Imanoen so Mapropetikon Salita na Dios a Parad Panaon Tayo

“Talosan mo, O anak na too, a say pasingawey et parad panaon na anggaan.”​—DANIEL 8:17, NW.

1. Anto so labay ya ipaamta nen Jehova ed amin a katooan nipaakar ed panaon tayo?

 AG-IKIKIBOT nen Jehova so pikakabat a nipaakar ed saray nagawa ed arapen. Imbes, sikato so Manangiparungtal na saray sekreto. Diad tua, labay ton ipaamta ed sikatayon amin a wala tayo la’d pansamposampot na “panaon na anggaan.” Agaylan importantin balita itan para ed anemiran bilyon a totoo natan a manbibilay diad dalin!

2. Akin a pampapagaan na totoo so nipaakar ed arapen na katooan?

² Kasin pankelawan ni so panasingger lay anggaan na sayan mundo? Makakar lay too ed bulan, balet agto nayarian so makapanpaspasyar ed saray karsada diad dakel a pasen na sayan planeta ya anggapoy takot. Sarag ton kargaan na kagkagawaan so abung to, balet agto naamper so idarakel na abuyak iran pamilya. Tan nayarian ton pawalaen so panaon na impormasyon, balet agto nibangat so totoo a manbilay a mareen a saniiba. Pekderan na sarayan insaew so dakel a Makasulatan ya ebidensia a manbibilay tayo la ed panaon na anggaan.

3. Kapigan so pilimeron inkausar na saray salitan “panaon na anggaan” diad dalin?

³ Saratan a makapasagyat a salita​—“panaon na anggaan”​—so pilimeron inusar nen anghel Gabriel diad dalin manga 2,600 taon lay apalabas. Nadngel na atalagnaw a propeta na Dios so inkuan nen Gabriel: “Talosan mo, O anak na too, a say pasingawey et parad panaon na anggaan.”​—Daniel 8:17.

Saya la so “Panaon na Anggaan”!

4. Diad anto niran paraan so impanukoy na Biblia ed panaon na anggaan?

⁴ Saray balikas a “panaon na anggaan” tan say “aturon panaon na anggaan” so aminem a pinmatnag ed libro na Daniel. (Daniel 8:17, 19; 11:35, 40; 12:4, 9, NW) Tutukoyen na saratan so ‘kaunoran iran agew’ ya impasakbay nen apostol Pablo.  (2 Timoteo 3:1-5) Tinukoy nen Jesu-Kristo iyan panaon bilang say “kiwawala” to bilang nitronon Ari ed tawen.​—Mateo 24:37-39, NW.

5, 6. Sioparay ‘nanpawilpawil’ legan na panaon na anggaan, tan antoy nanresultaan?

⁵ Inkuan na Daniel 12:4, unong ed New World Translation: “No nipaakar ed sika, O Daniel, iyamot mo iray salita, tan tatakan mo so libro, angga ed panaon na anggaan. Dakel naani so manpawilpawil, tan say tuan pikakabat so ondaak.” Say karaklan ed insulat nen Daniel so niyamot tan atatakan manlapud pakatalos na too ed loob na saray siglo. Komusta balet natan ey?

⁶ Diad sayan panaon na anggaan, ‘papawilpawilen’ na dakel a matoor a Kristianos iray pahina na Salitay Dios, say Biblia. Say resulta? Diad panamendision nen Jehova ed saray sagpot da, dinmaak so tuan pikakabat. Singa bilang, apalaboan iray Tastasi nen Jehova na aralem a pakatalos, kanian atalosan dan si Jesu-Kristo so nagmaliw lan mangatatawen ya Ari nen taon 1914. Mitunosan ed saray salita na apostol a nikurit ed 2 Pedro 1:19-21, saray alanaan tan saray matoor a kakaiba ra so ‘maniimano ed mapropetikon salita’ tan segsegurado ira a saya la so panaon na anggaan.

