Morekdeken Iray Makapakelkelaw a Gawa na Dios

“Amayamay ira, O Jehova a Dios ko, so saray makapakelaw a gawam a ginawam, tan saray nonot mo nipaakar ira ed sikami: ag-ira nisalaysay a mauksoy ed sika.”​—SALMO 40:5.

1, 2. Walaan itayo na anton ebidensia na saray makapakelkelaw a gawa na Dios, tan nepeg itayon napakiwas a manggawa na anto?

 SANO basaen yo so Biblia, mainomay yon naimano a nanggawa so Dios na makapakelkelaw iran bengatla parad saray totoo to nensaman, say Israel. (Josue 3:5; Salmo 106:7, 21, 22) Anggano aliwa lan ontan natan so pidedeneng nen Jehova ed saray ag-agamil na totoo, naromog tayo ed kaliberliber tayo so daakan a prueba na saray makapakelkelaw a gawa to. Kanian walaan itayo na rason a mibansag ed salmista diad pangibagay: “O Jehova, agayla so kinaraklan na saray gawam! Dia ed karunongan so nanggawaan mo ed saraya ya amin: say dalin napno na kaykayamanan mo.”​—Salmo 104:24; 148:1-5.

² Dakel natan so mangibabaliwala odino mangipupulisay ed satan a mapatnag ya ebidensia na saray kimey na Manamalsa. (Roma 1:20) Balet, makagunggona no molimolien tayo iratan tan nawalaan itayo na saray konklusyon a misiglaotan ed talindeg tan obligasyon tayo ed arap na Manamalsa. Say  Job kapitulo 38 anggad 41 so ekselenti iran katulongan ed saya, lapud ditan impaimano nen Jehova ed si Job so pigaran aspekto na makapakelkelaw iran gawa To. Konsideraen so pigara ed makatunongan iran isyu a pinalesa na Dios.

Saray Gawa a Makapanyari tan Makapakelkelaw

3. Unong a nikurit ed Job 38:22, 23, 25-29, antoran bengatla so intepet na Dios?

³ Diad sakey a punto, oniay intepet na Dios ed si Job: “Linmoob ka ta ed saray kayamanan na niebe, odino anengneng mo ta so saray kayamanan na uran a kristal, ya inyatol ko sumpa ed panaon na gonigon, sumpa ed agew na tulot tan bakal?” Diad dakel a pasen na dalin tayo et ordinaryo lambengat so niebe tan uran a kristal. Intuloy ni na Dios: “Siopa so angotkot na sakey a banawang nipaakar ed delap, odino sakey a dalan nipaakar ed kirmat na karol; pian sikato so pauranen to ed dalin ya anggapo so too; odino say kalawakan, ya anggapo so too; pian peneken to so abagbag tan kitungilang a dalin, tan pian patuboen to so malangwer a dika? Walaan ta so uran na ama? Odino siopa so angilalak ed saray tedter na linaew? Siopa so akan-eges na pinawayan na yelo? Tan say musiak a yelo ed tawen, siopa so amalesa ed sikato?”​—Job 38:22, 23, 25-29.

4-6. Diad anton pantalos a say pikakabat na too ed niebe et aliwan magenap?

⁴ Saramay manaayam ed okupadon tuloy a sosyedad tan kaukolan a manbiahe so nayarin manmoria a makaskasbel so niebe. Ingen, ipapasen na dakerakel ni a say niebe et sakey a panliketan, a mamapawalay balibalin pasen no panaoy ambetel a kagagawaan na nikadkaduman aktibidades. Sinononot ed satan a tepet na Dios, kasin walaan kayo na aralem a pikakabat nipaakar ed niebe, anggano say itsura to labat? Tua, nayarin amta tayo no anto so itsura na abunbunton a niebe, ya anengneng tayo lagi ed saray retrato odino aktual tayon anengneng itan. Balet komusta met so nipaakar ed sinansakey a nieben kristal? Kasin amta yo no anto so itsura na satan, a nayari pa lagin inusisa iratan ed nanlapuan da?

