Jehova—Say Sakey a Mabisbiskeg ed Pakayari
Jehova—Say Sakey a Mabisbiskeg ed Pakayari
“Lapu ed kabaleg a tuloy na biskeg to ed pakapanyari, tan lapu ed mabiskeg ed pakayari, anggapo so kulang anggan sakey.”—ISAIAS 40:26.
1, 2. (a) Anton pisikal a lapuan na enerhiya so pandedependian tayo? (b) Ipaliwawa no akin a si Jehova so alenleneg a Lapuan na amin ya enerhiya.
SAY enerhiya so ibabaliwala na dakel ed sikatayo. Alimbawa, agtayo tanton iimanoen so koryenti a mangiiter ed sikatayo na silew tan petang odino say inkakombinienti na pangisaksak na antokaman a kagawaan tayo a de-koryenti. Namoria tayo lambengat itan no nakatsep so suplay na koryenti a sengegay kaparalisa na saray syudad na too. Maslak ed elektrisidad a pandedependian tayo et agdirektamintin manlalapud napandependian a tuloy a lapuay enerhiya na dalin—say agew. * Kada segundo et uulamen na sayan solar reactor so limaran milyon a tonilada na nuklear a materyal, a mangibubuga ed dalin na enerhiya a makasustuni ed bilay.
2 Iner so panlalapuan na sayan amin ya enerhiyan isusuplay na agew? Siopa so nanggawa ed sayan planta na enerhiya diad katawenan? Si Jehova a Dios. Nipaakar ed sikato, oniay kuan na Salmo 74:16: “Sika intadiam so silew tan say banwa.” On, si Jehova so alenleneg a Lapuan na amin ya enerhiya, no panon a sikato so Subol na amin a bilay. (Salmo 36:9) Agtayon balot komon ibabaliwala so pakayari to. Panamegley nen propeta Isaias, papanonotan itayo nen Jehova a tangayen iray bengatlan walad katawenan, a singa say agew tan bibitewen, tan dalepdepen no panon iratan a niwala. “Itangay yo so saray mata yo ed tagey, tan nengnengen yo no siopa so amalsa ed saraya, a Sikato alaen to so saray ehersito ra ed bilang; sikato tawagen tora ya amin ed ngaran; lapu ed kabaleg a tuloy na biskeg to ed pakapanyari, tan lapu ed mabiskeg ed pakayari, anggapo so kulang anggan sakey.”—Isaias 40:26; Jeremias 32:17.
3. Panon tayon nagunggunaan ed saray pakapatnagan na pakayari nen Jehova?
3 Lapud si Jehova et mabisbiskeg ed pakayari, makaseguro tayo a say agew so mantultuloy a mangiter ed sikatayo na liwawa tan petang a pandedependiay bilay tayo. Anggaman ontan, mandedependi itayo ed pakayari na Dios lapud saray bengatlan mas makana nen saray manunan materyal a pankaukolan tayo. Say karondon tayo manlapud kasalanan tan patey, say ilalo tayo ed arapen, tan say panagmatalek tayo ed si Jehova so malet a nisiglaot ya amin ed panguusar toy pakayari to. (Salmo 28:6-9; Isaias 50:2) Dakel iray alimbawan wala ed Biblia a mamaneknek ed pakayari nen Jehova a mamalsa tan manondon, mangiliktar ed totoo to tan maneral ed kakabusol to.
Napatnagan so Pakayari na Dios Diad Saray Palsa
4. (a) Panon a naapektoan si David diad pangiimano ed tawen no labi? (b) Anto so ipaparungtal na saray bengatlan walad katawenan nipaakar ed pakayari na Dios?
