Kalinisan​—Anto so Talagan Kabaliksan na Satan?

LAPUD graben inkarutak na saray kipapasen ed Europa tan diad Estados Unidos legan na saray koma-18 tan koma-19 a siglo, saray misionaryo ed satan a panaon so angikalar ed say tatawagen a “doktrina nipaakar ed kalinisan.” Impara na sayan doktrina so dutak ed kasalanan, ya ibabagan say kalinisan so mamaapit ed sakey diad Dios. Nayarin saya so nanggawan popular ed prinsipyon “Say kalinisan so onsublay ed inkamaridios.”

Ontan so panmoria na Salvation Army, ya inletneg di William tan Catherine Booth. Unong ed libron Health and Medicine in the Evangelical Tradition, say sakey ed saray sankaunaan a diparan da et: “Soap, Soup, and Salvation.” Insan, sanen asegurado di Louis Pasteur tan arum nira a mansiglaotan so sakit tan baktirya, lalon anagdag itan pian gegemtanen iray magmaong a programa tan sientipikon basiyan parad bunigas na karaklan.

Kabiangan ed pigaran tampolan a totontonen et say agla iyangob ed Biblia na sakey a tasi ed korte tan say pangekal ed lusor a paniinuman a pansusublayan diad saray eskuelaan tan istasyon na tren. Nansagpot nira ingen pian say kopa a pansusublayan ya usaren diad saray relihyoson serbisyo so nasalatan na lusor a parad kada sakey a too. On, saramay inmunan angigapo ed satan et ompatnag a tinmalona ed impanguman na awawey na totoo nipaakar ed kalinisan. Ontanlay epekto na satan a tinukoy na sakey a  managsulat so resulta bilang “pirmin pampirawat ed kalinisan.”

Balet, ompatnag a sayan “pirmin pampirawat ed kalinisan” so ataptapew. Ag-abayag et pinagmaliw met la na saray komersyante so ordinaryon sabon bilang sakey a produkton pampaganggana. Isasagyat na saray masilib a patalastas iray kustomer a manisia a no usaren so oniaran produkton panaglinis ed laman, say mangusar so nawalaan na talindeg ed sosyedad a nayarin panibegan labat na arum. Ipupurek na telebisyon iyan pantasya. Saray maaligwas tan makapaingganyon totoo a nipaparungtal ed saray komersyal tan ed saray drama ed radio tan telebisyon so mataltalag a nanengneng a manlilinis ed abung, manpapanis ed sular, mandorokdok na basura, odino mangibabantak ed dutak na saray pusa tan aso ra.

Wadtan met iray mangikakatunongan a makalmo ira kuno na gastosen ed inagew-agew no mantrabaho ra, bangta say kimey ed abung odino arum nin kimey a panaglinis et anggapoy naalagar a sueldo. Tan lapud ta anggapo so nagunggonan kuarta, akin a kaukolan da nin asikasoen so kaliberliber? Sakey a resulta na saya et momoriaen la na arum a totoo natan a say kalinisan so para labat ed laman.

Say Panmoria na Dios ed Kalinisan

Anggapoy duaruwa a saramay sagpot nensaman pian ibangat so kalinisan so amaaligwas ed kipapasen na panagbilay na totoo. Tan petepeteg ya ontan, lapud say kalinisan et sakey a kalidad a manlalapud masanto tan malinis a Dios, si Jehova. Sikato so mangibabangat ed pankaabiganan tayo diad pagmaliw a masanto tan malinis ed amin a kurang tayo.​—Isaias 48:17; 1 Pedro 1:15.

Si Jehova a Dios so napanuliranan ed sayan pamaakaran. Say kalinisan, ontan met ed arum niran agnanengneng a kalidad to, so napaneknekan ed nanengneng a palsa na Dios. (Roma 1:20) Nanengneng tayo a say mismon palsa so agbalot pansesengegan na magnayon a polusyon. Say dalin a walaan na dakel a sikulo ed ekolohikal et walaan na makapakelaw a dilin-panaglinis, tan denisinyo itan parad malinis tan mabunigas a panagbilay. Say ontan a malinis a kimey so manlalapu labat ed say sinononot-ed-kalinisan a Desinyador. Kanian, nayarian tayon ibaga base’d saya a saray managdayew ed Dios so nepeg a malinis ed amin ya aspekto na bilay da.

