Propesiya nen Isaias​—Liwawa Parad Amin a Katooan I

Kapitulo Desisais

Manmatalek ed si Jehova Parad Panangiwanwan tan Salimbeng

Isaias 20:1-6

1, 2. Anton peligro so nidungetan na totoo na Dios nen koma-walon siglo K.K.P., tan diad siopa so mas binalingan na karaklan ed sikara parad salimbeng?

 SINGA naimano la ed akadkauna iran kapitulo na sayan libro, saray totoo na Dios so nipaarap ed makapataktakot a sesga nen koma-walon siglo K.K.P. Nantutumbokan a dineral na saray napgaan-ed-dala ya Asiryano so daldalin, tan magano da lan lusoben so mamaabalaten a panarian na Juda. Diad siopa pasalimbengan iray manaayam ed bansa? Sikaray akisipanan ed si Jehova tan nepeg iran manmatalek ed tulong to. (Exodo 19:5, 6) Ontan so ginawa nen Arin David. Oniay impamidbir to: “Si Jehova sikato so dampay ko, tan pakdaal ko, tan manangilegyas ko, bangta kien ko.” (2 Samuel 22:2) Balet, mapatnag a dakel nen koma-walon siglo K.K.P. so agmanmamatalek ed si Jehova bilang say pakdaal da. Mas manmamatalek ni ra ed Ehipto tan Etiopia, a maniilalon sarayan dua a nasyon so mangitarya na proteksion sumpad sesgan ilubak na Asiryano. Nalilingo ira.

² Panamegley nen propeta ton Isaias, impasakbay nen Jehova a say pampasalimbeng ed Ehipto odino Etiopia so mapeligro. Itatarya na impuyan iran salita na propeta so makagunggonan leksion parad saray kapanaonan to tan lugan na satan so makanan leksion parad sikatayo nipaakar ed kakanaan na panmatalek ed si Jehova.

Sakey a Bansan Kasmak so Panagpaagus na Dala

3. Deskribien so pirmin pangiyaapasakeyan na imano na Asirya ed militar a pakayari.

³ TBantog iray Asiryano lapud pakayari ra’d militar. Oniay inkomento na libron Ancient Cities: “Dinayew da so biskeg, tan saray abalbaleg a baton talintao labat so panpipikasian da, saray leon tan baka ya ambelbelat so salisali tan limalima ra, saray payak na agila, tan ulo-ulo na too et simbolo na biskeg, pakpel, tan pananalo. Say pibabakal so manunan pangiyaapasakeyan na imano na nasyon, tan saray saserdote so andi-tundan mangisusugsog na bakal.” Makatunongan ya indeskribe nen Nahum a propeta ed Biblia so Ninive, say kabisera na Asirya, bilang “syudad a marala.”​—Nahum 3:1.

4. Panon a tinalagnaw na Asiryano so kapusoan na arum a bansa?

⁴ Saray taktika na Asiryano ed pibabakal so maruksan tuloy. Saray inyukit ed padir diad saraman a panaon so mangipapanengneng ed saray Asiryanon bumabakal a manetengteng ed saray kinautibo ra panamegley na saray taga ya intebeng ed saray eleng odino bibil. Panamegley na saray gayang et binulag da iray arum a kautibo. Sakey ya inskripsion so mangibabaga ed sakey ya impangubkob a pinutot-putot na Asiryanon armada iray kautibo ra tan nanggawa ra na duaran bunton diad paway na syudad​—sakey a parad saray ulo tan say sananey parad saray lima tan sali. Saray anak na akobkob so pinoolan. Say takot a pinawala na ontan ya inkaruksa so nagmaliw a bentaha parad armada na saray Asiryano, a papakapuyen na satan so determinasyon na saramay mangaamper ed saray armada ra.

Say Bakal Sumpad Asdod

5. Siopa so makapanyarin manuley na Asirya ed panaon nen Isaias, tan panon a niyalangon so salaysay na Biblia nipaakar ed sikato?

⁵ Nen panaon nen Isaias et adampot na Empiryo  na Asirya so agnaparaan a pakapanyari diad silong nen Arin Sargon. * Diad loob na dakel a taon, panduaruwaan na saray kritiko so kiwawala na sayan manuley, lapud anggapoy amta ran analambit ed sikato diad saray sekular a reperensya. Balet, asabi panaon et akotkot na saray arkeologo so nagban palasyo nen Sargon, tan niyalangon so salaysay na Biblia.

6, 7. (a) Mapatnag a diad antoran rason ya ingganggan nen Sargon so pangataki ed Asdod? (b) Panon a naapektaan na inkagba na Asdod iray kakaabay a bansa na Filistia?