⁵ Saratan so inaral tan nilitrato na arum a totoo ed loob na saray dekada. Say sakey a nieben kristal so nayarin tugyopen na sanlasus a mitetemek a yelon kristal a walaay nanduruman alay abig a desinyo. Onia so kuan na libron Atmosphere: “Say dakerakel tan nanduruman klase na nieben kristal so kabkabat, tan anggano ipilit na saray sientista ya anggapo so ley ed palsa a makaamper ed pakawalaay kapareho na saratan, anggapo nin balot so aromog a namparan duaran kristal. Sakey ed malaklaknab ya impansuri ya indaulo . . . nen Wilson A. Bentley, ya angusar na masulok a 40 taon ed impangusisa tan impanretrato ed saray nieben kristal panamegley na mikroskopyo so agbalot akaromog na duaran [nieben kristal ya] eksakton nampara.” Tan anggano, diad matalag a kipapasen et ompatnag a nampara so duaran klase, nasalatan kasin talaga na satan so pakelaw na pirmin pandurumaan na saray nieben kristal?

⁶ Nodnonoten pa so tepet na Dios: “Linmoob ka ta ed saray kayamanan na niebe?” Iisipen na dakel a saray lurem et kamalir na niebe. Kasin inlitrato yo la’d kanonotan yo a linmoob kayo’d ontan a kamalir pian surien so dakerakel tan nanduruman klase na nieben kristal tan aralen no panon so inkiwala na saratan? Oniay kuan na sakey ya encyclopedia ed siensia: “Say nengneng tan lapuan na ice nuclei, a nakaukolan pian onkigtel iray linaew ed lurem diad temperaturan ngalngali -40°F (-40°C), so agni malinew.”​—Salmo 147:16, 17; Isaias 55:9, 10.

7. Panon a kulkulang so pikakabat na too nipaakar ed uran?

⁷ Odino komusta met so uran? Onia so intepet na Dios ed si Job: “Walaan ta so uran na ama? Odino siopa so angilalak ed saray tedter na linaew?” Kuan met na satan ya encyclopedia na siensia: “Lapud inkakomplikado na saray kipapasen na atmospera tan say pirmin pandumaduma na alingasew tan angkekelag a kabiangan na dagem, ompatnag ya imposibli so pamawala na detalyado, inkalapagan a teorya ed paraan na inkatibukel na saray lurem tan say itedter na satan.” Diad simpli iran balikas, mangiyoopresi iray sientista na detalyado iran teorya, balet  agda sigpot a nipaliwawa so nipaakar ed uran. Ingen, amta yon makanakana so uran ya ompepelag, a manasalog ed dalin, mamapabaleg ed saray tanaman, pian say bilay so magmaliw a posibli tan makapaliket.

8. Akin a matukoy iray salita nen Pablo a nikurit ed Gawa 14:17?

⁸ Agkayo kasi onabobon ed konklusyon ya impabitar nen apostol Pablo? Pinaseseg to so arum a tebeken da ed sarayan makapakelkelaw a gawa so mamapaneknek nipaakar ed samay Sakey a nanggawa’d saratan. Onia so kuan nen Pablo nipaakar ed si Jehova a Dios: “Agto kinaindan ya anggapo so makatasi ed sikato, a nanggawa na maong, tan inikdan to kayo na saray uran a nanlapu ed tawen tan mabunga a panaon, a pinano to so saray kapusoan yo na tagano tan gayaga.”​—Gawa 14:17; Salmo 147:8.

