Saray Mapropetikon Agew nen Daniel tan say Pananisia Tayo

“Mapalar [Maliket, NW] so manalagar, tan onsabi ed sanlibo talonlasus tan talomplo tan lima ya agew.”​—DANIEL 12:12.

1. Akin a dakel so agmakaromog na tuan liket, tan nisisiglaot ed anto so peteg a liket?

 KALIKTAN na balang sakey so magmaliw a maliket. Anggaman rontan, dagdaiset natan so maliket. Akin? Say sakey a rason et maslak so manaanap na liket ed agsuston paspasen. Say liket so aanapen ed saray bengatla a singa say edukasyon, kayamanan, karera, odino ed pangegemtan na pakayari. Anggaman ontan, si Jesus, diad manangilukas a Sermon to ed Palandey et insiglaot to so liket ed pagmaliw a sinononot ed espiritual a pankaukolan na sakey, panangasi, inkamaralus ed puso, tan mipadpara iran kalidad. (Mateo 5:3-10) Say klase na liket a sinalita nen Jesus so peteg tan magnayon.

2. Unong ed propesiya, anto so mangitonton ed liket diad panaon na anggaan, tan antoran tepet so onlesa nipaakar ed saya?

² Para’d saray alanaan a nakdaan ed panaon na anggaan, say liket so nisisiglaot ed sakey a bengatlan kaaruman. Diad libro nen Daniel, nabasa tayo: “Onla ka ed dalan mo, Daniel: ta saray salita nakaputan ira tan natatakan ira anga ed panaon na kasumpalan [anggaan, NW]. Mapalar [maliket, NW] so manalagar, tan onsabi ed sanlibo talonlasus tan talomplo tan lima ya agew.” (Daniel 12:9, 12) Anton peryodo na panaon so sinakup na sayan 1,335 ya agew? Akin a maliket iramay nambilay ed sinakupan na saman a panaon? Kasin saya so walaan na pisiglaotan ed pananisia tayo natan? Sikatayoy natulongan a mangebat ed sarayan tepet no ompawil itayo ed panaon sanen insulat nen Daniel irayan salita, ag-abayag kayari inkibulos na Israel manlapud inkadakep ed Babilonia tan ed komatlon taon nen Ciro ya Ari na Persia.​—Daniel 10:1.

Say Kipawil so Angitarok na Liket

3. Anto so ginawa nen Arin Ciro ya angitarok na baleg a liket ed saray matoor a Judio nen 537 K.K.P., balet anton pribilihyo so ag-inter nen Ciro ed saray Judio?

³ Para’d saray Judio, say kibulos manlapud Babilonia so sakey ya okasyon para’d tuan panliket. Kayarin sinungdoan na saray Judio so ngalngali 70 a taon na inkakautibo, sikaray inimbitaan nen Ciro a Baleg ya ompawil ed Jerusalem pian ipaalagey lamet so templo nen Jehova. (Esdras 1:1, 2) Saramay kinmiwas so inmalis a walaay baleg a panilalo, ya akasabi ’ra ed dilin-dalin da nen 537 K.K.P. Anggaman ontan, ag-ira inimbitaan nen Ciro a mangipawil ed sakey a panarian ed silong na kapolian nen Arin David.

4, 5. (a) Kapigan ingeba so Davidikon inkaari? Akin? (b) Anton panamaseguro so inter nen Jehova a say Davidikon inkaari so nipawil?

⁴ Saman so makatantanda. Ngalngali limaran siglo ed asasakbay, insipan nen Jehova ed si David: “Say abung mo tan say nanarian mo mansiansia lawas ed arap mo, say yorongan mo niletneg lawas.” (2 Samuel 7:16) Makapaermen, maslak ed maarin kapolian nen David so nagmaliw a rebelyoso, tan say kasalanan ed dala na nasyon so inmuges a tuloy a sanen 607 K.K.P. et inabuloyan nen Jehova a nageba so Davidikon inkaari. Nilikud ed antikey a peryodo ed silong na saray Macabeo, say Jerusalem so nisilong ed uley na saray sankaili nanlapulad  saman ya angga ed komaduan inkaderal to nen 70 K.P. Kanian, nen 537 K.K.P., say “kasumpal na saray agew na saray Gentiles,” so nasumpal ya anggapo so ilalak nen David a manuley bilang ari.​—Lucas 21:24.

