Gawaen a Balo so Amin a Bengatla​—Unong a Nipasakbay

“Say manyurong ed trono kuanto: Nia, siak gawaen ko a balo so saray amin a bengatla. Tan kuanto ed siak: Saraya a salita sikara so matoor tan matua.”​—APOCALIPSIS 21:5.

1, 2. Akin ya aglabay a konsideraen na dakel a totoo no anto so nagawa ed arapen?

 KASIN nikuan yo la odino inisip yo lan, ‘Siopay makaamta no antoy itarok na arapen?’ Natalosan yo no akin ya aglabay a palbengan na totoo no antoy itarok na arapen odino agda panmatalekan iramay nayarin bengatbengat a mangipasakbay ed arapen. Talagan agnayarian na totoo a suston ipasakbay no antoy nagawa ed ontumbok iran bulan odino taon.

² Inyapasakey na magasin a Forbes ASAP so teman nipaakar ed panaon. Diad satan et oniay insulat na bantog a documentary host ed TV a si Robert Cringely: “Agmanbayag et ipaabeba itayon amin na panaon, balet anggapo so managmak na lalon kipaabeba diad ilabas na panaon nen saray managparles. Say panalin pamalbeng ed arapen et sakey a galaw ya amin tayo so naynay lawarin natalo. . . . Siansia, saray nibabagan eksperto so tuloytuloy nin manpaparles.”

3, 4. (a) Anto so iilaloan na arum nipaakar ed balon milenyo? (b) Anto so realistikon iilaloan na arum nipaakar ed arapen?

³ Nayarin naoobserbaan yo a lalon pinonot na dakel a totoo so nipaakar ed arapen lapud pirmin pangiimano ed balon milenyo. Diad kagapo na imbeneg a taon, oniay inkuan na magasin a Maclean’s: “Say taon 2000 so nayarin sakey lamet a  taon ed kalendaryo parad maslak a taga-Canada, balet nayarin nagawa itan a mitunosan ed tuan balon gapoan.” Onia so rason ya inter nen Propesor Chris Dewdney na York University nipaakar ed panilalo: “Say milenyo et mankabaliksan a napaliisan tayo la so talagan makapataktakot a siglo.”

⁴ Kasin singa pirawat labat itan na kanonotan? Diad Canada et 22 porsiento lambengat ed saramay inmebat ed surbi so “manisian say 2000 so mangitonton ed sakey a balon gapoan parad mundo.” Diad tua, ngalngali kapaldua so “maniilalo ed sakey nin sankamundoan a panlalaban”​—guerra mundial​—ed loob na 50 a taon. Malinew, iisipen na dakel a totoo ya agnaekal na balon milenyo iray problema tayo, a pabaloen na satan so amin a bengatla. Insulat nen Sir Michael Atiyah, datin presidenti na Britain’s Royal Society: “Say maples a panguuman . . . et mankabaliksan a say koma-duamplo tan sakey a siglo so mangitarok na makatantanda iran angat ed intiron sibilisasyon tayo. Saray problema a nipaakar ed idarakel na too, kakulangan na pangaalaay uusaren, polusyon ed kaliberliber, tan malaknab a kairapay-bilay so nasasagmakan tayo la tan kaukolan a pibarangkaan bilang maganat a pamaakaran.”

5. Iner so pakaromogan tayo na napanmatalkan ya impormasyon no anto so walad arapen?

⁵ Nayarin uumamengen yo, ‘Lapud agnipasakbay na totoo so nagawa’d arapen tayo, agta nepeg tayo labat lan ibaliwalay nipaakar ed arapen? Say ebat et andi! Tua, ag-eksakton nipasakbay na totoo no antoy nagawa’d arapen, balet agtayo nepeg ya ibagan anggapo lay makasarag. Bueno, siopa so makasarag, tan akin a manilalo tayo nipaakar ed arapen?’ Naromog yoy makapnek iran ebat ed apatiran espisipikon prediksion. Nirekord iratan ed sakey a libron akayarian la tan babasaen na dakel a totoo, a pirmi met ya agnatatalosan tan ibabaliwala​—say Biblia. Antokaman so isipen yo nipaakar ed Biblia, tan anggan panon lay pikabisado yo ed satan, pakagunggunaan yo so pangonsidera ni ed apatiran manunaan a teksto. Aktual dan ipapasakbay so nipaakar ed arapen a talagan nailaloan. Niarum ni, sayan apatiran importantin propesiya so mangidadatak ed no anto so walad arapen yo tan ed saray inad-aro yo.

