangatatawen a gloria a kaiba nen Kristo. Saray marelmeng so sigpot a deralen. . . . Say bautismo​—ya aagamilen na Tastasi diad panagpalgep . . . [so] say palaway a simbolo na dedikasyon da a lingkoran si Jehova a Dios. . . . Saray Tasi nen Jehova so niyabawag lapud panangipulisay da’d saray panangiyalis na dala . . . Say moralidad da ed panamaley tan sekso so estrikton tuloy.” Nayarin nikadkaduma iray Tasi nen Jehova ed sarayan dalan, balet say talindeg da ed amin na saraya so mapeget a nibase’d Biblia.​—Salmo 37:29; Mateo 3:16; 6:10; Gawa 15:28, 29;  Roma 6:23; 1 Corinto 6:9, 10; 8:6; Apocalipsis 1:5.

6. Anton talindeg so pansiasiansiaen na saray Tasi nen Jehova? Akin?

⁶ Iyaarum na sayan Romano Katolikon ensiklopedya a nen 1965 (nayarin diad taon a nisulat so artikulo) “agni ipapasen na saray Tasi a sikaray kabiangan na sosyedad a panbibilayan da.” Nayarin iisipen na autor a legan na panaakar na panaon tan saray Tasi nen Jehova so lalon dinmakel tan “mantultuloy a nawawalaan na saray pakabidbiran bilang iglesia a duma ed sakey a sekta,” a sikaray magmaliw a kabiangan na sayan mundo. Balet satan so ag-apaneknekan a tua. Natan, wala la’y masulok ya apatiran danay a karakel na Tastasi nen say nen 1965, anggapo so pananguman na saray Tasi nen Jehova ed talindeg da no nipaakar ed sayan mundo. “Ag ira taga mundo,” unong ya “ag taga mundo” si Jesus.​—Juan 17:16.

Biig Balet Aliwan Kabusol

7, 8. Singa agawa ed saray akaunan Kristiano, anto met so nagagawa ed saray Tasi nen Jehova natan?

⁷ Diad pangisitas ed pangidepensa ed saray akaunan Kristiano na apologist nen komaduan siglo a si Justin Martyr, insulat nen Robert M. Grant ed libro ton Early Christianity and Society: “No saray Kristiano so rebolusyonista mansiansia ran manamot-amot ta pian nadampot so kalat da. . . . Sikaray sankaabigan a kaalyansa na imperador nisesengeg ed deen tan maabig ya uksoy.” Ontan met, saray Tasi nen Jehova natan so kabkabat ed interon mundo bilang maaro’d-deen tan mauksoy a mibabaley. Kabat na saray gobierno ed antokaman a nengneng ya anggapo so nepeg dan takotan ed saray Tasi nen Jehova.

⁸ Sakey a managsulat na editoryal diad Amianen ya Amerika so nansulat: “Sakey a panatiko tan masuspetsan kanonotan ed panisia a saray Tasi nen Jehova so manigensigen ed antokaman a mapulitikan rehimen; ag-ira subersibo tan maaro’d-deen a singa ed antokaman a relihyon.” Diad libro ton L’objection de conscience (Sigpot ya Isusumpa), nansulat si Jean-Pierre Cattelain: “Saray Tasi nen Jehova so sigpot a manpapasakup ed saray pakauley tan lawas ontutulok ed saray ganggan; babayaran da ’ray buis da tan agda sasalien a suppiaten, umanen, odino deralen iray gobierno, ta ag-ira mibabali’d saray kurang na sayan mundo.” Inyarum ni nen Cattelain a dia labat ed pangayarian na Estado ed bilay da, a sigpot lan intalaga ra’d Dios, a talagan saray Tasi nen Jehova so ag-ontulok. Diad saya et singa ran tuloy ed saray akaunan Kristiano.​—Marcos 12:17; Gawa 5:29.

Ag-atalosan na Saray Manuley

9. Nipaakar ed pagmaliw a biig ed mundo, anto so sakey a matalonggaring a pidumaan na akaunan Kristianos ed saray modernon-agew a Katoliko?

⁹ Maslak ed saray imperador a Romano so ag-akatalos ed saray akaunan Kristiano tan sikaray pinasegsegang da. Pian ipanengneng no akin, say The Epistle to Diognetus, ya abaloan na arum a manpetsa manlapu ni nen komaduan siglo K.P., so mangibabaga: “Saray Kristiano so manaayam ed mundo, balet agkabiangan tan agmibabali ed mundo.” Diad biek a dapag, say Komaduan Konsilyo na Vaticano, ed Dogmatikon Konstitusyon na Iglesia to, so angibagan nepeg ya “anapen [na saray Katoliko] so panarian na Dios diad pibiang ed temporaryon bengabengatla” tan “mankimey ed kialangon na mundo manlapud loob.”