7. Anto so pigara ed saray salaysay ya impagmaliwan na libroy Daniel a nikadkaduma?

⁷ Nikadkaduma so libro na Daniel ed pigaran dalan. Diad saray pahina na satan, walay sakey ya ari ya inggagaem ton pateyen iray makabat a totoo to lapud agda niparungtal tan nipatalos so makapakewkew a kugip to, balet ta asolbar itan na propetay Dios. Say taloran balolaki ya agdinmakmomo ed malaylayog ya imahen so nibuntok ed pinapetang a maong a palbaan, balet ag-ira anggan asilayotan. Legan na ponsiay panliliket, nilasus so akanengneng ed sakey a liman angisulat na misteryoso iran salita diad dingding na palasyo. Impaibuntok na saray mauges a nankokomplot so sakey a masiken diad abot a kawalaan na saray leon balet ta sikatoy inmakseb ya ag-anggan aguyames. Anengneng so apatiran ayep ed sakey a pasingawey, tan niiter so mapropetikon kabaliksan na saratan ya onnatnat anggad mismon panaon na anggaan.

8, 9. Panon itayon nagunggunaan ed libro na Daniel, nagkalalo la natan, a panaon na anggaan?

⁸ Mapatnag, lugan na libroy Daniel so duaran mandumaan a maong a kabiangan. Say sakey et salaysay tan say sananey et mapropetiko. Pareho iratan a makapabiskeg ed pananisia tayo. Ipapabitar ed sikatayo na saray salaysay a bendisionan nen Jehova a Dios iramay manmamatoor ed sikato. Tan saray mapropetikon kabiangan so makapabiskeg ed pananisia lapud ipapabitar na saratan ya amta lan unona nen Jehova so kurang na awaran kasakbayan ni na saray siglo, odino milenyo ni ingen.

⁹ Say nanduruman propesiya ya inkurit nen Daniel so direktan mangipapaimano ed Panarian na Dios. Leleg tayon naiimatonan so kasumpalan na saratan a propesiya, ombiskeg so pananisia tayo, ontan met ed kombiksion tayo a manbibilay itayo la ed panaon na anggaan. Balet aatakien na arum a kritiko so Daniel, a kuan dan saray propesiya ed libro ya inngaran ed sikato so talagan nisulat kayari na saray ebenton ompatnag ya inkasumpalan na saratan. No tua iratan ya ibabaga ra, walaray seryoson tepet a palesaen na satan nipaakar ed libroy Daniel a mangipapasakbay nipaakar ed panaon na anggaan. Susuppiaten met na saray manduaruwa iray salaysay na libro. Kanian usisaen tayo pa.

Uusayen!

10. Diad anton pantalos a naakusaan so libro na Daniel?

¹⁰ Isipen yo pan wala kayo’d korte, ya inmatendi ed sakey a bista. Ipipilit na angidemandan abogado a panamalikdo so kasalanan na akusado. Bueno, say libro na Daniel so mangirerepresenta’d satan a mismo bilang autentikon insulat na sakey a Hebreon propeta a nambilay leleg na komapito tan komanem a siglo K.K.P. Balet, ipapasoot na saray kritiko a panamalikdo lambengat itan a libro. Kanian nengnengen tayo pa no mitunosan so salaysay a kabiangan na libro ed maawaran a katuaan.

11, 12. Anto so agawa ed akusasyon a si Belsasar et is-istorya lambengat a too?

¹¹ Ipasen pa a konsideraen tayo so nayarin tawagen a kaso nipaakar ed nababalang a manuley. Ipapanengneng na Daniel kapitulo 5 a si Belsasar so manuuley bilang ari na Babilonia sanen atalo itan a syudad nen 539 K.K.P. Sayan punto so susuppiaten na saray kritiko lapud ta anggapo lay pakabasaan ed ngaran nen Belsasar noagta diad Biblia lambengat. Imbes, impabidbir na saray manag-awaran nensaman a si Nabonidus so sankaunoran ya ari na Babilonia.