4 Insalaysay nen apostol Pablo a say ‘andi-anggaan a pakayari [na Manamalsa tayo] so natalosan unong ed saray bengatlan ginawa to.’ (Roma 1:20) Pigaran siglo ed akadkauna, si salmistan David, sakey a managpastol a mabetbet ya ontangay ed katawenan no labi, so akatebek ed inkaawang na uniberso tan say pakapanyari na Managgawa ed satan. Insulat to: “No umamengen ko so saray tawen mo, kimey na saray gamegamet mo, say bulan tan saray bitewen, ya ingganam; Anto ta so too a manonot ka ed sikato? Tan say anak na too, a sikato so dalawen mo?” (Salmo 8:3, 4) Anggaman ed limitadon pikakabat to nipaakar ed saray bengatla diad tawen, atebek nen David a sikato so melmelanting no ikompara ed Manamalsa na maaw-awang ya uniberso tayo. Natan, dakel ni so nadidiskobre na saray astronomo nipaakar ed inkaawang na uniberso tan say enerhiyan manusustuni ed satan. Alimbawa, ibabaga ra ed sikatayo a diad loob na kada segundo et mangibubugay enerhiya so agew a misimbangan ed isabog na 100,000 a milyon a megaton na TNT. * Melmelag a kabiangan na satan ya enerhiya so makakasabi ed dalin; ingen ta satan so magenap lan manustuni ed amin a bilay diad planeta tayo. Anggaman ontan, say agew tayo et aliwan say sankabiskegan a bitewen ed katawenan. Say enerhiya ya ibubuga na agew ed loob na sanagew et ibubuga na arum a bitewen ed loob lambengat na sakey a segundo. Isipen sirin, so pakayari na samay Sakey ya amalsa ed ontan iran bengatlan walad tawen! Dugaruga so inkelyaw nen Elihu: “Nipaakar ed Makapanyarin-amin, sikato so agtayo naromog: sikato nasnaskey ed pakayari.”—Job 37:23.
5. Anton ebidensia na inkabiskeg nen Jehova so nanengneng tayo ed saray gawa to?
5 No ‘usisaen tayo iray gawa na Dios’ a singa ginawa nen David, nanengneng tayo so ebidensia na pakayari to ed inerman a pasen—diad dagem tan saray daluyon, diad karol tan kirmat, diad maawang iran ilog tan atatagey a kapalandeyan. (Salmo 111:2; Job 26:12-14) Niarum ni, singa ed impanonot nen Jehova ed si Job, paneknekan na saray ayayep so inkabiskeg To. Sakey la’d saraya et say Behemot, odino hippopotamus. Inkuan nen Jehova ed si Job: “Say biskeg to wala ed saray banel to, . . . Saray pukel to so sikara so singa ubotubong a gansa [“aporman-balatyang,” NW].” (Job 40:15-18) Say makapataktakot a biskeg na atap a toro so kabkabat met nen panaon na Biblia, tan impikasi nen David a sikato komon so nilegyas manlapud ‘sangi na leon, tan saray saklor na saray atap a toro.’—Salmo 22:21, NW; Job 39:9-11.
6. Anto so isisimbolo na toro diad Kasulatan, tan akin? (Nengnengen so paimano’d leksab.)
6 Lapu ed inkabiskeg na satan, say toro so nausar ed Biblia a mangisimbolo ed pakayari nen Jehova. * Say pasingawey ed si apostol Juan nipaakar ed trono nen Jehova so manideskribe ed apatiran mabilay a pinalsa, a sakey ed saratan so walaan na lupa a singa toro. (Apocalipsis 4:6, 7) Mabitabitar, sakey ed saray apatiran manunan atributo nen Jehova ya inlitrato na sarayan kerubin et say pakayari. Say arum la et aro, kakabatan, tan inkahustisya. Lapud say pakayari so sakey ya importantin aspekto na personalidad na Dios, say malinew a pakatalos ed pakayari to tan no panon ton uusaren itan so sengegay iyapit tayo ed sikato tan natulongan itayon mangalig ed alimbawa to diad pangusar a maong ed antokaman a pakayarin walad sikatayo.—Efeso 5:1.
