Panon Kaimportante so Kalinisan?

NANDURUMA so kabaliksan na kalinisan parad nanduruman totoo. Singa bilang, no say sakey a melag ya ugaw so ingganggan na ina to a manuras na limalima to tan mandilamos, nayarin isipen ton magenap la so basta pamasa to’d saray gamet to tan sungot to. Balet magmaong so amta na Ina. Sikatoy urasan to lamet tan sabonen ton maong iray lima tan lupa to insan to benlawan​—anggaman manpuligsat so ugaw!

Siempre, aliwan parepareho iray estandarte ed kalinisan diad interon mundo, tan ombabaleg so totoo a walaan na nanduruman pakatalos ed kalinisan. Nensaman, say malinis tan mauk-uksoy a kaliberliber na eskuelaan diad dakel a bansa so akatulong ed saray estudyante a niyugali ray magmaliw a malinis. Natan, arum a sular na eskuelaan so napnoy dutak tan nantetebagan a singa iratan buntonan na basura imbes a pasen a panggalawan tan pan-ehersisyoan. Tan komusta so kuarton-panaaralan? Oniay inkuan nen Darren, janitor ed sakey a haiskul diad Australia: “Natan et naimano tayo met so takatak diad loob na kuarton-panaaralan.” Ipapasen na arum ya estudyante a say ganggan a “Dokdok mo’tan” odino “Linisan mo’tan” et kabaliksan ton sikaray dudusaen. Say problema et uusaren na arum a managbangat so panaglinis bilang panagdusa.

Diad biek a dapag, saray wala la’d edad so aliwan naynay a maabig ya ehemplo ed kalinisan, balanglan diad agew-agew a kabibilay odino diad pasen na negosyo. Alimbawa, dakel a publikon lugar so papaulyanan a marutak tan aliwliwa. Arum ya industriya so manudutak ed kaliberliber. Balet, aliwan saray andiay-bilay ya industriya tan negosyo so sengegan na polusyon, noagta saray totoo. Anggaman say inkaagum so manuna palagin sengegan na sankamundoan a problema ed polusyon katekep laray mauges ya epekto na satan, kabiangan ed problema et resulta met na marutak ya ugugali na too. Sayan konklusyon so sinuportaan na sakey a datin direktor heneral na Commonwealth diad Australia sanen inkuanto: “Amin ya isyun nipaakar ed publikon bunigas so ibabaliwala la na kada laki, bii, tan ugaw.”

Anggaman kuan, liknaen na arum a say kalinisan et personal a pamaakaran tan nepeg ya agpibabalian na anggan siopa. Talaga kasin ontan?

Importantin maong so kalinisan no nipaakar ed tagano​—balanglan sasaliwen tayo itan diad tindaan, kakanen itan diad restawran, odino naimbitaan a mangan diad abung na kaaro. Say atagey ya estandarte ed kalinisan  so iilaloan ed saraman so mangaasikaso tan mangipaparaan ed taganon kakanen tayo. No marutak iray lima ra odino lima tayo​—nayarin pansengegan itan na dakel a sakit. Komusta met diad saray ospital​—paspasen ya iilaloan tayon walay kalinisan a nagkalalo nen say arum nin pasen? Inreport na The New England Journal of Medicine a say agpanuuras na saray doktor tan nars ed kalimaan da so nayarin sengegan no akin a walaray naiimpeksion a pasyente ed ospital a panggagastosan na samplon bilyon a dolyar ed tinaon pian natambal. Manepeg labat ya ilaloan tayon anggapo so toon mangipeligro ed bunigas tayo panamegley na marutak iran ugali to.

Mapeligro met sano wala so sakey a​—sigagagala odino bengatbengat​—a manudutak ed pangaalaan tayo na danum. Tan panon kasegurado so sakey a manakar a kasalisali ed gilig na dayat no nanengneng ton walaray ringgilyan imbantak na saray adik ed druga tan arum nira? Nayarin say nagkalalon importantin tepet ed balang sinansakey et: Kasin aagamilen mi so kalinisan ed dilin ayaman mi?

Onia so intepet nen Suellen Hoy, diad libro ton Chasing Dirt: “Kasin malinis itayo a singa dati?” Inebatan to: “Andin balot.” Sinaglawi toy panguuman-uman na saray estandarte ed sosyedad bilang manunan sengegan. Bangta ondaraiset so panaon a panaayam na totoo diad abung, sikara lay manguupa na sananey pian ilinisan ira. Lapud satan, say panamasiansiay kalinisan ed kaliberliber so aliwa lan prayuridad. Oniay inkuan na sakey a laki: “Agko lilinisan so banyo​—say laman ko so lilinisan ko. Anggano marutak so abung ko, basta malinis ak.”

Balet, say kalinisan so mas importante nen say akinpaway ya itsura. Lalaktipen na saya so amin ya etika ed mabunigas a panagbilay. Satan met so kipapasen na nonot tan puso a manasaglawi’d saray moral tan say panagdayew tayo. Imanoen tayo no panon ya onia so kipapasen.