“Batik Kayo Siri’ Ontan”

ISIPEN pan wala ka’d sakey ya istadyum ya aseksek na manliket a totoo. Manmamartsa laray atleta ed liber na istadyum. Manungol so karaklan sanen anengneng daray pandinayewan dan atleta. Wadman met iray managdesisyon pian mangimpuersa ed saray totontonen. Legan na panggagalaw, wadtan iray eyag na panatalo tan sayangeseng na katatalo. Tinipakan na maksil iray analo!

Aliwan sakey ya ebento na modernon isport so kawalaan mo, noagta ebento ya agawa manga 2,000 taon lay apalabas diad Isthmus na Corinto. Dia a kada duay taon a nagagawa so balitadon Isthmian Games manlapud komanem a siglo K.K.P. ya anggad komapat a siglo K.P. Say ebento so anagyat na interes na amin ed Gresya diad loob na dakel ya agew. Saray galaw et aliwa labat lan basta panlalaslasan na saray atleta. Saray atleta so simbolo na lawas akaparaan parad guerra. Saray analo a pandinayewan bilang palbayani, so kinoronaan na gawa’d bulobulong na kiew. Sikaray niregaloan, tan pinagamoran ira na estado na baleg a pension legan a sikaray mabilay.

Kabisado nen apostol Pablo so Isthmian Games ya asingger ed Corinto tan impareng to so bilay na Kristiano ed laslasan na saray atleta. Diad impanaglawi to’d saray bumabatik, mibabalsakan, tan boksingero, matukotukoy ton inyilustra iray gungguna na maong ya inkipasal, disiplinado iran impansagpot, tan inkaanos. Siempre, kabisado met na saray Kristianon sinulatan to iray galaw. Agpanduaruwaan ya arum ed sikara so datin kabiangan na saray ulop a nan-eeyag ed istadyum. Kanian mainomay dan talosan iray ilustrasyon nen Pablo. Komusta itayo met natan? Sikatayo met so walad sakey a lumba parad andi-anggaan a bilay. Panon itayon nagunggunaan ed saray impanukoy nen Pablo ed saratan a panlalaslasan?

‘Mipuligesgesan Unong ed Saray Totontonen’

Mapeget iray kakaukolanen parad saray migalaw nensaman. Iparungtal na manangiyanunsio so balang atleta ed saray manbabantay tan ikelyaw to: ‘Wala ta’y makapangakusa ed sayan too na antokaman a krimen? Kasin sikatoy matakew odino mauges tan mabanday so kabibilay tan walna to?’ Unong ed Archaeologia Graeca, “anggapoy too a kabkabat a sakey a kriminal, odino walaay [maapit a] pisisiglaotan ed satan, so naabuloyan a milaban.” Tan saray sinmumlang ed saray totontonen na galaw so pirmin nadusa diad pangekal ed sikara manlapud saray pagalaw.

Ontulong iyan bengatla ed sikatayo pian natalosay inkuan nen Pablo: “No siopaman so mipuligesgesan anggan ed saray galaw, sikatoy agnakoronaan likud no sikatoy akipuligesgesan unong ed saray totontonen.” (2 Timoteo 2:5, NW) Mipadpara,  pian makapibiang ed lumba parad bilay, nepeg tayon nakapet iray kakaukolanen nen Jehova, manpasakop ed saray atagey ya estandarte to ed moral unong a nidatak ed Biblia. Balet, ipapasakbay ed sikatayo na Biblia a: “Say panag-isisip na puso na too [so] mauges a nanlapu ed inkaugaw to.” (Genesis 8:21) Kanian, anggano kaiba itayo la ed lumba, kaukolan a manalwar itayon say pipuligesgesan tayo et tuloytuloy a mitunosan ed saray totontonen ta pian sikatayoy mansiansian abobonan nen Jehova diad ontan et nagamoray andi-anggaan a bilay.

Say baleg a tulong ta pian makakiwas ed onian dalan et say aro ed Dios. (Marcos 12:29-31) Satan ya aro so mamakiwas ed sikatayon paliketen si Jehova tan onkiwas unong ed linawa to.​—1 Juan 5:3.

