Si Jehova so Dios a Walaay Andukey a Panagtepel

“Jehova, Dios a mapangasi tan mapaaro, mapalna ya onsanok, tan daakan ed maaro ya abig na linawa.​—EXODO 34:6.

1, 2. (a) Siopa nensaman so agunggonaan ed andukey ya impantepel nen Jehova? (b) Anto so kabaliksan na salitan “andukey a panagtepel”?

 SARAY totoo ed panaon nen Noe, saray Israelita a manteteyengteyeng ed kalawakan kaiba si Moises, saray Judion nambilay sanen wadiad dalin si Jesus​—amin da so nambilay ed nanduruman kipapasen. Balet amin da so agunggonaan ed maaron kalidad nen Jehova​—say andukey a panagtepel. Parad arum et inkiliktaran da itan. Tan say andukey a panagtepel nen Jehova so mankabaliksan met na pakaliktar tayo.

² Anto so andukey a panagtepel? Kapigan so pangipapatnag nen Jehova ed satan, tan akin? Say “andukey a panagtepel” so naukeran bilang “say maanos a panagsungdo ed ag-inkahustisya odino panamasulag, a tinekepan na agpangisuko ed ilalo a naresolbi so agotgot a relasyon.” Sayan kalidad, sirin, so walaan na gagala. Nagkalautlan onaplika itan ed pankaabigan na sakey a nansengegan na makapaingongot a kipapasen. Balet, say pakawalaan na andukey a panagtepel so agmankabaliksan na panangonsente ed mauges. Sano angangga lay gagala na andukey a panagtepel, odino anggapo lay kakanaan na panaanos ed sakey a situasyon, mangangga met la so abayag lan pantetepel.

3. Anto so gagala na andukey a pangitetepel nen Jehova, tan anto so limitasyon na satan?

³ Anggaman makapantepel so totoo, si Jehova so sankatalonggaringan ya ehemplo ed satan a kalidad. Diad saray taon nanlapu la’d ginonigon na kasalanan so relasyon nen Jehova tan say pinalsa ton too, say Manamalsa tayo so angipatnag na maanos a panagsungdo tan intarya to so paraan pian napapawil na magbabawin totoo so siglaotan da ed sikato. (2 Pedro 3:9; 1 Juan 4:10) Balet no amantok la so gagala na andukey a pantetepel to, onkiwas so Dios sumpad saray sigagagalan managgaway-mauges, a panganggaen to so kaplesan a marelmeng a sistema.​—2 Pedro 3:7.

Mitunosan ed Saray Manunan Atributos na Dios

4. (a) Panon a nibalikas so ideyan andukey a panagtepel diad Hebreon Kasulatan? (Nengnengen met so paimano’d leksab.) (b) Panon so impaneskribe nen propetan Nahum ed si Jehova, tan anto so ipapatnag na satan nipaakar ed andukey a panagtepel nen Jehova?

⁴ Diad Hebreon Kasulatan, say ideya na andukey a panagtepel so nibalikas ed duaran Hebreon salita a literal a mankabaliksan na “karukey na panag-angesan” tan nipatalos a “matantan a manpasnok” diad New World Translation. * Nipaakar ed andukey a panagtepel na Dios, oniay kuan nen propetan Nahum: “Si Jehova et matantan a manpasnok tan baleg ed pakayari, tan diad anggan anton paraan et agto pokpokan so pananusa to.” (Nahum 1:3, NW) Kanian, say andukey a panagtepel nen Jehova so agmankabaliksan na kaleteyan tan walaan itan na limitasyon. Say katuaan a say makapanyarin-amin a Dios so matantan a manpasnok tan makapanyarin tuloy so mangipapatnag a say andukey a panagtepel to so resulta na panagtepel ya atekepay gagala. Sikato so walaan na pakauley a manusa, balet popokpokan to so pandusan tampol ta pian naikdan na pankanawnawan manguman so managgaway-mauges. (Ezequiel 18:31, 32) Kanian, say andukey a panagtepel nen Jehova so balikas na panangaro  to, tan mangipapatnag itan na kakabatan to diad pangaagamil toy pakayari to.