9. Panon a nipatnag so baleg a pakayari na Dios ed saray makapakelkelaw a gawa to?

⁹ Anggapoy suppiat a say Managgawa ed saratan a makapakelkelaw tan makagunggunan gawa et walaan na malaklaknab a kakabatan tan pakayari. No nipaakar ed pakayari to, isipen pa iya: Nibaga a wala so manga 45,000 a thunderstorm (odino bagyon atekepay karol tan kirmat) ed kada agew, a masulok a 16 milyon kada taon. Kabaliksan na saya a wala so ngalngali 2,000 a nagagawa ed sayan bekta. Saray komplikadon lurem na sakey a thunderstorm so mamapawala na enerhiyan misimbangan ed samplora odino onsulok ni a nuklear a bomban impelag nen Guerra Mundial II. Naimano yo so kabiangan na satan ya enerhiya bilang kirmat. Nilikud ed pagmaliw a makapakelkelaw, say kirmat so peteg a mamapawala na saray klase na nitrogen a makasabi ed dalin tan sepsepen na saray tanaman bilang natural ya abono. Kanian say kirmat so ebidensia na enerhiya, balet ta mangitatarok met na saray peteg a gunggona.​—Salmo 104:14, 15.

Anto so Nikuan Yo?

10. Panon yon ebatan iray tepet a naromog ed Job 38:33-38?

¹⁰ Iyaliling yo pa a sikayo si Job a tetepetan na Makapanyarin-amin a Dios. Andi-duaruwan onabobon kayo a maslak a totoo so agtanton maniimano ed saray makapakelkelaw a gawa na Dios. Nabasa tayo ed Job 38:33-38 no anto iray tepet nen  Jehova ed sikatayo. “Antam ta so saray uksoy na saray tawen? Nayarian mo ta ya ipasen so panuley to dia ed dalin? Nitagey mo ta so bosis mo ed saray lurem, pian say inkadaakan na saray danum nasakbongan da ka? Nibakim ta so saray kirmat, pian onla ra, tan kuan da ed sika, Wadia kami? Siopa so angiyan na kakabatan ed saray bandad dalem a kabiangan? Odino siopa so angiter na pakatalos ed kanonotan? Siopa so makabilang ed saray lurem ed panamegley na kakabatan? Odino siopa so makapangibung na saray puronggo na tawen, sano say dabok so onagus ed sakey a pitek, tan saray bingkol manpepeketan ira ya onawet?”

11, 12. Anto so arum niran bengatla a mamaneknek a say Dios so Managgawa na makapakelkelaw iran bengatla?

¹¹ Pigpigara ni lambengat so punton kinonsidera tayo ed saray pinalesa nen Elihu ed si Job, tan naimano tayo la so pigara ed saray tepet a papaebatan nen Jehova ed si Job a “singa sakey a mabiskeg a laki.” (Job 38:3, NW) Inkuan tayon “pigara” lapud ta diad Job kapitulo 38 tan 39, impaimano na Dios so arum niran makatantandan aspekto na palsa. Alimbawa, saray grupo na bibitewen ed katawenan. Siopa so makaamta ed amin na saray ley, odino uksoy na saratan? (Job 38:31-33) Impaimano nen Jehova ed si Job so pigara ed saray ayep​—say leon tan say wawak, say kanding ed palandey tan say zebra, say kalakian a baka tan say ostrich, insan say mabiskeg a kabayo tan say agila. Singano intepet na Dios ed si Job no kasin sikato so angiter ed saray walewaleng na sarayan ayep, a naabuloyan iran manbilay tan ondakel. Sarayan kapitulo so nayarin panliketan yon aralen, nagkalalo la no mankokomponi kayo na saray kabayo odino arum niran ayayep.​—Salmo 50:10, 11.

¹² Nayari met ya usisaen yo so Job kapitulo 40 tan 41, a papaebatan lamet nen Jehova ed si Job iray tepet To nipaakar ed duaran nikadkaduman pinalsa. Amta tayo a saraya so hippopotamus (Behemoth), a balbaleg tan mabisbiskeg, tan say makapataktakot a buwaya (Leviathan) diad Ilog na Nilo. Saratan a dua et pankelkelawan ed palsa a makanepegan na imano tayo. Imanoen tayo pa no antoray nikuan tayo.

