‘Lapu ed Kakabatan et Saray Agew Tayo so Naparakel’

SIOPA so mangiburi a say kakabatan et importantin tuloy diad panresolbi na saray problema’d bilay? Say tuan kakabatan et say abilidad ed pangiyaplika na pikakabat tan pakatalos ed suston paraan. Satan so kasunian a mismo na kakulangkulangan, kaatiwan, tan kaambagelan. Kanian sisimbawaen itayo na Kasulatan a gamoray kakabatan. (Uliran 4:7) Diad tua, say libro na Biblia ya Uliran so manunan nisulat pian manginabang na kakabatan tan disiplina. Oniay nabasa ed saray manangilukas a salita na satan: “Saray uliran nen Solomon ya anak a laki nen David, ari ed Israel: Pian amtaen so kakabatan tan bangat.”​—Uliran 1:1, 2.

Alimbawa, isipen pa labat so makatunongan tan napanmatalkan iran bangat na saray inmunan pigaran kapitulo na Uliran. Singa sakey a maaron ama a mamapaseseg ed ilalak to, kinerew nen Solomon ed saray managbasa to a padisiplina ira tan motekteken day kakabatan. (Kapitulo 1 tan 2) Ipapanengneng to ed sikatayo no panon a nabayuboan so inkamaapit ed si Jehova tan no panon a salimbengan so kapusoan tayo. (Kapitulo 3 tan 4) Nasisimbawa itayo a mansiansian malinis ed moral. (Kapitulo 5 tan 6) On, makanakana ed sikatayo so inkiparungtal na kagagawa na imoral a too. (Kapitulo 7) Tan agaylan makapasagyat ed balang sakey so kerew na nirepresentan kakabatan! (Kapitulo 8) Antis ton intuloy ed saray sinansakey ya asegek iran proverbio ed unor iran kapitulo, imparungtal nen Arin Solomon so makapasagyat a sumaryo na siningbat to.​—Kapitulo 9.

‘Gala, Mangan Kayo ed Tinapay Ko, tan Oninum Kayo ed Alak Ko’

Say konklusyon na unonan seksion na libron Uliran so aliwan makapasawan sumaryo a mangidadatak lambengat ed asaglawi la iran simbawa. Imbes, satan so niparungtal bilang makapasagyat tan marakerakep ya ilustrasyon, a mamakiwas ed managbasa a gegemtanen so kakabatan.

Nilukas so koma-9 a kapitulo na libro na Biblian Uliran ed oniaran salita: “Say [tuan] kakabatan impaalagey to so abung to; sikato pinanday to so saray pitoran seklang to.” (Uliran 9:1) Isusuheri na sakey ya iskolar a say terminon “pitoran seklang,” so “mangipatnag ed sakey a mansyon ya impaalagey ed sakey a sular, say paalagey so sinuportaan na santatlon seklang ed nantupag a parti tan walay sakey ed pegley na komatlon pagpag ya akaarap ed lolooban.” Balanglan tua iya odino andi, say tuan kakabatan so angipaalagey na masekder ya abung pian naabrasa iray dakel a bisita.

Amin ed abung so akaparaan la parad ponsia. Walaray karne, ontan met ed alak. Say kakabatan so mismon angasikaso ed panangiparaan ed panangan tan ed panangitadia na lamisaan. “Pinatey to so saray ayep to; nilaokan to so alak to; intadia to met so dulang to.” (Uliran 9:2) Say espiritual a taganon makanepegan na maalwar a panangonsidera so mabitar a nitarya ed onian piguratibon dulang.​—Isaias 55:1, 2.

Sioparay naimbitaan ed ponsian imparaan na tuan kakabatan? “Imbaki to so saray aripen to a bibii; mankelyaw ed tapew na saray atagey a pasen na syudad: Anggan siopa a sikato so karaklan, ompawil komon dia: no nipaakar ed andian na pakatalos, kuan to ed sikato. Gala, mangan kayo ed tinapay ko, tan oninum kayo ed alak a nilaokan ko. Labat la, sikayo karaklan, tan manbilay kayo, tan manakar kayo ed dalan na pakatalos.”​—Uliran 9:3-6.