Apatiran Aspekto na Inkalinis

Ipaparungtal na Biblia so apatiran aspekto na inkalinis a nepeg a panbanikelan na saray managdayew na Dios. Sansakeyen tayon konsideraen iraya.

Espiritual. Saya so ipapasen a sankaimportantian ya inkalinis ed amin lapud satan so manasaglawi ed ilalo na too parad andi-anggaan a bilay. Balet, mabetbet a sayan aspekto na inkalinis so maslak a nibabaliwala. Diad simplin panangibaga, say pagmaliw a malinis ed espiritual et kabaliksan toy agbalot ilampas ed inggetar na Dios a ketegan na tuan panagdayew tan palso, lapud momoriaen na Dios a marutak so dinanman a nengneng na palson panagdayew. Oniay insulat nen apostol Pablo: “Ekal kayo ed leet da, tan onsian kayo, kuan na Katawan, tan agyo diwiten so marutak; tan akoen takayo.” (2 Corinto 6:17) Espesipikon tuloy met si babangatan a Santiago ed sayan pamaakaran: “Say relihyon a malinew tan andi tilol ed arap na Dios tayo tan Ama sikato ya: . . . say pansiansia ya andi mantsa to ed mundo.”​—Santiago 1:27.

Mabitar so impangidemostra na Dios ya agto aabobonan so pangilaok na palson panagdayew ed tuan panagdayew. Mabetbet a lalanoren na palson panagdayew so marutak ya agagamil tan makapadimlan taltalintao tan dirios. (Jeremias 32:25) Kanian, nasisimbawa iray tuan Kristiano a paliisan da so antokaman a pakapilanor ed agmalinis a panagdayew.​—1 Corinto 10:20, 21; Apocalipsis 18:4.

Moral. Dia et inggeter met na Dios so pandumaan na malinis tan agmalinis. Diad intiraminte et nagmaliw so mundo a singa adeskribe diad Efeso 4:17-19: “Abilungetan so kalakal da, a niarawi ra ed bilay na Dios . . . A diad inkamaunor da ed liknaan da inter da so inkasikara a dili ed kaalakan na laman, pian gawaen da a siaagap so amin a nengneng na karumsisan.” Say ontan ya imoral a kanonotan so nipapatnag diad nanduruman dalan, mapalaway tan masilib, kanian kaukolan a manalwar iray Kristiano.

Amta na saray manangaro ed Dios a say  prostitusyon, homoseksualidad, pisekso sakbay na kasal, tan pornograpiya et isusumlang ed estandarte nen Jehova nipaakar ed moral a kalinisan. Balet, kaslakan la so pangipapatnag ed sarayan agagamil diad mundo na panagligliwaan tan moda. Nepeg sirin a manalwar iray Kristiano ed saratan a tendensia. Say pansulong na antiktikey tan mapalaway iran kawes diad Kristianon miting odino sosyal iran pantitipon so manawag na agkaukolan ya imano ed laman na too tan pakapatnagan na kakulangay inkasimpit. Say ontan a paraan na panangawes so aglabat mangitarok na marutak a minumundon kaisipan diad Kristianon pantitipon noagta mamawala met itan na marutak iran kanonotan ed arum. Saya so sakey ya aspekto a kaukolan a panggunaetan na saray Kristiano ya ipatnag so “kakabatan a wala a manlapu ed tagey.”​—Santiago 3:17.

Mental. Say sankaaraleman iran kanonotan na sakey so nepeg ya aliwan simpenan na marutak iran kanonotan. Amasakbay si Jesus sumpad marutak a kaisipan sanen inkuanto: “Balang sakey ya onlimgis ed sakey a bii ed pangagum to, akilawanan la ed sikato diad puso to.” (Mateo 5:28; Marcos 7:20-23) Onaaplika met irayan salita diad inenengneng ed saray pornograpikon litrato tan pelikula, panagbasa ed mabanday iran seksual a kagagawa, tan pandengel ed saray kantan mangisasagyat na kabandayan. Kanian, nepeg a paliisan na saray Kristiano a namatikan so inkasikara na marutak iran kanonotan a nayarin pansengegay agmalinis tan agmasanto a panagsalita tan kiwakiwas.​—Mateo 12:34; 15:18.

