Igiya Yo Iray Kurang Yo Panamegley na Maridios Iran Prinsipyo

“[Si Jehova] so mangibangat ed sika nipaakar ed nabang mo.”​—ISAIAS 48:17.

1. Panon ya iwawanwan na Manamalsa so katooan?

 DIAD panggugunaet na saray sientista a mandiskobre ed saray sekreto ed uniberso, sikara so mankelkelaw lapud kinabaleg a tuloy na enerhiya ya apusek ed uniberso a walad kaliberliber tayo. Say banwa tayo​—a kabkaabigan ed kabaleg a bitewen​—so mamapawala na enerhiya ya anggad “100 a bilyon a bomba a hydrogen ya onsasabog ed kada segundo.” Nayarian na Manamalsa a kontrolen tan idirehi iratan ya abalbaleg a pinalsa ed tawen lapud ag-ageteran a pakapanyari to. (Job 38:32; Isaias 40:26) Komusta itayo bilang totoo, ya apalangkapan na kawayangan, moral a kapasidad, inkatudio, tan pakatalos ed espiritual a bengatla? Diad anton dalan so pangiwawanwan ed sikatayo na Manamalsa tayo? Simamaaro to itayon igigiya diad panamegley na saray naspot a ganggan tan atagey iran prinsipyo to, a misiglaotan ed nipasal a maong a konsiensia tayo.​—2 Samuel 22:31; Roma 2:14, 15.

2, 3. Anton klase na katutulok so pakaliliketan na Dios?

² Naliliketan so Dios ed intelihente iran pinalsa to a malabay ya ontulok ed sikato. (Uliran 27:11) Imbes ya iprograma to itayon tuloktulok labat a singa saray andiay-nonot a robot, inikdan itayo nen Jehova na kawayangan pian makapandesisyon itayo a manggawa na duga.​—Hebreos 5:14.

³ Si Jesus, a nagnap ya angisindag ed Ama to, so angikuan ed saray babangatan to: “Sikayo so kakaarok, no gawaen yo so saray bengatla ya ingganggan ko ed sikayo. Agta kayo la tawagen ya ariripen.”  (Juan 15:14, 15) Nensaman a panaon, say aripen so tuloktulok labat ed saray ganggan na katawan to. Diad biek a dapag, say pankaaro so napoporma diad pangipatnag na saray kalidad a makasagyat ed puso. Nayarian tayoy magmaliw a kakaaro nen Jehova. (Santiago 2:23) Sayan pankaaro so papaeleten na panaroan. Insiglaot nen Jesus so katutulok ed Dios diad aro sanen inkuanto: “No say sakey a too aroen to ak, unoren toy salitak, et sikato so aroen nen Amak.” (Juan 14:23) Lapud satan a gagala​—tan ed maligen a pangigigiya to ed sikatayo​—iimbitaan itayo nen Jehova a manbilay unong ed saray prinsipyo to.

Maridios Iran Prinsipyo

4. Panon yon deskribien iray prinsipyo?

⁴ Anto iray prinsipyo? Say prinsipyo so naukeran bilang “inkalapagan odino manunan katuaan: sakey a malaknab tan manunan ganggan, doktrina, odino padesir a ditan so angibasian odino angalaan ed arum.” (Webster’s Third New International Dictionary) Ipaparungtal na maalwar ya impanaral ed Biblia a say mangatatawen ya Ama tayo so mangiiter na manuna iran totontonen a mangokobre ed nanduruman kipapasen tan aspekto na bilay. Gagawaen to iya a sinononot ed magnayon a pakagunggonaan tayo. Mitunosan itan ed insulat na makabat ya Arin Solomon: “Denglen mo, O ana’ko, tan awaten mo so saray kuan ko; et saray taon na bilay mo sikara naani dakel. Imbangat ta ka dia ed dalan na kakabatan; intonton ta ka dia ed saray basbas na inkatunong.” (Uliran 4:10, 11) Saray manunan prinsipyo ya intarya nen Jehova so mangaapekta ed siglaotan tayo ed sikato tan ed kaparan totoo, ed panagdayew tayo, tan ed inagew-agew a bilay tayo. (Salmo 1:1) Konsideraen tayo so pigara ed sarayan manunan prinsipyo.