5. Diad anton dalan a mitunosan so andukey a panagtepel nen Jehova ed inkahustisya to?

⁵ Say andukey a panagtepel nen Jehova so mitunosan met ed inkahustisya tan inkatunong to. Imparungtal to so inkasikato ed si Moises bilang say “Dios a mapangasi tan mapaaro, mapalna ya onsanok [“manangitepel,” King James Version] tan daakan ed maaro ya abig na linawa, tan katuaan.” (Exodo 34:6) Kayari na dakel a taon, angansion si Moises bilang panangidayew ed si Jehova: “Ayadyari so gawa to; ta kaptekan so saray amin a dalan to: sakey a Dios a napanmatalkan tan anggapo so kaugsan, sikato so matunong tan maptek.” (Deuteronomio 32:4) On, say panangasi, andukey a panagtepel, inkahustisya, tan inkaptek nen Jehova so mantutunosan ya amin.

Say Andukey ya Impantepel nen Jehova Sakbay na Delap

6. Anton makatantandan ebidensya na andukey a panagtepel so impatnag nen Jehova ed saray ilalak nen Adan tan Eva?

⁶ Say impanrebeldi nen Adan tan Eva diad Eden so permanentin amuyak ed mabmablin relasyon da ed maaron Manamalsa ra, si Jehova. (Genesis 3:8-13, 23, 24) Sayan inkisian da so angapekta ed ilalak da, ya akatawir na kasalanan, ag-inkayadyari, tan ipapatey. (Roma 5:17-19) Anggaman sigagagalan nankasalanan so inmunan sanasawa, sikara so inabuloyan nen Jehova a manilalak. Diad saginonor, sikato so maaron angitarya na paraan pian makapipulangan ed sikato iray ilalak nen Adan tan Eva. (Juan 3:16, 36) Oniay impaliwawa nen apostol Pablo: “Say Dios ipurek to so dilin aro to ed sikatayo, ta anta, makasalanan itayo ni, si Kristo inatey lapud sikatayo. Nagkalalo ni sirin, dia ed impakapatunong tayo natan lapu ed dala to, nilaban itayo naani ed sanok na Dios ed panamegley to. Ta sanen, anta kabusol itayo, akapipulangan itayo ed Dios ed panamegley na patey na Anak to, lalo lamet, dia ed impakapipulangan tayo, nilaban itayo naani lapu ed bilay to.”​—Roma 5:8-10.

7. Panon ya impatnag nen Jehova so andukey a panagtepel sakbay na Delap, tan akin a makatunongan so inkaderal na kailalakan sakbay na Delap?

⁷ Apatnagan so andukey a panagtepel nen Jehova diad panaon nen Noe. Masulok a sakey a siglo sakbay na Delap, “say Dios ninmengneng ed dalin, et, nia, sikato so inmuges; ta amin a laman pinauges to so kagagawa to ed dalin.” (Genesis 6:12) Anggaman ontan, diad loob na agetaran a panaon, impatnag nen Jehova ed katooan so andukey a panagtepel. Inkuanto: “Say espirituk aglawas misumpaan ed too, ta sikato so laman met: ingen ta saray agew to naani sanlasus tan duamplo a taon ira.” (Genesis 6:3) Satan ya 120 a taon so angiter na panaon ed si matoor a Noe pian makapanpamilya tan​—sanen apakabatan  nipaakar ed pagagawa na Dios​—a mangipaalagey na biong tan pasakbayan iray kapanaonan to ed onsabin Delap. Oniay insulat nen apostol Pedro: “Say anos [kalidad a misiglaotan ed andukey a panagtepel] na Dios nanalagar ed saray agew nen Noe, legan na pangipaparaan ed biong; a nilabanan ed danum, na daiset, salanti walwalora a katao.” (1 Pedro 3:20) Tua, saramay walad paway na sankaabungan nen Noe so ‘ag-angimano’ ed ipupulong to. (Mateo 24:38, 39, NW) Balet nayarin diad loob na pigaran dekada ya impanpaalagey na biong tan impanlingkor nen Noe bilang “managpulong na katunongan,” si Jehova so angiter na magenap a pankanawnawa ed saray kapanaonan nen Noe pian makapambabawi ra ed maramsak iran gawa ra tan manserbi ra ed Sikato. (2 Pedro 2:5; Hebreos 11:7) Say inkaderal ed saginonor na satan a marelmeng a kailalakan so sigpot a makatunongan.

