“Salimbengan Mo so Pusom”

IMBAGA nen Jehova ed si propetan Samuel: “[Say Dios] so onnenengneng ya aliwa a singa say too ya onnengneng; ta say too onnengneng ed mapaway a nengneng, balet si Jehova onnengneng ed puso.” (1 Samuel 16:7) Diad pangiyaapasakey met na imano ed piguratibon puso, oniay inkanta nen salmistan David: “Sika [Jehova] sinalim so puso; sika dinalaw moak ed labi; sika sinubok moak, tan anggapo a balot so aromog mo.”​—Salmo 17:3.

On, onnenengneng si Jehova ed kapusoan tayo ta pian amtaen no antoy peteg ya inkatoo tayo. (Uliran 17:3) Kanian, tekep na maong a rason ya animbawa si Arin Solomon na kadaanan ya Israel: “Yatol [“salimbengan,” NW] mo so pusom ed amin a seet; ta manlapu ed sikato so saray agus na bilay.” (Uliran 4:23) Panon tayon nasalimbengan so piguratibon puso tayo? Say Uliran kapitulo 4 so onebat ed satan a tepet.

Talinengen so Disiplina na Ama

Ginmapo so komapat a kapitulo na Uliran ed oniaran salita: “Dengelen yo, ana’ko ra, so panangibangat na sakey ya ama, tan imatleken yo ya amtaen so pakatalos. Ta ikdan ta kayo na maong a bangat; agyo ikaindan so tunong ko.”​—Uliran 4:1, 2.

Say simbawa ed saray tobonbalo et talinengen da so makagunggunan bilin na maridios ya atateng da, nagkalautla sano manlalapu’d ama. Sikato so walaan na Makasulatan a responsabilidad a mamenek ed saray pisikal tan espiritual a pankaukolan na pamilya to. (Deuteronomio 6:6, 7; 1 Timoteo 5:8) No anggapoy ontan a panangigiya, talagan nairapan so sakey a kalangweran a dampotey inkatakken! Kanian, agta nepeg ya atekepan na respeton padisiplina so anak ed ama to?

Panon to no say sakey a tobonbalo et andian na ama a mamilin ed sikato? Alimbawa, si Jason a labin sakey taon, so andiay ama sanen manedad na apatira. * Sanen sikatoy tinepetan na sakey a matatken no antoy sankaguloan a kipapasen ed bilay to, tamtampol ya inyebat nen Jason: ‘Kailiw koy nawalaan na tatay. No maminsan et talagan pakagogonigonan ko itan.” Balet, walay makaligliwan simbawa parad saray tobonbalon andian na panangiwanwan na atateng da. Makala tan makaawat ira di Jason tan arum niran singa sikato na simbawa na ama manlapud mamatatken ontan met ed saray matakken ed espiritual diad loob na Kristianon kongregasyon.​—Santiago 1:27.

Diad pannodnonot ed mismon naaralan to, intuloy ni nen Solomon: “Sakey ak [a peteg] ya anak nensaman ed amak, malangwer tan saksakey ya inaro ed pakanengneng nen inak.” (Uliran 4:3) Mapatpatnag ya atandaan ni na ari so impamabaleg ed sikato tekep na liket. Bilang “peteg ya anak” ya angipapuso ed simbawa na ama, maseguron say malangwer nin Solomon so walaan na ampetang tan maapit a relasyon ed ama ton David. Niarum ni, si Solomon so “saksakey,” odino pinabpablin maong. Agaylan importanti parad sakey ya ugaw ya ombaleg ed ayaman a walaan na ligsa tan walay lukas a pitatalosan ed atateng!

Gamoran so Kakabatan tan Pakatalos

Diad impakanonot ed maaron simbawa nen ama to, insalaysay nen Solomon: “Imbangat toak, tan inkuan to ed siak: say pusom em-eman to komon so saray salitak; unoren mo so saray ganggan ko, et manbilay ka; gamoran mo so kakabatan, gamoran mo so pakatalos; agmo lingwanan, agka met onkiling a manlapu ed saray  salita na sangik; sikato [kakabatan] so agmo ikaindan, et yagel to ka; sikato so aroen mo, et sikato bantayan to ka. Say kakabatan sikato so manuna a bengatla; kanian gamoran mo so kakabatan; on, ed simoon a panangamor mo gamoran mo so pakatalos.”​—Uliran 4:4-7.