“Ikaindan so Amin a Pakabelatan”

Diad saray galaw nensaman, anggapo iray makapabpabelat a kawekawes odino kagawaan ed saray bumabatik. “Diad saray lumbay-batik, . . . niyugali lan saray milulumba et anggapoy aysing da,” kuan na libron The Life of the Greeks and Romans. Lapud anggapoy kawes na saray atleta et sikaray ompeles, makilas, tan maliksi. Ag-ira mainomay a nakesawan lapud anggapoy makapabpabelat. Maseguron walad kanonotan nen Pablo iya sanen sinulat toray Hebreon Kristiano: “Ikaindan tayo so amin a pakabelatan, . . . tan batiken tayo a siaanos komon so babatiken a niyan ed arap tayo.”​—Hebreos 12:1.

Anton makapabpabelat so makaamper ed sikatayo ed lumba parad bilay? Say sakey et say pilalek a manipon na agnakakaukolan iran materyal a bengatla odino say panmantini na magastos a kabibilay. Say arum so manmatalek ed kayamanan bilang seguridad, odino moriaen dan lapuay liket. Say sobran “pakabelatan” so mamatayer ed bumabatik, anggad nasabin agla tanton importanti ed sikato so Dios. (Lucas 12:16-21) Singano say iilaloan ya andi-anggaan a bilay so mabayag ni. ‘Dia ni’d arapen so isabi na balon mundo,’ nayarin ikatunongan na sakey a too, ‘balet ambegya et anamoten tayo ni so iyoopresi na sayan mundo.’ (1 Timoteo 6:17-19) Say ontan a materyalistikon panmoria so main-inomay a mangisuawi ed sakey manlapud lumba parad bilay odino mangamper ni ingen ed sakey pian nigapo itan.

Diad Sermon ed Palandey, inkuan nen Jesus: “Anggapoy too a makapanlingkor ed duaran katawan; ta balang la a gulaen to so sakey et aroen to so sananey; ono andi mansiansia ed sakey et balawen to so sananey. Agyo nayarian so manlingkor ed Dios tan saray kayamanan.” Insan, kayari impanaglawi to ed pangaasikaso nen Jehova ed saray pankaukolan na ayayep tan tantanaman tan ed imbaga ton mas makana niray totoo nen saratan, oniay insimbawa to: “Agkayo sirin mapaga, ya ikuan yo, Anto kasi inumen mi? ono, Anto kasi pankawes mi? Ta saraya ya amin a bengatla so anapen na saray Gentiles; et say Ama yon mangatatawen amta to a nakaukolan yo so saraya ya amin a bengatla. Ingen anapen yo nin unona so panarian, tan say inkatunong to; et amin iraya a bengatla niarum ira ed sikayo.”​—Mateo 6:24-33.

‘Ombatik Tekep na Anos’

Aliwan amin a lumbay-batik nensaman et antikey labat iran distansia. Sakey a lumban tatawagen a doʹli·khos, so manga apatiran kilometro. Satan so manubok a maong ed kasil tan anos. Unong ed tradisyon, nen 328 K.K.P., kayari impanalo na atleta a manngaran na Ageas ed sayan lumba, sikatoy binmatik ya amaarap ed binalegan ton syudad ya Argos pian iyanunsio so impanalo to. Diad saman ya agew et onliligada ed 110 a kilometro so binatik to!

 Say Kristianon lumba so andukey met a babatiken a manubok ed anos tayo. Nakaukolan so pansungdo ed sayan lumba ya anggad kasampotan ta pian nagamoran tayo so abobon nen Jehova tan say premyon andi-anggaan a bilay. Ontan so impilumba nen Pablo. Kanian, sarag ton ibaga diad pansampot la na bilay to: “Akibakal ak ed maabig a pibabakal, asumpal ko so binati’ko [“angga ed sampot,” NW], inunor ko so pananisia. Manlapu ed natan angga ed arapen wala a niparaan ed siak so balanget na kaptekan.” (2 Timoteo 4:7, 8) Singa si Pablo, kaukolan tayoy ombatik “angga ed sampot.” No onkapuy so panagsungdo tayo lapud say babatiken et singano andukerukey nen say iilaloan tayo, agtayo nagamoray tumang tayo. (Hebreos 11:6) Agaylan makapasinagem itan, lapud asingsingger tayo la ed panampotan!