“Jehova na Saray Ehersito, say Makapanyari”
7. Panon tayon naseguro a daegen na maong so mauges?
7 Diad Kasulatan, si Jehova so atawag a “Makapanyarin-amin a Dios,” sakey a titulon mangipanonot ed sikatayo ya agtayo nepeg a melmelagen so pakapanyari to odino panduaruwaan so abilidad ton mamagbag ed saray kakabusol to. (Genesis 17:1; Exodo 6:3) Say sistema na bengabengatla nen Satanas so ompatnag a niletneg a malet, balet diad imaton nen Jehova et “saray nasyon singa ra sankatedter na sakey a timba, tan nibilang ira a singa melanting a dabok na simbangan.” (Isaias 40:15) Lapud ontan a pakayari na Dios, seguradon daegen na maong so mauges. Diad panaon ya onkakasmak so karelmengan, naligliwa itayo ed pakaamtan si “Jehova na saray ehersito, say Makapanyari na Israel” so sigpot a mangekal ed kaugsan diad ando lan ando.—Isaias 1:24; Salmo 37:9, 10.
8. Anton mangatatawen iran armada so walad panangimando nen Jehova, tan anto so walan pakapatnagan tayo ed pakapanyari ra?
8 Say balikas a “Jehova na saray ehersito,” a 285 a danay a pinmatnag ed Biblia, et sananey a panonot nipaakar ed pakayari na Dios. Saray “ehersito” a tinukoy dia et say baleg a bilang na saray espiritun pinalsa a walad panangimando nen Jehova. (Salmo 103:20, 21; 148:2) Diad sanlabi lambengat et tinigway na sakey ed sarayan anghel so 185,000 a sundalo na Asirya a manesesga ed Jerusalem. (2 Arari 19:35) No bidbiren tayo so pakayari na mangatatawen iran armada nen Jehova, ag-itayo nakalakalan napagyaw na saray onsusumpa. Aliwan singa say katangbayan to, ag-inmaburido si propetan Eliseo sanen sikaray niliktob na baleg ya armada a manaanap ed sikato, lapud nanengneng to tekep na mata na pananisia so abalbaleg a bilang na saray mangatatawen a puersa a manalimbeng ed sikato.—2 Arari 6:15-17.
9. Akin a kaukolan tayoy mankompiyansa, a singa si Jesus, ed pananalimbeng na Dios?
9 Amta met nen Jesus a sikatoy salimbengan na saray anghel sanen sikatoy nipaarap ed sakey a pangkat a de-awit na saray kampilan tan pekpek nen walara ed tanamanan na Getsemani. Kayari ton imbaga’d si Pedro ya ikaluban toy kampilan to, inkuan nen Jesus ed sikato a sarag toy onkerew ed Ama to na “masulok a labinduan lehyon na angheles” no nakaukolan. (Mateo 26:47, 52, 53) No ontan met so panangapresia tayo ed mangatatawen iran armada a walad panangimando na Dios, sigpot a makapanmatalek itayo met ed panangantabay to. Insulat nen apostol Pablo: “Anto sirin so kuan tayo ed sarayan bengatla? No say Dios gampi ed sikatayo, siopa ni kasi onsumpa ed sikatayo?”—Roma 8:31.
10. Nisesengeg ed siopa so panguusaran nen Jehova ed pakayari to?
10 Walad sikatayo sirin so amin a rason pian manmatalek ed pananalimbeng nen Jehova. Lawas ton uusaren so pakayari to diad makagunggunan paraan tan mitunosan ed arum niran kualidades to—inkahustisya, kakabatan, tan aro. (Job 37:23; Jeremias 10:12) Anggaman lalamesen a naynay na saray maimpluensian totoo iray mairap-bilay tan mauyamo parad sinisiblet a pankaabigan da, ‘ipaalagey [nen Jehova] so duka ya agwaten to ed dabok,’ tan “makapanyari a mangilaban.” (Salmo 113:5-7; Isaias 63:1) Unong ed atalosan la nen Maria, say masimpit tan mapaabeban ina nen Jesus, “say Makapanyari” so mabulos a mangusar ed pakayari to nisesengeg ed saramay ontatakot ed sikato, ya iyabeba toray mapangta tan itandoro toray mapaabeba.—Lucas 1:46-53.