Akin a say kakabatan so “manuna a bengatla”? Say kabaliksan na kakabatan et pangikana ed pikakabat tan pakatalos diad paraan a mamawala na maong iran resulta. Say pikakabat so pakaamta odino pikabisado ed saray katuaan ya agamoran lapud panangobserba tan eksperiensia odino lapud panagbasa tan panagaral​—saya so importanti ed kakabatan. Balet no andian itayo na abilidad ya usaren itan ed panmaongan, anggapoy gungguna na pikakabat tayo. Agtayo lambengat nepeg a maparanay a basaen so Biblia tan saray nibase’d Biblian palapagan ya itatarya na “say matoor tan makabat ya aripen” noagta pambanikelan tayo met ya iyaplika iray naaralan tayo ed saratan.​—Mateo 24:45.

Importanti met so pakagamor na pakatalos. No anggapo itan, kasin naamtaan tayo no panon so pansisiglaotan na saray katuaan tan kasin natalosan tayo so amin a detalyi na bengatlan kokonsideraen tayo? No andian itayo na pakatalos, panon tayon naamtaan iray rason na saray bengatla pian nagamoran tayo so aralem a pakatalos tan pakatebek? On, pian makapankatunongan unong ed wala iran katuaan tan makasabi itayo ed suston konklusyon, kaukolan tayo so pakatalos.​—Daniel 9:22, 23.

Intuloy nen Solomon ya isalaysay iray salita nen ama to a nankuan: “Sikato [kakabatan] so paatageyen mo, et sikato ipatagey to ka; sikato yakar to ka ed kagalangan, sano sikato so sayakupen mo. Sikato mangiter ed ulom na sakey a balanget na palabo; sakey a balanget na kalimgasan so yawat to ed sika.” (Uliran 4:8, 9) Salimbengan na maridios a kakabatan so siopaman a manayakup ed satan. Niarum ni, satan so mangiter na galang tan kalimgasan ed sikato. Diad amin sirin a pamaakaran et gamoran tayo so kakabatan.

“Bembenan Mo a Malet so Panangibangat”

Diad pangulit ed bilin na ama to, oniay tinmumbok ya inkuan na ari na Israel: “Dengelen mo, O ana’ko, tan awaten mo so saray kuan ko; et saray taon na bilay mo sikara naani dakel. Imbangat ta ka dia ed dalan na kakabatan; intonton ta ka dia ed saray basbas na inkatunong. Sano onla ka, saray kurang mo ag-ira oninget; et no ombati’ ka, agka nigapol. Bembenan mo a malet so panangibangat; sikato so agmo yabuloy ya onla; sikato so unoren mo; ta sikato so bilay mo.”​—Uliran 4:10-13.

 Bilang sakey a peteg ya anak ed ama to, maseguron naapresia nen Solomon so kablian na maaron disiplina a pakabilinan tan pakakorehian. No anggapoy asimbang a panagdisiplina, panon tayon onaligwas ed espiritual ya inkatakken odino ilalo pian onaligwas so kualidad na kabibilay tayo? No agtayo ni aderya ed saray lingo tayo odino agtayo kinorehi iray pikewet ya ideya tayo, talagan palpalteng la so iyaligwas tayo ed espiritual. Say resulta na makatunongan a disiplina et maridios a kondukta diad ontan et satan so mangitonton ed sikatayo’d “saray basbas na inkatunong.”

Say sakey nin nengneng na disiplina et pagmaliwen ton ‘saray taon na bilay tayo so ondakel.’ Panon? Bueno, inkuan nen Jesu-Kristo: “Say matoor ed dagdaiset, matoor met ed dakel: et say agmatunong ed dagdaiset, aliwa met a matunong ed dakel.” (Lucas 16:10) Agta say pakadisiplina tayo ed inkasikatayo ed saray angkelag a bengatla et painomayen to met so panisiplina tayo’d inkasikatayo ed saray angkabaleg a bengatlan pandedependian na mismon bilay tayo? Alimbawa, lapud pangipasal tayo ed mata ya ‘ag-omlimgis ed bii tekep na agum,’ mairap so pakapanggawa tayo na imoralidad. (Mateo 5:28) Siempre, parehon onaaplika iyan prinsipyo ed lalaki tan bibii. No disiplinaen tayo so kaisipan tayo pian ‘nadakep so amin a kanonotan,’ agtayo mainomay a makapankasalanan diad panagsalita odino kakikiwas tayo.​—2 Corinto 10:5.