Say Premyo

Saray analo ed saray pagalaw ed Gresya nensaman so kinoronaan na saray gawa’d bulong a dinekoraan na rosrosas. Diad Pythian Games, kinoronaan iray analo na gawa’d laurel. Diad Olympian Games sikaray kinoronaan na gawa’d bulobulong na olibo ed kalawakan, bangta diad Isthmian Games, sikaray kinoronaan na gawa’d pine. “Ta pian nasagyat so seseg na saray milulumba,” kuan na sakey ya iskolar na Biblia, “saray korona, saray tumang ed panalo, tan sangasanga na palmas, so nigaton, kaleganay kontis, a sankanengneng da, ya akatapew ed sakey a podyum, odino lamisaan, a wala’d istadyum.” Parad say analo, say pangorona so tanda na baleg a kagalangan. Diad isempet to ed syudad to et sikatoy matalonggaring a nilugan ed sakey a karwahe.

Lapud sinononot ed saya et oniay intepet nen Pablo ed saray managbasa to a taga-Corinto: “Agyo ta amta a saray manlulumba ombatik ira ya amin, et saksakey so makala na upa? Batik kayo siri ontan; ta pian makala kayo. . . . Natan sikara gagawaen da so saya pian naawat da so naderal a balanget; balet sikatayo so agnaderal.” (1 Corinto 9:24, 25; 1 Pedro 1:3, 4) Agaylan pidumaan! Aliwan singa saray milelenes a korona ed saray galaw nensaman, say premyon manatalaran ed saramay ombatik ed lumba parad bilay ya anggad kasampotan na satan so agbalot naderal.

Nipaakar ed sayan lalon marakep a korona, insulat nen apostol Pedro: “No ompanengneng so manunan Pastor awaten yo naani so agnaumas a balanget na gloria.” (1 Pedro 5:4) Kasin wala so premyon niyoopresi na sayan mundo a nipareng ed imortalidad, say premyon agnaderal a bilay diad mangatatawen a gloria a kaibay Kristo?

Natan, dakel ed saray bumabatik a Kristiano so agnilanaan na Dios bilang espiritual ya ananak to tan andian ira na mangatatawen ya ilalo. Sikaray ag-ombabatik parad premyon imortalidad. Balet, ikdan met ira na Dios na agnaparaan a premyo. Satan et say andi-anggaan a bilay diad inkayadyari ed paraison dalin ed silong na Panarian ed tawen. Dinanman a premyo ya akateenan na imano na bumabatik a Kristiano, kaukolan a sikato so ombatik tekep na babaleg a determinasyon tan biskeg nen say siopaman a bumabatik diad pagalaw. Akin? Lapud say premyo so agbalot naderal: “Saya so sipan, ya impangako to’d sikatayo, salanti bilay ya andi-angga.”​—1 Juan 2:25.

Nisesengeg ed satan ya agnikomparan premyo ya akaparaan parad milulumba a Kristiano, anto so kaukolan a panmoria to ed saray pakasagyatan ed sayan mundo? Kaukolan a mipara ed panmoria nen Pablo, a nankuan: “On a peteg, tan ibilang ko ra so ami’ bengatla ya onlereg nipaakar ed ontan la a karlangan na pikakabat ed Kristo Jesus a Katawan ko: a lapud sikato intepel ko so inkalereg na ganagana tan ibilang ko ra ya andi kakanaan a dutak.” Lapud saya et pinaspasya nen Pablo so imbatik to! “Agagik ira, agko ibilang so inkasiak a dili a sikato so akapet ko la: noag sakey so gawaen ko. Lingwanan so saray bengatlan abenegan, tan  dampoten ko so saray bengatla a wala ed unaan.” (Filipos 3:8, 13, 14) Binmatik si Pablo ya akateen iray mata to ed premyo. Kaukolan ya ontan itayo met.