Napanuliranan ya Andukey ya Impangitepel ed Israel

8. Panon a nipatnag so andukey a panagtepel nen Jehova ed nasyon na Israel?

⁸ Say andukey ya impangitepel nen Jehova ed Israel so binmayag ni na masulok a 120 a taon. Diad loob na masulok a 1,500 a taon na awaran da bilang totoon pinili na Dios, maslak a panaon et sinubok na saray Israelita so andukey a panagtepel na Dios. Pigaran simba labat kayari na mamilagron inkiliktar da manlapud Ehipto, sikara so nandayew ed talintao, a mangipapatnag na pirmin agpanagrespeto ed Manangilaban da. (Exodo 32:4; Salmo 106:21) Diad tinmumbok iran dekada, nanreklamo iray Israelita nipaakar ed tagano a mamilagron intarya nen Jehova diad desierto, nanmeremere sumpad si Moises tan Aaron, nansalita a sumpad si Jehova, tan akapanggawa na pilalawanan ed saray pagano, ya akibiang ni ra ingen ed panagdayew ed si Baal. (Numeros 11:4-6; 14:2-4; 21:5; 25:1-3; 1 Corinto 10:6-11) Makatunongan a deralen la komon nen Jehova iray totoo to, balet inagamil to ni so andukey a panagtepel.​—Numeros 14:11-21.

9. Panon a pinaneknekan nen Jehova a sikatoy Dios a walaay andukey a panagtepel legan na panaon na saray Ukom tan legan na monarkya?

⁹ Legan na panaon na saray Ukom, saray Israelita so aminpigan naplag ed idolatriya. Sanen ontan so ginawa ra, sikara so inkaindan nen Jehova ed saray kakabusol da. Balet sanen nagbabawi ira tan kinmerew ira ed sikato na tulong, inagamil to so andukey a panagtepel tan pinatalindeg to iray ukom pian mangiliktar. (Uko-ukom 2:17, 18) Legan na andukey a peryodo na monarkya, wala so pigaran arari ya angipanengneng na nikabkabiig a debosyon ed si Jehova. Tan anggan diad pananguley na saray matoor ya arari, saray totoo so mabetbet a mangisamok na palson panagdayew ed tuan panagdayew. Sanen pinatalindeg nen Jehova iray propeta pian mamasakbay sumpad katutunganga ra, saray totoo so kaslakan a tinmalineng ed saray mauges a saserdote tan palson propeta. (Jeremias 5:31; 25:4-7) On, pinasegsegang na saray Israelita iray matoor a propeta tan pinatey da ni ingen so arum ed sikara. (2 Awaran 24:20, 21; Gawa 7:51, 52) Anggaman kuan, nantultuloy si Jehova ya angipanengneng na andukey a panagtepel.​—2 Awaran 36:15.

Nantultuloy ni so Andukey a Panangitepel nen Jehova

10. Kapigan angangga so andukey a panagtepel nen Jehova?

¹⁰ Balet, ipapanengneng na awaran a say andukey  a panagtepel na Dios so walaan na limitasyon. Nen 740 K.K.P., inabuloyan toray Asiryano a manakop ed samploran-tribun panarian na Israel tan adestiero iray manaayam ditan. (2 Arari 17:5, 6) Tan diad pansamposampot na tinmumbok a siglo, inabuloyan toray taga-Babilonia a mangataki ed duaran-tribun panarian na Juda tan dineral da so Jerusalem pati say templo na satan.​—2 Awaran 36:16-19.

11. Panon ya impatnag nen Jehova so andukey a panagtepel anggan sanen impaakseb to so panangukom?

¹¹ Balet, anggan sanen impaakseb toy panangukom ed Israel tan Juda, agnilingwanan nen Jehova so pagmaliw a manangitepel. Panamegley na propeta ton si Jeremias, impasakbay nen Jehova so kipawil lamet na pinili ton totoo. Inkuanto: “Kasumpal na pitomplo a taon a nipaakar ed Babilonia, dalawen ta kayo naani, et gawaen ko naani so maong a salitak ed sikayo, dia ed pangipawil ko ed sikayo ed saya a pasen. Et naromog yo ak naani . . . et ekalen ta kayo naani ed inkadakep yo, et tiponen ta kayo naani a manlapu ed saray amin a nasyon, tan ed saray amin a pasen ya angipaarapan ko ed sikayo.”​—Jeremias 29:10, 14.

12. Panon ya apaneknekan ya indirehi na Dios so impawil na Judion nakdaan no nipaakar ed isabi na Mesias?

¹² Sakey a nakdaan ed saray adestieron Judio so peteg ya akapawil diad Juda tan impawil da lamet so panagdayew ed si Jehova diad impanpaalagey day templo ed Jerusalem. Diad pakasumpal na saray gagala nen Jehova, sayan nakdaan so magmaliw a singa “linaew a manlapu ed Jehova,” a mangitarok na pakarepreskoan tan aligwas. Sikara so magmaliw met a makpel tan mabiskeg a singa ‘leon ed limog na saray ayep ed katakelan.’ (Miqueas 5:7, 8) Say unor a nibalikas so nayarin asumpal legan na panaon na saray Macabeo sanen saray Judio a walad silong na pamilya na saray Macabeo so amatakyas ed kakabusol da manlapud Insipan a Dalin tan indedika ra lamet so templo, ya abayaglan amatikan. Kanian say dalin tan say templo so nansiansia ta pian naabrasa na matoor a nakdaan so Anak na Dios sanen sikatoy pinmatnag ditan bilang Mesias.​—Daniel 9:25; Lucas 1:13-17, 67-79; 3:15, 21, 22.