⁵ Anggaman kuan, agnilingwanan nen Jehova so sipan to ed si David. Diad panamegley na nantutumbokan iran pasingawey tan kugkugip, imparungtal to diad panamegley na propeta ton si Daniel iray detalye na nagawgawa ed mundo diad arapen ya onlaknab ed saray siglo nanlapulad panaon na impanuley na Babilonia ed mundo ya angga ed panaon a sakey ya ari ed linya nen David so manuley lamet diad sakey a panarian ed totoo nen Jehova. Sarayan propesiya, a nirekord ed saray kapitulo 2, 7, 8, tan 10-12 na Daniel, so angipaseguro ed matoor iran Judio a, diad kaunoran et say trono nen David so talagan “mansiansia lawas.” Maseguro, satan a niparungtal a katuaan so amaliket ed saramay Judion pinmawil ed dilin-dalin da nen 537 K.K.P.!

6. Panoy pakaamta tayo ya arum ed saray propesiya nen Daniel so nasumpal ed panaon tayo?

⁶ Maslak a komentarista na Biblia so mangibabagan asumpal so ngalngalin amin ed saray propesiya nen Daniel sakbay na inkiyanak nen Jesu-Kristo. Balet malinlinew ya aliwan ontan. Diad Daniel 12:4, sakey ya anghel so mangibabaga ed si Daniel: “Kaputan mo so saray salita, tan talakan mo so libro anga lanlamang ed panaon na kasumpalan [anggaan, NW]. Dakerakel naani so saray ombatik ya onla tan ompawil, tan say pikakabat ondaak naani.” No say libro nen Daniel so naekalan la na talak​—sigpot a niparungtal so kabaliksan to—​dia lambengat ed panaon na anggaan, maseguron pigara labat ed sarayan propesiya so nepeg a nagawa ed satan a peryodo.​—Nengnengen so Daniel 2:28; 8:17; 10:14.

7. (a) Kapigan anampot so aturon panaon na nasyones, tan anton apuraan a tepet so kaukolan a naebatan nensaman? (b) Siopa so aliwan “matoor tan makabat ya aripen”?

⁷ Nen 1914 say aturon panaon na nasyones so anampot, tan say panaon na anggaan para’d sayan mundo so ginmapo. Nipawil lamet so Davidikon Panarian, aliwan diad mangaraldalin a Jerusalem, noagta diad paraan ya agnanengneng ed “lurem na tawen.” (Daniel 7:13, 14) Diad satan a panaon, lapud “saray zizañas” na palson Inkakristiano so ombubulaslas, say kipapasen na tuan Inkakristiano so agmalinew​—anggano diad kamataan na totoo. Anggaman kuan, sakey ya importantin tepet so kaukolan a naebatan: “Siopa sirin so matoor tan makabat ya aripen?” (Mateo 13:24-30; 24:45) Siopa so mangirepresenta ed dalin na say nipawil a Davidikon Panarian? Aliwan saray agagi nen Daniel ed laman, saray Judio.  Sikaray impulisay lapud kulang so pananisia ra tan agapol ed Mesias. (Roma 9:31-33) Diad antokaman a paraan, say matoor ya aripen so ag-aromog ed saray organisasyon na Kakristianoan! Saray marelmeng a gawa ra so amaneknek a sikaray agkabat nen Jesus. (Mateo 7:21-23) No ontan, siopa ’tan?

8. Siopa so napapaneknekan a “matoor tan makabat ya aripen” ed panaon na anggaan? Panon tayon naamtaan?

⁸ Anggapon balot so duaruwa, a satan et say melag a grupo na alanaan ya agagi nen Jesus a nen 1914 et akabatan a bilang saray Estudyante na Biblia balet nanlapulad 1931 et kabkabat bilang Tastasi nen Jehova. (Isaias 43:10) Sikara lambengat so angiwakawak ed kipawil na Panarian ed linya nen David. (Mateo 24:14) Sikara lambengat so nansiansian biig manlapud mundo tan angidalangirang ed ngaran nen Jehova. (Juan 17:6, 14) Tan diad sikara lambengat ya asumpal iray propesiya na Biblia nipaakar ed totoo na Dios ed kaunoran iran agew. Arum ed sarayan propesiya et say nantutumbokan a mapropetiko iran peryodo a nidatak ed Daniel kapitulo 12 a sasakupen to so 1,335 ya agew a mangitarok na liket.