6, 7. Kapigan so impangipropesiya nen Isaias, tan panon a makapakelkelaw ya asumpal iray impasakbay to?

⁶ Naromog tayo so pilimero diad Isaias kapitulo 65. Antis a basaen itan, nonoten pan maong so eksena​—no kapigan so inkisulat na sayan materyal tan anton situasyon so tutukoyen to. Say nansulat ed saratan a salita, a propetay Dios a si Isaias, so nambilay na masulok a sakey siglo sakbay ya angangga so panarian na Juda. Angangga itan sanen agla sinalimbengan nen Jehova iray matungangan Judio, ya inabuloyan toray taga-Babilonia a maneral ed Jerusalem tan ditan so inkibantakan na totoo to. Linmabas so masulok a duanlasus taon ni kayari na impangipasakbay nen Isaias insan agawa itan.​—2 Awaran 36:15-21.

⁷ No nipaakar ed maawaran a kipapasen na kasumpalan, nonoten pa a diad panangiwanwan na Dios et impasakbay la nen Isaias so mismon ngaran na agni nianak a Persiano, si Ciro, a diad kaunoran et angubkob ed Babilonia. (Isaias 45:1) Imparaan nen Ciro so dalan ed ipawil na saray Judio ed binalegan dan dalin nen 537 K.K.P. Makapakelaw ta impasakbay itan nen Isaias a kipawil, unong a nabasa tayo ed kapitulo 65. Inyapasakey to ed kipapasen a napanggayagaan na saray Israelita dia ed binalegan dan dalin.

8. Anton maliket ya arapen so impasakbay nen Isaias, tan anton balikas so nagkalautlan paninteresan tayo?

⁸ Oniay nabasa tayo ed Isaias 65:17-19: “Nia, mamalsa ak na saray balo a tawen tan balo a dalin; ta saray inmuna a bengatla ag-ira la nanonotan, ag-ira la onla ed nonot [“puso,” NW]. Balet manggayaga tan manliket kayo ed ando lan ando ed saman a palsaen ko; ta nia, palsaen ko so Jerusalem a sakey a panliketan, tan say ombaley ed sikato a sakey a liket. Et manliket ak naani ed Jerusalem, tan gayaga naani ed baley ko; et agla narengelan anggan kapigan ed sikato so bosis na nangis tan say bosis na panakis.” Maseguro, deneskribe nen Isaias iray kipapasen a magmaong nen saramay walan kipapasen na saray Judion walad Babilonia. Impasakbay toy nipaakar ed panggayaga tan panliliket. Natan imanoen so balikas a “saray balo a tawen tan balo a dalin.” Saya so pilimero ed apatiran pakabasaan ed satan a balikas diad Biblia, tan sarayan apatiran teksto so walaan na direktan pisisiglaotan ed arapen tayo, a mangipasakbay ni ingen ed satan.

9. Panon ya apibali iray Judio nensaman diad kasumpalan na Isaias 65:17-19?

⁹ Say pilimeron kasumpalan na Isaias 65:17-19 so anaglawi ed saray Judio nensaman ya, unong ed  suston impangipasakbay nen Isaias, et akapawil ed binalegan dan dalin, a diman da lamet inletneg so puron panagdayew. (Esdras 1:1-4; 3:1-4) Siempre, namoria yo a sikaray pinmawil ed binalegan dan dalin ed saya met a planeta, aliwan diad arum nin pasen ed uniberso. Satan ya inkasumpal so makatulong ed sikatayon analisaen no antoy labay ya ibaga nen Isaias ed balon katawenan tan say balon dalin. Agtayo la kaukolan a palbengan, a singa gagawaen na arum, so nipaakar ed makilot iran parles nen Nostradamus odino arum nin totoon managparles. Ipapalinew na mismon Biblia so labay ya ibaga nen Isaias.