10. (a) Panon so impanmoria na saray manuley ed akaunan Kristianos? (b) Panon so mabetbet ya impanmoria ed saray Tasi nen Jehova, tan anto so reaksion da?

¹⁰ Ibabaga na manag-awaran a si E. G. Hardy ya impasen na saray imperador a Romano iray akaunan Kristiano bilang “singa nipaabeban entusiastiko.” Tutukoyen na taga Pransya a si Étienne Trocmé “so panangipaabeba a say kulturan Griego tan saray opisyal na Romano et ipapasen da bilang makapalpalek a sektan Oriental [iray Kristiano].” Say korespondensya ed baetan nen Pliny a Mas Malangwer, say Romanon gobernador na Bithynia, tan si Imperador Trajan so mangipapanengneng a saray manuley so kaslakan ya anggapoy amta ed peteg a nengneng na Inkakristiano. Ontan met natan,  mabetbet ya ag-atalosan iray Tasi nen Jehova tan iyaapabeba dara ni ingen na saray manuley na mundo. Anggaman ontan, saya so agpankelawan nisay manismaya ed Tastasi.​—Gawa 4:13; 1 Pedro 4:12, 13.

“Nasasalita Sumpa ed Ganagana’y Pasen”

11. (a) Antoran bengatla so nibaga nipaakar ed saray akaunan Kristiano, tan anto so nibaga nipaakar ed saray Tasi nen Jehova? (b) Akin a saray Tasi nen Jehova so agmibibiang ed saray pulitika?

¹¹ Nibaga nipaakar ed saray akaunan Kristiano: “Ta no nipaakar ed sayan secta, akabatan mi a nasasalita sumpa ed ganagana’y pasen.” (Gawa 28:22) Diad komaduan siglo K.P., ibabaga na pagano a si Celsus a saray naiingganyo labat ed Inkakristiano et saramay dutak ed sosyedad na too. Ontan met, nibaga nipaakar ed saray Tasi nen Jehova “a diad kaslakan et natatangguyor manlapud saray nibabaliwalad sosyedad tayo.” Say manag-awaran na Iglesia a si Augustus Neander so angireport a “saray Kristiano so niretrato bilang totoon inatey ed mundo, ya anggapoy-kana ed amin a bengatla’d bilay; . . . tan tinepet, anto so nagawa ed andar na bilay no amin so singa sikara?” Lapud saray Tasi nen Jehova so agmibabali’d saray pulitika, sikara met so mabetbet a naakusa bilang inatey ed sosyedad na too. Balet panon dan magmaliw a mapulitikan aktibista tan kabansag to et manangiyalibansa na Panarian na Dios bilang mogmon ilalo na katooan? Ipapapuso na saray Tasi nen Jehova iray salita nen apostol Pablo: “Minabang ed irap bilang maong a sundalo nen Kristo Jesus. Anggapo so sundalo ed serbisyo a mibabali ed saray sibilyan a gegemtan, lapud ta say gagala to et samay pamenek ed say angilista’d sikato.”​—2 Timoteo 2:3, 4, Revised Standard Version, Ekumenikon Edisyon.

12. Diad anton importantin nengneng na pagmaliw a biig a saray Tasi nen Jehova so mipadpara ed saray akaunan Kristiano?

¹² Diad libro ton A History of Christianity, insulat nen Propesor K. S. Latourette: “Sakey ed saray isyu a pidumaan na saray asakbay a Kristiano tan say Griego-Romanon mundo et say impibiang ed bakal. Diad inmunan taloran siglo et anggapo so Kristianon kasulatan ya akasabi angga’d panaon tayo ya angiyabuloy ed pibibiang na Kristiano ed bakal.” Say insulat nen Edward Gibbon a The History of the Decline and Fall of the Roman Empire so mangibabaga: “Imposibli a saray Kristiano, anggaman agda ibebeneg so lalon sagradon serbisyo et nawalaan na ugali na saray sundalo, mahistrado, odino saray prinsipe.” Diad mipadparan paraan, saray Tasi nen Jehova so mapekder ed talindeg dan pagmaliw a neutral tan tutumboken daray prinsipyo na Biblia a nidatak ed Isaias 2:2-4 tan Mateo 26:52.

