Pamaabig ed Saray Graben Epekto na Guerra

SI Abraham so sakey a guerilla ed loob na 20 taon. * Balet, sikatoy tinmunda ed pilalaban tan aglan balot mi-guerra lamet. Diad tua, arum ed dati iran kalaban to so nagmaliw a maapit a kakaaro to natan. Antoy sengeg na impanguman to? Say Biblia. Angiter itan ed si Abraham na ilalo tan aralem a pakatalos, a tinmulong ed sikaton moriaen iray pakurang na too unong ed punto de bista na Dios. Inekal na Biblia so pilalek ton milaban, tan ginapoan ton paabigen so kasulitan, ermen, gula, tan pirmin pambusol to. Nalmoan ton saray lugan na Biblia so mabiskeg a tambal ed puso.

Panon ya ontulong ed sakey a too so Biblia pian napaabig iray graben epekto ed emosyon to? Agnauman na satan so walan agawa ed si Abraham. Anggaman ontan, say panagbasa tan panagdalepdep ed Salita na Dios so angitunos ed kaisipan to unong ed kaisipan na Manamalsa. Sikatoy walaan la natan na ilalo parad arapen, tan balo iran prayuridad. Saray importantin bengatla ed Dios so importanti met la ed sikato. Sanen ginmapon agawa iya, saray ot-ot ed puso to so onkekepa met la. Ontan a paraan ya atulongan si Abraham pian manguman.

Nigalet ed Guerra Sibil

Nianak si Abraham nen dekada na 1930 diad Aprika. Kayari na komaduan guerra mundial, say bansan kawalaan to so inuleyan na mabiskeg a kaabay a bansa, balet dakel ed saray kanasyonan nen Abraham so malabay na independensia. Nen 1961, akibiang si Abraham ed ulopan parad kawayangan ya angiyalibansa na guerilla a pibabakal sumpad mabiskeg a kaabay a bansa.

“Sikaray kalaban mi. Sikami so plano ran pateyen, kanian inunaan mi laran pateyen,” so insalaysay nen Abraham.

Say bilay nen Abraham so mabetbet a niiyan ed kapeligroan, kanian nen 1982, kayari 20 taon ya impilaban to, sikatoy binmatik ed Europa. Natan et sikatoy ngalngali la manedad na 50, tan awalaan na panaon pian molimolien so kurang na bilay to. Antoy nagmaliw ed saray pirawrawat to? Antoy manatalaran ed arapen? Akabat nen Abraham so pigara ed saray Tastasi nen Jehova tan inmatendi ed saray miting da. Anonotan to a diad Aprika, pigaran taon lay apalabas, sikatoy akabasa na tract ya inter ed sikato na sakey a Tasi. Deneskribe na saman a tract so onsabin paraiso diad dalin tan say mangatatawen a gobierno a manuley ed intiron katooan. Peteg kasin nagawa itan?

 Inkuan nen Abraham: “Naaralan ko manlapud Biblia, ya amin na saraman a taon ya impilaban ko et anggapoy gungguna. Say alenleneg a gobierno a maptek a mantrato ed amin et say Panarian na Dios.”

Ag-abayag kayarin abautismoan si Abraham bilang Tasi nen Jehova, sakey a lakin manngaran na Robert so tinmaynan ed Aprika a linma ed syudad ed Europa a panaayaman nen Abraham. Si Robert tan Abraham so mankalaban ed guerra. Mabetbet ya umamengen nen Robert so nipaakar ed peteg a gagala ed bilay. Sikatoy relihyoson too, tan lapud akabasa la na Biblia, amta ton say ngaran na Dios et Jehova. Sanen saray Tastasi a kakongregasyonan nen Abraham so angiyopresi a tulongan day Robert pian natalosan ton nagkalalo so Biblia, sikatoy mabulos ya impatulongan.

Insalaysay nen Robert: “Diad gapo ni labat et asagyat ak la ed paraan na panguusar na Tastasi ed ngaran nen Jehova tan ed si Jesus, a bibidbiren dan sikaray nambiigan a persona. Satan so mitunosan ed naamtaan ko la manlapud Biblia. Saray Tastasi met so malinis a mangawes tan mapangasi ed arum, antokaman so nasyonalidad da. Saratan a bengatla so walaan na baleg ya epekto ed siak.”

Nagmaliw a Sankaaro so Mankalaban

Si Robert tan Abraham, a datin mankalaban, so sankaaro lan maong natan. Diad parehon kongregasyon na saray Tastasi nen Jehova so panlilingkoran da bilang sigpot-panaon ya ebanghelisador. “Legan na guerra, mabetbet kon panumamengan ed saman no akin a manbubusolan iray totoo ed mankakaabay iran bansa, anta dakel ed sikara so mankarelihyonan,” insalaysay nen Abraham. “Sikami nen Robert so mankarelihyon met ed saman, balet ta mankalaban kami ed guerra. Natan ta Tastasi nen Jehova kami la, nankasakey kami lapud pananisia mi.”

