Panagrespeto ed Autoridad​—Akin a Nakakaukolan?

SIOPA so agmisalsalamat a saray polis so walaan na autoridad a mangaresto ed saray kriminal a mantatakew ed saray kayarian tayo odino manesesga ed pamilya tayo? Tan agtayo kasi apresiaen a saray korte so walaan na autoridad a mangipaakseb na dusa ed saray kriminal pian naprotektaan so komunidad?

Nayarin nanonotan tayo met so arum a makatulong iran serbisyo ed publiko, a singa say panagmantini ed karsada, sanitasyon, tan edukasyon​—a kaslakan et babayaran panamegley na saray buis a kokolektaen na autoridad na gobierno. Saray tuan Kristiano so manunaan a mamibidbir a nakakaukolan so panagrespeto ed autoridad ya aturo ed dugan paraan. Balet panon kalaknab itan a panagrespeto? Tan diad antoran pamaakaran na bilay a kakaukolanen so panagrespeto ed autoridad?

Autoridad ed Komunidad

Ibabaga na Biblia ed amin a totoo, balanglan mananisia odino andi, a respetoen so sibil ya autoridad, a mankikimey parad pankaabigan na komunidad. Insulat na Kristianon apostol a si Pablo ed saray kapara ton mananisia diad Roma so nipaakar ed saya, tan makatulong so pangonsidera ed ibabaga to, a singa nirekord diad Roma 13:1-7.

Si Pablo so sakey a mibabaley na Roma, tan say Roma so sankamundoan a pakayari ed saman. Say sulat nen Pablo, a nisulat nen manga taon 56 K.P., so animbawa ed saray Kristiano a magmaliw a napanuliranan a mibabaley. Insulat to: “Ontulok komon so balang kamarerwa ed saray atagtagey a pakauley: ta anggapo so pakauley ya agkien na Dios; et saray pakauley a wala ingganggan ira na Dios.”

Ipapaliwawa nen Pablo dia ya agniwala so dinanman ya autoridad na too no ag-inyabuloy na Dios itan. Diad satan a pantalos et say atagtagey iran autoridad so walaan na relatibon posisyon ed inkasangal na gagalay Dios. Kanian tinumbokan itan na balikas a ‘siopaman ya onsumpa ed pakauley, sumpaen to so bilin na Dios: et saray onsumpa, nagungguna ra ed sikaran dili so kasalaysay da.’

Anggaman saray mibabaley a manggagawa na maong et nayarin makaawat na dayew manlapud atagtagey iran autoridad, sarayan autoridad so naikdan met na pakayari a mangipakurang na pananusa ed saray managgaway mauges. Saraman so  manggagaway mauges so walaan na dakel a rason pian ontakot ed kanepegan na saray autoridad ya onkiwas bilang “manamales,” lapud saray gobierno so manggagawa ed satan bilang “ministro na Dios.”

Sinampotan nen Pablo so panagkatunongan to diad impangibaga toy: “Lapu ed satan; nakaukolan ya ontuek kayo, aliwa lambengat a lapu ed sanok, noag met lapu ed konsiensia. Ta lapu ed saya manbayar kayo met na saray buis; ta sikara so ministros a manlingkor ed Dios, a manpaga lawas ed sayan dilin agamil.”

Say responsabilidad ed pakausaran na saray buis so nipasakbat ed atagtagey iran autoridad, aliwan ed saray managbayar na buis. Bilang matuan mibabaley, mamantinien na sakey a Kristiano so maabig a konsiensia. Amta to a diad pampasakop to ed atagtagey iran autoridad tan pambayar na kanepegan iran buis et agto labat niyaalibansa so estandarte na komunidad a panaayaman to noagta sikatoy manbibilay met a mitunosan ed saray kakaukolanen na Dios.

Say Pamilya tan Autoridad

Komusta met so autoridad ed loob na pamilya? Diad asasakbay niran agew na bilay na sakey ya ugaw, sikatoy mabetbet a paiimano diad panakis odino panurangal ni ingen. Balet say makabat ya ateng so makatebek ed peteg iran pankaukolan na ugaw tan agto palamlaman so pantarampas na ugaw. Arum ya ananak, legan na ibabaleg da, so agpepegetan tan naaabuloyan a mangiletneg na dili ran estandarte. Lapud andian ira na eksperiensia, nayarin nalanor ira ed krimen odino arum a gawan-mauges, a maneral ed pamilya tan ed komunidad bilang intiraminti, a singa kabat a maong na dakel a lokal ya autoridad.