Ipaparungtal nen Jehova so Pakayari To ed Saray Lingkor To
11. Anto so naimatonan na saray Israelita, nen taon 1513 K.K.P., a mamaneknek ed pakayari na Dios?
11 Diad aminpigan inkagawa, impanengneng nen Jehova so pakapanyari to ed saray lingkor to. Agawa so sakey ed saratan diad Palandey Sinai nen 1513 K.K.P. Kaleganan na satan a taon, naimatonan la na saray Israelita so makapasagyat ya ebidensia na pakayari na Dios. Say samploran makadesyang a salot so angiparungtal la ed inkabiskeg nen Jehova tan ed andiay pakayarin dirios na Ehipsio. Kayarin tuloy na satan, say mamilagron imbaliw da ed Ambalangan Dayat tan say inkaderal na armada nen Faraon so lalon amaneknek ed inkabiskeg na Dios. Kayari taloy bulan, diad leksab na Palandey Sinai, innatnat nen Jehova so pankanawnawa ed saray Israelita a magmaliw a ‘pabpablien to a pinagka-kayamanan a manuna nen saray amin a totoo.’ Onia met so walan insipan da: “Amin a sinalita nen Jehova gawaen mi.” (Exodo 19:5, 8) Insan, mabitabitar ya impanengneng nen Jehova so pakayari to. Leleg a mankarol tan mankirmat tan manlaldis a nipapaknol so sakey a tambuyog, manasewek tan manyameg so Palandey Sinai. Mankebbiew so totoo a mamabantag ed satan. Balet inkuan nen Moises ed sikara a sayan naeeksperiensia ra so nepeg a mangibangat ed sikara na maridios a takot, say takot a mamakiwas ed sikaran mangunor ed sankamakapanyarian tan alenleneg a tuan Dios da, si Jehova.—Exodo 19:16-19; 20:18-20.
12, 13. Antoran sirkumstansia so sengegay impanaynan nen Elias ed asainmin to, balet panon so impamabiskeg nen Jehova ed sikato?
12 Kayari na pigaran siglo, legan na panaon nen Elias, naimatonan lamet ed Palandey Sinai so sananey a pakanengnengan na pakayari na Dios. Anengneng la na propeta so epekto na pakayari na Dios. Diad loob na talora tan kapalduan taon, ‘inkaput [na Dios] so katawenan’ lapud impan-apostata na nasyoy Israel. (2 Awaran 7:13) Legay panaon na kelang, si Elias so pinakan na saray wawak diad lawak na Cherith, tan kayari na satan et mamilagron agnaupot so daiset ya arina tan larak ya abasto na sakey a balo pian sikatoy natagano. Si Elias so inikdan ni ingen nen Jehova na pakayari a mamaoli ed anak a laki na balo. Kaunoran, diad makapasagyat ya impanubok ed inka-Dios diad Palandey Carmel, dinmapo so apoy a nanlapud tawen tan pinoolan na satan so bagat nen Elias. (1 Arari 17:4-24; 18:36-40) Balet kayari na satan, si Elias so tinmakot tan adismaya sanen sikatoy inggagaem a pateyen nen Jezabel. (1 Arari 19:1-4) Tinaynan to iman a lugar, ya inisip ton asumpal lay kimey to bilang propeta. Pian sikatoy napaseguroan tan napabiskeg, sikato so mapangasin pinanengnengan nen Jehova na pakayari to.
