Itatalona Diad Panamegley na Inkamaanos

SAY inkamamaanos so magmamaliw lan matalag a kualidad ed modernon panaon. Panisiaan na dakel a totoo a say itatalona so mandedependin tuloy ed kiwalad dugan pasen diad dugan panaon nen say pagmaliw a mapilit. Siopa so makabalaw ed sikara? Saray balita ed media so atatek na patalastas iran diparan ya agnaam-amtaan a mangipapaslep ya amin lawarin bengatla a kaliktan mo et nagamoran tekep na daiset a sagpot tan melag labat a kuarta. Saray peryodiko so tuloytuloy a mangipapalapag na dakerakel ya istorya nipaakar ed maples ya iyaansenso tan nipaakar ed saray mautek, malangwer a negosyante a makakaganansiay minilyon kayarin tuloy na pangraduar.

Maermen ya inkuan na kolumnistan si Leonard Pitts: “Diad sosyedad a napno na ideya, singa magmainomay so pagmaliw a matalonggaring. . . . Singa bengatlan nagawaan na siopaman no naamtaan to labat komon so maples a taktika, nawalaan na abilidad, odino no sikatoy tulongan na Dios.”

Anto so Inkamaanos?

Say inkamaanos et kabaliksan toy ‘pamemben a malet tan agpanguman-uman ed sakey a gagala, kipapasen, odino gagawaen anggaman walaray babeng odino isaew.’ Ipapasabi toy determinadon pantultuloy ed arap na kairapan tan pagmaliw a mapekder, ya ag-onsusuko. Ipapabitar na Biblia so kaimportantian na sayan kualidad. Singa bilang, bibilinen itayo na Salitay Dios: “Anapen yo nin unona so panarian,” “ompatok kayo, et nalukasan ed sikayo,” “mansiansia a malet  ed pikakasi,” tan “mansiansia kayo ed maong.”​—Mateo 6:33; Lucas 11:9; Roma 12:12; 1 Tesalonica 5:21.

Say importantin kabiangan na inkamaanos et say panalona ed agnapaliisan iran insaew. Ibabaga na Uliran 24:16: “Say maptek a too nipasag a maminpito, tan [sikatoy] ombangon lamet.” Imbes ya ‘ontunda la’ sano makaabet na kairapan odino sinmaew, say maanos ya indibidual so “ombangon,” ‘mantultuloy,’ tan salien to lamet.

Balet, dakel so ag-akaparaan ed saray kairapan tan isaew a nayarin naabet da. Lapud agda nin balot abayuboan so determinasyon a mananos, sikaray mainomay ya onsuko. “Dakerakel a totoo so naaapektaan a maong ed insaew,” so inkuan na managsulat a si Morley Callaghan. “Alablabas ya aabageyen day inkasikara, tetelen day amin, ombarong tan . . . onsuko lara.”

Saya so makapaermen. Impabitar nen Pitts, “nalilingwanan tayon wala so rason ed pakasubok, walay pankaabigan a naromog ed kairapan.” Anton pankaabigan itan? Sinampotan to: “Naaralan na [sakey] a say isaew et aliwan makapatey, nisay magnayon ya inkatalo. Onkabat so sakey. Magmaliw ya akaparaan so sakey.” Onia so simplin impangikuan na Biblia: “Dia ed amin a kimey wala so nabang.”​—Uliran 14:23.

Siempre, aliwan mainomay a naynay so pangigapo lamet kayari na insaew. No maminsan et nipapaarap itayo ed saray angat ya ompatnag a manubok ed amin a sagpot tayo pian talonaan iratan. Imbes a magano lan nadampot, ompatnag a kalkalna lan agnarapat iray kalat tayo. Nayarin liknaen tayo ya agtayo lan balot ontalona, agmakayari, tan nayarin nadismaya, nagonigon ni ingen a maong. (Uliran 24:10) Ingen, papasesegen itayo na Biblia: “Ag-itayo sirin komon nakesawan a manggawa na maabig: pian dia ed panaon to manani itayo, noag itayo pinmakil.”​—Galacia 6:9.