10. Panon tayon natalosan so balon “dalin” ya impasakbay nen Isaias?

¹⁰ Diad Biblia, say “dalin” so aglawas manutukoy ed globo tayo. Singa bilang, literal ya inkuan na Salmo 96:1: ‘Kantaan si Jehova, amin a dalin.’ Amta tayon say planeta tayo​—say amagan dalin tan say maawang a kadayatan​—so agmakakanta. Saray totoo so makakanta. On, say tutukoyen na Salmo 96:1 et totoo ed dalin. * Balet asalambit met ed Isaias 65:17 so “saray balo a tawen.” No say “dalin” et mangirerepresenta ed balon sosyedad na totoo ed binalegan na Judio a dalin, anto so nipaakar met ed “saray balo a tawen”?

11. Anto so tutukoyen na salitan “balo a tawen”?

¹¹ Oniay inkuan na Cyclopædia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature, nen M’Clintock tan Strong: “Inerman so nipasenay eksena na mapropetikon pasingawey, say kabaliksan na tawen . . . et say intiron duypo na manuuley iran pakayari . . . ya atagtagey tan manuuley ed saray uuleyan, singa say pisikal a tawen so atagey tan manuuley ed dalin.” No nipaakar ed impanulop na balikas a “tawen tan dalin,” oniay ipapaliwawa na Cyclopædia a ‘diad mapropetikon pananalita et ipapatnag na balikas so mapolitikan kipapasen na totoon walaay nanduruman kipapasen. Say tawen so soberano; say dalin so uuleyan, totoon uuleyan na saray superyor.’

12. Panon a naeksperiensia na saray Judio nensaman so “saray balo a tawen tan say balo a dalin”?

¹² Diad impawil na saray Judio ed binalegan dan dalin, agamoran da so nayarin nibagan sakey a balon sistema na bengabengatla. Walaan ira na balon mananguley a grupo. Si Zorobabel, sakey a kapolian nen Arin David, so gobernador, tan si Josue so atagey a saserdote. (Aggeo 1:1, 12; 2:21; Zacarias 6:11) Tutugyopen na saraya so “balo a tawen.” Manguuley ed anto? Satan a “balo a tawen” et manguuley ed “balo a dalin,” say alinisan a sosyedad na totoo a pinmawil ed dalin da ta pian ipaalagey  lamet so Jerusalem tan say templo to pian pandayewan ed si Jehova. Kanian, diad sayan peteg a pantalos, walaray balon katawenan tan balon dalin diad kasumpalan a manasaglawi ed saray Judio ed saman a panaon.

13, 14. (a) Anto nin arum a salitan “saray tawen a balo tan dalin a balo” so nepeg tayon konsideraen? (b) Akin a nagkalautlan paninteresan so propesiya nen Pedro ed sayan panaon?

¹³ Imanoen a maong so punto. Aliwa iyan panangipatalos ed Biblia nisay pamarlas lambengat ed kadaanan ya awaran. Natalosan yo iya diad ibaliksat ed sananey nin pakabasaan na balikas a “saray tawen a balo tan dalin a balo.” Diad 2 Pedro kapitulo 3, nabasa yo iya, tan natalosan yo a nasasaglawi so arapen tayo.

¹⁴ Insulat nen apostol Pedro so sulat to ed loob na masulok a 500 a taon kayari impawil na saray Judio ed binalegan dan dalin. Bilang sakey ed saray apostol nen Jesus, sinulat nen Pedro so papatumbok nen Kristo, say “Katawan” ya abitla ed 2 Pedro 3:2. Diad bersikulo 4, sinaglawi nen Pedro so ‘insipan a kiwawala’ nen Jesus, a matukotukoy ed satan a propesiya natan. Ipapanengneng na dakel ya ebidensia a nanlapula’d Guerra Mundial I, presenti lay Jesus diad pantalos a sikatoy walaan la na autoridad bilang manuley ed mangatatawen a Panarian na Dios. (Apocalipsis 6:1-8; 11:15, 18) Nikabkabiig so kabaliksan na saya nisengeg ed sakey nin impasakbay nen Pedro ed sayan kapitulo.