5. Mangiter na saray alimbawa na pigaran manunan prinsipyo.

⁵ Nipaakar ed siglaotan tayo ed si Jehova, inkuan nen Jesus: “Aroen mo so Katawan a Dios mo ed masimoon a pusom, tan dia ed masimoon a kamarerwam, tan dia ed masimoon a nonot mo.” (Mateo 22:37) Niarum ni, angitarya so Dios na saray prinsipyo a misiglaotan ed saray pidedeneng tayo ed kaparan totoo, a singa say Binmalitok a Ganggan: “Amin a bengatla sirin a labay yo a gawaen na totoo ed sikayo, ontan so gawaen yo met ed sikara.” (Mateo 7:12; Galacia 6:10; Tito 3:2) Nipaakar ed panagdayew, sikatayo so nabibilin: “Manpapagalangan itayo ed sakey tan sakey pian manaayatan itayo ed aro tan dia ed saray maabig a gawa; ya agtayo paulyan so saray panmumuyong tayo.” (Hebreos 10:24, 25) Nipaakar ed inagew-agew ya aspekto na bilay tayo, onia so ibabaga nen apostol Pablo: “Anggan mangan kayo sirin, odino oninum, odino antokaman a gawaen yo, gawa yo ya amin ed gloria na Dios.” (1 Corinto 10:31) Wala ni dakel ya arum a prinsipyo ed Salita na Dios.

6. Panon a nibiig iray prinsipyo manlapud saray ganggan?

⁶ Saray prinsipyo so onkakana, importante iran katuaan, tan naaaralan a pablien na saray makabat a Kristiano iratan. Pinuyanan nen Jehova si Solomon a mangisulat: “Talineng mo so saray salitak; ikiling mo so layag mo ed saray kuan ko. Agmo ra pasipoten a manlapu ed saray matam; yatol mo ra ed utel na pusom. Ta sikara so bilay ed saray makaromog ed sikato, tan kasil ed amin a laman da.” (Uliran 4:20-22) Panon a miduma iray prinsipyo ed saray ganggan? Saray prinsipyo so mangitatarya na basiyan parad saray ganggan. Saray totontonen, a magmaliw ya espesipiko, so nayarin onaplika ed partikular a panaon odino situasyon, balet saray prinsipyo so onaplika ed amin a panaon. (Salmo 119:111) Saray prinsipyo na Dios so ag-ondaan odino ompaso. Tua iray apuyanan a salita nen propeta Isaias: “Say dika namagaan, say bolaklak nalenes; balet say salita na Dios tayo mansiansia ed ando lan ando.”​—Isaias 40:8.

Manisip tan Onkiwas Base ed Saray Prinsipyo

7. Panon a say Salita na Dios so mamapaseseg ed sikatayon manisip tan onkiwas base ed saray prinsipyo?

⁷ Paulit-ulit, “say salita na Dios tayo” so mamapaseseg ed sikatayon manisip tan onkiwas base ed saray prinsipyo. Sanen akerew ed si Jesus ya isumaryo to so Ganggan, sinegek to itan ed duaran balikas​—say sakey so mangidadanet ed panangaro ed si Jehova, say sananey so mangidadanet ed panangaro ed kaparan too. (Mateo 22:37-40) Diad impanegek to, inaon nen Jesus so kabiangan manlapud akadkaunan antikey a sumaryo na manuna iran prinsipyo ed Mosaikon Ganggan, a nidalatdat diad Deuteronomio 6:4, 5: “Si Jehova a Dios tayo sikato so sakey a Jehova: Et sika aroen mo si Jehova a Dios mo ed amin a pusom tan diad ed  amin a kamarerwam, tan dia ed amin a pakayarim.” Mapatnag, walad kanonotan met nen Jesus so totontonen ya inter na Dios a naromog diad Levitico 19:18. Diad malinew, antikey, tan mapuersan impangisampot ed libro na Eclesiastes, saray salita nen Arin Solomon so anegek ed dakel iran ganggan na Dios: “Saya sikato so anggaan na kanonotan; amin, sikara so nadngel: Takotan mo so Dios, tan unoren mo so saray ganggan to; ta saya sikato so katiponan na kanepegan na too. Ta say Dios ipatnag to so balang gawa ed kaukom, pati balang inyamot a bengatla, no sikato kasi maong, odino sikato kasi mauges.”​—Eclesiastes 12:13, 14; Miqueas 6:8.