Anto so Makatulong ed Sikatayon Mananos?

Say unonan kundang parad inkamaanos ed sakey a kurso et say pangiletneg na makanakana tan sarag a dampoten iran kalat. Maseguron atalosan iya nen apostol Pablo. Inkuanto ed saray taga-Corinto: “Onia ombatik ak, aliwa a singa panduaruwaan; onia mipunitian ak, aliwa a singa say manlewet ed dagem.” Kabat nen Pablo a pian ontalona iray sagpot to, kaukolan to iray pihon kalat, singa sakey a bumabatik ya akaapasakey so nonot to’d pakasabi ed finish line na lumba. “Agyo ta amta a saray manlulumba ombatik ira ya amin, et saksakey so makala na upa? Batik kayo siri’ ontan; ta pian makala kayo.” (1 Corinto 9:24, 26) Panon tayon nagawaan iya?

“Say masimpit [“maisip,” NW] a too nengnengen to a maong so laen to,” kuan na Uliran 14:15. Makabat a panapanaon tayon usisaen lamet iray paraan tayo ed bilay, a tepetan so inkasikatayo no iner so aarapen tayo la tan no kasin kaukolan tayoray panangiyarunsa. Makana so pannonot tayon malinew no antoy labay tayon nagawaan tan akin. Ag-itayo onsuko no lawas tayon sankanonot so ultimon arapen tayo. “Onnengneng komon so saray matam a maptek,” so ipapaseseg na apuyanan a proverbio, ta pian “amin a dalan mo niletneg ira komon.”​—Uliran 4:25, 26.

No apihom la iray kalat mo, say ontumbok a kundang et say pan-analisa no panon a dampoten iratan. Intepet nen Jesus: “Siopa ed sikayo so, anta labay to so mamaalagey na sakey ya ilang, ag-onyurong ya unona tan bilangen to so bili?” (Lucas 14:28) Mitunosan ed sayan prinsipyo, onia so inkuan na sakey ya eksperto ed bunigas na nonot: “Sakey ed saray bengatlan naimanok nipaakar ed matalonan totoo et walaan ira na malinew a pakatalos ed siglaotan na sengegan tan epekto ed bilay da. Natalosan na saray matalonan totoo a no walay bengatlan kaliktan da, gawaen dan amin iray nakakaukolan a bengatla pian nagamoran itan.” Ontulong ed sikatayon mansiansian akasentro so malinew a pakatalos ed amin na sarayan nakaukolan a kundang a nepeg tayon gawaen pian nadampot so kaliktan tayo. Satan met so mamainomay ed sikatayon mangigapo lamet no sinmaew itayo. Say ontan a pan-analisa so tinmulong ed intalona di Orville tan Wilbur Wright.

Kanian, no walaray insaew, gawam so anggaay nayarian mon moriaen iratan diad positibon paraan tan bilang pakaaralan ya eksperiensia. Analisaen so situasyon, tebeken no iner so alingoan mo, insan ipetek so lingo odino remedyoan so kakapuyan. Makatulong so pangitongtong ed arum, ta “balang kanonotan niletneg ed  panamegley na simbawa.” (Uliran 20:18) Tua a diad balang sagpot, lalon napaaligwas moy inkadunong tan inka-larino, a diad kaunoran et ontulong ed italonam.

Say komatlon makanan aspekto ed inkamaanos et say tuloytuloy ya ikiwas. Bibilinen itayo nen apostol Pablo: “No iner so anggaan tayo la, dia ed satan lanlamang a panagtontonan so panakaran tayo.” (Filipos 3:16) Singa inkuan na sakey ya edukador, “mamawala na makabaliksan iran resulta so kabkaabigan tan agpanguman-uman ed loob na sakey a panat na panaon.” Saya so niyilustran maong ed balitadon tongtong nen Aesop nipaakar ed bakokol tan say koneho. Analo ed lumba so bakokol, anggaman matantan a maong nen say koneho. Akin? Lapud agmanguman-uman tan disiplinadon paraan na bakokol. Agtinmunda balet nilabay toy kapeles a realistikon nayarian ton mantinien, tan nansiansia ed satan anggad asabi toy finish line. Lapud say organisado, agmanguman-uman a too et tuloytuloy ya onaligwas, sikatoy mansiansian napapakiwas tan diad ontan et ag-ontunda odino naekal ed lumba. On, ‘batik ka siri’ ontan’ pian nadampot moy kalat mo.