15. Panon a nasusumpal so propesiya nen Pedro nipaakar ed “balo a tawen”?

¹⁵ Nabasa tayo ed 2 Pedro 3:13: “Unong ed sipan to alagden tayo so saray tawen a balo tan dalin a balo, a sikara so panaayaman na katunongan.” Naamtaan yo lan si Jesus a wala la’d tawen so manunan Manuley ed “tawen a balo.” (Lucas 1:32, 33) Ingen, ipapatnag na arum a teksto ed Biblia ya agto bukbukor so manuley. Insipan nen Jesus a saray apostol tan arum a singa sikara so nawalaan na pasen ed tawen. Diad libro na Hebreos, saratan so deneskribe nen apostol Pablo bilang “minanabang ed inkatawag a mangatatawen.” Tan inkuan nen Jesus a saramay kabiangan ed sayan grupo so kaiba ton onyurong ed saray trono diad tawen. (Hebreos 3:1; Mateo 19:28; Lucas 22:28-30; Juan 14:2, 3) Say punto et walaray manarin kaiba nen Jesus diad tawen bilang kabiangan na balon katawenan. Anto sirin so labay ya ibaga nen Pedro ed terminon “dalin a balo”?

16. Anto so wala lan “dalin a balo”?

¹⁶ Singa ed say impakasumpal nensaman​—say impawil na saray Judio ed binalegan dan dalin​—say peles a kasumpalan na 2 Pedro 3:13 so manasaglawi ed totoo a manpasakop ed pananguley na balon katawenan. Nanengneng yo so minilyon natan a malikeliket a manpapasakop ed satan a pananguley. Nagugunggunaan ira manlapud edukasyonal a programa na satan tan panggugunaetan dan tuloken iray ganggan na satan a naromog ed Biblia. (Isaias 54:13) Saraya so manugyop ed letnegan na “dalin a balo” diad pantalos a tugyopen day sankagloboan a sosyedad na amin a nasyon, lenguahe, tan rasa, tan sikaray mankikimey a mankakasakey diad pampapasakop da’d manuuley lan Ari, si Jesu-Kristo. Say makabkabaliksan a katuaan et sarag yoy magmaliw a kabiangan na saya.​—Miqueas 4:1-4.

17, 18. Akin a saray salita ed 2 Pedro 3:13 so mangiter ed sikatayo na rason pian manilalo ed arapen?

¹⁷ Agyo iisipen ya angangga la’d dia iray pamaakaran, ya andian tayo lay detalyadon aralem a pakatalos nipaakar ed arapen. Diad tua, legan yon uusisaen so konteksto na 2 Pedro kapitulo 3, naimano yoray pakapatnagan na baleg a pananguman ed arapen. Diad bersikulo 5 tan 6, insulat nen Pedro so nipaakar ed Delap ed panaon nen Noe, say Delubio ya aneral ed marelmeng a mundo nensaman. Diad bersikulo 7, sinalambit nen Pedro a “saray tawen a wala natan, tan say dalin,” saray pananguley tan saray katooan, so niganan parad “agew na panangukom, tan dia ed kaderal na mangaruksan [“agmaridios a,” NW] totoo.” Pepekderan na saya a say balikas a ‘say katawenan tan say dalin a wala natan’ so manutukoy, aliwan ed say literal ya uniberso, noagta ed totoo tan saray pananguley da.