8. Akin a proteksion so pakawalaan na sigpot a pakatebek ed manuna iran prinsipyo na Biblia?

⁸ Makatulong ed sikatayo so sigpot a pakatebek ed sarayan manunan prinsipyo pian natalosan tan niyaplika a nagkalalo iray espesipikon totontonen. Sakey ni, no agtayo sigpot a talosan tan awaten iray manunan prinsipyo, nayarin agtayo makapanggawa na makabat iran desisyon tan say pananisia tayo so mainomay ya onletey. (Efeso 4:14) No ipirmi tayo iratan a prinsipyo ed nonot tan puso tayo, sikatayo so akaparaan a mangusar ed saratan diad saray panagdesisyon tayo. Sano iyaplika tayo iratan tekep na pakatalos, mangitarok iratan na itatalona.​—Josue 1:8; Uliran 4:1-9.

9. Akin ya aliwan mainomay a naynay a natebek tan niyaplika iray prinsipyo na Biblia?

⁹ Say pakatebek tan pangiyaplika ed saray prinsipyo na Biblia so aliwan singa kainomay na panumbok ed saray ganggan. Bilang ag-ayadyarin totoo et nayarin paliisan tayo so sagpot a kakaukolanen pian mankatunongan a base ed saray prinsipyo. Nayarin lablabayen tayo so espesipikon totontonen sano nipaarap itayo ed panagdesisyon odino nawewetwet. No maminsan et nayarin onkerew itayo na panangidirehi manlapud sakey a matatken la ed espiritual a Kristiano​—nayarin sakey a matatken ed kongregasyon​—ya iilaloan tayon mangiter na espesipikon totontonen ya onaplika ed kipapasen tayo. Ingen, say Biblia odino nibase ed Biblia iran publikasyon so nayarin agmangitarya na espesipikon totontonen, tan anggano naikdan itayo na sakey a totontonen, nayarin satan so ag-onaplika ed amin a panaon tan sirkumstansya. Nayarin nanonotan mo so sakey a too a tinmepet ed si Jesus: “Managbangat, ibagam ed agik a yapagan toak na tawir.” Imbes a tampol a mangiter na totontonen pian resolbien so gotgotan na saray sanagi, si Jesus so angiter na mas inkalapagan a prinsipyo: “Nengnengen yo, et manlikas kayo ed amin a kaagapan.” Sirin, angiter si Jesus na panontonan a makana nensaman ya anggad natan.​—Lucas 12:13-15.

10. Panon a say kondukta tayo a mitunosan ed saray prinsipyo so mangipaparungtal ed saray motibo na puso tayo?

¹⁰ Nayarin akaimano kayo la na saray totoo a napipilitan a mangunor ed saray ganggan, lapud takot a nadusa. Lapud respeto ed saray prinsipyo et naamper itan ya ugali. Say mismon nengneng na saray prinsipyo so mamapakiwas ed saraman so uuleyan na saratan ya onkiwas manlapud puso. Diad tua, maslak a prinsipyo so agmangilalanor na kadusa a tampol ed saraman so agmanguunor ed saratan. Saya so mangiter ed sikatayo na pankanawnawa a mangiparungtal no akin a tutuloken tayo si Jehova, tan no anto so mamapakiwas ed puso tayo. Makaromog itayo na alimbawa ed impangipulisay nen Jose ed imoral a pangaanamot na asawa nen Potipar. Anggaman agni inter nen Jehova so nisulat a ganggan sumpad pikakalugoran tan anggapoy impaakseb na Dios a dusa diad pirelasyonan  ed asawa na sananey a laki, kabat nen Jose iray prinsipyo na inletneg na Dios a katooran ed panamaley. (Genesis 2:24; 12:18-20) Natebek tayo unong ed inkiwas to a saratan a prinsipyo so pirmin angapekta ed sikato: “Panon sirin so pakayarik a manggawa ed saya ya abalbaleg a kabaglan tan kasalanan ya onsumpa ed Dios?”​—Genesis 39:9.