Imbaki na kakabatan iray mamarikit to pian mangimbita. Linma ira ed saray plasa pian nibando da itan ed dakel a totoo. Amin so naimbitaan ​—saramay “andian na pakatalos,” odino saramay kulang na pakatalos, ontan met ed saramay andian na eksperiensia. (Uliran 9:4) Tan niyopresi ed sikara so sipan a bilay. Say kakabatan a lugan na Salitay Dios, pati samay walad libro na Uliran, so maseguron niiter ed amin lawari. Natan, bilang mensahero na tuan kakabatan, okupado iray Tastasi nen Jehova a mangiimbita ed totoo, inerman so pakaromogan ed sikara, pian manaral na Biblia. On, say pangala na onian pikakabat so mangitonton ed andi-anggaan a bilay.​—Juan 17:3.

Nepeg a mapaabeban awaten na saray Kristiano so disiplina na kakabatan. Nagkalautlan tua iya ed saray kalangweran tan ed saramay kagapogapo da ni lambengat a manaral nipaakar ed si Jehova. Lapud limitadon eksperiensia ed saray dalan na Dios, nayarin sikaray “andian na pakatalos.” Agto labay ya ibagan amin a motibo ra et makapuy, balet nakakaukolan so panaon tan sagpot pian nitunos so puso a talagan mamaliket ed si Jehova a Dios. Kakaukolanen na saya ya itunos tayoray kanonotan, pilalek, panamabli, tan saray kalat tayo ed no antoy aabobonan na Dios. Agaylan importanti a “pampilalekan [da] komon, . . . so gatas a maespiritu ya andian na saol [a nipaakar ed salita].”​—1 Pedro 2:2.

Diad tua, agta nepeg a sikatayon amin so aglabat mangiyapasakey ed “unonan bangat”? Maseguron kaukolan tayon bayuboan so interes ed “saray kaaralman a bengatla na Dios” tan natagano manlapud anawet a tagano parad matatken a totoo. (Hebreos 5:12–6:1; 1 Corinto 2:10) Say “matoor tan makabat ya aripen,” a direktan iwawanwan nen Jesu-Kristo, so magunaet a mangitatarya na nipanpanaon ya espiritual a tagano parad amin. (Mateo 24:45-47) Komon ta ondungo itayo ed dulang na kakabatan diad maseet a panaral ed Salitay Dios tan ed saray nibase’d Biblian palapagan ya intarya na aripen a klase.

“Agmo Baaten so Managludlurey”

Ilalaktip met na saray bangat na kakabatan so panangorehi tan panamaat. Sayan aspekto na kakabatan so ag-aawaten na amin. Kanian, walay panamasakbay ed impanampot na inmunan seksion na libro na Uliran: “Say mamano ed managludlurey makagamor no nipaakar ed sikato na panamabaing; et say mamaat ed marelmeng makagamor na balaw. Agmo baaten so managludlurey, ompan kagula to ka: baaten mo so makabat, et sikato aroen to ka.”​—Uliran 9:7, 8a.

Eem-eman na managludlurey so imbel na linawa tan panamusol ed amin a manasalin mangipetek ed basbas to. Say marelmeng a too et andian na apresasyon ed kaimportantian na panamaat. Agaylan agmakabat no ibangat so marakdakep a katuaan na Salitay Dios ed sakey a manggula ed katuaan odino say getma to labat et ludlureyen itan! Sanen manpupulong si apostol Pablo ed Antiokia, nabet toy sakey a grupo na saray Judio ya andian na panangaro ed katuaan. Sikatoy sasalien da ya ipibali ed sakey a sangsangan diad malangas ya impanumlang da ed sikato, balet ta onia labat so inkuan nen Pablo: “Bangta ipulisa’yo [so salita na Dios] tan igaton yo ya agkayo onnepeg ed bilay ya andi-anggaan, nia, onla kami ed saray Gentiles.”​—Gawa 13:45, 46.