13. Say pantetepet na Dios so walaan na anton epekto ed si Job, tan panon itayon naapektaan ed sarayan bengatla?

¹³ Ipapanengneng ed sikatayo na Job kapitulo 42 so epektoy pantetepet na Dios ed si Job. Diad inmuna et inimano a maong nen Job so inkasikaton dili tan say arum. Balet sanen inawat to so panametek a pinmatnag ed saray tepet na Dios, inuman nen Job so panmoria to. Oniay impatua to: “Amtak a sika [Jehova] nagawam so amin a bengabengatla, tan anggapo so kanonotan mo a naabala. ‘Siopa so saya a mangiyamot na simbawa ya andi-pikakabat?’ Kanian binitlak so agko atalosan, bengabengatla a makapakelaw a tuloy ed siak, ya agko naamtaan.” (Job 42:2, 3) On, kayari ton minorekdek iray gawa na Dios, inkuan nen Job a sarayan bengatla et makapakelkelaw ed sikato. Kayari tayon nirepaso irayan makapakelaw a palsa, nepeg itayo met a nasagyat ed kakabatan tan pakayari na Dios. Diad anton gagala? Pian nasagyat tayo lambengat kasi ed pirmin pakayari tan abilidad nen Jehova? Odino kaukolan a wala ni so gawaen tayon kiwas?

14. Panon a kinmiwas si David ed saray makapakelkelaw a gawa na Dios?

¹⁴ Bueno, diad Salmo 86, naromog tayo so mipadparan balbalikas nen David, ya oniay kuanto ed akadkaunan salmo: “Saray tawen ipaliwawa ra so gloria na Dios; tan say sansinakuban iparungtal to so gawa na saray lima to. Say sakey ya agew mangibesngaw na salita ed sake’ ya agew, tan say sakey a labi iparungtal to so kakabatan ed sakey a labi.” (Salmo 19:1, 2) Balet nagkalalo ni so intuloy nen David. Nabasa tayo diad Salmo 86:10, 11: “Sika balbaleg ka, tan managgawa ka na pankelkelawan ira a bengatla: sika so Dios a bukbukor. Ibangat moak ed dalan mo, O Jehova; manakar ak ed katuaan mo: ipasakey mo so pusok ya ontakot ed ngaran mo.” Say pirmin pandinayew nen David ed Manamalsa lapu ed amin a makapakelkelaw a gawa To, so angilaktip na manepeg a panangigalang ed sikato ya atekepay takot. Natalosan yo no akin. Aglabay nen David a paermenen imay Sakey a nanggawa ed sarayan makapakelkelaw a gawa. Ontan tayo met komon.

15. Akin a matukotukoy so mapagalang a takot nen David ed Dios?

¹⁵ Amoria met nen David a lapud say Dios et walaan na mabiskeg a pakayari tan kokontrolen to itan, sarag ton usaren itan sumpad saramay agmakanepegan na pabor to. Parad sikara et makapakebbiew itan. Oniay tepet na Dios ed si Job: “Linmoob ka ta ed saray kayamanan na niebe, odino anengneng mo ta so saray kayamanan na uran a kristal, ya inyatol ko sumpa ed panaon na gonigon,  sumpa ed agew na tulot tan bakal?” Say niebe, uran a kristal, aloboob, dagem, tan kirmat so walad panangontrol to. Tan agaylan makapakelkelaw tan mabiskeg irayan natural a puersa!​—Job 38:22, 23.

16, 17. Anto so mangiyilustra ed makapakelaw a pakayari na Dios, tan panon ton inusar nensaman so ontan a pakayari?

¹⁶ Nayarin nanonotan yo ni so pigaran agawan kalamidad ed lugar yo​—bagyo, alimbosabos, uran a kristal, odino delap. Pian iyilustra, diad pansampo-sampot na taon 1999, binmasig so agaylan kasil a bagyo diad abalaten-sagur ya Europa. Abigla ni ingen ed satan iray eksperto nipaakar ed panaon. Nilukwab na saray mabanesbes a dagem, a manpeles na 200 kilometro ed kada oras, iray kaatepan, angitumba ed saray poste na koryenti, tan angibalintuag ed saray trak. Salien pan ilitrato ed kanonotan iya: Satan a bagyo so amagot odino nanlupak ed manga 270 a milyon a kakiewan, a 10,000 diad parki labat na Versailles, diad paway na Paris. Apakset iray koryenti na minilyon a kaabungan. Ngalngali 100 so inatey. Amin na satan so agawa lambengat ed antiktikey a panaon. Agaylan kasil!