13. Anto so iyaakusa ed saray Tasi nen Jehova, balet anto so ipapanengneng na saray katuaan?

¹³ Saray Tasi nen Jehova so aakusaen na kakabusol da ed kagegeba na saray pamilya. Tua a walaray kaso a naapag iray pamilya sano say sakey odino dakel nin membro so magmaliw a Tastasi nen Jehova. Saya so impasakbay nen Jesus a nagawa. (Lucas 12:51-53) Anggaman ontan, ipapanengneng na saray estatistika a saray panamaley ya ageba lapud saya so nilikud ed saya. Singa bilang saray Tasi nen Jehova ed Pransya, 1 ed kada 3 a sanasawa et wala’y sakey ya asawan aliwan Tasi. Ingen, say bilang na diborsyo ed sarayan impanasawa na Tasi tan aliwan-Tasi so aliwan mas atagey nen say nasyonal a promedyo. Akin? Inter di apostol Pablo tan Pedro so makabat ya impuyan a konseho ed saray Kristianon akiasawa’d agkapananisiaan, tan panbabanikelan a tumboken na saray Tasi nen Jehova iray salita to. (1 Corinto 7:12-16; 1 Pedro 3:1-4) No bilbilang ta nabuyak so panamaley na Tasi tan aliwan-Tasi, say sengegan so mabetbet a manlalapud aliwan-Tasin kapareha. Diad biek a dapag, nilibo iran panamaley so nililiktar lapud saray kapareha so nagmaliw iran Tasi nen Jehova tan ginapoan dan iyaaplika ed kabibilay da ’ray prinsipyo na Biblia.

Kristianos, Aliwan Trinitaryo

14. Anto so inyakusa sumpad akaunan Kristianos, tan akin a saya so baliktad?

¹⁴ Baliktad, a diad Imperyon Romano et sakey ed saray akusasyon sumpa’d akaunan  Kristiano et sikaray ateista. Si Dr. Augustus Neander so nansulat: “Saray manangiburi ed dirios, ateista, . . . so kaslakan a ngaran a nidisigna ed saray Kristiano ed limog na totoo.” Agaylan makapakelaw a saray Kristianon mandadayew ed mabilay a Manamalsa aliwan dakel a dirios, so tawagen bilang ateista na saray pagano a nandayew ed “aliwa a dirios, no ag ingen gawa na saray lima na saray totoo, a kiew tan bato.”​—Isaias 37:19.

15, 16. (a) Anto so ibabaga na arum a relihyonista nipaakar ed saray Tasi nen Jehova, balet anton tepet so palelesaen na saya? (b) Anto so mangipapanengneng a saray Tasi nen Jehova so tuan Kristianos?

¹⁵ Baliktad met so katuaan a natan et pigaran pakauley diad Kakristianoan so mangibuburi a saray Tasi nen Jehova so Kristianos. Akin? Lapud ipupulisay na Tastasi so Trinidad. Unong ed manangiduman uker na Kakristianoan, “saray Kristiano et saramay mangaaksobi’d Kristo bilang Dios.” Diad kasuniyan to, uukeran na sakey a modernon diksyunaryo so noun a “Kristiano” bilang “mananisia ed si Jesu-Kristo tan manutumbok ed saray bangat to” tan say “Inkakristiano” bilang “relihyon a nibase’d saray bangat nen Jesu-Kristo tan say pananisian sikato so anak na Dios.” Siopan grupo so lalon ontukoy ed sayan uker?

¹⁶ Aaksobien na saray Tasi nen Jehova so personal a testimonya nen Jesus nipaakar ed no sikato so siopa. Imbaga to: “Siak so Anak na Dios,” ya aliwan “Siak so Dios ya Anak.” (Juan 10:36; ipareng so Juan 20:31.) Aaksobien da so apuyanan a balikas nen apostol Pablo nipaakar ed Kristo: “Ya anggaman walad indengan na Dios, agto ninonot so pipara ed Dios a bengatlan samsamen to.” * (Filipos 2:6, The New Jerusalem Bible) Say libron The Paganism in Our Christianity so mangibabagan: “Agbalot sinalambit nen Jesu-Kristo so ontan a bengatla [Trinidad a mansisimbangan], tan inerman ed Balon Sipan et agnaromog so salitan ‘Trinidad’. Say ideya so inadapta labat na Iglesia talon lasus a taon kayari impatey na Katawan tayo; tan say lapuan na satan a kanonotan et nagnap a pagano.” Aaksobien na saray Tasi nen Jehova so bangat na Biblia nipaakar ed Kristo. Sikaray Kristianos, aliwan Trinitaryo.