11. Diad antoran pamaakaran a saray Kristiano so malabay a paiwanwan ed saray prinsipyo nen Jehova?

¹¹ Natan, kaliktan na saray Kristiano so paiwanwan ed saray prinsipyo nen Jehova no nipaakar ed personal iran pamaakaran, a singa say pampili na saray kalimog, panligliwaan, musika, tan babasaen a materyal. (1 Corinto 15:33; Filipos 4:8) Legan ya ombubulaslas itayo ed pikakabat, pakatalos, tan panamabli ed si Jehova tan saray estandarte to, say konsiensia tan moral a pakatalos tayo, so ontulong ed sikatayon mangiyaplika ed saray prinsipyo na Dios diad silong na antokaman iran sirkumstansya ya aarapen tayo, anggan diad pribado iran pamaakaran. Lapud nigigiya na saray prinsipyo na Biblia, agtayo anapen iray pangibaraanan ed saray ganggan na Dios; nisay aligen tayo iraman so manasalin manggawa na alablabas bangta anggapo met so nasusumlang a ganggan. Namomoria tayo a say ontan a panag-isip et panamalikdo ed dili tan makaderal.​—Santiago 1:22-25.

12. Anto so importante ed pagmaliw a nigiya na saray maridios a prinsipyo?

¹² Bibidbiren na saray matatken ed espiritual a Kristiano a say importante ed panumbok ed maridios iran prinsipyo et say pampirawat a naamtaan no antoy panmoria nen Jehova ed pamaakaran. Onia so ipapaseseg na salmista: “O Sikayo a mangaaro ed Jehova, gula yo so mauges.” (Salmo 97:10) Diad impangibinsa-binsa ed pigaran bengatla ya ipasen na Dios a mauges, ibabaga na Uliran 6:16-19: “Wala so anem a bengatla a kagula nen Jehova; on, pitora so saray kadimla to: Saray mapangta a mata, matila a dila, tan saray lima a mangibung na maalas a dala; Puso a mannonot na saray marelmeng a gagala, salisali a masiglat ed kababatik a manuksa, Matila a tasi a manbitla na tilatila, tan say mantanem na subakil ed saray sanaagi.” No say pilalek ya isindag so panmoria nen Jehova ed saratan a manunan bengatla et mangiwanwan ed kabibilay tayo, mantultuloy a makapambilay itayo a mitunosan ed saray prinsipyo.​—Jeremias 22:16.

Nakaukolan so Maong a Motibo

13. Anton klase na kaisipan so indanet nen Jesus diad Sermon to ed Palandey?

¹³ Say pangamta tan pangiyaplika ed saray prinsipyo so manalimbeng met ed sikatayo manlapud patit na andi-kakanaan tan pormal labat a panagdayew. Wala so pandumaan na panumbok ed saray prinsipyo tan mapeget a panumbok ed saray totontonen. Impabitar nen Jesus iya diad Sermon to ed Palandey. (Mateo 5:17-48) Tandaan a saray dumerengel nen Jesus et Judios, kanian say kondukta ra so nepeg komon ya inuleyan na Mosaikon Ganggan. Balet diad katuaan to et sikaray walaan na pikewet a panmoria ed Ganggan. Impurek da so estrikton detalye na Ganggan imbes a say kabaliksan na satan. Tan indanet da iray tradisyon da, ya inyuna itan nen say bangat na Dios. (Mateo 12:9-12; 15:1-9) Bilang nansumpalan, saray totoo ed inkalapagan so agnibangat a manisip no nipaakar ed saray prinsipyo.