¹⁷ Nayarin moriaen na sakey a too iray bagyo bilang agnailaloan, turobos, agnakontrol iran nagagawa. Balet, anto so posiblin nagawa sano saratan a makapakelaw a puersa so usaren la na makapanyarin-amin a Sakey, diad kontrolado tan direktan paraan? Ontan la so ginawa to nen panaon nen Abraham, a naaralan ton say Ukom ed intiron dalin so nanhusga la ed karelmengan na duaran syudad, say Sodoma tan Gomorra. Mauges-uges iratan kanian say akis na pandadageyem lapud saratan so akasabi la’d Dios, a tinmulong ed amin a matunong pian makaliktar manlapud saratan ya akondena lan syudades. Oniay kuan na awaran: “Insan pinauran nen Jehova na asupre tan apoy manlapud si Jehova, manlapud katawenan,” diad saraman a syudad. Sakey itan a makapakelaw a gawa, a mangiliktar ed saray matunong tan maneral ed saray agmagbabawin marelmeng.​—Genesis 19:24.

18. Anto iran makapakelkelaw a bengatla so tinukoy na Isaias kapitulo 25?

¹⁸ Diad saginonor, impaakseb na Dios so panangukom to ed kadaanan a syudad na Babilonia, say syudad a nayarin atukoy diad Isaias kapitulo 25. Impasakbay na Dios a satan a syudad so magmaliw a geray: “Ginawam so syudad a sakey a lusbo, say sakey a kinutaan a syudad ed sakey ya inkagba, say sakey a palasyo na saray sankaili ya aliwa a syudad la; sikato naani agla nipaalagey anggan kapigan.” (Isaias 25:2) Napaneknekan itan na saray ompapasyar natan ed lugar a kawalaan na Babilonia. Kasin nibana labat so inkaderal na Babilonia? Andi. Noag ingen, aksobien tayo so naimano nen Isaias: “O Jehova, sika so Dios ko; sika so paatageyen ko, igalang ko naani ngaran mo; ta nanggawa ka na saray makapakelaw, saray pananimbawa lanti nen inmuna, dia ed katooran tan katuaan.”​—Isaias 25:1.

Saray Makapakelkelaw a Gawa Diad Arapen

19, 20. Anton kasumpalan na Isaias 25:6-8 so nailaloan tayo?

¹⁹ Say propesiyan abitla ed tagey so sinumpal na Dios nensaman, tan sikatoy makapakelkelaw ya onkiwas diad arapen. Diad sayan konteksto, a sinalambit nen Isaias iray ‘makapakelkelaw a bengatla’ a ginawa na Dios, naromog tayo so napanmatalkan a propesiya a nasumpal ni labat, a singa ed inkasumpal met na panangukom na Babilonia. Anto so ‘makapakelkelaw a bengatla’ a nisipan? Oniay kuan na Isaias 25:6: “Dia ed saya a palandey si Jehova na saray ehersito manggawa naani ed saray amin a baley na sakey a liket ed saray mataba a bengatla, sakey a liket na saray alak ed tapew na saray bolirek, saray a mataba a bengatla a napno na utek, tan saray alak ed tapew na saray bolirek napaitneng ira.”

²⁰ Satan a propesiya so seguradon nasumpal diad balon mundo ya insipan na Dios, ya asingsingger la. Diad satan a panaon, nainawaan la so katooan manlapud saray problema a pakabebelatan na dakerakel a totoo natan. Diad tua, say propesiya ed Isaias 25:7, 8 so mangipapaseguro ya usaren na  Dios so inusar ton pakayari ed panamalsa pian gawaen so sakey ed saray makapakelkelaw a gawa ed kapiganman: ‘Akmonen to so patey ed ando lan ando; et say Katawan a Jehova punasen to naani so saray lua ya onagus ed saray amin a lupa; et say kabalawan na baley to ekalen to naani a manlapu ed amin a dalin: ta si Jehova sikato so sinalita to.’ Diad saginonor et angaon si apostol Pablo manlapud satan a teksto tan inyaplika to itan ed pamilay na Dios ed saray inaatey, a paolien tora. Agaylan makapakelkelaw a gawa itan!​—1 Corinto 15:51-54.