⁶ Antikey ya indeskribe nen Isaias so sakey ed saray militar a kampanya nen Sargon: “Si Tartan linma ed Asdod, sanen sikato so imbaki nen Sargon ya ari ed Asirya, tan akibakal sumpa ed Asdod tan sikato so inala to.” (Isaias 20:1) * Akin ya ingganggan nen Sargon so pangataki ed syudad na Filisteo ya Asdod? Unona et say Filistia so kaalyado na Ehipto, tan say Asdod, a kawalaan na templo nen Dagon, so wala ed dalan a nadadalanan manlapud baybay na Ehipto a mamaarap ed Palestina. Kanian say syudad so walad estratehikon pasen. Say panakop ed satan so nayarin moriaen bilang manunan kundang diad pangubkob ed Ehipto. Niarum ni, saray rekord na Asiryano so mangibabagan si Azuri, ya ari na Asdod, so akikomplot ya onsumpad Asirya. Kanian, inekal nen Sargon so rebelyoson ari tan inyan to ed trono so agi na ari, a si Ahimiti. Siansia, satan so ag-anolbar ed saray pamaakaran. Agawa so sananey nin impanrebeldi, tan diad sayan pankanawnawa et mas mapuersan kinmiwas si Sargon. Ingganggan to so pangataki ed Asdod, a niliktob tan kinubkob itan. Maseguron tutukoyen na Isaias 20:1 iyan ebento.

⁷ Say inkagba na Asdod et sakey a sesga ed saray kakaabay ton bansa, nagkalautla ed Juda. Kabat nen Jehova a say totoo to so onkiling a manilalo ed “taklay a laman,” a singa say Ehipto odino Etiopia ed abalaten. Kanian, ingganggan toy Isaias ya iyakto so makapakebbiew a pasakbay.​—2 Awaran 32:7, 8.

“Lakseb tan Kasalisali”

8. Anton pinuyanan a mapropetikon kiwas so inyakto nen Isaias?

⁸ Inkuan nen Jehova ed si Isaias: “Onla ka, tan ukposen mo so magaspang ya abel a manlapu ed saray banel mo, tan ekal mo so sapin mo ed salim.” Inunor nen Isaias so ganggan nen Jehova. “Ginawa to so ontan a nanakar a lakseb tan kasalisali.” (Isaias 20:2) Say magaspang ya abel so kaslakan ya isusulong na saray propeta, a no maminsan et misiglaotan ed pasakbay a mensahe. Isusulong met itan diad panaon na krisis o kapagno narengel so balita nipaakar ed onsabin kalamidad. (2 Arari 19:2; Salmo 35:13; Daniel 9:3) Kasin si Isaias so peteg a nanakar a lakseb ed kaliberliber diad pantalos ya anggapon balot so kawes to? Andi met. Say Hebreon salita a “lakseb” so nayarin ontukoy met ed pagmaliw na sakey ya akakawes na pigpigara labat. (1 Samuel 19:24, NW, paimano’d leksab) Kanian nayarin nilakseb labat nen Isaias so akinpaway a kawes to, bangta pinansiansia to so antikey a kawes a kaslakan lan isusulong a walad dalem. Saray lalakin kautibo so maslak ya ililitrato ed onian paraan diad saray iskultura na Asiryano.

9. Anto so mapropetikon kabaliksan na kiwas nen Isaias?

⁹ Say kabaliksan na nikaduman kiwas nen Isaias so nipaliwawa: “Si Jehova inkuan to, Singa si aripen ko ya Isaias a nanakar a lakseb tan kasalisali a taloy taon a nipaakar a tanda tan pankelawan nipaakar ed Ehipto tan nipaakar ed Etiopia; ontan naani so ari na Asirya a mangiyakar ed arawi ed saray dinakep ed Ehipto, tan saray apalis ed Etiopia, ugaw tan masiken, lakseb tan kasalisali, tan andi sakbong so saray kipuy, a kibabaingan [“inkalakseb,” NW] na Ehipto.” (Isaias 20:3, 4) On, saray Ehipsio tan Etiope so magano lan nakautibo. Anggapoy kawananen. Anggan saray “ugaw tan masiken” so nasamsaman  na amin a kayarian da tan nidestiero ira. Panamegley na sayan makapaermen a piguratibon panangilitrato, pinasakbayan nen Jehova iray manaayam ed Juda ya anggapoy kakanaan na panmatalek ed Ehipto tan Etiopia. Say kageba na sarayan nasyon so mangitonton ed “inkalakseb”​—say sigpot a kababaingan da!

Akusbo so Ilalo, Kinmupas so Karakpan

10, 11. (a) Anto so magmaliw a kiwas na Juda sano namoria ton say Ehipto tan Etiopia so andiay pakayari diad arap na Asirya? (b) Panon a nayarin saray manaayam ed Juda so onkiling a manmatalek ed Ehipto tan Etiopia?