14. Panon a tinulongan nen Jesus iray dumerengel to a mannonot base ed saray prinsipyo?

¹⁴ Diad pidumaan, inlaktip nen Jesus ed Sermon  to diad Palandey iray prinsipyo diad limaran pamaakaran na moralidad: sanok, panangasawa tan diborsio, sipasipan, panangibales, tan aro tan gula. Diad kada kaso, impanengneng nen Jesus so gunggona diad panumbok ed prinsipyo. Kanian intandoro nen Jesus so moral ya estandarte parad saray patumbok to. Alimbawa, diad pamaakaran na pikakalugoran, inikdan to itayo na sakey a prinsipyo a manalimbeng aliwa labat ed saray kiwas tayo noagta ontan met ed saray kanonotan tan pilalek tayo: “Balang sakey ya onlimgis ed sakey a bii ed pangagum to, akilawanan la ed sikato diad puso to.”​—Mateo 5:28.

15. Panon tayon napaliisan so antokaman a tendensia a magmaliw a mapeget?

¹⁵ Iyiilustra na sayan alimbawa a nepeg ya agtayon balot ibaliwala so gagala tan kabaliksan na saray prinsipyo nen Jehova. Nepeg ya agtayo sasalien a gamoran so pabor na Dios panamegley na pansimpisimpitan ed moral. Inwalwal nen Jesus so panamalikdo na ontan ya ugali diad impangidanet ed panangasi tan aro na Dios. (Mateo 12:7; Lucas 6:1-11) Diad panumbok ed saray prinsipyo na Biblia, napaliisan tayo so panalin manbilay (odino pamilit ed arum a manbilay) unong ed malaknab tan mapeget iran totontonen a sumlang la ed saray bangat na Biblia. Lalo tayon mapaga nipaakar ed saray prinsipyo na aro tan katutulok ed Dios nen say nipaakar ed akinpaway a nengneng na panagdayew.​—Lucas 11:42.

Maliket Iran Resulta

16. Mangiter na saray alimbawa na prinsipyo a naromog ed pigaran ganggan na Biblia.

¹⁶ Legan tayon pambabanikelan a tuloken si Jehova, importantin moriaen a saray ganggan to so nibase ed manuna iran prinsipyo. Alimbawa, kaukolan a paliisan na saray Kristiano so panagtalintao, seksual ya imoralidad, tan lingon panangusar ed dala. (Gawa 15:28, 29) Antoy basiyan na Kristianon talindeg nipaakar ed saratan ya isyu? Kanepegan na Dios so nikabkabiig a debosyon tayo; nepeg a magmaliw itayon matoor ed asawa tayo; tan si Jehova so Manangiter-Bilay. (Genesis 2:24; Exodo 20:5; Salmo 36:9) Say pakatalos ed sarayan manunan prinsipyo so mamainomay ed pangawat tan panumbok ed misiglaotan iran ganggan.

17. Antoran maabig a resulta so nagamoran no natebek tan iyaplika iray prinsipyo na Biblia?

¹⁷ Legan tayon natetebek iray manunan prinsipyo tan iyaaplika iratan, namoria tayo a saratan so parad kamaongan tayo. Mabetbet a katekep ed saray espiritual a bendisyon a panggagayagaan na saray totoo na Dios iray pisikal a gunggona. Alimbawa, saraman so onaarawi ed panagsigarilyo, a maabig ed moral so kabibilay da, tan manrerespeto ed inkasagrado na dala so nipapaliis ed saray sakit. Mipadpara, say pambilay a mitunosan ed madibinon katuaan so nayarin mangunggona ed sikatayo ed pamaakaray ekonomya, sosyal, odino bilay na pamilya. Dinanman ed saratan a pisikal a gunggona so mamapaneknek ed kablian na saray estandarte nen Jehova, a saratan so peteg a praktikal. Balet say pakagamor na ontan iran praktikal a pankaabigan so aliwan manunan rason parad pangiyaplika ed saray prinsipyo na Dios. Ontutulok iray tuan Kristiano ed si Jehova lapud sikatoy inaro ra, lapud kanepegan toy panagdayew da, tan lapud satan so manepeg a bengatlan gawaen.​—Apocalipsis 4:11.