21. Antoran makapakelkelaw a gawa so gawaen na Dios ed saray inaatey?

²¹ Say sakey nin rason no akin a napunas lan amin so lua makasengeg ed kaermenan et naandi laray pisikal a beblay na katooan. Sanen wadia’d dalin si Jesus, pinaabig to so dakel a totoo, ya akanengneng iray bulag, akadngel iray telek, kinmasil iray agmakayari. Isasalaysay na Juan 5:5-9 a tinambal to so sakey a lakin 38 a taon lan lupoy. Inisip na saray akaimaton a saya et sakey a pakelaw, odino makapakelkelaw a gawa. Tan peteg ya ontan! Balet sinaglawi nen Jesus ed sikara a mas makapakelaw ni so pamaoli to ed saray inaatey: “Agkayo mankelaw ed saya, ta onsabi oras, ya amin so saray wala ed saray lubok narengel da so bosis to, et ompaway ira, saray nanggawa na maong, nipaakar ed kioli ed bilay.”​—Juan 5:28, 29.

22. Akin a makapanilalo iray maniirap tan napapairap?

²² Segurado itan a nagawa lapud ta say angisipan ed satan et si Jehova. Makapanseguro kayo a sano usaren to tan maalwar to lan ipaarap so mabisbiskeg tan manangipawil a pakayari to, makapakelkelaw so pansumpalan. Ipapabitar na Salmo 72 no anto so gawaen to panamegley na Arin-Anak to. Ombulaslas naani iray matunong. Daakan so kareenan. Iliktar na Dios iramay maniirap tan napapairap. Oniay insipan to: “Wala so daakan ya ilik ed tapew na dalin ed tapew na toktok na saray palandey; say bunga to onyugayog a singa [say kadaanan a] Libano: tan saray wala ed syudad onaligwas ira a singa balansi na dalin.”​—Salmo 72:16.

23. Saray makapakelkelaw a gawa na Dios so nepeg a mamakiwas ed sikatayon manggawa na anto?

²³ Malinew, walaan itayo na daakan a rason pian morekdeken iray makapakelkelaw a gawa nen Jehova​—no anto so ginawa to la nensaman, no anto so gagawaen to natan, tan no anto so gawaen to ed magano lan arapen. “Nagalang si Jehova a Dios, say Dios na Israel, a sikato lambengat so manggawa na pankelawan a bengabengatla: tan nagalang so magloria a ngaran to lawas; tan say sankadalinan napano komon na gloria to. Ontan pa komon, tan Amen.” (Salmo 72:18, 19) Satan a tema so nepeg a maparanay a kabiangan na maligsan pantotongtong tayo kaiba iray kakanayon tan saray arum. On, ‘ipaamta so gloria to ed leeleet na nasyon, tan ipaamta tayo so makapakelaw a gawagawa to ra ed leeleet na amin a katooan.’​—Salmo 78:3, 4; 96:3, 4.

Panon Yon Ebatan?

• Panon a nidanet ed saray nitepet ed si Job so limitasyon na pikakabat na too?

• Antoran alimbawa na saray makapakelkelaw a gawa na Dios a nipabitar ed Job kapitulo 37-41 so makapasagyat ed sikayo?

• Panon kayon onkiwas kayari yon inkonsidera so pigara ed saray makapakelaw a gawa na Dios?

[Tepetepet Parad Panagaral]

[Saray litrato ed pahina 10]

Anto so nibaga yo ed makapadinayew a pandurumaan na saray nieben kristal tan say makapakelkelaw a biskeg na kirmat

[Credit Line]

snowcrystals.net

[Saray litrato ed pahina 13]

Komon ta saray makapakelkelaw a gawa na Dios et maparanay a kabiangan na pantotongtong yo