Say 1,260 ya Agew

9, 10. Antoran ebento so agawa ed “sakey a panaon, tan saray panaon, tan kapalduay panaon” na Daniel 7:25, tan dinan niran arum a kasulatan a sinalambit so mipetekan a peryodo na panaon?

⁹ iad Daniel 12:7, nabasa tayo so unaan a mapropetikon peryodo: “A nipaakar naani ed sakey a panaon, saray panaon, tan sakey a kapaldua; et sano ginawa ra so kasumpalan na kabuybuyak na pakayari na masanto a baley, saray amin a bengabengatla nasumpal ira naani.” * Sayan peryodo so mipadparan nasasalambit ed Apocalipsis 11:3-6, a mangibabagan saray tasi na Dios so manpulong ya akakawes ira na supot ed loob na taloy taon tan kapaldua tan kayari to et napapatey. Lamet, diad Daniel 7:25, nabasa tayo: “Sikato so mansalita naani na saray salita a sumpa ed Sankatagyan, tan pakapuyen to naani so saray sasanto na Sankatagyan; et nonoten to naani ya umanen so saray panaon tan say tunong [ganggan, NW]; et niyawat ira naani ed lima to anga ed sakey a panaon tan saray panaon tan kapaldua na sakey a panaon.”

¹⁰ Diad sayan unor a propesiya, say “Sikato” et manutukoy ed komaliman pakayari na mundo manlapud Babilonia. Say “saklor, sakey a melag a saklor,” kaleganan na say panaon na panuley a say Anak na too so mangaawat na “panuley, tan gayaga, tan sakey a panarian.” (Daniel 7:8, 14) Sayan simbolikon saklor, diad orihinal et say Imperyo na Britanya, ya atibukel legan na inmunan guerra mundial a naniban Anglo-Amerikanon pakayari mundo, a natan et dominado na Estados Unidos. Diad loob na talora tan kapalduan panaon, odino taotaon, sayan pakayari so mangonigon ed saray sasanto tan sasalien ton umanen iray panaon tan ganggan. Diad kaunoran, saray sasanto so nitarok ed lima ra.​—Nengnengen met so Apocalipsis 13:5, 7.

11, 12. Antoran ebento so angipaarap ed gapo na mapropetikon 1,260 ya agew?

¹¹ Panon ya asumpal irayan namparan propesiya? Dakel a taon sakbay na Guerra Mundial I, saray alanaan ya agagi nen Jesus so mapublikon angipasakbay a nagawa ed 1914 so panampot na aturon panaon na nasyones. Sanen tinmerak so bakal, mapatnag a binaliwala so pasakbay. Inusar nen Satanas so “atap ya ayep” to, say mapulitikan organisasyon na mundo a nensaman et dominado na Imperyo na Britanya, diad gunaet ya “umanen so saray panaon tan say ganggan,” pian nikuntang so panuley na Panarian na Dios. (Apocalipsis 13:1, 2) Sikatoy sinmaew. Say Panarian na Dios so niletneg ed tawen, ya arawi’d pakaabot na too.​—Apocalipsis 12:1-3.

¹² Para’d saray Estudyante na Biblia, say bakal et kabaliksan to so panaon na pananubok. Nanlapulad Enero 1914, sikaray angipalabas na say Photo-Drama of Creation, sakey a presentasyon nipaakar ed Biblia ya angipaimano ed saray propesiya nen Daniel. Diad tiagew na saman a taon et tinmerak so bakal diad Mamaamianen a Hemispiro. Diad Oktubre, say aturon panaon so anampot. Diad kasampotan na  taon, say alanaan a nakdaan so maniilalon walay panamasegsegang, unong a papaneknekan na tinaon-a-tekston pinili para’d 1915 et say tepet nen Jesus ed saray babangatan to, “Nayarian yo ta ya inumen so copa ya inumen ko?” a nibase’d Mateo 20:22, King James Version.