Tua a talagan mairap ya awaten so disiplina tan ompatnag a mapeget. (Hebreos 12:11) Ingen, papaseguroan itayo na makabat ya ari a no bembenan tayo a malet so disiplina, ondakep so basbas tayo parad iyaaligwas tayo. No panon a say suston panangipasal et papelesen toy batik na milulumba ya agnaparubpa odino nasugatan, say ibemben a malet ed disiplina so mamasiansia ed sikatayo ed dalan na bilay ya ag-itayo natiror. Siempre, nepeg tayon manalwar ed basbas a pilien tayo.

Paliisan so “Basbas na Marelmeng”

Tekep na inkaganatan ya amasakbay si Solomon: “Agka onloob ed basbas na marelmeng, tan agka manakar dia ed dalan na mauges a totoo. Sikato so paliisan mo, agka onlabas ed abay to; onsipa ka a manlapu ed sikato, tan onlabas ka. Ta ag-ira naugip, nilikud a manggawa ra na mauges; tan say ugip da sikato so naekal no anggapo so napapelag da. Ta kanen da so tinapay na inkarelmeng, tan inumen da so alak na panamasoot.”​—Uliran 4:14-17.

Saramay marelmeng, a papapaliisan ed sikatayo nen Solomon iray basbas da, so nabibilay lapud mauges a kagagawa. Parad sikara et say panaggawa na mauges et singano tagano tan iinumen. Ag-ira makaugip no ag-ira makapanggawa na karawalan. Say mismon personalidad da et mauges! Kasin nayarian tayon nasalimbengan so kapusoan tayo no mililimog tayo met ed sikara? Agaylan kakulangkulangan so ‘piakar ed dalan na mauges a totoo’ diad pangipaarap tayo’d inkasikatayo ed karawalan a pirmin nipaparungtal ed panligliwaan ed mundo natan! Say pambanikel ed pagmaliw a maabagey so mikontraan ed pambantay na mamaawet ed liknaan iran eksena na kaugsan diad saray telebisyon odino pelikula.

Mansiansia ed Liwawa

Diad panguusar ni na panangiyaliling ed sakey a basbas, inyabawag nen Solomon: “Balet  say basbas na matunong sikato so singa liwawa na kabuasan, ya onsinag ya onsinag angga ed nagnap ya agew.” (Uliran 4:18) Say panagaral ed Biblia tan panggunaet ya iyaplikay ibabaga na satan nipaakar ed bilay et aliling toy ibuwat a panbiahe ed kabilungetan na palbangon. Legan a say kabilungetan na tawen et magmamaliw lan asul, ngalngalin anggapoy nanengneng tayo. Balet diad ipapalbangon, kalkalnan nabidbir tayo lay kaliberliber tayo. Kabekta, ontayagtag lay agew, et nanengneng tayo lan amin. On, say katuaan so onlilinew ed sikatayo legan ya itutultuloy tayo so panaral ed Kasulatan tekep na anos tan kuli. Say panagano ed kapusoan tayo na espiritual so makanakana pian nasalimbengan itan ed palson panagkatunongan.

Say kabaliksan odino kaimportantian na saray propesiya ed Biblia so kalkalnan nipaparungtal met. Napapalinew iray propesiya ed sikatayo legan ya isisindag na masanton espiritu nen Jehova so liwawa ed saratan tan legan a saratan so nasusumpal diad panamegley na saray nagagawa ed mundo odino diad pakakaeksperiensia na totoo na Dios. Imbes a naalipanesan diad panpalbeng la nipaakar ed pakasumpal na saratan, kaukolan ya alagaren tayo so ‘isinag lan isinag na liwawa.’

Komusta balet iramay mangipupulisay ed panangigiya na Dios diad agda panakar unong ed liwawa? Oniay kuan nen Solomon: “Say dalan na marelmeng sikato so singa bilunget, agda amta no anto so kagapolan da.” (Uliran 4:19) Say marelmeng et singa sakey a toon apater lapud bilunget ya agto labat amta no antoy akapateran to. Anggaman saray agmaridios et singano maaligwas lapud agda inkatunong, say mapatnag ya itatalona ra so agmanbayag. Nipaakar ed sikara et oniay inkanta na salmista: “Andi duaruwa a sika impasen mo ra ed andanglel iran paspasen. Sika [Jehova] impelag mo ra ed loob na kadederal.”​—Salmo 73:18.