¹⁰ Sinmublay et mapropetikon indeskribe nen Jehova so kiwas na totoo to sanen amoria ran say iilaloan dan mansalimbeng, say Ehipto tan Etiopia, so apaneknekan ya andiay pakayari diad arap na saray Asiryano. “Napunaw ira naani tan nagulo ra, nisengeg ed Etiopia a panilaloan da, tan say Ehipto a gayaga ra. Et say manaayam ed saya a gilig na dayat ikuan da ed satan ya agew, Nia, onia so panilaloan tayo, iner so binatikan tayo nipaakar ed tulong pian nilaban itayo manlapu ed ari na Asirya: et sikatayo, panon so ibatik tayo?”​—Isaias 20:5, 6.

¹¹ Say Juda so singa labat makisir a dalin ed gilig na dayat no ikompara ed pakapanyari na Ehipto tan Etiopia. Nayarin pigara ed saray manaayam ed “saya a gilig na dayat” so naayat ed karakpan na Ehipto​—say pandinayewan iran piramid, saray ataragey a templo, tan saray maawang a villa na satan ya apaliberan na saray hardin, manbubungan kakiewan, tan saray kulos. Say makapakelkelaw ya arkitektura na Ehipto so singa paneknek ed inkaligen tan inkapermanente. Maseguron sayan bansa so agnaderal! Mapatnag a saray Judio so nandinayew met ed saray manag-pana, karwahe, tan saray managkabayo na Etiopia.

12. Diad siopa so nepeg a panmatalekan na Juda?

¹² No nipaakar ed inyakto nen Isaias a pasakbay tan saray mapropetikon salita nen Jehova, siopaman a mankuan a totoo na Dios ya onkiling a manmatalek ed Ehipto tan Etiopia so nepeg a manisip a maong. Alay abig no manmatalek ira ed si Jehova imbes a diad too! (Salmo 25:2; 40:4) Diad ikukurang na bengabengatla, say Juda so pirmin nanirap diad lima na ari na Asirya, tan diad saginonor et naimatonan ton aderal so templo tan say kabiseran syudad to panamegley na Babilonia. Balet, sakey a “kakaplo,” “say masanto a bini,” so atilak, a singa say sengeg na abalbaleg a kiew. (Isaias 6:13) Sano nasabi la so panaon, say mensahe nen Isaias so mamaseseg a tuloy ed pananisia na satan a melag a grupo a mantutultuloy a manmamatalek ed si Jehova!

Manmatalek Ka ed si Jehova

13. Antoran desdes so mangaapekta ed amin​—namparan saray mananisia tan agmananisia​—natan?

¹³ Say pasakbay ed Isaias nipaakar ed inkaandi-kakanaan na panmatalek ed Ehipto tan Etiopia so aliwa labat lan andiay kabaliksan ya awaran. Walaan itan na praktikal a kablian ed panaon tayo. Manbibilay itayo ed “maatap a panaon a mairap a pidenengan.” (2 Timoteo 3:1, NW) Saray kairapan ed pinansyal, kasmak ya inkaduka, ag-inkaligen na politika, gulo ed loob na bansa, tan say melag o malaknab iran bakal so walaan na makadesyang iran epekto​—aliwan diad saray mangipupulisay labat ed pananguley na Dios noagta ontan met ed saramay manlilingkor ed si Jehova. Say tepet a nipapaarap ed balang sakey et, ‘Siopa so kerewan ko na tulong?’

14. Akin a si Jehova lambengat so nepeg a panmatalekan tayo?

¹⁴ Arum so nayarin mandinayew ed saray peles ya eksperto ed pinansyal, politiko, tan sientista, a mansasalita nipaakar ed panresolbi ed saray problema na too, ya uusaren so inkadunong tan teknolohiya na too. Balet, malinew ya ibabaga na Biblia: “Magmaong so panmatalek ed Jehova nen say pangiyan na ilalo ed saray prinsipes.” (Salmo 118:9) Amin a plano na too parad kareenan tan kaligenan so ag-ontalona makasengeg ed matukoy ya imbaga nen propeta Jeremias: “O Jehova, amtak a say dalan na too anggapo ed sikato lanlamang; aliwa a wala ed too a manakar a mangitonton ed saray kurang to.”​—Jeremias 10:23.

15. Iner akapapeg so mogmon ilalo parad nagogonigon a katooan?

¹⁵ No ontan, kaukolan a saray lingkor na Dios so ag-alablabas a mandinayew ed ompatnag a biskeg tan kakabatan na sayan mundo. (Salmo 33:10; 1 Corinto 3:19, 20) Say alenleneg ya ilalo parad nagogonigon a sankatooan so akapapeg ed Manamalsa, si Jehova. Saramay manmamatalek ed sikato so niliktar. Unong ya insulat nen pinuyanan ya apostol Juan, “say mundo mangangga, tan saray penel to: sabalet so mangunor ed linawa na Dios onsiansia lawas.”​—1 Juan 2:17.

[Saray paimano ed leksab]

[Tepetepet Parad Panagaral]