Diad sagpot tayon nipasabi so maong a balita na Panarian ed saray matuan-impanpuso, arawian tayoy pidebati tan pisangsangan ed saray managludlurey. Binilin nen Kristo Jesus iray babangatan to: “Sano onloob kayo ed abung, sikato so igalang yo. Et no say abung makana, onla’d sikatoy kareenan yo; bangbalet no agmakana, ompawil ed sikayo so kareenan yo. Et siopaman ya agmangawat ed sikayo, tan agto  dengelen so saray salita yo, no ompaway kayo ed satan ya abung odino satan a syudad, pagpagen yo ray dabok na saray sali yo.”​—Mateo 10:12-14.

Say reaksion na makabat a too ed panamaat so miduma ed samay managludlurey. Kuan nen Solomon: “Baaten mo so makabat, et sikato aroen to ka. Ikdan mo na panangibangat so makabat, et sikato naani makabkabat ni.” (Uliran 9:8b, 9a) Amta na makabat a too ya “anggapo so pananusa natan a singa sengeg na liket, noag ingen kaermenan: balet kayari to mangiter na bunga a mareen na katunongan ed saray nailuam la lapud ed sikato.” (Hebreos 12:11) Anggaman ompatnag ya ansakit so simbawa, akin ya ombawi itayo odino magmaliw a depensibo anta say pangawat ed satan et pagmaliwen to itayon mas makabat?

“Ibangat mo so matunong, et sikato onlalo ed bangat,” so intuloy na makabat ya ari. (Uliran 9:9b) Anggapo so makabkabat odino maedad lan tuloy pian mantultuloy a makaaral. Agaylan liket so pakanengneng ed saramay maedad la ya aawaten day katuaan tan idedika ray inkasikara ed si Jehova! Komon ta panbanikelan tayo met a pansiansiaey determinasyon tayon makaaral tan pansiansiaen ya aktibo so kanonotan.

“Saray Agew Mo Naparakel Ira”

Diad pangidadanet to ed manunan punto na teman kokonsideraen, inlaktip nen Solomon iray importantin kakaukolanen parad kakabatan. Oniay insulat to: “Say takot ed si Jehova sikato so sengeg na kakabatan; et say pikakabat ed Sankasantosan sikato so pakatalos.” (Uliran 9:10) Agniwala so maridios a kakabatan no anggapoy aralem, mapagalang a takot ed say tuan Dios. Nayarin napnoy pikakabat so utek na sakey a too, balet no anggapoy takot to ed si Jehova, agto nausar itan a pikakabat diad paraan a mamagalang ed Manamalsa. Ompan sikato ni ingen so walaan na lingo iran konklusyon ed saray kabat la iran katuaan, a pagmaliwen toy inkasikato a makulangkulang. Niarum ni, say pikakabat nen Jehova, say Sankasantosan, so importanti ed pakagamor na pakatalos, a manunan pakapangibiigan ed kakabatan.

Antoran bunga so pawalaen na kakabatan? (Uliran 8:12-21, 35) Oniay kuan na ari na Israel: “Ta lapu ed siak saray agew mo naparakel ira, tan saray taon na bilay mo sikara so naaruman.” (Uliran 9:11) Say kinarukey na saray agew tan taon na bilay so resulta na pitutunosan ed kakabatan. On, “say kakabatan kawaloen to so bilay na walaan ed sikato.”​—Eclesiastes 7:12.

Say pangisekar a gamoray kakabatan so personal a responsabilidad tayo. Pian nidanet iya et inkuan nen Solomon: “No makabat ka nipaakar ed inkasika; et no manludlurey ka, sika a bukor so mangawit ed sikato.” (Uliran 9:12) Say makabat a sakey so makabat diad pakagunggonaan ton mismo, tan say managludlurey lambengat so natetel ed dilin paniirap to. On, anien tayo so intanem tayo. Komon ta ‘ikiling tayo [sirin] so layag tayo ed kakabatan.’​—Uliran 2:2.