18. No labay tayo so magmaliw a matalonan Kristianos, anto so nepeg a mangigiya ed bilay tayo?

¹⁸ No abuloyan tayo iray prinsipyo na Biblia a mangigiya ed bilay tayo, satan so mangitonton ed matalonan panagbilay, a nayarin managyat a mismo ed arum diad dalan na Dios. Sankaimportantian, say kurang na panagbilay tayo so mangigagalang ed si Jehova. Namomoria tayo a si Jehova so talagan maaro a Dios a mankaliktan na sankaabigan parad sikatayo. Sano manggawa itayo na saray desisyon a mitunosan ed saray prinsipyo na Biblia tan naimano no panon itayon bebendisyonan nen Jehova, nalikna tayo a lalo itayon maapit ed sikato. On, lalon nabayuboan tayo so maaron siglaotan ed mangatatawen ya Ama tayo.

Kasin Nanonotan Yo?

• Anto so prinsipyo?

• Panon a nibiig iray prinsipyo manlapud saray ganggan?

• Akin a makagunggona parad sikatayo so pannonot tan onkiwas base ed saray prinsipyo?

[Tepetepet Parad Panagaral]

[Kahon ed pahina 20]

Si Wilson, sakey a Kristianon taga-Ghana, so pinakabatan a pigaran agew labat la et sikato lay ekalen ed trabaho to. Diad sampot ya agew na trabaho to, sikatoy naasain a manuras ed kotsi na direktor na kompanya. Sanen akaromog si Wilson na kuarta diad kotsi, inkuan ed sikato na superyor to ya inter na Dios iman a kuarta lapud si Wilson so ekalen la ed trabaho ed saman ya agew. Balet, lapud iyaaplika to iray prinsipyo na Biblia nipaakar ed inkamatua, impawil nen Wilson so kuarta ed direktor. Diad inkasurprisa tan pandinayew, aglabat inopresian a tampol na direktor si Wilson na permanentin trabaho noagta sikato met so niyatagey ed posisyon a magmaliw a membro na señor ya staff na kompanya.​—Efeso 4:28.

[Kahon ed pahina 21]

Si Rukia so sakey a biin taga-Albania a masulok lan 60 so edad to. Lapud agpantutunosan na pamilya, agto kakatongtongen so kuya to ed loob la na 17 taon. Inggapo to so manaral na Biblia kaiba iray Tastasi nen Jehova tan naaralan to a saray tuan Kristiano so kaukolan a mikareenan ed arum, ya agmaneem-em na sakit na linawa. Sikatoy sanlabin nampikasi, tan diad pampukal na pagew to, sikatoy linma ed abung na kuya to. Nilukasan na kaanakan to so puerta. Diad inkabigla na kaanakan to et intepet to ed si Rukia: “Siopa so inatey? Akin a wadia kayo?” Kinerew nen Rukia a nanengneng so kuya to. Maulimek ton impaliwawa a lapud naaralan toray prinsipyo na Biblia tan nipaakar ed si Jehova et sikatoy apakiwas a mikareenan ed kuya to. Kayari ran nanakisan tan nanlakapan, senelebraan da iyan nikaduman reunion!​—Roma 12:17, 18.

 [Litrato ed pahina 23]

Mateo 5:27, 28

[Litrato ed pahina 23]

Mateo 5:3

[Litrato ed pahina 23]

Mateo 5:24

[Litrato ed pahina 23]

“Sanen nanengneng to ’ray amayamay a totoo, tinmatdang ed palandey: et nen akayurong la, saray babangatan to sinmingger ira’d sikato. Et bineswa’ toy sangi to tan imbanga’to ra.”​—MATEO 5:1, 2