¹² Balet nen taon 1854, walaray angkelag a  langan cylinder ya akotkot ed saray geray na kadaanan a syudad na Babilonia ya Ur diad kaplesan ya Iraq. Nilaktip ed sarayan dokumenton cuineform so sakey a pikakasi a dia sinalambit nen Arin Nabonidus so “Bel-sar-ussur, say sankapanguloan ya anak ko.” Anggan saray kritiko et inmabobon: Saya imay Belsasar a walad libro na Daniel. Kanian agmet manaya nababalang so inkuan a nababalang a manuley, lapu lambengat ta agnaromog ed saray sekular a reperensia. Sakey lambengat iya ed dakerakel a prueba a talagan autentiko iray sulat nen Daniel. Ipapatnag na sayan ebidensia a say libro na Daniel so seguradon kabiangan na Salitay Dios a makanepegan na maalwar a panimano tayo natan, diad sayan panaon na anggaan.

13, 14. Siopa si Nabucodonosor, tan anton palson dios so nagkalalo lan angisaklangan toy debosyon to?

¹³ Kabiangan met ed libro na Daniel iray propesiyan manasaglawi ed pantutumbokan na saray pakayari ed mundo tan saray gawaen na arum ed saray manuley na saratan. Say sakey ed saray manuley et natawag a mibabakal ya angiletneg na empiryo. Bilang mananawir na uley ed Babilonia, sikato tan say armada to so anemek ed saray puersa nen Ehipsion Faraon Necao diad Carchemish. Balet lapud apakiwas ed sakey a mensahe, impulin na sayan mabiktoryan prinsipe na Babilonia ed saray heneral to so nipaakar ed saray getman panagpalanit. Nen naamtaan ton inatey lay ama ton si Nabopolassar, inala na sayan balolaki a manngaray Nabucodonosor so trono nen 624 K.K.P. Legan na 43-taon ya uley to, sikatoy angiletneg na sakey ya empiryon sinmaknap ed saray teritoryan sinakop nensaman na Asirya, tan pinaawang toy nasasakopan to diad Sirya tan Palestina anggad ketegan na Ehipto.

¹⁴ Say relihyoson debosyon nen Nabucodonosor so nagkalautlan nipaarap ed si Marduk, say manunan dios na Babilonia. Si Marduk so pinagalangan na ari lapu ed saray impangonkesta to. Diad Babilonia, nampaalagey tan pinarakep nen Nabucodonosor iray templo nen Marduk tan say dakerakel nin dirios na Babilonia. Say imahen a balitok ya impaalagey na sayan ari na Babilonia ed patar na Dura so nayarin nidedika ed si Marduk. (Daniel 3:1, 2) Tan ompatnag a nanmatalek a maong si Nabucodonosor ed panagparles pian niplano toray taktika to no mibakal.

15, 16. Anto so ginawa nen Nabucodonosor ed Babilonia, tan anto so agawa sanen inlastog toy inkatalonggaring na satan?

¹⁵ Nen asumpal to lay atatagey tan doblin bakor na Babilonia ya inggapo nen ama ton ipaalagey, say kabiseran syudad so ginawa nen Nabucodonosor a singano agnakobkob. Ta pian napaliket to so Medo a reyna to, a manpirpirawat ed saray pukdol tan takel ed binalegan ton dalin, nikuan a nampagawa si Nabucodonosor na saray hanging garden​—sakey ed saray pitoran pankelkelawan a nenengnengen ed kadaanan a mundo. Say Babilonia so impagmaliw ton sankatalonggaringan tan abakoran a syudad ed saman a panaon. Tan agaylay impangilastog to ed saman a sentro na palson panagdayew!