“Say Maatiw a Bii Sikato so Maingal”

Diad pidumaan et oniay tinmumbok ya inkuan nen Solomon: “Say maatiw a bii sikato so maingal; sikato so sakey a karaklan, tan anggapo so amta to. Et sikato onyurong ed pinto na abung to, ed sakey a yurongan ed saray atagey a pasen na syudad. Pian tawagen to so saray onlabas, ya onla a maptek ed saray dalan da: Anggan siopa a sikato so karaklan, sikato so pasamaren to dia.”​—Uliran 9:13-16a.

Say inkaatiw so niyaliling ed biin talabitab, agnakontrol, tan andiay kalakal. Sikato met so angipaalagey na abung. Tan iimbitaan to so siopaman ya ag-eksperiensiado. Kanian say ondadalan et makapanpili. Kasin say imbitasyon na kakabatan so awaten da odino samay inkaatiw?

“Saray Tinakew a Danum Sikara so Masamit”

Namparan say kakabatan tan inkaatiw so mangiimbita ed saray dumerengel ya “ompawil komon dia.” Balet, mandumaan so iyiimbita. Iimbitaan na kakabatan iray totoo ed sakey a ponsia na alak, karne, tan tinapay. Say isasagyat na inkaatiw so mangipapanonot ed sikatayo nipaakar ed saray paraan na imoral a bii. Kuan nen Solomon: “Nipaakar ed andian na pakatalos kuan na bii ed sikato: Saray tinakew a danum sikara  so masamit, tan say tinapay a kinan ed maamot sikato so masamit.”​—Uliran 9:16b, 17.

Imbes ya alaokan ya alak, “say biin Makulangkulang” so mangiyoopresi na tinakew a danum. (Uliran 9:13, New International Version) Diad Kasulatan, say pakapanliket ed sekso ed inad-aron asawan bii so niyaliling ed iyinum na makarepreskon danum. (Uliran 5:15-17) Sirin, say tinakew a danum so mangirerepresenta ed saray imoral a relasyon ed sekso a ginawa ed maamot. Saratan a danum so nipapatnag a masamsamit​—magmaong nen say alak​—lapud tinakew iratan tan agnaliklikas. Say tinapay a kinan ed amot so nipatnag a mas masamit nen say tinapay tan karne na kakabatan lapud gagamoran itan diad agmatua iran paraan. Say panmoria ed bengatlan nisesebel tan niyamot bilang makapasagyat so pakapatnagan na inkaatiw.

Anggaman say imbitasyon na kakabatan et lalaktipen toy sipan a bilay, agsasaglawien na bii na inkaatiw iray pansumpalan na panumbok ed saray paraan to. Balet ipapasakbay nen Solomon: “Agto amta a saray inatey walarad’man; a saray sinaglawi to walara ed saray kalinsurong na Sheol.” (Uliran 9:18) “Say abung na Makulangkulang a Bii so aliwan sakey ya ayaman noagta sakey a baleg a pantyon,” insulat na sakey ya iskolar. “No onloob ka ed satan et agka la makapaway a mabilay.” Say panumbok ed imoral a kabibilay so aliwan makabat a kurang; satan so makapatey.

Inkuan nen Jesu-Kristo: “Onloob kayo ed mainget a pinto; ta maawang so pinto tan malapar so dalan, a mamaarap ed kaderalan, et dakel so saray onloob diman. Ta mainget so pinto, tan makisir so dalan, a mamaarap ed bilay, et daiset so saray makaromog ed sikato.” (Mateo 7:13, 14) Komon ta lawas tayon mangan ed dulang na kakabatan tan napibilang ed saramay walad dalan a mangitonton ed bilay.

[Litrato ed pahina 31]

Aawaten na makabat a too so panangorehi

[Litrato ed pahina 31]

Sakey a personal a responsabilidad so igamor na kakabatan