Kasin Sankaabigan so Moralidad ed Biblia?

“KAUKOLAN na sosyedad so inkasangal na manuna iran prinsipyo a mangiiter ed saray membro to na seguridad tan giya.” Ontan so inkomento na sakey ya eksperiensiadon Aleman a managsulat tan managbalita diad telebisyon. Seguradon makabaliksan itan. Ta pian magmaliw a maligen tan maaligwas so sosyedad na too, nepeg a walaan so totoo na mabiskeg a basiyan​—inkalapagan ya aawaten iran estandarte a pakapatnagan na duga tan aliwa, maong tan mauges. Say tepet so: Antoran estandarte so sankaabigan, parad sosyedad tan parad saray membro to?

No saray moralidad ed Biblia so tutumboken iran estandarte, ontulong iratan ed saray totoo a manbilay a maligen tan maliket. Diad malaknab a pangiyaplika ed satan et magmaliw a mas maliket tan mas maligen so sosyedad na totoo a manusumpal ed saratan a prinsipyo. Kasin ontan so nagagawa? Usisaen tayo so ibabaga na Biblia nipaakar ed duaran importantin isyu: inkamatoor ed panangasawa tan inkamatua ed inagew-agew a panagbilay.

Mansiansian Miamong ed Asawam

Say Manamalsa tayo et pinalsa toy Adan insan to met ginawa si Eva a magmaliw a kapareha to. Say impankasakey da so sankaunaan a panamaley ed awaran tan ginagalan mansiansian relasyon. Inkuan na Dios: “Say sakey a laki taynan to so ama tan ina to, et yamong to so asawa to.” Ngalngalin 4,000 taon ed saginonor, inulit nen Jesu-Kristo iyan  estandarte ed panamaley parad amin a papatumbok to. Sakey ni, kinondena to so seksual a relasyon na agsanasawa.​—Genesis 1:27,28; 2:24; Mateo 5:27-30; 19:5.

Unong ed Biblia, say duaran importantin tombok ed maliket a panamaley et say panaaroan tan panrespetoan na sanasawa. Say asawan laki, ya ulo na sankaabungan, so nepeg a mangipatnag na andi-siblet a panangaro diad panggunaet ton anapen iray pankaabigan na asawa to. Nepeg ton piamongan so asawa to ‘unong ed pikakabat’ tan “agpirmin manpasnok” ed sikato. Kaukolan a tratoen na asawan bii so asawa to tekep na “aralem a respeto.” No tumboken na saray sanasawa irayan prinsipyo, maslak a problema ed panamaley so napaliisan odino natalonaan. Say asawan laki so mankaliktan a mansiansian miamong ed asawa to tan ontan met na asawan bii.​—1 Pedro 3:1-7; Colosas 3:18, 19, NW; Efeso 5:22-33, NW.

Kasin saray estandarte na Biblia ed pansiansian piamong a sitotoor ed kapareha na sakey so ontulong ed maliket a panamaley? Bueno, konsideraen iray resulta na sakey a surbi a ginawa diad Alemanya. Atepetan iray totoo no antoran sengegan so importanti parad maong a panamaley. Sakey ed sankaimportantian iran sengegan a binitla et say inkamatoor na sanasawa. Agkayo ta mipakna a saray walay asawa et nagkalalon maliket no amta ran matoor so asawa ra?

Anto no Onlesa Iray Problema?

Balet, anto no say sanasawa et walaan na seryoson agpanpaknaan? Anto no say panaaroan da et onkukupas? Agta sankaabigan ed ontan iran sirkumstansia so pansian la? Odino kasin makabaliksan ni so estandarte na Biblia nipaakar ed sitotoor a piamong na sakey ed kapareha to.

Binidbir na saray managsulat na Biblia ya amin a sanasawa et nawalaan na saray problema bilang resulta na ag-inkayadyari na too. (1 Corinto 7:28) Anggaman ontan, panggugunaetan na saray sanasawa a manguunor ed saray estandarte na Biblia ed moral so pamerdona tan pampepelengan dan solbaren iray problema ra. Siempre, walaray sirkumstansia​—a singa say pikakalugoran odino pisikal a panangabuso​—sano nayarin matukoy ya inkonsidera na sakey a Kristiano so pisian odino pidiborsio. (Mateo 5:32; 19:9) Balet say panapurastan pisian ya anggapoy seryoson rason odino ta pian makapangasawa o makapiasawa lamet et pakapatnagan na sinisiblet a panangibaliwala ed arum. Seguradon ag-itan mangitarok na inkaligen odino liket ed bilay na sakey. Konsideraen tayo so sakey ya alimbawa.