“Atrasadon lay panidisiplina na atateng ed ananak,” so inkuan nen Rosalind Miles, autor na Children We Deserve. “Say panaon a pangigapo et diad bektan kianak na ugaw.” No manlapu la’d gapo et pitotongtongan ira na atateng ya atekepan na mapangasi, manangiyansakit ya autoridad tan mitunosan iray kiwas da, agmabayag et naaralan na ananak da so pangawat ed satan ya autoridad tan ed maaron disiplina a pawalaen na satan.

Lugan na Biblia so dakel ya impormasyon nipaakar ed autoridad ed pamilya. Diad libro na Uliran, ipapaimano nen makabat a Solomon so pantunosan na matakot ed Dios ya atateng ed imaton na ananak da, diad impangikuan: “Ana’ko, denglen mo so panangibangat na amam, tan agmo ikaindan so pamatunong nen inam.” (Uliran 1:8) Sano mantinien na atateng itan a nengneng na makatunongan a pantunosan da ed imaton na ananak da, naamtaan na ananak so punto de bista tan iilaloan na atateng a gawaen da. Nayarin salien dan paskaren so sakey ya ateng ya onsumlang ed sananey diad gunaet a nagawaan day dilin paraan da, balet say nantunosan ya autoridad na ateng et salimbeng ed saray anak.

Ipapaliwawa na Biblia a say asawan laki so walaan na manunan responsabilidad parad espiritual a pankaabigan na aliwa labat lan ananak to noagta ontan met ed asawa to. Saya so adeskribe bilang inkaulo. Panon ya agamilen iyan inkaulo? Impabitar nen Pablo a no panon a si Kristo et Ulo na kongregasyon ontan met a say laki so ulo na asawa to. Insan inyarum nen Pablo: “Asawan lalaki, aroen yo so saray kaasawaan yo, a singa met si Kristo ya inaro to so iglesia [say espiritual a nobya to], tan insaklang to so inkasikato nisengeg ed sikato.” (Efeso 5:25) Sano tumboken na laki so ehemplo nen Jesus tan agamilen to so inkaulo diad maaron dalan, nagamoran toy “aralem a respeto” na asawa to. (Efeso 5:33, NW) Saray ananak ed ontan a sankaabungan so makaimano met ed kablian na inter na Dios ya autoridad tan napaseseg iran mangawat ed satan.​—Efeso 6:1-3.

Panon ya ontalona ed sayan isyu iray mansusulon ateng, pati saramay abalo la? Balanglan ama odino ina, nayarian dan direktan usaren so autoridad a nanlapud si Jehova a Dios tan si Jesu-Kristo.  Lawas a nansalita si Jesus tekep na autoridad​—autoridad nen Ama to tan ed apuyanan a Kasulatan.​—Mateo 4:1-10; 7:29; Juan 5:19, 30; 8:28.

Itatarya na Biblia so daakan a makana iran prinsipyo nipaakar ed saray probleman kipapaarapan na ananak. Diad pananap ed sarayan prinsipyo tan panumbok ed saratan, nayarian na sakey ya ateng ya itarya so maaro tan makatulong a simbawa parad ananak. (Genesis 6:22; Uliran 13:20; Mateo 6:33; 1 Corinto 15:33; Filipos 4:8, 9) Nayarian na atateng so ontupleg ed nibase’d Biblia a palapagan ya espisipikon denisinyo pian ontulong ed sikaran mangipasal ed ananak da a makatalos ed saray gungguna ed panagrespeto ed autoridad na Kasulatan. *

Say Kristianon Kongregasyon tan Autoridad

“Sikatoya so inarok ya Anak, a sikatoy panliketan kon maong; sikato so dengelen yo.” (Mateo 17:5) Sarayan salita, ya imbalikas a mismo nen Jehova a Dios, so angiparungtal ed si Jesus bilang sakey a mansasalitan walaan na autoridad na Dios. Say imbaga to so nirekord diad apatiran salaysay na Ebanghelyo a mainomay tayon pangibasiyan.