Anggapoy Ecumenismo

17. Akin a saray Tasi nen Jehova so agmikokoopera ed kurang a paniiba na relihyon, odino pansasamok na pananisia?

¹⁷ Say duara ni ya inreklamo sumpa’d saray Tasi nen Jehova et say agda pibiang ed kurang a paniiba na relihyon tan say pibabali ra ed tatawagen ya “agresibon panangumberti.” Saray akaunan Kristiano so akasagmak na parehon panagbalaw. Say Kakristianoan, pati saray kabiangan to a Katoliko, Ortudoks, tan Protestanti, so agniburin kabiangan na sayan mundo. Singa si Jesus, saray Tasi nen Jehova so “ag ira taga mundo.” (Juan 17:14) Panon so pialyado ra ed saray kurang a pansasamok na pananisia ed relihyoso iran organisasyon a mangiyaalibansa na agkristianon kondukta tan sisisiaen? 

18. (a) Akin a saray Tasi nen Jehova so agnepeg a nabalaw ed pangibabagan sikara labat so mangaagamil na tuan relihyon? (b) Legan a sisiaen dan walad sikara so tuan relihyon, anto so anggapo ed saray Romano Katoliko?

¹⁸ Siopa so makatunongan a mamalaw ed saray Tasi nen Jehova ed pananisia ra, a singa ed akaunan Kristianos, a sikara lambengat so mangaagamil na tuan relihyon? Anggan say Iglesia Katolika a mansimpisimpitan a mangibabagan mikokoopera ed kurang a paniiba na relihyon, so mangiyaabawag: “Sisiaen mi a sayan tuan relihyon so mantutultuloy a niwala diad Iglesia Katolika tan Apostolika, ya angimatalekan nen Katawan a Jesus na kimey ed panangilaknab ed amin a totoo sanen inkuanto ed apostoles to: ‘Onla kayo sirin a manggawa na babangatan ed amin a nasyones.’” (Konsilyo na Vaticano II, “Deklarasyon ed Relihyoson Kawayangan”) Balet satan a sisisiaen so agmagenap ta pian saray Katoliko so nawalaan na ag-onkesaw a seseg diad panggawa na saray babangatan.

19. (a) Saray Tasi nen Jehova so desidido a gawaen so anto, tan tekep na anton motibo? (b) Anto so nausisa ed ontumbok ya artikulo?

¹⁹ Saray Tasi nen Jehova so walaan na ontan a seseg. Sikaray desididon mantultuloy a mantasi anggad labay ni na Dios a pagawa iya ed sikara. (Mateo 24:14) Say panagtasi ra so maseseg balet aliwan agresibo. Satan so babayuboan na aro ed kaabay, aliwan say gula ed katooan. Iilaloan da a dakel ni ed katooan so no nayari et niliktar. (1 Timoteo 4:16) Singa saray akaunan Kristiano, panbabanikelan da’y “manayam ed kareenan ed ganaganay totoo.” (Roma 12:18) Singbaten ed ontumbok ya artikulo no panon dan gagawaen iya.

[Paimano ed leksab]

Bilang Repaso

◻ Anto so pakakabatan ed saray akaunan Kristiano, tan panon so pipara na saray Tasi nen Jehova ed sikara?

◻ Diad antoran paraan a nipapanengneng na saray Tasi nen Jehova a sikaray maong a mibabaley?

◻ Panon so impanmoria na saray manuley ed akaunan Kristianos, tan kasin midumaan itan natan?

◻ Say mapekder a pananisia na saray Tasi a wala’d sikara so katuaan so mamakiwas ed sikaran manggawa na anto?

[Tepetepet Parad Panagaral]

[Litrato ed pahina 12]

Saray Tasi nen Jehova so desididon mantultuloy a mantasi anggad labay ni na Dios a pagawa iya ed sikara

[Litrato ed pahina 17]

Imbaga nen Pilato: “Nia! Say too”​—Samay agkabiangan na mundo.​—Juan 19:5

[Credit Line]

“Ecce Homo” nen A. Ciseri: Florence Galleria d’Arte Moderna / Alinari/Art Resource, N.Y.