13 Legan a manaamot-amot ed ungib si Elias, anengneng to so makapakebbiew a panangipatnag na talora ed saray puersa a kokontrolen nen Jehova: say maksil a dagem, yegyeg, tan diad kaunoran et apoy. Balet, sanen akisalita si Jehova ed si Elias, sikatoy kinatongtong To diad “makalna a melag a bosis.” Dakel ni so impagawa to ed si Elias tan impaamta To ed sikato a wala ni so 7,000 a matoor a mandadayew ed si Jehova diad saman a pasen. (1 Arari 19:9-18) No singa si Elias et nadidismaya tayo lapud daiset so resulta ed ministeryo tayo, makakerew itayo ed si Jehova na “sankatageyan ya inkabaleg na pakayari”—pakayarin mamabiskeg ed sikatayo pian nitultuloy tayoy pangipulong ed maong a balita.—2 Corinto 4:7.
Igagarantiya na Pakayari nen Jehova so Kasumpalan na Saray Sipan To
14. Anto so ipaparungtal na personal a ngaran nen Jehova, tan panon a misiglaotan so pakayari to ed ngaran to?
14 Maapit a misiglaotan so pakayari nen Jehova ed ngaran to tan ed pananumpal toy linawa to. Say nikadkaduman ngaran a Jehova, a mankabaliksay “Pagmaliwen To,” so mangipaparungtal a pagmamaliwen toy inkasikato a Mananumpal ed saray sipan. Anggapo so antokaman a bengatla odino siopaman a makaamper ed panusumpal na Dios ed saray gagala to, balet kasunian so pangipapasen na saray abayag lan manduaruwa. Unong ya inkuan ya aminsan nen Jesus ed saray apostol to, “diad Dios ami’ bengabengatla nayari.”—Mateo 19:26.
15. Panon ya apanonotan si Abraham tan Sara ya anggapo so imposibli ed si Jehova?
15 Pian iyilustra itan, insipan nen Jehova nensaman ed si Abraham tan Sara a saray kapolian da so magmaliw a baleg a nasyon. Balet, ag-ira makaanak ed loob la na dakel lan taon. Mataktakken lara sanen imbaga nen Jehova ed sikara a ngalngali la nagawa so sipan to kanian akalek si Sara. Oniay inyebat na anghel: “Wala ta so bengatla a mairap ed Jehova?” (Genesis 12:1-3; 17:4-8; 18:10-14) Kayari na apatiran siglo, sanen dinagup nen Moises ed Patar na Moab iray kapolian nen Abraham, a baleg lan nasyon ed saman, impanonot to’d sikara a sinumpal la na Dios so insipan to. Inkuan nen Moises ed sikara: ‘[Mantultuloy kayon manbilay] lapu ed inaro [nen Jehova] so saray ama yo, kanian pinili to so bini ra ya ontumbok ed sikara, tan impaway to kayo a sankaimaton to, a pati baleg a pakayari, ya impaway ed Ehipto; a manunson ed paway na saray nasyones a manlapu ed arapan yo, abalbaleg tan mabibiskeg nen say sikayo, a mangiloob ed sikayo a mangiter ed sikayo na dalin da a pinagkatawir, a singa dia ed saya ya agew.’—Deuteronomio 4:37, 38.
16. Akin ya alingolingo iray Saduceo diad pangibuburi ra ed kikioli na inaatey?
16 Linmabas so dakel a siglo, si Jesus so pirmin angondena ed saray Saduceo, ya agmanisia ed kikioli. Akin ya agda panisiaan so insipan na Dios a pabilayen to lamet iray inaatey? Oniay inkuan nen Jesus ed sikara: “Agyo amta so saray sulsulat, tan say pakapanyari’ Dios.” (Mateo 22:29) Papaseguroan itayo na Kasulatan ya ‘amin so saray wala ed saray lubok narengel da so bosis to, et ompaway ira.’ (Juan 5:27-29) No amta tayo so ibabaga na Biblia nipaakar ed kikioli, say kompiyansa tayo ed pakayari na Dios so mangombinse ed sikatayo ya ombilay lamet iray inaatey. ‘Akmonen [na Dios] so patey ed ando lan ando, . . . ta si Jehova et sinalita to.’—Isaias 25:8.