¹⁶ “Aliwa ta a saya so Baleg a Babilonia a sikato so impaalagey ko?” so inlastog ed saman nen Nabucodonosor. Balet, unong ed Daniel 4:30-36, “sanen wala ni so salita ed sangi na ari,” sikatoy naatapis. Lapud sikatoy agmanepeg a manuley ed loob na pitoran taon, sikatoy angan na dika, unong ya impasakbay nen Daniel. Insan nipawil so panarian to. Amta yo kasi no anto so mapropetikon kabaliksan na amin na saya? Nipaliwawa yo kasi no panon so pangitonton ed sikatayo na saray manunan kasumpalan na satan anggad sayan panaon na anggaan?

Panipon ed Saray Mapropetikon Kabiangan

17. Panon yon deskribien so mapropetikon impakugip na Dios ed si Nabucodonosor nen komaduan taon na uley to bilang sankamundoan a manuley?

¹⁷ Tiponen tayo pa natan so pigara ed saray mapropetikon kabiangan na libroy Daniel. Legan na komaduan taon na uley nen Nabucodonosor bilang sankamundoan a manuley ed propesiya na  Biblia (606/605 K.K.P.), walay makapataktakot ya impakugkugip na Dios ed sikato. Unong ed Daniel kapitulo 2, asaglawi ed kugip so sakey ya abalbaleg ya imahen a walaan na ulo a balitok, pilak iran pagew tan taklay, gansa iran eges tan ulpo, balatyang iran bikking, tan balatyang a salisali ya alaokan na langa. Anto so inrepresenta na sarayan nanduruman kabiangan na imahen?

18. Anto so inrepresenta na balitok ya ulo, pagew tan taktaklay a pilak, tan eges tan saray ulpo a gansa ed akugip ya imahen?

¹⁸ Oniay inkuan na propetay Dios ed si Nabucodonosor: “Sika, O ari, . . . sika so ulo a balitok.” (Daniel 2:37, 38) Inggapo nen Nabucodonosor so dinastiyan nanuley ed Empiryo na Babilonia. Satan so tinalo na Medo-Persia, ya inrepresenta na saray pilak a pagew tan taklay na imahen. Insan sinmabi so Empiryo na Gresya, ya insimbolo na gansan eges tan saray ulpo. Panoy inggapo na satan a pakayari ed mundo?

19, 20. Siopa si Alejandro a Baleg, tan anto so betang to ed impagmaliw na Gresya a sankamundoan a pakayari?

¹⁹ Nen komapat a siglo K.K.P., walay makabaliksan a betang na sakey a balolaki ed kasumpalan na propesiya nen Daniel. Sikatoy nianak nen 356 K.K.P., tan sikatoy tinawag na mundo ya Alejandro a Baleg. Sanen apatey si ama ton Felipe nen 336 K.K.P., tinawir nen 20-años ya Alejandro so trono na Macedonia.

²⁰ Nen kagapoy Mayo na 334 K.K.P., inggapo nen Alejandro so kampanya na panagkonkesta to. Sikatoy walaan na daiset balet ta sankamaongan ya armada na 30,000 a sundalo tan 5,000 a kabalyero. Diad Ilog na Granicus diad mamaamianen-sagur ya Asia Minor (natan et Turkey), analo si Alejandro ed pilimeron impibakal to ed saray Persiano nen 334 K.K.P. Kasabi na 326 K.K.P., sayan determinadon konkestador so anakop ed sikara tan asabi toy anggad bukig na Ilog na Indus, a walad Pakistan natan. Balet atalo si Alejandro ed unor ya impibakal to leleg a walad Babilonia. Nen Hunyo 13, 323 K.K.P., kayari na 32 taon tan 8 bulan labat ya impanbilay to, sikato lanlamang so sinmuko ed sankairapan a taloen a kalaban, say patey. (1 Corinto 15:55) Balet, diad saray impangonkesta to, say Gresya so nagmaliw a sankamundoan a pakayari, unong a nipasakbay ed propesiya nen Daniel.