13. Anggan kayari na impamatey na saray Judio ed Anak to, panon a nantultuloy nin impatnag nen Jehova ed sikara so andukey a panagtepel?

¹³ Anggan kayari na impamatey na saray Judio ed Anak to, nantultuloy nin impatnag nen Jehova ed sikara so andukey a panagtepel diad loob na talora tan kapaldua nin taon, ya inikdan to ra na nikabiig a pankanawnawa a magmaliw a kabiangan na espiritual a bini nen Abraham. (Daniel 9:27) * Sakbay tan kayari na taon 36 K.P., walaray Judio ya angawat ed sayan tawag, tan sirin, unong ya impangibalikas nen Pablo ed satan diad saginonor, “wala so kera unong ed panamili na grasya.”​—Roma 11:5.

14. (a) Nen 36 K.P., diad siopa so inkinatnatan na pribilehyon pagmaliw a kabiangan na espiritual a bini nen Abraham? (b) Panon ya imbalikas nen Pablo iray liknaan to nipaakar ed paraan na impamili nen Jehova ed saray membro na espiritual ya Israel?

¹⁴ Nen 36 K.P., say pribilehyo ed pagmaliw a kabiangan na espiritual a bini nen Abraham so inmunan ninatnat ed saramay aliwan Judio odino  proselita. Saramay kinmiwas met so akagamor na agkanepegan a panangasi tan andukey a panagtepel nen Jehova. (Galacia 3:26-29; Efeso 2:4-7) Diad impangibalikas nen Pablo ed aralem ya apresasyon to ed kakabatan tan gagala a walad benegan na mapangasi, andukey a panagtepel nen Jehova, a lapud satan et atipon so dagup a bilang na saramay atawag pian nakompleto so espiritual ya Israel, oniay inyabawag to: “O say kaaralman na kayamanan na kakabatan tan pakaamta na Dios! Agaylan agnausisa a kanonotan to, tan agnatebek ira a dalan to!”​—Roma 11:25, 26, 33; Galacia 6:15, 16.

Andukey a Panagtepel Nisesengeg ed Ngaran To

15. Anto so manunan rason na andukey a pantetepel na Dios, tan anton isyu so mankaukolan na panaon pian nasolbar?

¹⁵ Akin ya aagamilen nen Jehova so andukey a panagtepel? Manuna, ta pian nitandoro so masanton ngaran to tan niyalangon so inkasoberano to. (1 Samuel 12:20-22) Say moral ya isyu a pinalesa nen Satanas nipaakar ed pangaagamil nen Jehova ed inkasoberano To so mankaukolan na panaon pian nagnap a nasolbar diad imaton na amin a palsa to. (Job 1:9-11; 42:2, 5, 6) Kanian, sanen nalalames so totoo to diad Ehipto, oniay kuan nen Jehova ed si Faraon: “Sikato’ya so amaawetan ko ed sika, pian ipanengneng ko ed sika so pakapanyarik, tan pian say ngaran ko nibawag ed amin a mundo.”​—Exodo 9:16.

16. (a) Panon a ginawan posibli na andukey a panagtepel nen Jehova so pangiparaan ed totoo a para ed ngaran to? (b) Panon a napasantos so ngaran nen Jehova tan niyalangon so inkasoberano to?

¹⁶ Saray salita nen Jehova ed si Faraon so inaon sanen impaliwawa nen apostol Pablo so betang na andukey lan pantetepel na Dios diad kigloriaan na masanton ngaran To. Insan oniay insulat nen Pablo: “Anto, ta, no say Dios dia ed panlabay to a pangipatnag na sanok to, tan ipaamta toy pakayari to, intepel to a sankamasungdoan so saray visaji na sanok ya inggana ed kadederal: tan pian gawaen to a sankapatnagan so kayamanan na gloria to, ed saray banga na panangasi, a nen saman inggana to ed gloria, salanti sikatayo, a tinawag to met, aliwa lambengat a nanlapu ed saray Judios noag met saray Gentiles? Unong na kuan to met ed libro nen Oseas: Say agko wari baley a gendat, tawagen ko a baley ko.” (Roma 9:17, 22-25) Lapud inagamil nen Jehova so andukey a panagtepel, nipaway to manlapud saray nasyon so “totoo a nipaakar ed ngaran to.” (Gawa 15:14) Diad silong na Ulo ra, si Jesu-Kristo, sarayan ‘masanto’ so mananawir ed Panarian ya usaren nen Jehova pian pasantosen so matalonggaring a  ngaran To tan iyalangon so inkasoberano To.​—Daniel 2:44; 7:13, 14, 27; Apocalipsis 4:9-11; 5:9, 10.