Mansiansian Manbantay

Intuloy ya inkuan na ari na Israel: ‘Ana’ko, talineng mo so saray salitak; ikiling mo so layag mo ed saray kuan ko. Agmo ra pasipoten a manlapu ed saray matam; yatol mo ra ed utel na pusom. Ta sikara so bilay ed saray makaromog ed sikato, tan kasil ed amin a laman da. Salimbengan mo so pusom ed amin a seet; ta manlapu ed sikato so saray agus na bilay.’​—Uliran 4:20-23.

Papaneknekan na mismon ehemplo nen Solomon so kablian na simbawa ed panalimbeng ed puso. Tua, sikato so ‘sakey a peteg ya anak’ ed ama to diad inkatobonbalo to tan nansiansian  matoor ed si Jehova anggad sanen wala la’d edad. Ingen isasalaysay na Biblia: “Agawa sanen si Solomon masiken la a saray [sankailin] asawa to pinapawil da so puso to ya ontumbok ed saray dirios da; et say puso to sikato so aliwa a naskey ed Jehova a Dios to, singa say puso nensaman nen David ya ama to.” (1 Arari 11:4) No aliwan tuloytuloy so pambantay, anggan sankaabigay kipapasen la na saray puso et natangguyor iratan a manggawa na mauges. (Jeremias 17:9) Nepeg tayon ipapuso iray panonot ed Salita na Dios​—‘ed utel to.’ Lalaktipen na saya so panangigiyan walad komapat a kapitulo na Uliran.

Usisaey Kipapasen na Pusom

Kasin matalona tayon nasasalimbengan so piguratibon puso tayo? Panon tayon naamtaan so kipapasen na akindalem ya inkatoo tayo? “Dia ed inkadaakan na puso say sangi mansalita,” inkuan nen Jesu-Kristo. (Mateo 12:34) Inkuanto met: “Dia ed puso so pawayan na saray mauges a nonot, panagpatey, saray pikakalugoran, saray panaglawan, saray panagtakew, a panagtasi ed aliwan tua, saray mabanday a salita.” (Mateo 15:19, 20) On, napatnagan a tuloy ed panagsalita tan kakikiwas tayo no antoy walad kapusoan tayo.

Matukotukoy a sisimbawaen itayo nen Solomon: “Yarawim a manlapu ed sika so mapasang a sangi, tan saray marumsis a bibil yarawim a manlapu ed sika. Onnengneng komon so saray matam a maptek, tan saray lokablokab mo onarap ira komon a maptek ed arap mo. Dantalen mo so basbas na saray salim, tan saray amin a dalan mo niletneg ira komon. Agka onsipa ed kawanan a lima ni ed kawigi: ekal mo so salim a manlapu ed mauges.”​—Uliran 4:24-27.

Nisesengeg ed simbawa nen Solomon, kaukolan tayon usisaen so panagsalita tan kakikiwas tayo. Pian nasalimbengan tayo so puso tayo tan napaliket so Dios, nepeg ya arawian so mauges a panagsalita tan panamalikdo. (Uliran 3:32) Sirin, kaukolan a masimoon tayon usisaen no antoy ipapatnag na panagsalita tan kagagawa tayo nipaakar ed sikatayo. Insan patulongan itayo ed si Jehova ta pian nakorehi so antokaman a kakapuyan a nalikas tayo.​—Salmo 139:23, 24.

Manuna’d amin, komon ta ‘onnengneng iray mata tayo ed maptek.’ Isentro tayo iratan diad kalat ya intiron-kamarerwan serbisyo ed mangatatawen ya Ama tayo. (Colosas 3:23) Legan mon gegemtanen so ontan a maptek a kurso, komon ta pagamoran ka nen Jehova na itatalona ed “amin a dalan mo,” tan komon ta daakan ton bendisionan so panutumbok mo ed apuyanan a simbawa ton ‘salimbengan mo so pusom.’

[Paimano ed leksab]

[Blurb ed pahina 22]

Kasin papaliisan mo so panligliwaan a mangipaparungtal na karawalan?

[Litrato ed pahina 21]

Pagunggunaan ed simbawa na saray eksperiensiado

[Litrato ed pahina 23]

Agka patayeren na disiplina

[Litrato ed pahina 24]

Manpeleng ka ed panagaral mo na Biblia