“Satan so pidumaan,” inyarum nen Robert. “Saksakey la natan so kawalaan min pananisia a nagmaliwan min kabiangan la na peteg ya impanaagi. Agkami lan balot milaban lamet ed guerra.” Say Biblia so walaan na mabiskeg ya impluensia ed kapusoan na sarayan datin mankalaban. Say gula tan pirmin pambusol so kalkalnan asalatan na talek tan pankaaro.

Nen manlalaban ed guerra si Abraham tan Robert, walay duara met a kalangweran a lalaki a mankalaban ed sananey a balingaan na duaran mankaabay a bansa. Ag-abayag say Biblia so kinmana met a singa mabiskeg a medisina a mamaabig ed kapusoan da. Panon?

Mamatey​—Insan Ompatey Bilang Martir

Si Gabriel, a binmaleg ed relihyoson pamilya, so nibangat a say binalegan ton bansa so mitutulot lapud masanton bakal. Kanian, diad taon ton 19, sikatoy namboluntaryo parad serbisyo militar tan kinerew ton ibakin mi-guerra. Diad loob na 13 a bulan sikatoy nidunget ed pirmin karamsakan na guerra, a no maminsan et sakey tan kapalduan kilometro labat so kaarawi ra manlapud kalaban. “Nanonotan ko ni so aminsan ya inkagawa,” inkuanto. “Inkuan ed sikami na komandante mi a say kalaban so onataki ed saman a labi. Mannerbiyos kami kanian sanlabi kamin nampapabanto.”  Impasen ton kalaban iray totoo ed kaabay a bansa, a manepeg a pateyen. “Say kanonotan ko et mamatey na dakel no nayari. Insan, singa met ed dakel a kakaarok, labay koy ompatey bilang martir.”

Balet, asabi panaon et pirmin agonigon si Gabriel. Sikatoy binmatik ed kapalandeyan, inlimot toy binmeltang ed ketegan ya amaarap ed neutral a bansa, tan linma ed Europa. Lawas ton itetepet ed Dios no akin ya alay irap na bilay, no kasin saray problema et dusa na Dios. Akatongtong toray Tastasi nen Jehova, ya angipaliwawa ed sikato manlapud Biblia no akin a napno na problema so bilay natan.​—Mateo 24:3-14; 2 Timoteo 3:1-5.

Diad lalon pakakaaral nen Gabriel manlapud Biblia, lalon namomoria ton lugan na satan so katuaan. “Naaralan kon makapambilay itayon ando lan ando ed paraiso diad dalin. Talagan nikaduma, satan so bengatlan pirawat ko nen ugaw ak ni.” Aligliwa si Gabriel lapud Biblia tan nainawaan so napapagaan a puso to anggad natan. Saray graben epekto ed emosyon to so onaabig la. Kanian sanen akabat toy Daniel, datin kalaban, aglan balot alikna nen Gabriel so panggula. Balet antoy sengeg na nilaan nen Daniel ed Europa?

“No Talagan Wala Ka, Panangasim a Tulongan Moak!”

Binmaleg si Daniel bilang Katoliko tan diad taon ton 18 et sikatoy tinawag parad serbisyo militar. Sikatoy nibakin mi-guerra ya akilabanan met nen Gabriel ed biek a dapag. Asingsingger ed labanan, si Daniel so akalugan ed tangki sanen pinasabog itan. Inatey iray kakaaro to, tan sikatoy graben asugatan tan inala bilang priso. Pigay bulan to ed ospital tan diad kampo sakbay a pinatakyas ed neutral a bansa. Lapud begtebegtew tan anggapo ton balot, ninonot to lay manbikkel. Nampikasi ed Dios si Daniel: “No talagan wala ka, panangasim a tulongan moak!” Diad mismon tinmumbok ya agew, dinmalaw iray Tastasi nen Jehova ed sikato tan naebatan da iray dakel a tepet to. Diad kaunoran, sikatoy nambiahen amaarap ed Europa bilang sakey a refugee. Akapilimog lamet si Daniel ed Tastasi tan impaiyaralan na Biblia. Say naaralan to so amakepa ed paga tan pirmin pambusol to.

Si Gabriel tan Daniel so mankaaro lan maong natan, nankasakey ed espiritual ya impanaagi bilang bautismadon Tastasi nen Jehova. “Say arok ed si Jehova tan pikakabat ko’d Biblia so tinmulong ed siak pian moriaen iray bengatla unong ed panmoria to. Agkami la mankalaban nen Daniel. Nensaman et mabulos ak a mamatey ed sikato. Say Biblia so angibangat ed siak na kasunian​—magmaliw a mabulos ya ompatey nisengeg ed sikato,” inkuan nen Gabriel.