Alikna nen Peter a say panamaley to et aliwa lan maligsa a singa dati. * Kanian, tinaynan toy akulaw to tan akiamong ed si Monika, ya anaynan met ed masiken to. Antoy nansumpalan na saray bengatla? Diad loob labat na pigaran bulan, inaksobi nen Peter a say impiamong to ed si Monika et “aliwan singa ed inisip ko a mainomay.” Akin ya andi? Saray kakapuyan na too so napatnagan met ed balon kapareha to a singa ed samay inmunan kapareha to. Lapud panapurasta tan sinisiblet a desisyon to et linmoor la ingen iray pamaakaran a nansumpal ed seryoso iran problema ed pinansyal. Sakey ni, saray ananak nen Monika so pirmin naapektoan ed emosyon lapud baleg ya impanguman na bilay na pamilya ra.

Unong ya iyiilustra na sayan eksperiensia, sano nipaarap so sanasawa ed pirmin problema, say pangikaindan ed panamaley so aliwan peteg a solusyon. Diad biek a dapag, diad arap na baleg a problema, say pambilay unong ed saray moralidad na Salitay Dios, say Biblia, et lawas mamaelet ed panamaley tan pagmaliwen ton maligen. Onia so kipapasen di Thomas tan Doris.

Talomplon taon laran sanasawa di Thomas tan Doris sanen ginapoan nen Thomas so alablabas a panag-inum na alak. Agonigon a maong si Doris, tan nantongtongan dan dua so pandiborsio. Impatua itan nen Doris ed sakey ed saray Tastasi nen Jehova. Impanengneng na Tasi ed si Doris so ibabaga na Biblia nipaakar ed panamaley, a pinaseseg ton agmanapurasta a misian noagta panggunaetan to nin unona kaibay masiken to ya anapen so solusyon. Ontan so ginawa nen Doris. Diad loob na pigaran bulan, agda la ninonot so pandiborsio. Nantulongan si Thomas tan Doris a solbaren iray  problema ra. Lapud panutumbok da ed simbawa na Biblia et inmelet so panamaley da tan angiter itan na pankanawnawa ed sikara a solbaren iray problema ra.

Inkamatua ed Amin a Bengatla

Say pansiansian piamong a sitotoor ed kapareha so mankaukolan na biskeg ed moral tan panangaro ed prinsipyo. Ontan met iran kualidad so kakaukolanen pian mansiansian matua ed mundon kasmak so ag-inkamatua. Dakel so ibabaga na Biblia nipaakar ed inkamatua. Onia so insulat nen apostol Pablo ed saray inmunan siglo a Kristiano diad Judea: “Pampirawatan mi so manbilay a sigagalang [“simamatua,” NW] dia ed saray amin a bengatla.” (Hebreos 13:18) Antoy kabaliksan na satan?

Say matuan too et mansasalitay katuaan tan agmapalikdo. Anggapoy papaboran to no midedeneng ed arum​—diretsaan, magalang, aliwan managpalikdo odino manangibalang. Sakey ni, say matuan too et walaan na integridad ya agto sasaolen so kapara ton too. Say matuan too et makatulong ed makaimpluensian panagmatalek tan kompiyansa, a mansumpal ed maabig iran walna tan mangiyaalibansa na mabiskeg iran siglaotan na too.

Kasin maliket iray matuan totoo? Bueno, walaan ira na rason a magmaliw a maliket. Anggaman ed malaknab a panagkurakot tan panagsaol​—odino nayarin lapud satan​—saray matuan totoo et inkalapagan a pandidinayewan na arum. Unong ed sakey a surbi a ginawa ed limog na saray kalangweran, say inkamatua et sakey a birtud a pinagalangan a maong na 70 porsiento na saray asurbi. Nagkalalo ni, antokaman so edad tayo, say inkamatua et sakey a manunan kakaukolanen na saramay ipapasen tayo bilang kakaaro.

Abangatan si Christine a mantakew nanlapula’d nen sikatoy mantaon na 12. Diad inlabas na saray taon et sikatoy nagmaliw ya eksperton managkaot. “Walaray agew a mangisempet ak na anggad DM 5,000 [US $2,200],” so inkuanto. Balet aminpigan naaresto si Christine, tan naynay a dawit-dawit a naipriso. Sanen impaliwawa na saray Tastasi nen Jehova ed sikato so ibabaga na Biblia nipaakar ed inkamatua, asagyat si Christine ed moral iran estandarte na Biblia. Naaralan toy ontulok ed simbawan: “Saman so nantatakew nensaman agkomon la mantakew.”​—Efeso 4:28.