Pamili ed Makanakana Iran Kalat

Siempre, pian walay kakanaan na inkamaanos, kaukolan tayoy nawalaan na makanakana iran kalat. Pambabanikelan na dakel a totoo iray bengatlan agmangitarok na liket. Balet ipapabitar na Biblia: “Siopaman a manimano ed ayadyarin katunongan, say katunongan na pankanawnawa, tan mansiansia [ed satan]. . . sayan too mapalar naani ed gawa to.” (Santiago 1:25) On, say panaral pian natalosan so ganggan na Dios unong a nidatak ed Biblia et walay kakanaan a tuloy a kalat. Akin? Makanakana lapud say ganggan na Dios et nibase ed naspot tan matunong iran estandarte to. Bilang Manamalsa, amta to so sankaabigan parad saray pinalsa to. Kanian no pampelengan tayon aralen iray instruksion na Dios tan iyaplika iratan ed bilay tayo, satan ya inkaseet so seguradon mangitarok na liket ed sikatayo. “Manmatale’ka ed Jehova ed simoon a pusom, . . . Dia ed saray amin a dalan mo sikato so bidbiren mo, et sikato itonton to so saray basbas mo,” isisipan na Uliran 3:5, 6.

Niarum ni, say pangalay pikakabat ed Dios tan ed si Jesus et ‘[kabaliksan] toy andi-anggaan a bilay,’ kuan nen Jesus. (Juan 17:3) Ipapanengneng na propesiyay Biblia a manbibilay itayo la ed “saray kaunoran ya agew” na sayan sistema. (2 Timoteo 3:1-5; Mateo 24:3-13) Magano lan ipaakseb na Panarian na Dios, say matunong a gobierno to, so uley na satan ed saray manaayam diad dalin. (Daniel 2:44; Mateo 6:10) Sayan gobierno so manguley diad agnaparaan a panaon na kareenan, inkaaligwas, tan pankaabigan na amin a matulok a katooan. (Salmo 37:10, 11; Apocalipsis 21:4) Say ‘[Dios] anggapo so pangiduma to,’ kuan na Gawa 10:34. On, amin so imbitado pian panggayagaan iray gungguna!

Say Biblia so kadaanan a libro a napno na kakabatan tan kabaliksan. Kaukolan so panaon tan sagpot pian natalosan itan. Balet diad tulong na Dios​—tan no manseet itayo ed pananap ed kakabatan a lugan na satan​—nilukas itan ed sikatayo. (Uliran 2:4, 5; Santiago 1:5) Tua, say pangiyaplika ed nanaaralan tayo et sakey ya angat. Nayarin kaukolan tayon iyarunsa iray panag-isip tan awawey tayo. Saray walay maong ya intension a kakaaro odino kapamilyaan so nayarin onsumpa ni ingen ed panaaral tayoy Biblia. Kanian makana so inkaseet. Pinanonotan itayo nen apostol Pablo ya ipagamor na Dios so andi-anggaan a bilay ed saraman so mangipanengneng na ‘seseg a manggawa na maabig.’ (Roma 2:7) Maliket iray Tastasi nen Jehova ya ontulong ed sikan nadampot iyan kalat.

Makaseguro ka a nadampot moy itatalona no manpursigi kan manaral nipaakar ed Dios tan ed linawa to tan manseet ka ed panangiyaplika ed nanaaralan mo.​—Salmo 1:1-3.

[Litrato ed pahina 6]

Nadampot moy itatalona no manpursigi kan manaral nipaakar ed Dios tan ed linawa to

[Picture Credit Line ed pahina 4]

Culver Pictures