Say Sankaabigan ya Ehemplo Tayo

Diad saray galaw nensaman, nanggayagaan na saray tsampion so inkabantog da. Nansulat iray manag-anlong nipaakar ed sikara, tan saray manag-ukit so nanggawa na estatua ra. Inkuan na manag-awaran a si Věra Olivová a sikaray “nirayrayew a tuloy tan nanggayagaan da so pirmin inka-popular.” Nagmaliw met ira ya ehemplo parad ontumbok a kailalakan iran tsampion.

Siopa so “tsampion” ya angipanengneng na sankaabigan ya ehemplo parad saray Kristiano? Oniay ebat nen Pablo: “Batiken tayo a siaanos komon so babatiken a niyan ed arap tayo, a nengnengnengen tayo si Jesus a nanggawa tan manamayadyari na pananisia tayo, a sikato lapud gayaga a niyan ed arap to a sinungdoan to so krus, ya imbantak to so baing, et yinmurong ed kawanan na trono na Dios.” (Hebreos 12:1, 2) On, pian sikatayo so manbiktorya ed lumba parad magnayon a bilay, kaukolan ya onnengneng itayon maapit ed Ehemplo tayo, si Jesu-Kristo. Nagawaan tayo iya diad regular a pambasa na saray salaysay ed Ebanghelyo tan pandalepdep ed saray dalan a sikatoy naalig tayo. Say ontan a panagaral so ontulong ed sikatayon naamtaan a si Jesu-Kristo so tinmulok ed Dios tan pinaneknekan toy kalidad na pananisia to diad impansungdo to. Bilang tumang na impansungdo to, sikatoy inabobonan nen Jehova a Dios tekep na dakel ya alay abig iran pribilihyo.​—Filipos 2:9-11.

Siempre, say sankatalonggaringan a kualidad nen Jesus et say aro to. “Andian so too na babaleg ya aro nen saya, a sakey a too italaga to so bilay to nipaakar ed saray kakaaro to.” (Juan 15:13) Mas ni so kabaliksan ya inter to nipaakar ed salitan “aro” diad impangibaga to’d sikatayo ya aroen tayo ni ingen iray kakabusol tayo. (Mateo 5:43-48) Lapud inaro toy mangatatawen ya Ama to, si Jesus so magayagan anumpal ed linawa nen Ama to. (Salmo 40:9, 10; Uliran 27:11) Diad inengneng tayo ed si Jesus bilang say Ehemplo tayo tan say angigapo ed inkapeles parad mairap a lumba nipaakar ed bilay, napakiwas tayo met ya aroen so Dios tan kaparan too pati met la’d pakaromog na gayaga ed sagradon serbisyo tayo. (Mateo 22:37-39; Juan 13:34; 1 Pedro 2:21) Tandaan a say kekerewen nen Jesus et ag-imposibli. Papaseguroan to itayon: “Mauyamo ak tan mapaabeba ak a puso; et naromog yoy inawa nipaakar ed saray kamarerwa yo. Ta say pakok mainomay, tan anlemew so awit ko.”​—Mateo 11:28-30.

Singa si Jesus, kaukolan tayon iteen so kamataan tayo ed premyon nigana parad amin a mansungdo anggad kasampotan. (Mateo 24:13) No mipuligesgesan tayo unong ed saray totontonen, no iwaklit tayo so amin a pabelat, tan no ombatik itayo tekep na anos, matalek tayon makapanbiktorya. Sagyaten itayo na sankanengneng a kalat pian ontundas! Papabiskegen to itayo lapud gayagan mamaligsa ed sikatayo, gayagan mamainomay ed sikatayon batiken so dalan.

[Litrato ed pahina 29]

Say Kristianon lumba so andukey a babatiken​—kakaukolanen toy pan-anos

[Litrato ed pahina 30]

Aliwan singa saramay kinoronaan ya atleta, makapanilalo iray Kristiano ed agnaderal a premyo

[Litrato ed pahina 31]

Say premyo so parad amin a mansungdo anggad anggaan

[Picture Credit Line ed pahina 28]

Copyright British Museum