13. Panon so impangipulong na saray Estudyante na Biblia ya akakawes na magaspang a supot ed panaon na 1,260 ya agew, tan anto so agawa ed kasampotan na saman a panaon?

¹³ Kanian, nanlapulad Disyembre 1914, sayan melag a grupo na tastasi so ‘nanprofeta ya akakawes na supot,’ a sipapaabeban nansungdo legan ya iyaabawag daray panangukom nen Jehova. Dakel so abigla, nen 1916, ed impatey nen C. T. Russell, say inmunan presidente na Watch Tower Bible and Tract Society. Diad inlaknab na inkikutep ed bakal, saray Tasi so nipaarap ed ondaraak ya isusumpa. Arum so inpangaw. Saray indibidual, a singa si Frank Platt na Inglatera tan si Robert Clegg na Canada, so pinairap na saray sadistan autoridad. Diad kaunoran, nen Hunyo 21, 1918, si J. F. Rutherford, say balon presidente, pati saray direktor na Watch Tower Bible and Tract Society, so sinentensyaan na mabayag a kipangaw lapud palso iran pakasalanan. Kanian, diad kasampotan na mapropetikon peryodo, say organisadon mapublikon panagpulong so pinatey na “melag a saklor.”​—Daniel 7:8, King James Version.

14. Panon ya anguman iray bengatla para’d alanaan a nakdaan nen 1919 tan kayari to?

¹⁴ Impropesiya na libron Apocalipsis so tinmumbok ya agawa. Kayari antikey a panaon na intunda​—nipasakbay a taloy taon tan kapalduan agew a niwalwal so bangkay ed lansangan—​say alanaan a nakdaan so abilay tan nagmaliw ya aktibo lamet. (Apocalipsis 11:11-13) Nen Marso 26, 1919, say presidente tan saray direktor na Watch Tower Bible and Tract Society so nibulos ed panangipangawan, tan diad saginonor et sigpot a binaliwala iray palson pakasalanan ed sikara. Kayarin tuloy a sikaray nibulos, say alanaan a nakdaan so ginmapo lamet a mangorganisa para’d kaaruman ya aktibidades. Kanian, diad kasumpalan na inmunan bakbak ed Apocalipsis, sikaray pinmaway ed kaaralman na inkapatey a singa saray espiritual a doron ya inulop na makapal ya asewek, a mangipapatnag na ambilunget ya arapen para’d palson relihyon. (Apocalipsis 9:1-11) Legan na tinmumbok a pigaran taon, sikaray atagano lamet ed espiritual tan namparaan para’d onsabi. Nen 1921, impalapag da so sakey a balon libro, The Harp of God, a dinesinyon ontulong ed saray balo ni tan naaralan na saray anak iray manunan katuaan ed Biblia. (Apocalipsis 12:6, 14) Amin na sarayan bengatla so agawa ed loob na sananey nin makatantandan peryodo na panaon.

Say 1,290 ya Agew

15. Panon tayon nakalkula so gapoan na 1,290 ya agew? Kapigan anampot iyan panaon?

¹⁵ Inkuan na say anghel ed si Daniel: “Et manlapu ed panaon a say naynay a bagat a  napoolan [“say mantultuloy a panangibagat,” paimanod-leksab, NW] naekal naani, tan say kadimlaan [makapadimlan bengatla, NW] a mangawa na pankibalatar nipasen, wala naani sanlibo duanlasus tan siamaplo ya agew.” (Daniel 12:11) Diad silong na Mosaikon Ganggan, say “naynay a bagat” so popoolan ed altar diad templo na Jerusalem. Agmangisasaklang iray Kristiano na pinoolan a bagat, balet sikaray mangisasaklang na mantultuloy ya espiritual a bagat. Saya so tinukoy nen Pablo sanen inkuanto: “Mangisaklang itayo ed Dios a naynay na bagat a panangidayew, salanti, say bunga na saray bibil a mangiwakawak na ngaran to.” (Hebreos 13:15; ipareng so Oseas 14:2.) Sayan mantultuloy a bagat so inekal nen Hunyo 1918. No ontan, anto so “makapadimlan bengatla”​—say komaduan kabiangan a nepeg ya ilaloan? Saman so Liga na Nasyones, ya inletneg na saray analon bansa kayari na Guerra Mundial I. * Saman so makapadimla lapud saya so impasen na saray pangulo na Kakristianoan a kasandi na Panarian na Dios, a mangilalaman ed Liga a bilang say mogmon ilalo na too para’d kareenan. Say Liga so niproponi nen Enero 1919. No bilangen tayo so 1,290 ya agew (taloy taon, pitoran bulan) manlapud satan a panaon, makasabi itayo ed Setyembre 1922.

