Italona ed Inkatobonbalom

SARAY manaayam ed sakey a bansa diad Europa so impanpili ed taloran napanpilian: inkalimgas, kaykayamanan, odino inkatobonbalo. Say manunan pili et say inkatobonbalo. On, ipapasen na totoo ed nanduruman edad so inkatin-edyer ya anggad kasakbayan na pan-25 años bilang nikadkaduman peryodo ed bilay. Tan kaliktan na balang sakey so inkatobonbalo pian magmaliw a matalona so ilabas da’d inkaugaw a mamaarap ed inka-adulto. Balet panon?

Kasin makatulong so Biblia? On so seguradon ebat. Usisaen tayo pa so duaran aspekto a say Salitay Dios so manunan makatulong ed saray kalangweran, a makatulong a nagkalalo diad kalangweran nen say diad arum nin grupo na edad.

Pitunosan ed Arum

Say Jugend 2000 et sakey a report nipaakar ed malaknab ya impansurbi ed saray awawey, prinsipyo, tan walna na masulok a 5,000 a kalangweran diad Alemanya. Ipaparungtal na surbi a sano gegemtanen na saray kalangweran iray panagliket​—singa say pandengel ed musika, pibiang ed isport, odino pampaspasyar​—naynay lawarin kalimog da so arum a totoo. Nayarin mas ni nen say dinanman ya arum nin grupo na edad a lablabayen na saray kalangweran a kaiba iray kabarkada ra. Maseguron nagmaliw ya ontan ta say sakey ed saray tombok na itatalona ed inkatobonbalo et say pitunosan ed arum.

Balet aliwan lawas mainomay so pitunosan ed arum. On, saray relasyon na too et sakey a pamaakaran ya aaksobien na kalangweran a lalaki tan bibii a mabetbet dan pakakawalaan na saray problema. Peteg a makatulong dia so Biblia. Lugan na Salitay Dios so manunan giya parad saray tobonbalo diad pangiletneg na saray asimbang a pisisiglaotan. Anto so ibabaga na Biblia?

Sakey ed saray sankaimportantian a prinsipyo ed saray relasyon na too et say tatawagen a Binmalitok a Ganggan: “Tratoen mo lawas so arum unong ed labay mon pantrato ra ed sika.” Say pantrato ed arum tekep na respeto, dignidad, tan kaabigan so mamaseseg ed sikara pian tratoen da ka met ed parehon paraan. Say mapangasin walna so nayarin mamakepa ed situasyon a walay balingaan tan detdet. No nakabkabat ka lapud inkamakonsideram ed arum, maseguron nagamoran mo so panamidbir tan panangabobon da. Agta naliketan ka no sikay abobonan na arum?​—Mateo 7:12, Revised English Bible.

Sisimbawaen ka na Biblia ya “aroen mo so kaparam a too unong ed sikan dili.” Kaukolan mon aroen so sikan dili diad pantalos ya iyaansakit moy inkasika tan walaan ka na asimbang a dilin-respeto, aliwan alablabas tan aliwa met a kulang. Akin a satan so makatulong? Bueno, no anggapoy dilin-panagrespetom, nayarin magmaliw kan alabas a makritiko  ed arum, a pakaamperan na maabig iran pisisiglaotan. Balet say asimbang a dilin-respeto so sakey a basiyan a napangiletnegan mo na malet iran pikakaaro.​—Mateo 22:39.

No abayuboan mo la so pikakaaro, kaukolan a napaelet itan panamegley na sagpot ed namparan dapag. Say pangipuonan mo na panaon ed pikakaaro so nepeg a mamaliket ed sika, lapud “lalo a mapalar so mangiter nen say mangawat.” Say sakey a nengneng na panangiter et say pamerdona, a lalanoren toy pamalabas ed ankelag iran lingo tan agpaniilalo na inkanaspot ed arum. Onia so ibabaga ed sikatayo na Biblia: “Nakabatan komon na amin a totoo so kasungdoan yo.” On, “no wala so pakagawam, mikareenan ka komon ed amin a totoo.” Panon to no ipaparungtal na kaarom so sakey ed saray kakapuyan mo? Panon so ikiwas mo? Konsideraen iyan praktikal a simbawa ed Biblia: “Agka maganat ed pusom a manpasnok,” lapud “matoor so saray sugat na kaaro.” Agta tua ya iimpluensyaan na kakaarom so kanonotan, panagsalita, tan walnam? Kanian oniay ipapasakbay na Biblia: “Saray mauges a kaulop deralen da so saray maong ya ugugali.” Diad biek a dapag, no “miulop ka ed saray makabat a totoo, et sika naani makabat.”​—Gawa 20:35; Filipos 4:5; Roma 12:17, 18; Eclesiastes 7:9; Uliran 13:20; 27:6, REB; 1 Corinto 15:33.