¹⁸ Impaliwawa nen Pedro ed saginonor a say onsabin agew nen Jehova so mangitarok na baleg a panaglinis, a manggaway dalan parad “saray tawen a balo tan dalin a balo” ya abitla ed bersikulo 13. Imanoen so banda’d sampot na satan a bersikulo​—‘sikara so panayaman na katunongan.’ Agta isusuheri na satan a talagan walaray nagawan angkabaleg a pananguman parad pankaabigan tayo? Agta satan so mamapailalo ed talagan  balo iran bengatla, sakey a panaon sano lalon napanliketan la na totoo so pambilay nen say naeeksperiensia ra natan? No natalosan yon ontan, agamoran yo la sirin so aralem a pakatalos ed walan ipapasakbay na Biblia, aralem a pakatalos a pigpigara lambengat so walaan na ontan.

19. Diad anton kipapasen so panutukoy na libroy Apocalipsis ed “saray balo a tawen tan balo a dalin” ya onsabi ni?

¹⁹ Balet nagkalalo pa ni so konsideraen tayo. Naimano tayo lay pakabasaan ed balikas a “saray balo a tawen tan balo a dalin,” diad Isaias kapitulo 65, tan say sakey nin pakabasaan diad 2 Pedro kapitulo 3. Natan et ombaliksat itayo ed Apocalipsis kapitulo 21, a lugan to so sakey nin pakabasaan ed sayan balikas diad Biblia. Makatulong lamet so pantalos ed kipapasen. Duaran kapitulo ni’d akadkauna, diad Apocalipsis kapitulo 19 et naimano tayoy adeskribe a bakal diad mabitar a simbolismo​—balet aliwan bakal ed baetan na duaran mankalaban a nasyon. Diad sakey a dapag et ‘Say Salita na Dios.’ Satan a titulo so nayarin natebek yon manutukoy ed si Jesu-Kristo. (Juan 1:1, 14) Sikatoy walad tawen, tan sayan pasingawey so angilitrato ed sikato a kaiba toy mangatatawen iran armada to. Siopa so pibakalan da? Asaglawi ed kapitulo so “arari,” “kakapitan,” tan totoo a walaay nanduruman kipapasen, ‘angkekelag tan angkakabaleg.’ Sasaglawien na sayan bakal so onsabin agew nen Jehova, say pakaderal lay karelmengan. (2 Tesalonica 1:6-10) No itultuloy tayo, say Apocalipsis 20 so angilukas diad impaneskribe na satan ed kapagit na “uleg a daan, a sikato so Diablo tan Satanas.” Saya so mangitonton ed pangikonsidera’d Apocalipsis kapitulo 21.

20. Anton makabaliksan a pananguman ed arapen so ipapabitar na Apocalipsis 21:1?

²⁰ Oniay impangigapo nen apostol Juan ed makapasagyat iran balikas: “Akanengneng ak na sakey a tawen a balo tan sakey a dalin a balo: ta say una a tawen tan say una a dalin linmabas lara; tan say dayat andi la.” Unong ed naimano tayo la ed Isaias kapitulo 65 tan 2 Pedro kapitulo 3, makaseguro itayon ag-iya mankabaliksan a nasalatan so literal a katawenan tan say planeta tayo, laktip lay kadanuman a wadtan. Singa nipanengneng ed akadkauna iran kapitulo, nagalpong iray marelmeng a totoo tan say pananguley da, laktip lay agnanengneng a manuley a si Satanas. On, say insipan dia et say balon sistema na bengabengatla a mangilalanor ed totoo diad dalin.

21, 22. Antoran bendision so ipapaseguro nen Juan ed sikatayo, tan anto so kabaliksan na kapunas la na saray lua?

²¹ Napaseguroan itayo ed saya diad pangitultuloy tayo ni ed sayan makapakelaw a propesiya. Asaglawi ed sampot a parti na bersikulo 3 so panaon a sano miayam la naani so Dios ed katooan, a mapalabo ton asikasoen so totoo a manggagaway linawa to. (Ezequiel 43:7) Intuloy nen Juan ed bersikulo 4, 5: “Punasen to [Jehova] so amin a lua ed kamataan da; tan andi gapo la naani ipatey; tan anggapo la naani onnangis o dageyem, o ot-ot: ta saray una a bengatla sikara so linmabas la. Tan say manyurong ed trono kuan to: Nia, siak gawaen ko a balo so saray amin a bengatla. Tan kuan to ed siak: Isulat mo; ta saraya a salita sikara so matoor tan matua.” Agaylan makapaseseg a propesiya!