16. Diad kasampotan na 1,290 ya agew, panon a nipatnag a say alanaan a nakdaan so akaparaan la ed kimey?

¹⁶ Antoy agawa ed saman? Bueno, saray Estudyante na Biblia so arepreskoan lamet natan, nibulos manlapud Babilonia a Baleg, tan akaparaan lan onabante. (Apocalipsis 18:4) Diad sakey a kumbension ya agawa nen Setyembre 1922 diad Cedar Point Ohio, E.U.A., ginapoan dan sipapakpel ya iyabawag iray panangukom na Dios ed Kakristianoan. (Apocalipsis 8:7-12) Saray ketket na saray doron so talagan ginmapo lan mamasakit! Say lalon ansakit et say komaduan bakbak na Apocalipsis so ginmapo. Sakey a dakdakel ya akakabayon Kristiano​—a diad gapo et tugyopen na alanaan a nakdaan tan diad saginonor et inaruman na baleg ya ulop​—so linmubak ed dalin. (Apocalipsis 7:9; 9:13-19) On, say anggaan na 1,290 ya agew so angitarok na gayaga ed totoo na Dios. * Balet dakel ni so onsabi.

Say 1,335 ya Agew

17. Kapigan ginmapo tan anampot so 1,335 ya agew?

¹⁷ Ibabaga na Daniel 12:12: “Mapalar [maliket, NW] so manalagar, tan onsabi ed sanlibo tan talonlasus tan talomplo tan lima ya agew.” Sarayan 1,335 ya agew, odino taloy taon, walora tan kapalduan bulan, so mapatpatnag a ginmapo ed anggaan na akaunan peryodo. No bilangen manlapud Setyembre 1922, sikatayoy onsabi ed atrasadon subol na (Mamaamianen a Hemispiro) 1926. Anto ta so agawa ed panaon na saraman ya 1,335 ya agew?

18. Antoray paneknek a nen 1992 et siansian walay kaukolan nin paaligwasen?

¹⁸ Anggaman ed makatantanda iran ebento nen 1922, mapatnag a saray arum so siansian sigugunaet a maniilalo ed apalabas. Say Studies in the Scriptures, ya insulat nen C. T. Russell, so siansian manunan aaralen. Ontan met, say malaknab a tuloy a sirkulasyon na pulyeton Millions Now Living Will Never Die so angiparungtal na sisiaen a nen 1925, saray gagala na Dios nipaakar ed pangipawil na dalin a Paraiso tan say kioli na saray inmunan  matoor so onggapon nasumpal. Say panagsungdo na saray alanaan so singano akumpleto la. Anggaman kuan, arum a mililimog ed saray Estudyante na Biblia so ag-akalikna a kaukolan so panginabang na maong a balita ed arum.

19, 20. (a) Panon ya anguman iray dakel a bengatla para’d saray totoo na Dios ed panaon na 1,335 ya agew? (b) Antoran ebento so ananda ed anggaan na 1,335-agew a peryodo, tan anto so ipapanengneng na saya nipaakar ed saray totoo nen Jehova?

¹⁹ Legan a nasusumpal so 1,335 ya agew, amin na saya so anguman. Pian pabiskegen iray agagi, naorganisa iray regular a grupo na panagaral na The Watch Tower. Nidanet so panaglingkor ed lawak. Nanlapulad Mayo 1923, balang sakey so naimbitaan a mibiang ed lawak a serbisyo ed ununan Martes ed kada bulan, tan mangibiig na panaon ed pegley-simba a miting na kongregasyon pian pasesegen iran mibiang ed sayan kimey. Nen Agosto 1923, diad asamblea ed Los Angeles, California, E.U.A., nipanengneng a say parabolo nen Jesus ed saray karnero tan saray kanding so nasumpal sakbay na Milenyon Uley. (Mateo 25:31-40) Inaguraan nen 1924 so estasyon na radyo a WBBR, ya inusar pian niyabawag so maong a balita. Say artikulon “Birth of the Nation” (Inkiyanak na Nasyon) na Marso 1, 1925, a paway na The Watch Tower so angiter na apasimbalon pantalos ed Apocalipsis kapitulo 12. Kaunoran, atalosan a susto na saray matoor a Kristiano so magulo iran ebento na 1914-19.