Say Andukey a Panagtepel nen Jehova so Manresulta ed Kilalaban

17, 18. (a) Diad panggawa na anto a nayarin agtayo naam-amtaan a nakritiko so andukey lan pangitetepel nen Jehova? (b) Panon itayon napaseseg a moriaen so andukey a pantetepel nen Jehova?

¹⁷ Manlapud inmunan makadesyang ya impankasalanan na totoo ya angga ni’d natan, nipanengneng a mismo nen Jehova so impagmaliw ton manangitepel. Say andukey a pantetepel to sakbay na Delap so angiyabuloy na panaon pian nipasabi so manepeg a pasakbay tan niletneg so paraan na kilalaban. Balet angangga so panaanos to, tan sinmabi so Delap. Ontan met natan, ipapatnag nen Jehova so pirmin panagtepel, tan saya so ombabayag ni nen say inilaloan na arum. Balet, aliwa iyan rason pian onsuko. Say panggawa ed satan so mipadpara ed pankritiko ed andukey lan pangitetepel na Dios. Oniay intepet nen Pablo: “Mudmoraen mo so kayamanan na kaabigan to tan anos to tan katayadnoan, ya agmo amta a say kaabigan na Dios itonton to ka ed panagsibkel?”​—Roma 2:4.

¹⁸ Anggapo ed sikatayo so makaamta no anggad kapigan so pankaukolan tayo ni ed andukey a panagtepel na Dios pian naseguro ya aabobonan to itayo a nilaban. Oniay insimbawa nen Pablo ed sikatayo ya “isumpal [tayo] so dili a kilalaban [tayo] ed takot tan giwgiw.” (Filipos 2:12) Oniay insulat nen apostol Pedro ed saray kaparan Kristiano: “Say Katawan agto bayagen so sipan to, a singa say arum igaton da a mabayag; noag ingen masungdo ed sikayo, agto labay a wala so siopaman a natawtaw noag ingen amin komon nagegemtan da so panagsibkel.”​—2 Pedro 3:9.

19. Diad anton dalan a naanamot tayo so andukey a pangitetepel nen Jehova?

¹⁹ Kanian, agtayo komon onaalipanes ed paraan na pangaasikaso nen Jehova ed saray bengatla. Imbes, tumboken tayo so kaaruman a simbawa nen Pedro tan ‘ibilang tayo a kilalaban so sungdo na Katawan.’ Kilalaban na siopa? Kilalaban tayo tan ed dakerakel nin nakaukolan a makarengel ed “ebanghelyo na panarian.” (2 Pedro 3:15; Mateo 24:14) Ontulong itan ed sikatayo pian napabli so mabunbunlok a panangipatnag nen Jehova ed andukey lan pantetepel to tan mamakiwas itan ed sikatayo pian mangitepel ed pidedeneng tayo ed arum.

[Saray paimano ed leksab]

Kasin Nipaliwawa Yo?

• Anto so kabaliksan na salitan “andukey a panagtepel” diad Biblia?

• Panon ya impatnag nen Jehova so andukey ya impantepel to sakbay na Delap, kayari na impangautibo na Babilonia, tan nen inmunan siglo K.P.?

• Antoray importantin rason no akin ya ipapatnag nen Jehova so andukey a panagtepel?

• Panon tayon moriaen so andukey a panagtepel nen Jehova?

[Tepetepet Parad Panagaral]

[Litrato ed pahina 9]

Say andukey ya impantepel nen Jehova sakbay na Delap so angiter ed totoo na magenap a pankanawnawa pian magbabawi

[Litrato ed pahina 10]

Kayari na inkagba na Babilonia, agunggonaan iray Judio manlapud andukey ya impantepel nen Jehova

[Litrato ed pahina 11]

Nen inmunan siglo, saray Judio tan aliwan-Judio so agunggonaan ed andukey ya impantepel nen Jehova

[Saray litrato ed pahina 12]

Aanamoten na saray Kristiano natan so andukey a pangitetepel nen Jehova