Sanen abautismoan lay Christine bilang sakey ed Tastasi nen Jehova, sikatoy aliwa lan matakew. Panggugunaetan toy magmaliw a matua ed amin a bengatla, lapud ipupurek na saray Tastasi so inkamatua tan arum niran Kristianon kualidad. Onia so report na peryodiko a Lausitzer Rundschau: “Saray moralidad a singa say inkamatua, adia, tan panangaro ed kaparan too et iyaalibansan maong ed pananisia na saray Tastasi.” Antoy liknaan nen Christine ed impanguman na bilay to? “Malikeliket ak a maong natan sanen intundak so panagtakew. Liknaen kon sakey ak a galgalangen a kabiangan na sosyedad.”

Minabang so Intiron Sosyedad

Saray totoon matoor ed asawa ra tan matua et aliwa labat a maliket noagta makagungguna ed sosyedad ed inkalapagan. Lablabayen na saray amo iray trabahador ya agmansasaol. Labay tayon amin so nawalaan na napanmatalkan a kakaabay, tan labay tayoy mansaliw diad saray lakoan ya ipapakurang na saray maptek a negosyanti. Agta respetoen tayoray politiko, popolis, tan saray huis ya aliwan kurakot? Nagunggunaan a maong so komunidad no saray membro na satan et manugalin matua bilang pamaakaran na prinsipyo, ya aliwan no matukoy labat parad sikara a gawaen itan.

Sakey ni, saray matoor ya asawa so basiyan na maligen iran pamilya. Tan maslak a totoo so onabobon ed politikon taga-Europa ya angikuan: “Say [tradisyonal] a pamilya a wala ni anggad natan et sankaimportantian a pasen nipaakar ed seguridad tan gagala na too.” Say mareen a yunit na pamilya et sano saray wala la’d edad tan ananak et walaan na maabig a pankanawnawan makaliknan maligen ed emosyon. Kanian saramay matoor ed panamaley so makakatulong ed pangipaalagey na maligen a sosyedad.

Isipen pa no panon karakel ya indibidual so nagunggunaan no anggapo laray imbatikan a kaasawaan, saray korten parad diborsio, odino kaskaso ed pangipudir ed anak. Tan anto met no anggapo laray managkaot, managsikwat, managsaol, kurakot ya opisyales, odino mapalikdo iran sientista? Kasin kugkugip labat itan? Andi ed saraman so walaan na aralem ya interes ed Biblia tan ed ibabaga na satan  nipaakar ed arapen tayo. Isisipan na Salitay Dios a say Mesianikon Panarian nen Jehova so magano lan onsalat ed amin a sosyedad na too ed dalin. Diad silong na Panarian, amin ya uuleyan na satan so nabangatan a manbilay unong ed saray moral na Biblia. Diad satan a panaon, “say matunong tawiren to so dalin tan manayam diman lawas.”​—Salmo 37:29.

Sankaabigan so Moralidad ed Biblia

Atalosan na minilyon a totoo a manguusisa la ed Masanton Kasulatan a say simbawa na Biblia et nibase ed maridios a kakabatan, a superyor a tuloy nen say kaisipan na too. Sarayan indibidual so mangipapasen ed Biblia bilang napanmatalkan tan makabaliksan ed bilay diad modernon mundo. Amta ra a pankaabigan dan tuloy so panumbok ed simbawa na Salitay Dios.

Kanian, saratan a totoo so manutumbok ed simbawa na Biblia: “Manmatale’ka ed Jehova ed simoon a pusom, tan agka onsaral ed tapew na dili a pakatalos mo: Dia ed saray amin a dalan mo sikato so bidbiren mo, et sikato itonton to so saray basbas mo.” (Uliran 3:5, 6) No gawaen da itan et onaligwas a tuloy so kabibilay da, a nagunggunaan da met iramay kakaabay da. Tan nabayuboan da so mapekder a kompiyansa ed “bilay . . . ya onsabi,” sano say moralidad na Biblia et tumboken la na amin a katooan.​—1 Timoteo 4:8.

[Paimano ed Leksab]

[Blurb ed pahina 5]

Diad arap na baleg a problema ed panamaley, say pambilay unong ed saray estandarte na Biblia so lawas mamaelet ed panamaley tan pagmaliwen ton maligen itan

[Blurb ed pahina 6]

Anggaman ed kasmak ya inkakurakot​—odino nayarin lapud satan​—saray matuan totoo so inkalapagan a pandinayewan na arum