17. Diad anton agew ed arapen a makanakana so panmatalek ed si Jehova diad nikaduman paraan?
17 Diad asingger lan arapen, onsabi so panaon sano amin tayo et nakaukolan a manmatalek ed manangisalban pakayari na Dios diad nikaduman paraan. Onataki si Satanas a Diablo ed totoo na Dios, ya ompatnag ya anggapoy salimbeng da. (Ezequiel 38:14-16) Ipanengneng la’d satan na Dios so mabiskeg a pakayari to nisesengeg ed sikatayo, tan nakabatan na amin a sikato si Jehova. (Ezequiel 38:21-23) Natan la so panaon pian pabiskegen so pananisia tan kompiyansa tayo ed Dios a Makapanyarin-amin ta pian ag-itayo nipalirpalir ed satan a mapeligron panaon.
18. (a) Antoray nagungguna tayo diad pandalepdep ed pakayari nen Jehova? (b) Anton tepet so konsideraen tayo ed onsublay ya artikulo?
18 Maseguron dakerakel so rason pian dalepdepen so nipaakar ed pakayari nen Jehova. Legan tayon momolimolien iray gawa to, mapaabeba itayon onkiwas a mangidayew ed Baleg a Manamalsa tayo tan misalamat lapud uusaren to so pakayari to diad makabat tan maaron paraan. Ag-itayon balot ontalaw no manmatalek itayo ed si Jehova na saray ehersito. Agnagiing so pananisia tayo ed saray sipan to. Nodnonoten balet, a sikatayo so apalsa unong ed indengan na Dios. Kanian, walaan itayo met na pakayari—anggaman limitado lambengat. Panon tayon aligen so Manamalsa tayo diad pangusar tayo’d pakayari tayo? Konsideraen iya ed onsublay ya artikulo.
[Saray paimano ed leksab]
^ par. 1 Panisiaan ed inkalapagan a saratan a fossil fuel a singa say petroleum tan karbon—saray manunan panlalapuan na enerhiya na saray planta na koryenti—so manesepsep na enerhiya manlapud agew.
^ par. 4 Midumaan, say sankakasilan a nuklear a bomba a pinasabog et walaan na kakasil a misimbingan ed 57 a megaton na TNT.
^ par. 6 Say atap a toro a tutukoyen na Biblia et nayarin say aurochs (Latin urus). Duan libon taon lay linmabas, naromog irayan ayayep ed Gaul (natan et Pransya), tan oniay insulat nen Julius Caesar bilang deskripsion ed saratan: “Sarayan uri et memelag na daiset nen saray elepanti, balet say kagagalaw da, say kolor, tan itsura ra et toro. Mabisbiskeg iraya, tan mabatik iraya: usilan da so too odino ayep a nanengneng da.”
Kasin Naebatan Yo Irayan Tepet?
• Panon a papaneknekan na saray palsa so pakayari nen Jehova?
• Antoran armada so usaren nen Jehova pian salimbengan toy totoo to?
• Anto so pigaran inkagawa ya impanengneng nen Jehova so pakayari to?
• Anton garantiya so walad sikatayo a sumpalen nen Jehova iray sipan to?
[Tepetepet Parad Panagaral]
[Saray litrato ed pahina 10]
“Itangay yo so saray mata yo ed tagey, tan nengnengen yo no siopa so amalsa ed saraya?”
[Credit Line]
Photo by Malin, © IAC/RGO 1991
[Saray litrato ed pahina 13]
No dalepdepen tayo iray impangipatnag nen Jehova ed pakayari to, ombiskeg so pananisia tayo ed saray sipan to