21. Nilikud ed Empiryo na Roma, anto nin pakayari ed mundo so inlitrato na balatyang iran bikking ed akugip ya imahen?

²¹ Anto so inrepresenta na balatyang iran bikking na abalbaleg ya imahen? Bueno, satan so singa-balatyang a Roma ya angaygay tan anemek ed Empiryo na Gresya. Lapud agda nirespeto so Panarian na Dios ya improklama nen Jesu-Kristo, sikato so pinatey na saray Romano diad panamairapan a kiew nen 33 K.P. Pian nabuybuyak so tuan Inkakristiano, pinasegsegang na Roma iray babangatan nen Jesus. Balet, saray balatyang a bikking na imahen ya akugip nen Nabucodonosor so aglambengat angilitrato ed Empiryo na Roma noagta ontan met ed saray mapolitikan kasuldongan na satan​—say Anglo-Amerikanon Pakayari na Mundo.

22. Panon a makatulong ed sikatayo so akugip ya imahen pian natalosan tayon wala tayo la’d pansamposampot na panaon na anggaan?

²² Pekderan na maalwar a panagaral a wala tayo la’d pansamposampot na panaon na anggaan, lapud ta akasabi tayo la ed saray balatyang a sali ya alaokay langa na akugip ya imahen. Walaray gobierno ed kaplesan a singa-balatyang odino diktador, bangta saray arum et singa langa. Anggaman ed inkalupok na langa, a ditan so inkagawaan na “bini na totoo,” obligado iray singa-balatyang a pananguley ya onabuloy ed pambobosis na saray kabanyakan a totoo ed saray gobiernon manuuley ed sikara. (Daniel 2:43; Job 10:9) Siempre, say pantekep na diktador ya uley tan say kabanyakan a totoo et singa met impanlaok a balatyang tan langa. Balet magano lan panganggaen na Panarian na Dios iyan mundo a naapag-apag ed politika.​—Daniel 2:44.

23. Panon yon deskribien so kugip tan saray pasingawey ed si Daniel nen pilimeron taon na uley nen Belsasar?

²³ Say komapiton kapitulo na makapainteres a propesiya nen Daniel so mangitarok met ed sikatayo ed panaon na anggaan. Idadalatdat na satan so sakey ya agawa ed pilimeron taon nen Ari Belsasar na Babilonia. Insan nen masulok lan 70 to, si Daniel so awalaan na “sakey a kugip tan paspasingawey ed ulo to ed dukolan to.” Agaylay inkataktakot to’d saraman a pasingawey! “Nia,” so inkelyaw to. “Saray apatiran dagem na tawen sinmabi a bigla ed baleg a dayat. Et apatira ya ayep ya angkabaleg tan nanduruma so sakey tan sakey tinmatdang ira a nanlapu ed dayat.” (Daniel 7:1-8, 15) Agaylan nikadkaduma irayan ayayep! Say pilimero et leon a nampayak,  tan say mikadua et singa uso. Insan sinmabi so sakey a leopardo ya apatiray payak to tan apatiray ulo to! Say nikadkaduman mabiskeg a komapat ya ayep so walaan na saray angkakabaleg a balatyang a ngipen tan samploran saklor. Dia ed saray samploran saklor to et tinmundiris so “sakey a melag” a saklor a walaan na “saray mata na sakey a too” tan “sakey a sangi a mansalita na saray angkabaleg a bengatla.” Agaylan makapataktakot iran pinalsa!

24. Unong ed Daniel 7:9-14, anto so anengneng nen Daniel ed tawen, tan anto so ipapabitar na sayan pasingawey?

²⁴ Saray pasingawey ed si Daniel so ontumbok a mangipaimano ed walad tawen. (Daniel 7:9-14) Say “Masiken na saray Ag-agew,” si Jehova a Dios, so anengneng a maglorian akatrono bilang Ukom. ‘Libolibo so saray nanlingkor ed sikato, tan samplonlibo ed maminsamplon libo so inmalagey ed arap to.’ Lapud pirmin impangukom ed saray ayep, inekal na Dios ed sikara so pakauley tan dineral to so komapat ya ayep. Say magnayon a pananguley ed “saray baley, saray nasyon, tan pansasalita” so niiter ed “singa sakey ya anak na too.” Tutukoyen na saya so panaon na anggaan tan ed inkitrono na Anak na too, si Jesu-Kristo, nen taon 1914.