Pisikal. Say inkasanto tan kalinisan ed pisikal so maapit a nisiglaot diad Biblia. Alimbawa, oniay insulat nen Pablo: “Inararok ira, linisan tayo komon so inkasikatayon dili ed ami tilol na laman tan espiritu, a yadyarien itayo na kasantosan dia ed takot ed Dios.” (2 Corinto 7:1) Kanian, nepeg a manbanikel iray tuan Kristiano a pansiansiaen dan malinis tan malimgas so laman da, ayaman da, tan kaliberliber da, anggad iyabuloy na kipapasen. Anggan diad lugar a kulang so suplay na danum a panuras odino panames, nepeg a gawaen na saray Kristiano so anggaay nayarian da pian mansiansian malinis tan presentable.

Say pisikal a kalinisan so mangipupulisay met ed panag-usar na antokaman a klase na tabako, alablabas a panag-inum na alak, tan antokaman a nengneng na panag-abuso ed druga, a mandutak tan maneral ed laman. Nanliketan na managpastol ya adeskribe ed Say Kanta nen Solomon so ambalingit ya angob na kawes na biin Sulamita. (Kanta nen Solomon 4:11) Say pangasikaso ed personal a kalinisan na laman so maaron gawa, lapud agtayo labay a nabangetan iramay walad liber tayo. Nayarin maabig so pangusar na saray pabalingit tan kulon, balet anggapo lay onsalinti ed regular a panames tan malinis iran kawes.

Nawalaan na Balansin Panmoria

No nipaakar ed pisikal a kalinisan, nayarin manisip na alablabas so totoo. Diad sakey a dapag, say pagmaliw a panatiko nipaakar ed kalinisan so nayarin manamsam ed maliket a panagbilay tayo. Nayarin mangupot met itan na mablin  panaon tayo. Diad biek a dapag, say marutak tan agmauksoy iran ayaman so nayarin magastos no apigeren. Say kabkaabigan et say praktikal tan balansin paraan ed pamasiansian malinis tan presentable so ayaman tayo.

Pansiansiaen a simpli. Saray ayaman odino kuarton asiwaklat so mairap a linisan, tan nayarin mairap a naimano so dingot ed ontan iran masupit a kaliberliber. Say masimpit tan mauksoy iran ayaman so mankaukolan na daiset a panaon ed panlinis. Say simplin panagbilay so nipapaseseg a tuloy diad Biblia: “No wala [so] pantagano tayo tan kawesen tayo pasaragen tayo komon ya.”​—1 Timoteo 6:8.

Pansiansiaen a masinop. Say malinis ya ayaman et responsabilidad na amin a manaayam ditan. Say atakatak iran ayaman so mabetbet ya onggapo ed atakatak iran kuarto. Say kabaliksan na masinop et amin a ganagana so wala ed dugan pasen to. Alimbawa, nepeg a say pasen na maringot iran kawes et aliwan diad datal na kuarton-ugipan. Tan nagkalalon nonoten, a saray galaw-galaw tan kagawaan ya ataytayak et nayarin mapeligro. Say dakel ya aksidente ed ayaman so makasengeg ed inkasiwaklat.

Malinew a say kalinisan tan say Kristianon kabibilay so lawas a nantekep. Nipaakar ed maridios a dalan na bilay, sinaglawi nen propeta Isaias so nipaakar ed “say Dalan na Inkasanto.” Tan inyarum to so seryoson ideya a “say agmalinis agnaani ondalan ed sikato.” (Isaias 35:8) On, say pamayubo ed maong iran ugali ed kalinisan natan so mabiskeg a mamaneknek na pananisia tayo ed sipan na Dios a magano to lan iletneg so sakey a malinis a paraison dalin. Insan, diad amin a pasen na sayan marakdakep a planeta, amin a totoo so mangidayew ed si Jehova a Dios diad sigpot ya itulok ed saray nagnap ya estandarte to ed kalinisan.​—Apocalipsis 7:9.

[Litrato ed pahina 6]

Say malinis ya ayaman so responsabilidad na amin a manaayam ditan

[Litrato ed pahina 7]

Say dalin so walaan na makapakelaw a dilin-panaglinis