Saray Graben Epekto na Guerra

“ANGGAPORAY manalo ed guerra,” so inkuan na sakey a datin sundalo ya akilaban nen Guerra Mundial II. “Wala lambengat iray atalo.” Dakel so onabobon ed sikato. Makapakebbiew so resulta na guerra; saray manalo ontan met ed atalo so naperdian a maong. Anggan sano tinmunda lay panlalaban, minilyon so managmak ni na makapasinagem iran epekto na guerra.

Antoran graben epekto? Baleg a kabiangan na populasyon so natigway lapud guerra, a manresulta ed dakel a naulila tan abalo. Dakel ed saray akaliktar so anagmak na grabe iran impakasugatan, pati lay epekto ed isip. Minilyon so pakaskasi odino napaskar a magmaliw a refugee. Kasin naisip tayo so gula tan ermen a sigbosigbo ed kapusoan na saramay akaliktar ed ontan iran labanan?

Siansia ni Iran Epekto

Saray graben epekto na bakal ya akaukit ed kapusoan na totoo et wala nin siansia anggano abayag lan tinmunda so labanan, anggapo laray mapalakapak a paltog, tan anempet laray sundalo. Em-eman na saray onsublay a kailalakan so ginmalet a pambusol ed sakey tan sakey. Diad onian paraan saray graben epekto na sakey a guerra so nayarin pansengegan lamet na bakal.

Singa bilang, say Treaty of Versailles, a pinirmaan nen 1919 parad pormal a pangitunda ed Guerra Mundial I, so angipilit na saray kondisyon ed Alemanya a saray mibabaley to so impasen a maruksa tan malabay ya ombales. Unong ed The Encyclopædia Britannica, saray kondisyon ed paknaan so “nan-imbelan na saray Aleman tan angilagyat na gunaet ya ombawi.” Pigaran taon ed saginonor, “lapud imbel ed paknaan ed kareenan et saman la so angigapo-gapoan la nen Hitler” tan sakey itan ed saray sengegan ya angitonton ed Guerra Mundial II.

Ginmapo so Guerra Mundial II diad Mamasagur a Europa tan linmaknab ya anggad Balkans. Saray deral a ginawa na saray etnikon grupo ed sakey tan sakey diad rehyon nen dekada na 1940 so ginapoan met la na guerra diad Balkans nen dekada na 1990. “Say tuloytuloy a maruksan panggula tan gunaet ya ombales so linmoor, ya angga ni’d natan,” so inkomento na peryodikon Die Zeit diad Alemanya.

No labay na katooan so manbilay a mareen, kaukolan a seguradon napaabig iray graben epekto na guerra. Panon itan a nagawaan? Antoy nagawaan pian naekal la so panggula tan ermen? Siopa so makapaabig ed saray graben epekto na guerra?

 [Picture Credit Line ed pahina 2]

APIS: Fatmir Boshnjaku

[Picture Credit Lines ed pahina 3]

U.S. Coast Guard photo; UN PHOTO 158297/J. Isaac