Sakbay na intokotok to ed tawen, inkuan nen Jesus ed saray babangatan to: “Amin a pakauley niiter ed siak ed tawen tan dia ed dalin.” (Mateo 28:18) Bilang Ulo na kongregasyon to, aglabat la binantayan nen Jesus iray alanaan a papatumbok to ed dalin noagta, nanlapula’d inkikalbo na masanton espiritu diad Pentecostes 33 K.P., inusar to met ira bilang paralanan na katuaan, bilang “matoor tan makabat ya aripen.” (Mateo 24:45-47; Gawa 2:1-36) Anto lay ginawa to pian sumpalen so amin na saya diad kapabiskegan na Kristianon kongregasyon? “Sanen sinmegep ed tagey, . . . angiter na langkap a lalaki.” (Efeso 4:8, NW) Sarayan “langkap a lalaki” et saray Kristianon mamatatken, a tinuro na masanton espiritu tan naikdan na autoridad a mangasikaso ed espiritual iran pankaabigan na kapananisiaan da.​—Gawa 20:28.

Lapud saya et onia so insimbawa nen Pablo: “Nonot yo so saray manuley ed sikayo, a sikara so nansalita ed sikayo na salitay Dios; tan motektek yo no anto so asumpalan na impanbilay da, alig yo so pananisia’ra.” Lapud sarayan matoor a lalaki et maapit a manutumbok ed saray bakat nen Jesus, maseguron makabat so pangalig ed pananisia ra. Insan inyarum nen Pablo: “Ontulo’kayo ed saray wala a manuley ed sikayo, tan pauleyan kayo ed sikara [“mantultuloy a bidbiren so autoridad da’d sikayo,” The Amplified Bible]: ta manbabantay ira lapu ed saray kamarerwa yo, a singa sikara so mangiter naani pipapalinewan: pian sikato ya so gawaen da a sigagayaga, tan aliwa a sieermen: ta saya agmakapaabig ed sikayo.”​—Hebreos 13:7, 17.

Anto so nagawa sano nibaliwala itan a panangiwanwan? Arum a membro na asasakbay a Kristianon kongregasyon so nanggawa na ontan tan nagmaliw iran apostata. Si Himeneo tan Fileto so abitla bilang lalaki ya aneral ed pananisia na pigara tan saray anggapoy kakanaan a panagsalita ra so ‘anumlang ed masanto.’ Sakey ed saray ipipilit da et say kioli so agawa la, balanglan espiritual odino simboliko, tan sirin et anggapo lay kikioli ed arapen diad silong na Panarian na Dios.​—2 Timoteo 2:16-18.

Aresolbi itan lapud aturon autoridad. Pinaneknekan na saray Kristianon mamatatken a palso iratan ya argumento lapud bilang manangilaman nen Jesu-Kristo, inusar da so  autoridad na Kasulatan. (2 Timoteo 3:16, 17) Ontan met so gagawaen na Kristianon kongregasyon, ya adeskribe bilang “lusek tan sakurong na katuaan.” (1 Timoteo 3:15) Agbalot naabuloyan iray palson bangat a maneral ed ‘maong ya uliran na saray maabig a salita,’ a nipreserba parad sikatayo bilang maabig a nimatalek a walad saray pahina na Biblia.​—2 Timoteo 1:13, 14.

Anggaman maples a naaandi so panagrespeto ed autoridad diad mundo, bilang Kristianos et bibidbiren tayo a saray manepeg ya autoridad ed komunidad, ed pamilya, tan ed Kristianon kongregasyon so niletneg parad pakagunggunaan tayo. Say panagrespeto ed autoridad so nakakaukolan parad pankaabigan tayo ed pisikal, emosyonal, tan espiritual a paraan. Diad pangawat tan panrespeto ed satan ya inter na Dios ya autoridad, nasalimbengan itayo na sankatagyan iran autoridad​—si Jehova a Dios tan si Jesu-Kristo​—parad magnayon a pankaabigan tayo.​—Salmo 119:165; Hebreos 12:9.

[Paimano ed leksab]

[Blurb ed pahina 5]

Lugan na Biblia so dakel ya impormasyon nipaakar ed autoridad ed pamilya

[Litrato ed pahina 6]

Nayarian na mansusulon atateng a direktan usaren so autoridad a nanlapud si Jehova a Dios tan si Jesu-Kristo

[Saray litrato ed pahina 7]

Bibidbiren na saray Kristiano a saray manepeg ya autoridad ed pamilya, ed Kristianon kongregasyon, tan ed komunidad so niletneg parad pakagunggunaan da

[Picture Credit Line ed pahina 4]

Nilitrato nen Josh Mathes, Koleksion na Korte Suprema na Estados Unidos