²² Panliketan tayo pan magano so ipapasakbay na Biblia. ‘Punasen na Dios so amin a lua ed kamataan da.’ Agtutukoyen na satan iray lua a gendat a manguuras ed sensitibon kamataan tayo, nisay tukoyen na satan so lua lapud gayaga. Andi, saray lua a punasen na Dios et saray lua a makasengeg ed ir-irap, kaermenan, inkadismaya, inkasakitan, tan ot-ot. Panon tayon makaseguro? Bueno, insiglaot na sayan makatantandan sipan na Dios so kapunas na saray lua ed ‘kaandi la na ipapatey, pannangis, pandageyem, tan ot-ot.’​—Juan 11:35.

23. Gagarantiyaan na propesiya nen Juan so panganggaan lay antoran kipapasen?

 ²³ Agta pruebaan na saya a sigpot lan naekal so kanser, istrok, ataki ed puso, tan anggan say ipapatey? Siopa ed sikatayo so agni inateyan na sakey ya inad-aro lapud sakit, aksidenti, odino kalamidad? Isisipan dia na Dios a naandi lay ipapatey, a mangipapaimano ni ingen a say ugugaw a nayarin nianak ed satan a panaon so agla nailaloan ya ontakken, insan ompatey. Kabaliksan met na sayan propesiya ya anggapo lay sakit ya Alzheimer, osteoporosis, fibroid tumors, glaucoma, odino anggan saray katarata​—a kaslakan a sakit na matakken.

24. Panon a napaneknekan a bendision so ‘balon katawenan tan balon dalin,’ tan anto ni so konsideraen tayo?

²⁴ Maseguron miabobon kayo a say pannangis tan dageyem so onkepa diad kaekal na ipapatey, itatakken, tan sakisakit. Ingen, komustay iderenden na kairapan ed bilay, panag-abuso ed ugaw, tan maruksan panangibiig lapud abenegan odino kolor na baog? No saratan a bengatla​—a kaslakan natan​—so mantultuloy ni, agni naekal ed sikatayo so pannangis tan dageyem. Kanian, say bilay diad silong na ‘balon katawenan tan balon dalin’ so agla deralen na sarayan peles a pansesengegan na ermen. Agaylan pananguman! Anggaman ontan, akonsidera tayo so talora ni lambengat ed apatiran pakabasaan ed Biblia nipaakar ed saray salitan “say balo a tawen tan balo a dalin.” Wala ni so sakey a mangisiglaot ed walan inusisa tayo la tan satan so mangipabitar no akin a walaan itayoy rason a manilalo no kapigan tan no panon so panumpal na Dios ed sipan to a ‘gawaen ton balo so amin a bengatla.’ Say ontumbok ya artikulo so mangibinsabinsa ed satan a propesiya tan no antoy kabaliksan na satan parad panliket tayo.

[Paimano ed leksab]

Anto so Nanonotan Yo?

• Iner so taloran pakabasaan a ditan ipapasakbay na Biblia so nipaakar ed ‘balon katawenan tan say balon dalin’?

• Panon ya apibali iray Judio nensaman ed kasumpalan na “saray balo a tawen tan balo a dalin”?

• Antoran kasumpalan so atalosan nipaakar ed “saray tawen a balo tan dalin a balo” a sinalambit nen Pedro?

• Panon so pangipapaimano ed sikatayo na Apocalipsis kapitulo 21 ed masnag ya arapen?

[Tepetepet Parad Panagaral]

[Litrato ed pahina 10]

Singa ed impasakbay la nen Jehova, intadia nen Ciro so pakapawil na saray Judio ed binalegan dan dalin nen 537 K.K.P.