Ilalaman nen Marco so dakel a kalangweran a lalaki tan bibii sanen inkuanto: “Saray prinsipyo ed Biblia so baleg a tulong diad pitunosan ed arum. Walaray totoon kabat ko a basta labat manbibilay a parad inkasikaran dili tan no panoy pakagamor da na daakan parad personal a pankaabigan da. Ibabangat itayo na Biblia a nonoten a nagkalalo so, aliwan say inkasikatayo, noagta saray arum. Unong ed pakarandan ko, satan so sankaabigan a paraan parad maabig iran relasyon na too.”

Say naaaralan na saray kalangweran diad Biblia a singa si Marco so ontutulong ed sikara aliwa labat diad inkatobonbalo ra noagta diad dakel a taon ni ed arapen. Tan no nipaakar ed arapen, naromog tayo so sananey nin dalan a manunan makatulong so Biblia ed malalangwer nin henerasyon.

Kapagaan Nipaakar ed Arapen

Dakel a kalangweran so maupapet. Nayarin mas ni nen say dinanman ya arum nin grupo na edad, pirawat dan naamtaan no anto so nagagawa tan no akin. Tan ipapaliwawa na Biblia, a nagkalalo nen say dinan nin arum a libro, iray sengegan na saray kipapasen ed mundo tan ibabaga na satan ed sikatayo no anto so ilaloan tayo ed arapen. Saya so labay a naamtaan na malalangwer nin henerasyon. Panon so pakaseguro tayo?

Bueno, anggaman malaknab a sisiaen a saray tobonbalo so manbibilay para labat ed kaplesan, ipaparungtal na pigaran impansurbi so medyo duman ideya. Ipapatnag na saratan a saray tobonbalo so mabetbet a mangiimanon maong ed nagagawa ed kaliberliber da, insan ira manibukel na saray dilin opinyon da ed posiblin pagmaliwan na bilay ed arapen. Say pakapatnagan ed saya et 3 ed 4 a kalangweran a lalaki tan bibii so “mabetbet” odino “sankabetbetan” a mannonot nipaakar ed arapen. Anggaman saray tobonbalo et positibo ed inkalapagan, momoriaen na kaslakan ed saray kalangweran so arapen a walaray kapagaan.

Akin a walay kapagaan? Dakel a tobonbalo ed kaplesan so walaan la na saray problema nipaakar ed krimen, karawalan, tan panag-abuso ed druga. Panaaburidoan na saray tobonbalo so pakagamor na maligen a trabaho diad maaligwas a tuloy a sosyedad. Liknaen dan sikaray nadedesdes pian gamoran so atagey a grado ed eskuelaan odino pian  magmaliw matalonan tuloy diad trabaho. Oniay maermen ya imbaga na sakey a 17-años: “Manbibilay itayo ed makasarilin sosyedad. Balang sakey et gagawaen to so antokaman a labay to. Lawas a kaukolan mon paneknekan no antoy nagawaan mo, tan satan so makapaingongot ed siak.” Sananey nin kalangweran, a mantaon na 22, so nankuan: “Maaligwas so bilay na saray matalona tan makapambilay iran mainawa. Saray pakaskasin totoo, ya anggapoy pakagawa ra lapud nanduruman rason, so natitilak la.” Akin a masyado so panlalaslasan ed bilay? Kasin lawas lan onia so bilay?

Realistikon Eksplinasyon

No say panmoria na saray kalangweran ed sosyedad et makapadismaya odino makapatalagnaw, sikaray onaabobon​—walay amta ra odino anggapoy amta ra​—ed Biblia. Ipapanengneng na Salitay Dios a say “makasarilin sosyedad” natan so sakey a tanda na panaon. Nansulat si apostol Pablo ed sakey a kalangweran a manngaran na Timoteo nipaakar ed panaon tayo: “Onsabi so panaon a maatap a mairap a pidenengan.” Akin a maatap, tan akin a mairap a pidenengan? Lapud, unong ya intuloy ya insulat nen Pablo, saray totoo so magmaliw a “maaro ed inkasikaran dili, maaro ra na kuarta, mapangta, mapaatagey, . . . andiay pisasalamat, aliwan matoor, . . . maruksa ra.” Agta susto itan a deskripsion  nipaakar ed panuugali na totoo natan?​—2 Timoteo 3:1-3, NW.

Isasalaysay na Biblia a sarayan maatap a panaon so onsabi “dia ed saray kaunoran ya agew,” sakbay ya onsabi so baleg a pananguman ed interon sosyedad na too. Apektaen na sarayan pananguman so amin, namparan kalangweran odino matatken. Anton klase na pananguman? Sakey a mangatatawen a gobierno so magano lan onsalat ed pananguley ya ipapakurang na too, tan saray uuleyan so manggayaga ed “inkadaakan na kareenan” diad amin a pasen. “Say matunong tawiren to so dalin tan manayam diman lawas.” Naandi la so saray kapapagaan tan katatakotan.​—Salmo 37:11, 29.