25, 26. Antoran tepet so nayarin onlesa sano basaen tayo so libro na Daniel, tan anton publikasyon so ontulong pian naebatan iratan?

²⁵ Seguradon walaray itepet na saray manbabasa ed libroy Daniel. Singa bilang, anto so irerepresenta na apatiran ayep ed Daniel kapitulo 7? Anto so eksplinasyon na mapropetikon “pitomplo a simba” ed Daniel 9:24-27? Anto met so nipaakar ed samay walad Daniel kapitulo 11 tan say mapropetikon siblangan na ‘ari na amianen’ tan ‘ari na abalaten’? Anto so nailaloan tayo ed sarayan arari ed panaon na anggaan?

²⁶ Inter nen Jehova so aralem a pakatalos ed saratan diad saray alanaan a lingkor to ed dalin, dia ed “saray sasanto na Sankatageyan,” unong na inkatawag da ed Daniel 7:18. Niarum ni, walay probisyon ed sikatayo na “matoor tan makabat ya aripen” pian lalon nawalaan itayoy aralem a pakatalos ed saray apuyanan a sulsulat nen propeta Daniel. (Mateo 24:45) Saya so wala la’d sikatayo natan panamegley na agano nin impalapag tan impaway a libron Pay Attention to Daniel’s Prophecy! Sayan alay dakep a 320-pahinan publikasyon a napnoy ilustrasyon so manasaglawi ed kada parti na libroy Daniel. Saglawien na saya so kada makapabiskeg-pananisian propesiya tan kada salaysay ya inkurit nen pinabpablin propeta Daniel.

Peteg a Kabaliksan Parad Panaon Tayo

27, 28. (a) Anto so petepeteg nipaakar ed kasumpalan na saray propesiya ed libro na Daniel? (b) Anto lan panaon so pambibilayan tayo natan, tan anto so nepeg tayon gawaen?

²⁷ Nonoten iyan makanan punto: Amin a propesiya na libroy Daniel so nasusumpal la nilikud labat ed pigaran detalyi. Alimbawa, nanenengneng tayo natan so kipapasen na mundo ya inlitratoy salisali na akugip ya imahen ed Daniel kapitulo 2. Say sengeg na kiew ed Daniel kapitulo 4 so naukbaran la sanen nitrono so Mesianikon Ari, a Jesu-Kristo, ed taon 1914. On, unong a nipasakbay la ed Daniel kapitulo 7, say Masiken na saray Ag-agew so angiter ed saman na pakauley ed Anak na too.​—Daniel 7:13, 14; Mateo 16:27–17:9.

²⁸ Say 2,300 ya agew ed Daniel kapitulo 8 ontan met ed 1,290 tan say 1,335 ya agew ed Da kapitulo 12 so linmabas la​—ya apalabas tayo la ed agus na panaon. Say panaral ed Daniel kapitulo 11 so mangipabitar a say siblangan na ‘ari na amianen’ tan ‘ari na abalaten’ so mamanto-pantok la. Amin na saya so mangarum ed Makasulatan ya ebidensia a wala tayo la’d pansamposampot na panaon na anggaan. Diad impangikonsidera tayo’d nikaduman kipapasen tayo ed agus na panaon, anto so nepeg tayon pambunekan? Anggapoy suppiat, nepeg tayon imanoen so mapropetikon salita nen Jehova a Dios.

Panon Yon Ebatan?

• Anto so labay ya ipaamta na Dios ed amin a katooan?

• Panon a napabiskeg na libroy Daniel so pananisia tayo?

• Say akugip nen Nabucodonosor ya imahen so walaan na antoran kabiangan, tan anto so isisimbolo na saraya?

• Anto so makatantanda nipaakar ed kasumpalan na saray propesiyan naromog ed libro na Daniel?

[Tepetepet Parad Panagaral]