²⁰ Anampot so taon 1925, balet agni sinmabi so anggaan! Nanlapulad saray dekada na 1870, saray Estudyante na Biblia so manlilingkor a walaan na petsa ed kanonotan da​—ununa et say 1914, insan say 1925. Natan et amoria ra a sikaray kaukolan a manlingkor anggad kaliktan nen Jehova. Say Enero 1, 1926, a paway na The Watch Tower so walaan na makatantandan artikulon “Siopa so Mangigalang ed si Jehova?” a mangipapabitar ed kapiganman ed kaimportantian na ngaran na Dios. Tan kaunoran, ed kumbension ed Londres, Inglatera, nen Mayo 1926, inadapta so sakey a resolusyon ya apauloan na “Sakey A Pantasi ed Saray Manuley na Mundo.” Saya so diretsaan ya angibalita na katuaan nipaakar ed Panarian na Dios tan diad arapen a kadederal na mundo nen Satanas. Diad satan met a kumbension et imparungtal so makatiknan-tuloy a libron Deliverance, a nagmaliw ya inmuna iran serye ya onsalat ed Studies in the Scriptures. Saray totoo na Dios, so onnenengneng natan ed arapen, aliwan diad abenegan. Asumpal la so 1,335 ya agew.

21. Anto so kabaliksan na say impansungdo ed 1,335-agew a peryodo para’d totoo na Dios nensaman, tan anto so kabaliksan ed sikatayo na kasumpalan na propesiya nipaakar ed sayan panaon?

²¹ Aglabay na arum ya iyarunsa so inkasikara ed sarayan agawa, balet saramay nansungdo so peteg a maliket. Sakey ni, legan ya onnenengneng tayo ed kasumpalan na sarayan mapropetikon peryodo na panaon, sikatayo met so maliket lapud say panagmatalek tayo so napapabiskeg a say melag a grupo na alanaan a Kristianos ya akalegyas ed saraman a panaon et talagan say matoor tan makabat ya aripen. Diad saray ontumbok a taon, dinmaak a tuloy so inyaligwas na organisasyon nen Jehova, balet say matoor tan makabat ya aripen so siansian sentro to, a mangiwawanwan ed saya. Agaylan makapaliket, sirin, a naamtaan a para’d saray alanaan tan ed arum a karnero, nagkalalo nin liket so manaalagar para’d sikara! Saya so nanengneng legan a kunsideraen tayo so sakey ni ed saray propesiya nen Daniel.

[Saray paimano ed leksab]

Kasin Nisalaysay Mo?

◻ Panoy pakaamta tayo ya arum ed saray propesiya nen Daniel so nasumpal ed panaon tayo?

◻ Akin a makapanmatalek itayo a say alanaan a nakdaan et say “matoor tan makabat ya aripen”?

◻ Kapigan ginmapo tan anampot so 1,260 ya agew?

◻ Anton pakarepreskoan tan kipawil so intarok na 1,290 ya agew ed alanaan a nakdaan?

◻ Akin a maliket iramay nansungdo angga ed kasampotan na 1,335 ya agew?

[Tepetepet Parad Panagaral]

[Kahon ed pahina 11]

SARAY MAPROPETIKO A PERYODO NA PANAON NEN DANIEL

1,260 ya agew:

Disyembre 1914 ya anggad Hunyo 1918

1,290 ya agew:

Enero 1919 ya anggad Setyembre 1922

1,335 ya agew:

Setyembre 1922 ya anggad Mayo 1926

[Litrato ed pahina 8]

Nanlapulad 1919 et nipalinew a “say matoor tan makabat ya aripen” et say alanaan a nakdaan

[Litrato ed pahina 10]

Saray hedkuarter na Liga na Nasyones ed Geneva, Switzerland

[Credit Line]

UN photo