Say Biblia labat so mangiiter na napanmatalkan ya aralem a pakatalos nipaakar ed arapen. No amta labat na malangwer a too so nagawa ed manumtumbok iran taon, sikatoy makapanparaan parad saray pananguman tan sikatoy maligen tan mas lalon makapandangka ed bilay to. Sayan liknaan et pakepaen to so pakadetdetan tan kapagaan. Diad onian paraan, say manunan kaukolan na malangwer nin henerasyon​—pian natalosan so sosyedad tan naamtaan no anto so itarok na arapen​—so nidatak diad Biblia.

Itatalona ed Inkatobonbalo

Anto so panukatan na italona legan a walad kalangweran? Kasin say atagey ya edukasyon, materyal a kaykayarian, tan pakawalaay dakel a kakaaro? Nayarin ontan so isipen na dakel. Say inkatin-edyer ya anggad kasakbayan na pan-25 años so nepeg a mangitarya la ed indibidual na maabig a gapoan parad bilay ed saginonor. Diad arum a panangibaga, say itatalona ed inkatobonbalo so nayarin pakapatnagan na bengatlan onsabi diad saginonor.

Unong ya atalosan tayo la, say Biblia so makatulong ed malangwer a too pian ontalona legan a wala ni’d kalangweran. Aromogan la na dakel a kalangweran ya ontan so kipapasen ed mismon bilay da. Babasaen da so Biblia ed inagew-agew tan iyaaplika ra so nanaaralan da. (Nengnengen so “Makanan Suhestion na Malangwer nin Lingkor nen Jehova,” diad pahina 6) On, peteg a say Biblia so libron parad saray kalangweran natan lapud makatulong itan ed sikara pian ‘anggapo komon so pankulangan da, nabangatan a maong ed amin a gawa a maabig.’​—2 Timoteo 3:16, 17.

[Blurb ed pahina 5]

Sakey ed saray tombok na itatalona ed inkatobonbalo et say pitunosan ed arum

[Blurb ed pahina 6]

Nayarin mas ni nen say dinanman ya arum nin grupo na edad, pirawat na saray tobonbalo a naamtaan no anto so nagagawa tan no akin

[Kahon ed pahina 6, 7]

Makanan Suhestion na Malangwer nin Lingkor nen Jehova

Si Alexander so mantaon na 19. Sikatoy pinabaleg ed pamilya na Tastasi nen Jehova, tan panggagayagaan ton maong so interon puson pangaagamil ed pananisia to. Balet aliwan naynay ya ontan so kipapasen. Oniay insalaysay nen Alexander:

“Manisia kayo man odino andi, akilimog ak ed Tastasi nen Jehova bilang sakey ya agbautismadon tobonbalo ed loob na masulok a pitoran taon. Aliwan sigpot-puso so panagdayew ko legan na satan a panaon, a satan so basta rotina labat. Diad padesir ko et anggapo labat so tepel ko ya usisaen a matua so inkasiak.”

Kabekta anguman so awawey nen Alexander. Intuloy to:

“Siak so papasesegen a naynay na atateng ko tan kakaarok ed kongregasyon a basaen so Biblia ya inagew-agew, pian personal a nakabat ko si Jehova. Diad kaunoran, et sinalik. Kanian binawasan ko so panagbantay koy telebisyon tan inlaktip ko so panagbasa na Biblia ed eskedyul ko ed kabkabuasan. Atalosan kon siansia no anto so nipaakar ed Biblia. Amoriak no panon a makatulong itan ed siak bilang sakey a too. Tan​—sankaimportantian ed amin​—atalosan ko a kaliktan nen Jehova a sikatoy nakabat ko. Sanen impapusok la itan, say mismon personal a relasyon ko ed sikato so binmulaslas, tan inmaligwas iray pikakaarok ed loob na kongregasyon. Agaylan importantin pananguman so ginawa na Biblia ed bilay ko! Papasesegen ko so kada malangwer a lingkor nen Jehova a manbasa ed Biblia ya inagew-agew.”

Wala so minilyon a kalangweran ed interon mundo a mililimog ed Tastasi nen Jehova. Kasin sakey ka ed sikara? Labay mo ta so nagunggonaan diad regular a panagbasa ed Biblia? Akin ya ag-aligen so alimbawa nen Alexander? Bawasan mo so agtanton importante iran aktibidad tan ilaktip mo so panagbasa na Biblia ed inagew-agew ya eskedyul mo. Peteg a nagunggonaan ka.