“Naimanok iray totoo ed nanduruman relihyon tan nasyonalidad a manpapateyan,” inkuan nen Daniel. “Tan walaray totoon mankakarelihyon ed mankalaban a dapag so manpapateyan ed guerra. Sanen naimanok iya, liknaen kon say Dios so nepeg a tetelen. Natan et amtak lan si Satanas so walad benegan na amin a guerra. Saksakey lay pananisia mi nen Gabriel natan. Agkami lan balot manlaban lamet!”

 “Say Salita na Dios so Mabilay tan Mangisesekar na Pakayari”

Akin ya ontan la so impanguman di Abraham, Robert, Gabriel, tan Daniel? Panon dan ayarian a niwaklit so nigalet a gula tan ermen ed kapusoan da?

Balang sakey ed sarayan lalaki so nambasa, nandalepdep, tan akaaral ed katuaan na Biblia, a “mabilay tan mangisesekar na pakayari.” (Hebreos 4:12, NW) Say Autor na Biblia et say Manamalsa na katooan, a makaamta no panon a naimpluensiaan na kamaongan so puso na sakey a mabulos ya ontalineng tan manaral. “Amin a sulat ya impuyan na Dios sikato met so maabig a pakaaralan, pakasumalan, pakasimbawaan, tan pakapanontonan a sikato so wala ed katunongan.” No paiwanwan ed Biblia so sakey a managbasa, sikatoy makagamor na balon tugyop na saray totontonen tan estandarte. Naaralan to no panon a momoriaen nen Jehova iray bengatla. Sayan proseso so mangitarok na dakel iran gungguna, pati say pamaabig ed grabe iran epekto na guerra.​—2 Timoteo 3:16.

Ipapaliwawa na Salitay Dios ya anggapoy nasyon, rasa, odino etnikon grupo a magmaong odino mauges nen say sananey. “Say Dios anggapo so pangiduma to ed saray totoo; noag ingen dia ed balang nasyon akoen to so antakot ed sikato tan manggawa na matunong.” Say managbasa a mangawat ed saya so kalkalnan natulongan pian natalonaan toray liknaan to ed panggula ed rasa odino nasyon.​—Gawa 10:34, 35.

Ipapanengneng na saray propesiya na Biblia a magano lan salatan na Dios iyan peles a sistema na uley na too na Mesianikon Panarian to. Diad panamegley na sayan gobierno, “patundaen [na Dios] so bakabakal angga ed sampot na dalin.” Naandi la’d satan iray institusyon a mangiyaalibansa na saray guerra tan manadagdag ed totoo a milaban ed saratan. Saray biktima na guerra so onoli tan naikdan na pankanawnawan manbilay ed paraison dalin. Anggapo lay ombatik lapud managlusob odino managlames.​—Salmo 46:9; Daniel 2:44; Gawa 24:15.

Nipaakar ed saray totoo a manbibilay ed satan a panaon, ibabaga na Biblia: “Sikara ipaalagey da naani so saray abung, tan manayam ira naani; et mantanem ira naani na saray ubas, tan mangan ira naani ed saray bunga ra. Sikara ag-ira naani mangipaalagey, et sananey so manayam . . . Sikara ag-ira naani mankimey na maapa, ag-ira naani mananak a nipaakar ed kaderya.” Anggapo lay deral odino impakasakitan ya agnapaabig. Diad pananisia ed satan ya ilalo et kalkalnan naekal so ermen tan kasulitan ed puso na too.​—Isaias 65:21-23.

Talagan say Biblia so mabiskeg a medisina ed puso. Saray bangat na satan so mamapaabig la ed saray graben epekto na guerra. Saray datin mankalaban so mankakasakey la ed sakey ya internasyonal ya impanaagi. Sayan panamaabig so mantultuloy ni ed balon sistema na Dios anggad anggapo lay gula tan pirmin pambusol, kasulitan tan ermen ed kapusoan na katooan. Isisipan na Manamalsa a “saray inmuna a bengatla ag-ira la nanonotan, ag-ira la onla ed nonot.”​—Isaias 65:17.

[Paimano ed leksab]

[Blurb ed pahina 4]

“Naaralan ko manlapud Biblia, ya amin na saraman a taon ya impilaban ko et anggapoy gungguna”

[Blurb ed pahina 5]

Say Biblia so walaan na mabiskeg ya impluensia ed kapusoan na datin mankalaban

[Blurb ed pahina 6]

Say gula tan pirmin pambusol so kalkalnan asalatan na talek tan pankaaro

[Blurb ed pahina 6]

No paiwanwan ed Biblia so sakey a managbasa, sikatoy makagamor na balon tugyop na saray totontonen tan estandarte

[Litrato ed pahina 7]

Saray datin mankalaban so mankakasakey la natan ed internasyonal ya impanaagi

[Picture Credit Line ed pahina 4]

Kampo na refugee: UN PHOTO 186811/J. Isaac